Στα τέλη Δεκέμβρη 2022, τρία κόμματα της Αντιπολίτευσης στη Βενεζουέλα -Accion democratica (AD, Δημοκρατική Δράση), Primero justicia (PJ, Πρώτα η Δικαιοσύνη) και Un nuevo tiempo (UNT, Μια νέα εποχή)- τάχθηκαν υπέρ της κατάργησης της προσωρινής κυβέρνησης του Χουάν Γκουαϊδό στη Βενεζουέλα.
Σε δελτίο τύπου που δημοσιεύθηκε την Τρίτη 27 Δεκεμβρίου, αυτά τα κόμματα –γνωστά ως G3– δικαιολόγησαν τη θέση τους, θεωρώντας ότι «από ηθικής πλευράς, η μεταβατική κυβέρνηση ήταν το πλαίσιο για σκάνδαλα διαφθοράς. Από πολιτική άποψη, δήλωσαν, έπαψε να είναι χρήσιμη για τον εκδημοκρατισμό της Βενεζουέλας και δεν παρουσιάζει κανένα ενδιαφέρον στα μάτια των πολιτών».
Όταν ο Μαδούρο ορκίστηκε στις 10 Ιανουαρίου 2019 για δεύτερη θητεία, οι βουλευτές της αντιπολίτευσης, που ήταν πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση και που διεκδικούσαν τις εκλογές του 2018, ισχυρίστηκαν ότι υπάρχει «σφετερισμός της εξουσίας». Και έτσι ο μόλις εκλεγμένος πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης βρέθηκε «σύμφωνα με το Σύνταγμα» προσωρινός πρόεδρος.
Ο πολιτικός ελιγμός είχε επικυρωθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους κύριους συμμάχους τους, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και της Ελλάδας που είχαν αναγνωρίσει τον Χουάν Γκουαϊδό ως νόμιμο πρόεδρο της Βενεζουέλας.
Η κυβέρνηση του Νικολάς Μαδούρο ήρθε σε ρήξη με τις Ηνωμένες Πολιτείες ακριβώς τότε το 2019, έτος κατά το οποίο η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ είχε αναγνωρίσει τον αντίπαλο Χουάν Γκουαϊδό ως προσωρινό πρόεδρο της Βενεζουέλας.
Σε μια προσπάθεια να διώξει τον Ν. Μαδούρο από την εξουσία, η Ουάσιγκτον είχε υιοθετήσει επίσης μια σειρά κυρώσεων κατά του Καράκας, συμπεριλαμβανομένου ενός εμπάργκο στο πετρέλαιο της Βενεζουέλας.
Παρά την ενεργό συμμετοχή της Ουάσιγκτον, ο Χ. Γκουαϊδό δεν κατάφερε να υποκαταστήσει ή ακόμα και να αποδυναμώσει τον πρόεδρο Νικολάς Μαδούρο.
Εν τω μεταξύ οι βουλευτές της αντιπολίτευσης αρνήθηκαν τον επόμενο χρόνο να αναγνωρίσουν τη νομιμότητα των βουλευτικών εκλογών. Συνέχισαν λοιπόν να συνεδριάζουν, εικονικά. Πολλοί από αυτούς αναγκάστηκαν να εξοριστούν
Η αποτυχία της στρατηγικής που τέθηκε σε εφαρμογή από την αντιπολίτευση πριν από τέσσερα χρόνια είναι προφανής, ο παραγκωνισμός όμως του Χ. Γκουαϊδό δεν είναι ομόφωνος στο εσωτερικό της. Η ψήφος της Συνέλευσης κατά του Χουάν Γκουαϊδό έρχεται σε ένα πλαίσιο διχασμού της αντιπολίτευσης που δεν κατάφερε να ενωθεί στις περιφερειακές εκλογές του 2021 που κέρδισε η εξουσία (Μαδούρο). Οι ηγέτες της αντιπολίτευσης στοχεύουν –ο καθένας για λογαριασμό του – στο πως θα έχουν την καλύτερη δυνατή θέση στις εκλογές του 2024.
Αποτυγχάνοντας να καθαιρέσουν τον Μαδούρο, οι βουλευτές του παλαιού κοινοβουλίου (από το 2015) τερμάτισαν, μέσω ηλεκτρονικής ψηφοφορίας, τέλη Δεκέμβρη την «προσωρινή» προεδρία και την κυβέρνηση του Χ. Γκουαϊδό, ο οποίος δεν είχε πραγματική εξουσία. Παρόλα αυτά έλεγχε τα περιουσιακά στοιχεία της Βενεζουέλας στο εξωτερικό, που υπολογίζονται σε 24 δισεκατομμύρια δολάρια από τον Ν. Μαδούρο.
