Οι Αμερικανοί δεν θα έχουν να θυμούνται στο μέλλον τίποτα άλλο από μια οικονομία με εκτινασσόμενη ανισότητα, στην οποία οι συνθήκες διαβίωσης για τους περισσότερους Αμερικανούς είναι στάσιμες και οι πλούσιοι απομακρύνονται θεαματικά προς τα επάνω.
Μια γνωστή ομάδα ερευνητών – Thomas Piketty, Emmanuel Saez και Gabriel Zucman – έχει εστιάσει την προσοχή της σε ένα γράφημα που παρήγαγε.
INCOME GROWTH Over previous 34 years
Δείχνει την αλλαγή των εισοδημάτων μεταξύ 1980 και 2014 και παρουσιάζει με προσοχή την πρόσφατη αύξηση της ανισότητας.
Η γραμμή στο γράφημα (ως κόκκινη γραμμή παραπάνω) μοιάζει με ένα κλασικό γράφημα με απότομη άνοδο που θυμίζει μπαστούνι του χόκεϋ (hockey stick). Είναι ως επί το πλείστον επίπεδο και κοντά στο μηδέν, πριν εκτιναχτεί προς τα πάνω στο τέλος. Αυτό δείχνει ότι οι πολύ εύποροι, και μόνο οι πολύ εύποροι, έχουν παρουσιάσει σημαντικές αυξήσεις στα εισοδήματά τους τις τελευταίες δεκαετίες.
Αυτή η γραμμή καταγράφει την άνοδο της ανισότητας καλύτερα από οτιδήποτε άλλο.
Ποιες μεταβολές είχαμε όμως από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι το 1980;
Η γκρίζα γραμμή στο παραπάνω γράφημα, με την ένδειξη “1983”, δείχνει την αλλαγή εισοδήματος από το 1946 έως το 1980.
Μπορούμε να παρακολουθήσουμε την αλλαγή σε κάθε 34-ετή περίοδο που αρχίζει με το 1946-1980 και τελειώνει με το 1980-2014. Κάθε γραμμή έχει επισημανθεί με το τελευταίο έτος της περιόδου:
Το μήνυμα είναι απλό. Πριν από μερικές δεκαετίες, η μεσαία τάξη και οι φτωχοί έπαιρναν σημαντικές αυξήσεις. Η αμοιβές τους αυξάνονταν ακόμη πιο γρήγορα, σε ποσοστιαίες μονάδες, από την αμοιβή των πλουσίων.
Οι αυξήσεις αυτές μετά τη φορολογία, οι οποίες ήταν χαρακτηριστικές για τη μεσαία τάξη κατά την περίοδο πριν από το 1980 – περίπου 2% ετησίως – μεταφράστηκαν σε ραγδαία αύξηση του βιοτικού επιπέδου. Με αυτόν τον ρυθμό, το εισόδημα ενός νοικοκυριού σχεδόν διπλασιάζεται κάθε 34 χρόνια.
Τις τελευταίες δεκαετίες όμως, αντίθετα, μόνο οι πολύ εύπορες οικογένειες – οι οποίες είναι περίπου το 1 / 40ο – έχουν πάρει τόσο μεγάλες αυξήσεις.
Ναι, η ανώτερη μεσαία τάξη έχει πάει καλύτερα από τη μεσαία τάξη ή τους φτωχούς. Τεράστια είναι η απόσταση μεταξύ των υπερ-πλούσιων και όλων των άλλων.
Το βασικό πρόβλημα είναι ότι οι περισσότερες οικογένειες έπαιρναν μέχρι τώρα αυτό που πλησιάζει το δίκαιό τους μερίδιο της οικονομικής ανάπτυξης και δεν το παίρνουν πια.
Είναι αλήθεια ότι η χώρα δεν μπορεί να επιστρέψει με μαγικό τρόπο στη δεκαετία του 1950 και τη δεκαετία του 1960. Η οικονομική ανάπτυξη ήταν ταχύτερη σε αυτές τις δεκαετίες από ό, τι μπορούμε να περιμένουμε σήμερα.
Ωστόσο, δεν υπάρχει τίποτα φυσικό όσον αφορά τη διανομή της σημερινής ανάπτυξης.
Είναι γεγονός ότι η οικονομική «γενναιοδωρία» αφορά μόνο ένα μικρό μόνο τμήμα του πληθυσμού.
Ποιές διαφορετικές πολιτικές όμως θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διαφορετικό αποτέλεσμα;
Ο κατάλογός θα ξεκινούσε με έναν φορολογικό κώδικα που θα ευνοεί λιγότερο τους εύπορους, ένα λειτουργικό εκπαιδευτικό σύστημα, περισσότερη διαπραγματευτική ισχύ για τους εργαζόμενους και λιγότερη ανοχή για εταιρική ενοποίηση.
Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Πρόεδρος Τραμπ και οι Ρεπουμπλικανοί ηγέτες στο Κογκρέσο προσπαθούν να πάνε προς την άλλη κατεύθυνση.
Πέρασαν μήνες προσπαθώντας να πάρουν πίσω την ασφάλιση υγείας από εκατομμύρια πολιτών της μεσαίας τάξης και από φτωχές οικογένειες.
Τα αρχικά τους σχέδια φορολογικής μεταρρύθμισης ήταν να μειώσουν τους φόρους για τους πλούσιους πολύ περισσότερο από ό, τι για όλους τους άλλους.
Και θέλουν να μειώσουν τις δαπάνες στα σχολεία, παρόλο που η εκπαίδευση είναι ο μοναδικός καλύτερος τρόπος για τη βελτίωση των βιοτικών επιπέδων της μεσαίας τάξης μακροπρόθεσμα.
Οι περισσότεροι Αμερικανοί θα δουν αυτά τα διαγράμματα και θα συμπεράνουν ότι η ανισότητα είναι εκτός ελέγχου.
Ο πρόεδρος, από την άλλη πλευρά, φαίνεται να πιστεύει ότι η ανισότητα δεν είναι αρκετά μεγάλη.
Πηγή: The New York Times
