Δύο είναι κατά την άποψή μου τα προτερήματα, οι συμβολές του βιβλίου του Δημήτρη Κατσορίδα Εργατικός Έλεγχος, κοινωνικοποίηση, αυτοδιαχείριση (Εκδόσεις των Συναδέλφων) στη σημερινή συγκυρία.

Αρχικά, ότι σε μια περίοδο ήττας και υποχώρησης ανοίγει τη συζήτηση για τους όρους της αντεπίθεσης της Αριστεράς. Δε σας κρύβω πώς περισσότερο χρήσιμο και επίκαιρο για τη σημερινή συγκυρία βρήκα το δεύτερο κεφάλαιο για τον εργατικό – διαχειριστικό έλεγχο.

Αναφέρει ο συγγραφέας: «Μια κυβέρνηση της Αριστεράς θα πρέπει να θεσμοθετήσει τον Εργατικό – Διαχειριστικό έλεγχο σε όλα τα επίπεδα της οικονομίας και σε όλες τις επιχειρήσεις, είτε του δημόσιου είτε του ιδιωτικού τομέα». Και παρακάτω σημειώνει: «Το αίτημα που θα πρέπει να διατυπωθεί είναι η εθνικοποίηση – κοινωνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος, ούτως ώστε η ροή χρήματος να βρίσκεται κάτω από κοινωνικό έλεγχο» (σελ.25).

Κι ενώ διάβαζα όλα αυτά τα …ωραία θυμόμουν το επίτευγμα του ΣΥΡΙΖΑ με αφορμή την τρίτη (και φαρμακερή όπως αποδείχθηκε για το αίτημα της εθνικοποίησης) ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.  Η κυβέρνηση του Τσίπρα όχι απλά φόρτωσε τον ήδη υπερχρεωμένο ελληνικό λαό με 5,4 δισ. ευρώ επιπλέον – τόσο στοίχισε η τρίτη ανακεφαλαιοποίηση (για να είναι ακόμη και τώρα με το αντίστροφο σπλιτ οι μετοχές τους στα Τάρταρα), αλλά τις παρέδωσε στη διεθνή κερδοσκοπία, στα ξένα funds! Πληρώσαμε για να τις δώσουμε στον Πόλσον! Όταν θα μπορούσαν να έμεναν στα χέρια του δημοσίου δωρεάν… Μεγάλο κατόρθωμα για την κυβέρνηση!

Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ με άλλα λόγια ανέλαβε την ιστορική ευθύνη να καταργήσει τη θεωρητική μεν, υπαρκτή δε, δυνατότητα εθνικοποίησης των τραπεζών, λειτουργώντας ως το μακρύ χέρι της τραπεζοκρατίας.

Σε αυτό λοιπόν το πολιτικό περιβάλλον, όταν τα βήματα που σημειώνονται είναι προς τα πίσω, να τίθεται εκ νέου το αίτημα της αυτοδιαχείρισης είναι ώθηση προς τα μπρος για τις επαναστατικές και απελευθερωτικές ιδέες.

Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο κρίνω ως σημαντική συμβολή τη συγγραφή και έκδοση του βιβλίου από τον Δημήτρη σχετίζεται και πάλι με ένα μεγάλο βήμα προς τα μπρος που κάνει όταν αναφέρει πώς ο εργατικός έλεγχος δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά μεταβατικό αίτημα και κατάκτηση. Όταν υπογραμμίζει πώς δεν είναι ένα σταθερό καθεστώς κι ότι στο τέλος της ημέρας απαιτείται μια επαναστατική εξουσία για να «κλειδώσει» αυτές τις νίκες, να τις θωρακίσει και να επιβάλει τον μη αντιστρεπτό τους χαρακτήρα. Επιπλέον, την εμπειρία που έχει κατακτηθεί από τη διοίκηση του εργοστασίου να τη μεταφέρει στα κοινά.

Αυτή η θέση δεν είναι τόσο προφανής στις μέρες μας. Μπορεί να ήταν όταν ο Μαντέλ χαρακτήριζε τη δημοκρατία των κατειλημμένων εργοστασίων πιο δημοκρατική από την αστική δημοκρατία, έκτοτε όμως έχει μεσολαβήσει μια μεγάλη ήττα. Στο πλαίσιό της αναπτύχθηκαν ρεύματα που διεκδίκησαν κι ακόμη διεκδικούν «να αλλάξουν τον κόσμο χωρίς να πάρουν την εξουσία». Αναφέρομαι φυσικά στον Τζον Χαλογουέι κι ένα ισχυρότατο ρεύμα της πάλαι ποτέ αυτονομίας που μπροστά στην αδυναμία του να αναμετρηθεί με τον αντίπαλο, δηλαδή το κεφάλαιο, αναζητά νησίδες ελευθερίας εντός του καπιταλισμού. Είναι ένα κίνημα υπαρκτό κι ακμαίο καθώς ανθίζει όσο το επαναστατικό πρόταγμα περιορίζεται στα επιμέρους, αποφεύγει να συγκρουστεί με την εξουσία.

