Το Κοmmon με αφορμή τα 100 χρόνια από την έκρηξη και τη νίκη της παρουσιάζει σειρά άρθρων που ανιχνεύουν την αντιφατική πορεία, τη νίκη και την αντιστροφή της Οκτωβριανής επανάστασης.
Μέρος Ι. Από τις απαρχές του ρωσικού εργατικού κινήματος ως τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο
Το κείμενο που ακολουθεί είναι μια διάλεξη του Χρήστου Κεφαλή στο Ανοικτό Φιλοσοφικό Σχολείο, Χατζίνειο, Καλλιθέα. Πραγματοποιήθηκε στις 31/10/2017, με αφορμή το προ μηνών εκδομένο βιβλίο του Λένιν. Η Διάνοια της Επανάστασης, εκδ. Τόπος, Αθήνα 2017. Παρουσιάζεται σε δυο μέρη.
Εισαγωγή
Η συμπλήρωση 100 χρόνων από τη μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση, φέρνει στο προσκήνιο κρίσιμα ερωτήματα αλλά και πολύτιμα διδάγματα, από τη μεγάλη «έφοδο στους ουρανούς» που συγκλόνισε τον κόσμο, τα οποία στις σημερινές συνθήκες, της βαθιάς κρίσης του καπιταλιστικού συστήματος, έχουν για το λαϊκό κίνημα όχι μόνο ιστορική αλλά και σύγχρονη σημασία.
Ο πλούτος των ιστορικών γεγονότων αξιολογείται όχι μόνο από τα αποτελέσματα αλλά και από τις δυνατότητές τους. Έτσι μπορούν να συναχθούν γόνιμα συμπεράσματα αλλά και διδάγματα για το παρόν, έχοντας πάντα κατά νου ότι στην ιστορία εμφανίζονται αναλογίες, στην καλύτερη περίπτωση, ποτέ, όμως, αντιστοιχίες.
Ήρθαμε σε άμεση επαφή με το έργο του γύρω στο 1980. Τότε, 12 χρόνια από την πρώτη του έκδοση στην Ουγγαρία, μεταφράστηκε στα ελληνικά το περίφημο έργο του, Η θεωρία του Μαρξ για την Αλλοτρίωση. Το έργο αυτό άνοιγε δρόμους, ήταν σαν όαση. Η οπτική του εκδιπλώνεται στη βάση της γνώσης, της παρουσίασης και της σε βάθος διερεύνησης της αλλοτρίωσης και της διαλεκτικής άρνησης της όπως παρουσιάζεται στο Μαρξ.
Η ταξική-κοινωνική σύνθεση του φασισμού-ναζισμού απασχόλησε και απασχολεί τους ερευνητές του φαινομένου. Ακριβώς διότι οι «εγχαράξεις» του φασισμού στο πεδίο του κοινωνικού είναι πιο βαθιές από ό,τι αφήνει να εννοηθεί η ευθύγραμμη και «γραμμική» του σύμφυση με το άρχον αστικό συγκρότημα εξουσίας. Του Σίμου Ανδρονίδη.
Ο Μαρξ καταδεικνύει ότι το νεογνό που λέγεται υπεραξία, γεννιέται στη σφαίρα της παραγωγής ως ώριμο τέκνο της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης από το κεφάλαιο. Είναι το μέρος της απλήρωτης δουλειάς από τον εργοδότη, του εργάτη.
Η πάλη των τάξεων αντιπροσωπεύει, σύμφωνα με την έκφραση του Ένγκελς στο Αντι-Ντύρινγκ, και την εξέγερση των παραγωγικών δυνάμεων εναντίον του τρόπου παραγωγής.
Το κόμμα ως ζωντανός οργανισμός παρακολουθεί τις ευρύτερες κοινωνικές και πολιτιστικές διεργασίες της κάθε ιστορικής περιόδου. Το κόμμα της προφορικής προπαγάνδας δεν μπορεί να είναι το ίδιο ακριβώς την εποχή της διαδικτυακής επικοινωνίας.
Ο Νίκος Πουλαντζάς, μαρξιστής θεωρητικός διεθνούς βεληνεκούς, έγινε γνωστός για τις μελέτες του και τη θεωρητική του συνεισφορά για το Κράτος Εκτάκτου Ανάγκης και τη συνάρθρωση των κοινωνικών τάξεων με το πλέγμα εξουσίας και τη σοσιαλιστική στρατηγική.
Η ευφορία της «παγκοσμιοποίησης» και της «ευρωπαϊκής ιδέας» κατά την τελευταία 10ετία του προηγούμενου αιώνα έδωσε σταδιακά τη θέση της στους διάφορους «εθνοκεντρισμούς» και «ευρωσκεπτισμούς» για να περάσουμε, ειδικά μετά την τελευταία δομική κρίση, με ορόσημο την κατάρρευση της Λίμαν Μπράδερς, τον Σεπτέμβριο του 2008, σε μια όξυνση όλων των μορφών εθνικού ανταγωνισμού:
Κάτι παραπάνω από αποτίμηση της αντιδικτατορικής πάλης, το κείμενο αυτό του Κώστα Τζιαντζή, γραμμένο το 2007, αποτελεί τον πρόλογο στην έκδοση «Κεφαλονίτες και Ιθακήσιοι στην εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973» αλλά και εισαγωγή στα ζητήματα τακτικής και στρατηγικής του σημερινού κινήματος.
Στις 17 Νοεμβρίου του 1869 κυκλοφορεί η Αισθηματική αγωγή του Γκυστάβ Φλωμπέρ, ενός από τους σπουδαιότερους μυθιστοριογράφους, όχι μόνο του 19ου αιώνα, αλλά όλων των εποχών. Του Δημήτρη Δημητούλη.
Οι σύγχρονοι κολασμένοι θα επιλέξουν την επανάσταση όταν θα έχουν εξαντλήσει τα αποθέματα υπομονής, θυσιών, αυταπατών και εύκολων λύσεων, όταν δηλαδή δεν τους απομένει άλλος δρόμος. Από την ομιλία του Αλέκου Αναγνωστάκη στην εκδήλωση του ΝΑΡ για την κομμουνιστική απελευθέρωση στο Πολυτεχνείο.
Ο Κεουσεγιάν, σε μια συζήτηση με τον αντιπροέδρου της Βολιβίας Άλβαρο Γκαρσία Λινέρα, ξεκινά εξετάζοντας για ποιους λόγους η κρίση της εποχής μας, που σε πολλά σημεία μοιάζει με την κρίση του 1930, δεν επέτρεψε στην ιδέα του κοινωνικού μετασχηματισμού –που βρίσκεται σε ρήξη με τον καπιταλισμό– να κερδίσει την κοινή γνώμη και τις εκλογικές διαδικασίες.
Θέλουμε να μιλήσουμε για τον κομμουνισμό της εποχής μας, την αναγκαία αλλά όχι δεδομένη προοπτική. Θέλουμε να μιλήσουμε ταυτόχρονα για την καθημερινή επιβίωση και τον αγώνα γι’ αυτήν.