Στις 6/2/2017 με πρωτοβουλία του Kommon.gr πραγματοποιήθηκε εκδήλωση-συζήτηση με θέμα « Αναζητώντας την Αριστερά και τον Κομμουνισμό της Εποχής μας». Στη συζήτηση παρενέβη ο Γιώργος Πετρόπουλος εκθέτοντας τις εκτιμήσεις και τις θέσεις του Εργατικού Αγώνα γύρω από το σημαντικό αυτό ζήτημα.
Συντρόφισσες και σύντροφοι.
Ευχαριστούμε πολύ για την πρόσκληση που μας απευθύνατε να παραβρεθούμε και να παρέμβουμε στην εκδήλωσή σας. Δεν κρύβουμε μάλιστα την ικανοποίησή μας για το γεγονός ότι αυτή η εκδήλωση θέτει το κύριο πρόβλημα των ημερών στο πλαίσιο της ταξικής πάλης και από την σκοπιά των συμφερόντων της εργατικής τάξης. Το πρόβλημα αυτό δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από την απουσία ενός επαναστατικού κόμματος της εργατικής τάξης, του κομμουνιστικού κόμματος. Το πως τιτλοφορείται κανείς είναι άλλο ζήτημα. Η ουσία βρίσκεται στο περιεχόμενο που λαμβάνουν οι τίτλοι. Από άποψη περιεχομένου, επομένως, εργατικά κόμματα και κινήσεις υπάρχουν αλλά πραγματικό κομμουνιστικό κόμμα σήμερα στην Ελλάδα δεν υπάρχει. Αυτό το ζήτημα ο ΕΡΓΑΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ το έχει θέσει από την πρώτη στιγμή της εμφάνισής του. Το έθεσε και συνεχίζει να το θέτει ως απάντηση στο ερώτημα «από που ν’ αρχίσουμε;». Από αυτό το ζήτημα πρέπει να αρχίσουμε. Από την αναγκαιότητα του κόμματος.
Το αμέσως επόμενο ερώτημα είναι «Τι πρέπει να κάνουμε;» ώστε να υπάρξει αυτό το κόμμα.
Για να απαντήσουμε σ’ αυτό το ερώτημα χρειάζεται να συμφωνήσουμε σε ορισμένες βασικές διαπιστώσεις. Ας τις δούμε εν συντομία.
Πρώτη διαπίστωση: Είναι βέβαιο ότι τα κομμουνιστικά κόμματα, όπως τα γνωρίσαμε στο διάβα του 20ου αιώνα, είναι είδος προς εξαφάνιση. Είναι επίσης βέβαιο πως αυτά τα κόμματα για ιστορικούς και άλλους λόγους είχαν υποστεί πολλές αλλοιώσεις και στρεβλώσεις ώσπου στο τέλος, μετά τον εκφυλισμό και την ανατροπή του υπαρκτού σοσιαλισμού, μπήκαν σε διαδικασία μετάλλαξης. Σημαίνουν άραγε όλα αυτά ότι ξεπεράστηκε το μαρξιστικό- λενινιστικό κόμμα νέου τύπου; Εμείς απαντάμε κατηγορηματικά πως όχι. Δεν ξεπεράστηκε. Είναι αναγκαίο όσο ποτέ αρκεί να το απαλλάξουμε από τις αλλοιώσεις και τις στρεβλώσεις που υπέστηκε και να το προσαρμόσουμε στη σύγχρονη πραγματικότητα.
Διαπίστωση δεύτερη: Είναι αποδεδειγμένο από την ίδια τη ζωή και διατυπωμένο από τους κλασικούς ότι η ταξική πάλη διεξάγεται σε τρία επίπεδα: στο οικονομικό- συνδικαλιστικό, στο πολιτικό και στο επιστημονικό- θεωρητικό. Πράγμα που σημαίνει ότι αυτό το κόμμα πρέπει να έχει δεσμούς με την εργατική τάξη κι ακριβώς στην βάση αυτών των δεσμών θα δημιουργηθεί. Πρέπει επίσης να έχει συγκροτημένη πολιτική- και όχι συνθήματα- για να διεκδικεί την καθοδήγηση της τάξης και των αγώνων της. Πρέπει τέλος να έχει επιστημονική θεωρία. Να μελετάει δηλαδή την πραγματικότητα, να γενικεύει και να εξειδικεύει. Χωρίς επαναστατική θεωρία δεν υπάρχει επαναστατική πράξη, έλεγαν οι κλασικοί. Πράγμα που σημαίνει ότι το ζήτημα της θεωρίας είναι κομβικό για έναν επαναστατικό εργατικό, για ένα κομμουνιστικό κόμμα. Ποια θα είναι αυτή η θεωρία; Όχι ως ένα κλειστό σύστημα και δόγμα αλλά ως επιστημονική βάση, μέθοδος και ανάλυση την οποία αποδέχεται και συνεχίζει το κόμμα. Κατά τη δική μας γνώμη θεωρία του κόμματος πρέπει να είναι ο μαρξισμός- λενινισμός. Κι επειδή ίσως αυτός ο όρος να μην αρέσει σε κάποιους- σε άλλους γιατί δεν κατανοούν την ουσία του και σε άλλους γιατί τον ταυτίζουν με τις στρεβλώσεις που έχει υποστεί- σας λέμε ότι εμείς είμαστε οπαδοί του διαλεκτικού και ιστορικού υλισμού ή αυτού που ο Ένγκελς είχε ονομάσει επιστημονικό σοσιαλισμό.