Ο Χουάν Γκουαϊδό όντως δεν κυβέρνησε τη χώρα του. Διόρισε όμως πρεσβευτές σε πολλές χώρες του κόσμου που έζησαν μια υψηλή ζωή, εν μέρει χάρη σε κεφάλαια της Βενεζουέλας στο εξωτερικό. Η κυβέρνησή του πήρε τον έλεγχο αυτών των περιουσιακών στοιχείων, ξεκινώντας από την εταιρεία Citgo στις Ηνωμένες Πολιτείες, θυγατρική του δημόσιου ομίλου πετρελαίου PDVSA. Η αδιαφανής διαχείριση αυτών των περιουσιακών στοιχείων και τα αλλεπάλληλα σκάνδαλα διαφθοράς έχουν υπονομεύσει, με την πιθανότητα διεθνών συνεπειών τη νομιμότητα του «προσωρινού προέδρου».
Οι ένοπλες δυνάμεις την τελευταία τετραετία παρέμειναν πιστές στην κυβέρνηση Μαδούρο. Η οικονομική δυσπραγία της χώρας λόγω εμπάργκο επιδεινώθηκε. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, περισσότεροι από 7 εκατομμύρια Βενεζουελάνοι, αντιπροσωπεύοντας το ένα τέταρτο του πληθυσμού, έχουν εγκαταλείψει τη χώρα αυτά τα χρόνια. Οι οικονομικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν από την Ουάσιγκτον για την αποδυνάμωση του Νικολάς Μαδούρο οδήγησαν τη χώρα και τον πληθυσμό της στην κόλαση μιας άνευ προηγουμένου ύφεσης. Παράλληλα όμως έχουν συμβάλει και στην αυξανόμενη απαξίωση του «Προέδρου» Γκουαϊδό, ενώ επέτρεψαν στον αρχηγό του κράτους να λάβει τα εύσημα της αντίστασης ενάντια στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό.
Η γεωπολιτική κατάσταση έχει αλλάξει
Παράλληλα τα γεωπολιτικά δεδομένα έχουν αλλάξει. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η απορρέουσα ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ οδηγούν τις τελευταίες να τροποποιήσουν την πολιτική τους απέναντι στα κράτη «παρίες» όπως τα ονομάζουν. Τη Βενεζουέλα, την Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία. Ακόμα τα γεωπολιτικά δεδομένα αλλάζουν και στην ίδια τη Λατινική Αμερική. Με πολλές χώρες να ξεφεύγουν από την απόλυτη εξουσία του αμερικανικού παράγοντα. Η λύση του Γκουαϊδό να μην βγαίνει…
Έτσι έχει φθάσει ή ώρα της ευρύτερης χρήσης της διπλωματικής οδού.
Είναι γνωστό ότι η Βενεζουέλα κατέχει τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο, και οι ΗΠΑ έχουν άμεσο ενδιαφέρον να απεξαρτηθούν όσο το δυνατόν περισσότερο από τις ρώσικες πηγές ενέργειας. Τους συμφέρει να τροφοδοτήσουν με βενεζουελάνικο πετρέλαιο τα διυλιστήρια του κόλπου του Μεξικού που τροφοδοτούν εργοστάσια παραγωγής πλαστικών. Και έτσι βλέπουμε την κυβέρνηση Μπάιντεν, ενώ συνεχίζει να αποδέχεται τον Γκουαϊδό ως προσωρινό πρόεδρο της Βενεζουέλας, να έχει ήδη ξεκινήσει από τις αρχές του 2022 τις επαφές με το Καράκας.
Έτσι από το Μάιο του 2022 η τελευταία χαλάρωσε τις κυρώσεις κατά της Βενεζουέλας επιτρέποντας κυρίως στον πετρελαϊκό γίγαντα Chevron να δραστηριοποιείται στη χώρα της Λατινικής Αμερικής για τους επόμενους έξι μήνες. Παράλληλα η κυβέρνηση Μαδούρο από τα έξι πρώην στελέχη της Citgo, θυγατρικής του δημόσιου ομίλου πετρελαίου PDVSA, οι οποίοι ήταν έγκλειστοι σε φυλακές της Βενεζουέλας από το 2020 για υπεξαίρεση, απελευθέρωσε και τα πέντε που ήταν αμερικάνοι πολίτες.