Η συμβολή του Δημήτρη Κατσορίδα, εκ των πραγμάτων, κινείται στον αντίποδα και διαμορφώνει τους όρους για να αλλάξουμε τον κόσμο παίρνοντας την εξουσία. Κι όχι αναζητώντας έναν τρόπο αξιοπρεπούς συμβίωσης μαζί της.

Τέλος, θέλω να υπογραμμίσω ένα συμπέρασμα που παρατίθεται στο βιβλίο και προέρχεται από την εμπειρία της Χιλής του Αλιέντε, όταν στη διάρκεια 34 μηνών εθνικοποιήθηκαν 275 επιχειρήσεις. Αναφέρεται λοιπόν ότι με την κατάργηση του αρχιεργάτη μετά την εθνικοποίηση, στα 32 από τα εθνικοποιημένα 40 εργοστάσια που μελετήθηκαν, η παραγωγικότητα ή έμεινε ίδια ή αυξήθηκε. Πρόκειται για ένα σπουδαίο συμπέρασμα καθώς δείχνει πόσο παρείσακτη είναι η μη παραγωγική εργασία επιτήρησης, την οποία εμφανίζουν ως απαραίτητη για την απρόσκοπτη εκτέλεση της παραγωγικής διαδικασίας. Δείχνει επίσης ότι ο καπιταλισμός, αντίθετα με ό,τι λέγεται, δεν αποτελεί το πιο παραγωγικό σύστημα που γέννησε ο άνθρωπος. Για να αφιερώσει τόσους πόρους στον έλεγχο της εργασίας μειώνει το μισθό και τις κοινωνικές δαπάνες!

Αντίθετα, μόνο μια κοινωνία ελεύθερα συνεταιρισμένων παραγωγών, που θα είναι απαλλαγμένη από την ατομική ιδιοκτησία, μπορεί να εξυψώσει την ανθρώπινη παραγωγικότητα και να κοινωνικοποιήσει τον πλούτο.

Σε αυτή την προσπάθεια το βιβλίο του Δημήτρη Κατσορίδα είναι μια σπουδαία συμβολή. 

Οι Βαυαροί είναι οι πρώτοι που  «επέβαλαν» τις συντάξεις στην χώρα μας. Η ειρωνεία είναι ότι οι ίδιοι στην ουσία τις  καταργούν  σήμερα!

Έτρεχε.

Αν κάποιος τη φωτογράφιζε με μηχανή υψηλής ευκρίνειας, θα αποτύπωνε στο χαρτί μια μαύρη τρομαγμένη γαζέλα. Η ίδια φωτογραφία σε κοντινότερο πλάνο, θα έδειχνε  τα χέρια της που έκλειναν σε γροθιές, να κρατάνε ψηλοτάκουνα πέδιλα, ροζ περλέ, στραβοπατημένα κάπως.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός αναπαράγει το κυρίαρχο αφήγημα περί ακροδεξιάς στροφής του αγγλικού λαού.

Το ανερχόμενο ιδεολογικό και πολιτικό ρεύμα του ακροδεξιού νεοεθνικισμού αποτελεί απώτατη συνέπεια και άρνηση της στρατηγικής του νεοφιλελευθερισμού. Εδράζεται σε αντικειμενικές τάσεις του κεφαλαίου που αναδύονται μέσα από τη δομική ιστορική κρίση του ολοκληρωτικού καπιταλισμού. Συμμαχεί και εμπεριέχει εντός του το νεοφασισμό.

Μετά το αριστουργηματικό “Μαργαριταρένο κουμπί”, ξαναείδαμε ένα ακόμα ντοκυμαντέρ για τη Χιλή, του σκηνοθέτη Πατρίσιο Γκουσμάν, επανέρχεται με τίτλο “Νοσταλγώντας το φως”. 

Πατρίσιο Γκουσμάν: Νοσταλγώντας το φως, ένα ακόμα ντοκυμαντέρ για τη Χιλή. Ένα ακόμα; Δείτε το αν προλάβετε. Ψάξτε το.  Για να διαπιστώσετε πως δεν είναι ένα ακόμα. Αξίζει πολλά και ασφαλώς τον κόπο.

Σάββατο βράδυ στο κέντρο της Αθήνας, όταν η διασκέδαση έχει διακτινιστεί σε στέκια απόκεντρα και σε τοπικές φυλές διασκεδαστών, ένας κινηματογράφος γεμίζει σχεδόν ύστερα από τεσσάρων εβδομάδων προβολή και χωρίς διαφήμιση. Που πάει να πει πως κάτι κυλάει ακόμα ενεργό, ως αίμα, ως… Αυτό λέει η αίθουσα προβολής.

 Τι λέει όμως το ντοκυμαντέρ; Για τους αστρονόμους που έχουν εγκαταστήσει στην έρημο Ατακάμα της Χιλής, στο σημείο του πλανήτη το οποίο βρίσκεται πιο κοντά στα άστρα, το ισχυρότερο αστεροσκοπείο του κόσμου. Και παρατηρούν τα άστρα και τους γαλαξίες αναζητώντας απαντήσεις στα ερωτήματα για το μακρινό παρελθόν μας.