Κάποτε ο Λένιν είχε γράψει ότι με το Κομμουνιστικό Μανιφέστο, το Κεφάλαιο και το Αντι Ντίρινγκ μπορείς να καθοδηγήσεις την εργατική τάξη. Εμείς θα προσθέταμε και τον Ιμπεριαλισμό του Λένιν και το Κράτος κι Επανάσταση και τον Αριστερισμό. Από αυτά δεν κάνουμε πίσω τονίζοντας ταυτόχρονα ότι χρειαζόμαστε την μαρξιστική ανάλυση της εποχής μας. Γιατί αυτή η ανάλυση έλειψε και οδήγησε το κομμουνιστικό κίνημα στον εκφυλισμό και την μετάλλαξη. Γιατί αυτή η ανάλυση χρειάζεται ώστε το κόμμα να ανταποκριθεί στην ιστορική αποστολή της εργατικής τάξης
Διαπίστωση τρίτη: Το Κομμουνιστικό Κόμμα που χρειάζεται η εποχή μας πρέπει να έχει ξεκάθαρες και επιστημονικά τεκμηριωμένες σχέσεις με το παρελθόν του εργατικού, επαναστατικού, του κομμουνιστικού κινήματος και ειδικά αυτού που αναπτύχθηκε στον 20ο αιώνα. Αυτό σημαίνει σοβαρή μελέτη και όχι ιδεοληψίες. Για παράδειγμα δεν ισχύουν αυτά που γράφετε αναφορικά με το τι σήμαινε για το ΚΚΕ ο αντιιμπεριαλισμός. Διαβάζω: «Το ΚΚΕ και γενικότερα το τριτοδιεθνιστικό ρεύμα κατά τον περασμένο αιώνα, είχε ως πολιτική τη στρατηγική συνεργασία με μη ευνοημένα, θιγόμενα τμήματα των αστικών τάξεων ενάντια στον ‘‘κύριο εχθρό’’, την ηγεμονική πυραμίδα των μονοπωλίων και του ιμπεριαλισμού». Αν εξαιρέσει κανείς μια μικρή περίοδο μετά την 6η Ολομέλεια του ’56 και ως την διάσπαση του ’68 που υιοθετήθηκε η άποψη περί εθνικής αστικής τάξης, τέτοιο ζήτημα σαν αυτό που θέτετε δεν υπήρξε ποτέ για το ΚΚΕ.
Εξίσου λανθασμένη κατά τη γνώμη μας είναι η φιλολογία και παραφιλολογία- που διατυπώνεται χρόνια τώρα και από πολλές μεριές- γύρω από την λεγόμενη «θεωρία των σταδίων». Είναι εντελώς διαφορετικό πράγμα ο σχηματικός τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεται κάποιος τη σχέση τακτικής και στρατηγικής, ο σχηματικός τρόπος με τον οποίο το κόμμα αντιλαμβανόταν κατά καιρούς αυτή τη σχέση, και άλλο όλο αυτό το παραμύθι για τα στάδια το οποίο μάλιστα από πολλούς λανσάρετε με ένα σωρό διαστρεβλώσεις των ιστορικών τεκμηρίων- όπως κάνει για παράδειγμα το σημερινό ΚΚΕ. Και το δικό σας «Κείμενο Συμβολής» θα μπορούσε εύκολα κάποιος- αν το δει σχηματικά- να το εντάξει στη θεωρία των σταδίων. Χρειάζεται επομένως προσοχή όταν αναφερόμαστε στην ιστορία του κινήματος.
Σ’ αυτή βάση επομένως εμείς λέμε ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα που χρειαζόμαστε οφείλει να είναι τομή και συνέχεια των τριτοδιεθνιστικών κομμουνιστικών κομμάτων.