Είναι ακόμη γνωστό ότι το Στέιτ Ντηπάρτμεντ είναι ενήμερο για τις προσπάθειες διαπραγματεύσεων, που εδώ και μερικές εβδομάδες έχουν επανεκκινήσει, μεταξύ της κυβέρνησης του Μαδούρο και της Ενιαίας Πλατφόρμας της Αντιπολίτευσης οι οποίες είχαν διακοπεί το φθινόπωρο του 2021.
Οι διαπραγματεύσεις αυτές πραγματοποιήθηκαν τις τελευταίες ημέρες του Νοεμβρίου στο Μεξικό υπό την αιγίδα της Νορβηγίας η οποία ασκεί καθήκοντα διευκολυντή των συνομιλιών.
Η κυβέρνηση θέλει να λάβει γρήγορα ελάφρυνση των κυρώσεων. Η αντιπολίτευση, από την πλευρά της, θέλει πολιτικές εγγυήσεις για τις προεδρικές εκλογές του 2024. Και τα δύο κόμματα φαίνεται να έχουν συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να λύσουν και τα καθημερινά προβλήματα του πληθυσμού, που σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις απογοητεύονται όλο και περισσότερο από τους πολιτικούς όλων των πλευρών.
Σε αυτή τη βάση, ο Χόρχε Ροντρίγκες πρόεδρος της Εθνικής Αντιπροσωπείας και πρόσωπο στενά συνδεδεμένο με τον Μαδούρο, ανακοίνωσε την άμεση υπογραφή συμφωνίας για την «ανάκτηση πόρων που ανήκουν στο κράτος της Βενεζουέλας και επί του παρόντος είναι δεσμευμένοι στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα».
Στην ανακοίνωση του Χ. Ροντρίγκεζ διευκρινίζεται ότι τα κονδύλια που θα αποδεσμευτούν θα χρησιμοποιηθούν εκτός από την ενίσχυση «του δημόσιου συστήματος υγείας, των σχολικών υποδομών, του ηλεκτρικού δικτύου» και για «την αντιμετώπιση των συνεπειών των πλημμυρών και των κατολισθήσεων» που προκλήθηκαν από τις καταρρακτώδεις βροχές των τελευταίων μηνών. Το κείμενο δεν προσδιορίζει ούτε την προέλευση ούτε το ποσό των πόρων που θα μπορούσαν να ανακτηθούν, αλλά διευκρινίζεται ότι θα τροφοδοτούν ένα διεθνές ταμείο που θα διαχειρίζονται τα Ηνωμένα Έθνη.
Η Ενιαία Πλατφόρμα δημοσίευσε το δικό της δελτίο τύπου. «Αυτή η αντιπροσωπεία ξεκινά τη διαδικασία διαλόγου και διαπραγμάτευσης με τον επείγοντα χαρακτήρα και τη βούληση να καταλήξει μια για πάντα σε συγκεκριμένες συμφωνίες και λύσεις όσον αφορά την ανθρωπιστική κρίση, τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου, τη δημιουργία συνθηκών και θεσμών που να εγγυηθούν, μεταξύ άλλων, ελεύθερες και ανοιχτές σε τρίτους εκλογές», δηλώνουν οι συντάκτες του.
Ο δε Νικολάς Μαδούρο κατά τη διάρκεια συνέντευξης με τον Γάλλο δημοσιογράφο Ignacio Ramonet, που μεταδόθηκε από τη δημόσια τηλεόραση της Βενεζουέλας την Πρωτοχρονιά δήλωσε ότι: «Η Βενεζουέλα είναι έτοιμη, απολύτως έτοιμη, να προχωρήσει προς μια διαδικασία εξομάλυνσης των διπλωματικών, προξενικών, πολιτικών σχέσεων με την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών και με αυτούς που μπορεί να ακολουθήσουν».
Έτσι φαίνεται ότι τίποτα δεν μένει σταθερό. Και ιδιαίτερα ότι «το ψέμα έχει κοντά ποδάρια». Ο Γκουαϊδό -που αναγνώρισε και ο δικός μας πρωθυπουργός- μπήκε στον κάλαθο της ιστορίας. Σύντομα ας ελπίσουμε ότι θα τον ακολουθήσουν και οι υποστηρικτές του…
Πηγές
Διαδικτυακές Εκδόσεις : LeMonde.fr, Alternatives Économiques