Η έρημος Ατακάμα δεν είναι μόνο η πιο κοντινή στα άστρα, αλλά και η πιο νεκρή του πλανήτη. Ίχνος ζωής. Ξερό χώμα, πέτρα, αλάτι και ορυκτά. Και κόκκαλα ανθρώπων. Προϊστορικών, αλλά και σύγχρονων.

 Για τους πρώτους ερευνά η αρχαιολογία. Γίνονται ανακοινώσεις, θόρυβος, εκτίθενται τα ευρήματα σε μουσείο, τα επισκέπτονται ειδικοί και τουρίστες, μιλούν για το μακρινό παρελθόν του κόσμου, την προέλευση κλπ.

Για τους δεύτερους, ερευνούν μόνο οι συγγενείς τους, σκάβουν υπομονετικά πόντο πόντο, μια απέραντη έκταση ερήμου, να βρουν τα υπολείμματα των κρατούμενων συγγενών τους που εξαφάνισε η χούντα του Πινοσέτ. Γι’ αυτά δεν μιλάει κανείς, ούτε μουσεία, ούτε ανακοινώσεις, ούτε επισκέπτες.

Ψάχνουμε να βρούμε τι έγινε χιλιάδες και εκατομμύρια χρόνια πριν, αλλά συσκοτίζουμε όσα έγιναν πριν μερικές δεκάδες χρόνια, σχολιάζει ένας αρχαιολόγος.         

Στην Ατακάμα, λοιπόν, συναντώνται με δυο τρόπους οι αστρονόμοι, οι αρχαιολόγοι και οι ερευνητές της ιστορίας και του πόνου τους. Συναντώνται στον τόπο, στην έρημο, και ως προς το αντικείμενο, την αναζήτηση του παρελθόντος.      

Η εικόνα είναι εντυπωσιακή. Στα υψώματα της ερήμου εξαιρετικής ακρίβειας κατασκευές που ερευνούν κάθε νύχτα τους γαλαξίες. Τέλεια τεχνολογία. Ένα ασήμαντο ίχνος στο απέραντο σύμπαν.

Στον πάτο της ερήμου κάθε πρωί ξεκινούν οι γυναίκες, με μικρά φτυάρια, ερευνούν βήμα βήμα το έδαφος, σκάβουν, ξύνουν τη γη, να βρουν τα κόκκαλα των δικών τους.

Ένα ασήμαντο στίγμα στην απέραντη έρημο.

Αν μπορούσαν να στραφούν τα τηλεσκόπια προς την έρημο, να ψάξουν κάτω από την επιφάνεια!.. 

Και εν τω μεταξύ τα μηχανήματα της αστρονομίας ερευνούν στο διάστημα το ασβέστιο των άστρων. Τα ανθρώπινα οστά περιέχουν κι αυτά ασβέστιο. Οι άνθρωποι είναι κατασκευασμένοι από το υλικό των άστρων…

Η πολιτεία, η Ιστορία έχει, προς το παρόν, αποφασίσει να σβήσει την πρόσφατη μνήμη. Όπως θέλει να σβήσει και τη μνήμη του 19ου αιώνα, όταν οι ιθαγενείς της χώρας οδηγήθηκαν στα ορυχεία, στην εξοντωτική δουλειά και στην περιθωριοποίηση.

Οι αστρονόμοι, οι αρχαιολόγοι, οι γυναίκες και ο σκηνοθέτης είναι οι υποστηρικτές της μνήμης. 

Κι εμείς.  

Όταν είδα τις εικόνες από τις γυναίκες να ερευνούν την έρημο συνειδοποίησα την ανατριχιαστική κυριολεξία των στίχων του Πρόδρομου Μάρκογλου:

“Όσοι είναι να δουν ξανά τον ήλιο

Πρέπει να εξαντλήσουν την έρημο”

(Έσχατη υπόσχεση, εκδ. Ένεκεν)

Οφείλουμε να ευχαριστήσουμε τον κύριο Κοντομηνά για τη δημόσια διαπόμπευση του εαυτού του, του καναλιού του, των υπαλλήλων του και της ιδιωτικής τηλεόρασης (και εν γένει της ιδιωτικής πρωτοβουλίας) που μας προσέφερε. Είναι μια μεγάλη συμβολή στην αποκάλυψη της αλήθειας του ραδιοτηλεοπτικού τοπίου! 

Η μη παρέμβαση μας σε τέτοιου είδους επιτροπές βλέπει μόνο τις δυσκολίες και όχι τις δυνατότητες, δείχνει έλλειψη αυτοπεποίθησης στην πολιτική μας.

Για τον πρωθυπουργό του τρίτου μνημονίου ο Γ. Βαρουφάκης είναι «ιδιαίτερης ευφυίας», «εξαίρετος οικονομολόγος» και «πολύ ικανός». Δεν «κάνει» όμως για πολιτικός. «Η πολιτική θέλει κι άλλα πράγματα…». Ποια ακριβώς;