Τέταρτη διαπίστωση: Είναι κοινώς παραδεκτό ότι το κομμουνιστικό κίνημα του 20ου αιώνα σφραγίστηκε από την Οκτωβριανή Επανάσταση και την προσπάθεια οικοδόμησης του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ. Είναι επίσης παραδεκτό ότι αυτή η προσπάθεια συνοδεύτηκε με στρεβλώσεις, αλλοιώσεις και ανάπτυξη συμφερόντων που ήταν ξένα προς το σοσιαλισμό. Ακόμη πιο βέβαιο είναι ότι η νέα προσπάθεια σοσιαλιστικής οικοδόμησης θα λάβει μεν υπόψη της ό,τι έγινε, θα πρέπει να κάνει αμείλικτη κριτική στο παρελθόν, κι αν θέλει να αποφεύγει τις στρεβλώσεις, τις αλλοιώσεις και τα λάθη του παρελθόντος θα πρέπει να έχει ανειρήνευτο μέτωπο εναντίον τους. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως η ΕΣΣΔ και οι χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού ήταν «ένα ιστορικά ανέκδοτο εκμεταλλευτικό καθεστώς». Είναι λάθος να αντιπαραθέτουμε αυτό που έγινε σε ένα εξιδανικευμένο μοντέλο σοσιαλισμού κατά κανόνα θεωρητικό και αφαιρετικό σε σχέση με την πραγματικότητα και συχνά- πυκνά εντελώς ιδεαλιστικό. Όποιος αντιπαραθέτει το σοσιαλισμό που γνωρίσαμε σε ένα τέτοιο μοντέλο οφείλει να μας πει πως θα πραγματοποιήσει αυτό του το όνειρο- και μάλιστα σε συνθήκες μόνιμης και άπλετης δημοκρατίας, απόλυτης ελευθερίας και διάσπαρτης ευτυχίας για τους ανθρώπους.
Για μας αυτό που γνωρίσαμε ήταν εργατικά κράτη με όσες στρεβλώσεις και όσα κακά θέλετε. Αλλά επρόκειτο για εργατικά κράτη. Αν το αρνηθούμε αυτό, αν αρνηθούμε ότι ένα εργατικό κράτος, κάτω από συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες, μπορεί να παρουσιάσει όλα αυτά τα αρνητικά τότε δεν υπάρχει περίπτωση να εμβαθύνουμε στην πείρα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και στην διαμόρφωση μαρξιστικής θεωρίας γύρω από αυτό το ζήτημα. Χώρια που ο ταξικός χαρακτήρας μιας κοινωνίας δεν καθορίζεται ποτέ ούτε από την καταπίεση την οποία επικαλείστε, ούτε από την λειτουργική διαφοροποίηση μιας γραφειοκρατίας που μπορεί να δίνει περισσότερα προνόμια και εξουσία σε κάποιους ανθρώπους. Τον ταξικό χαρακτήρα μιας κοινωνίας τον χαρακτηρίζουν καταρχήν οι σχέσεις παραγωγής. Όλα τα υπόλοιπα μπορεί να τα αναζητήσει και να τα ερμηνεύσει κάνεις μέσα στο ιστορικό πλαίσιο που επιχειρήθηκε η πρώτη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Μ’ αυτό δεν θέλουμε να δικαιολογήσουμε τίποτα. Απλώς υπογραμμίζουμε το πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορούμε να εξηγήσουμε και να ερμηνεύσουμε αυτό που έγινε. Να το καταλάβουμε και να βγάλουμε συμπεράσματα. Αν πράξουμε διαφορετικά θα γίνουμε σαν τους παπάδες και θα κρίνουμε ανθρώπους και κοινωνίες κατά τας γραφάς. Είναι ασφαλώς μεγάλη η κουβέντα που πρέπει να γίνει αλλά αν αρκούσε η καταπίεση και η συγκέντρωση εξουσιών για να χαρακτηρίσεις ένα κοινωνικό καθεστώς πολύ εύκολα οι αστοί θα μπορούσαν να ισχυριστούν ότι ο φασισμός δεν είναι καπιταλισμός αλλά ένα «ιστορικά ανέκδοτο καθεστώς χωρίς ιστορική προοπτική».
Διαπίστωση πέμπτη και τελευταία. Ένα κομμουνιστικό κόμμα εξ ορισμού αντιμάχεται τον καπιταλισμό και οργανώνει τη σοσιαλιστική επανάσταση με τις ιδιομορφίες που αυτή παρουσιάζει σε κάθε χώρα χωριστά. Ποιον καπιταλισμό, όμως, αντιμάχεται; Ασφαλώς όχι τον καπιταλισμό της μανιφακτούρας. Τον καπιταλισμό που βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο κεφαλαιοκρατικής συσσώρευσης αντιμάχεται. Αυτός ο καπιταλισμός είναι ιμπεριαλισμός. Συνεπώς δεν είμαστε αντικαπιταλιστές γενικά. Είμαστε σύγχρονοι αντικαπιταλιστές. Κι αυτό σημαίνει αντιιμπεριαλιστές. Ένα σύγχρονο Κομμουνιστικό Κόμμα δεν είναι αντικαπιταλιστικό. Είναι αντιιμπεριαλιστικό. Αντιλαμβανόμαστε πως χρησιμοποιώντας τον όρο «αντικαπιταλιστικός» θέλετε να αποφύγετε την θεωρία της εξάρτησης. Ιμπεριαλισμός όμως χωρίς εξαρτημένες χώρες δεν υπάρχει. Επιπλέον όταν εσείς οι ίδιοι επαναφέρετε στη σύγχρονη διάστασή του το αίτημα της εθνικής αυτοδιάθεσης για εξάρτηση μιλάτε.
Για μας εξάρτηση υπάρχει. Όπως και αίτημα εθνικής ανεξαρτησίας που καμία σχέση δεν έχει με θεωρίες περί συμμαχίας με τμήματα της αστικής τάξης. Εξάρτηση για μας σημαίνει πρώτα και κύρια διπλή εκμετάλλευση της εργατικής τάξης. Εκμετάλλευση από και την εγχώρια αστική τάξη, εκμετάλλευση και από το ξένο κεφάλαιο. Εκμετάλλευση οικονομική, πολιτική και στρατιωτική. Εθνική ανεξαρτησία για μας σημαίνει απαλλαγή από αυτή την εκμετάλλευση. Κι αυτό το αίτημα πάει μαζί με την πορεία ανάδειξης της εργατικής τάξης σε ηγέτιδα τάξη του έθνους- όπως έλεγαν ο Μαρξ και ο Ένγκελς στο κομμουνιστικό μανιφέστο. Εθνική αυτοδιάθεση για μας σημαίνει την πάλη για μια νέα εθνική ενότητα γύρω από την εργατική τάξη και υπό την ηγεσία της.
Εν κατακλείδι πρέπει να διδαχτούμε από την ιστορία κι όχι να την φέρουμε στα μέτρα των όποιων αντιλήψεων έχουμε. Για δέστε τι κάνει το σημερινό ΚΚΕ και θα καταλάβετε. Έχει φτιάξει μια κλίνη του Προκρούστη κι ό,τι περισσεύει το κόβει. Ό,τι δεν φτάνει το τεντώνει.
Αν επιχειρήσουμε να διδαχτούμε από την ιστορία, θα διαπιστώσουμε την τραγικότητα όλων των διασπάσεων του κομμουνιστικού κινήματος. Έγιναν στο όνομα του κομμουνιστικού κόμματος που έχανε τα επαναστατικά του χαρακτηριστικά κι έπρεπε να τα ξαναβρεί. Δεν εξετάζω αν πάντοτε αυτός ο ισχυρισμός ήταν αληθινός. Άλλοτε είχε βάση κι άλλοτε όχι. Οι επίδοξοι όμως σωτήρες του κομμουνιστικού κόμματος- ειλικρινείς ή όχι δεν έχει σημασία- όταν έφευγαν από τα κομμουνιστικά κόμματα έφτιαχναν οτιδήποτε άλλο θέλετε αλλά όχι το Κομμουνιστικό Κόμμα που υπερασπίζονταν όσο ήταν στις γραμμές του κόμματος το οποίο κριτίκαραν. Είμαστε πια όλοι μας πολύ έμπειροι για να μην συμβάλουμε στην επανάληψη της ίδιας ιστορίας. Έχει από καιρό πάψει να είναι τραγωδία, έχει από καιρό πάψει να είναι φάρσα, δεν έχουμε καμιά διάθεση να την κάνουμε ιλαροτραγωδία.
Ο ΕΡΓΑΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ θα συμμετάσχει σε κάθε προσπάθεια για το Κομμουνιστικό κόμμα που χρειαζόμαστε και μ’ αυτή την έννοια χαιρετίζει την πρωτοβουλία σας. Ξέρουμε τις δυσκολίες, αντιλαμβανόμαστε το μέγεθος του εγχειρήματος. Δεν έχουμε φιλοδοξίες να υπάρχουμε για να υπάρχουμε. Θα αγωνιστούμε γι’ αυτό το κόμμα με όσους το θέλουν και το επιδιώκουν. Μπορεί να μην τα καταφέρουμε. Η μόνη φιλοδοξία που έχουμε είναι να αφήσουμε μια παρακαταθήκη για κείνους που θα έρθουν να συνεχίσουν από εκεί που εμείς, ενδεχομένως, θα έχουμε αποτύχει. Τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο. Είμαστε εδώ!
