Όπως έδειξαν οι ευρωεκλογές του Ιουνίου, στην Ιταλία, η ακροδεξιά κυβέρνηση Μελόνι, όχι μόνο δεν έχει φθαρεί, αλλά έχει ελαφρώς ενισχυθεί με το κύριο κυβερνητικό, μεταφασιστικό, κόμμα Αδερφοί της Ιταλίας (FdI) να παραμένει πρώτη πολιτική δύναμη της χώρας.
Το γεγονός αυτό επιβεβαιώθηκε και από νέα δημοσκόπηση, στην οποία οι Αδερφοί της Ιταλίας βγαίνουν πρώτοι με ποσοστό 29,1%, ενώ δεύτερο βγαίνει το αντιπολιτευόμενο Δημοκρατικό Κόμμα (PD) με 24%. Οι άλλοι δυο κυβερνητικοί εταίροι Φόρτσα Ιταλία (FI) και Λέγκα (Lega) παίρνουν 10,8% και 8,2% αντίστοιχα, ενώ στις υπόλοιπες αντιπολιτευτικές δυνάμεις το Κίνημα 5 αστέρων (M5S) βρίσκεται στο 10,8% και η Συμμαχία Πράσινοι-Αριστερά (AVS) στο 6,2%.
Το αντιπολιτευτικό μπλοκ δυνάμεων, σε μια προσπάθεια να δημιουργήσει εναλλακτικό πόλο στην κυβέρνηση της ευρύτερης δεξιάς, έχει μπει, ειδικά το τελευταίο διάστημα, σε μια διαδικασία διαλόγου και απόπειρας προγραμματικών συγκλίσεων. Στόχος η δημιουργία πολιτικής συμμαχίας κεντροαριστερής υφής σε προσπάθεια δημιουργίας μιας νέας Ελιάς. Να θυμίσουμε πως την δεκαετία του ’90 ο κεντροαριστερός συνασπισμός της Ελιάς, με επικεφαλής τον μετέπειτα πρωθυπουργό της Ιταλίας Ρομάνο Πρόντι, κατάφερε να αποσπάσει την νίκη στις εκλογές του 1996 με αντίπαλο τον τότε πανίσχυρο Μπερλουσκόνι.
Μάλιστα, το φεστιβάλ της εφημερίδας Unita, που γίνεται τις τελευταίες μέρες και συμμετέχουν διάφοροι παράγοντες της κεντροαριστεράς, έχει κεντρικό σύνθημα το «χτίζοντας την εναλλακτική».
Η σύνθεση της συμμαχίας δεν είναι ακόμα δεδομένη και αναμένεται να περάσει από πολλές δοκιμαστικές διεργασίες, ωστόσο οι δυνάμεις που συμμετέχουν στον διάλογο γνωρίζουν ότι η συνεργασία τους αποτελεί την μοναδική διέξοδο προς την κυβερνητική εξουσία. Το πρώτο μεγάλο τεστ που θα περάσουν είναι οι περιφερειακές εκλογές με ορόσημο την περιφέρεια της Λιγκούρια.
Οι δύο κυριότεροι παράγοντες του διαλόγου, που θα καθορίσουν και εν πολλοίς την εξέλιξη, είναι το Δημοκρατικό Κόμμα και το κίνημα 5 Αστέρων.
Το Δημοκρατικό κόμμα, είναι ένας από τους παραδοσιακούς εκπροσώπους του Ιταλικού κεφαλαίου και βασικός εκφραστής της κεντροαριστερού τύπου διαχείρισης του νεοφιλελευθερισμού, έχοντας παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αρκετές κυβερνήσεις. Εδώ και ενάμιση περίπου χρόνο αρχηγός του κόμματος είναι η Έλι Σλάιν, η οποία, λεκτικά και αισθητικά, προσπάθησε να δώσει στο κόμμα μια πιο «αριστερή» φυσιογνωμία δίνοντας έμφαση στο πεδίο των δικαιωμάτων.
Το Κίνημα 5 αστέρων, ξεκίνησε ως ο κύριος λαϊκιστικός πόλος του λεγόμενου ρεύματος του «ευρωσκεπτικισμού» στην Ιταλία, ενώ στην συνέχεια, και μέσα από τρεις κυβερνητικές συμμετοχές, εξελίχθηκε σε ένα καιροσκοπικό κόμμα «πασπαρτού». Στην παρούσα φάση προσπαθεί να κάνει μια υποτιθέμενη αριστερόστροφη επανέναρξη, αφήνοντας πίσω ιδρυτικά του συνθήματα όπως «ούτε αριστερά ούτε δεξιά», κρατώντας επιφυλάξεις για την δυτική πολιτική στον πόλεμο της Ουκρανίας και προτάσσοντας σε επίπεδο πολιτικής επικοινωνίας κοινωνικά αιτήματα. Χαρακτηριστική σε αυτό το επίπεδο είναι η επιλογή του μετά τις ευρωεκλογές να ενταχθεί στην ευρωομάδα «Αριστερά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο» (GUE/NGL).
Άλλοι πολιτικοί σχηματισμοί που μπαίνουν στο τοπίο χάραξης κοινού συνασπισμού είναι η Συμμαχία Πράσινοι-Αριστερά, συνασπισμός του ευρύτερου «οικολογικού χώρου» και της «ανανεωτικής αριστεράς», με αυξημένη δυναμική το τελευταίο διάστημα, και η μικρότερη +Europa.
Ένα θέμα που προέκυψε, κάπως πιο έντονα τις τελευταίες μέρες, είναι κατά πόσο αυτές οι δυνάμεις θα δεχτούν στον μελλοντικό συνασπισμό την προσχώρηση του κόμματος του Ματέο Ρέντσι, πρώην πρωθυπουργού της Ιταλίας και πρώην ηγέτη του Δημοκρατικού κόμματος .Ο Ρέντσι, στον χώρο της ευρύτερης κεντροαριστεράς, θεωρείται σφετεριστής του Δημοκρατικού Κόμματος, το οποίο έστρεψε προς τα δεξιά και δεν δίστασε να συνεργαστεί σε διάφορες περιστάσεις, όπως σε διοικήσεις περιφερειών, με σχηματισμούς της δεξιάς.
Πιο κατηγορηματικοί στην μην είσοδο του Ρέντσι στον συνασπισμό είναι το κίνημα των 5 αστέρων και η συμμαχία Πράσινοι-Αριστερά, ενώ το Δημοκρατικό Κόμμα κρατάει ακόμα μια πιο αμφίθυμη στάση, έχοντας κατά νου ότι στο συνασπισμό που χτίζεται, μια «κεντρώα φιλελεύθερη» συνιστώσα, με σχέσεις ακόμα και με στοιχεία της μετριοπαθούς κεντροδεξιάς, ίσως ενισχύσει το όλο εγχείρημα. Πάντως, σύμφωνα με έρευνα που έγινε από το Instituto Noto, τον προηγούμενο Αύγουστο, η συντριπτική πλειοψηφία των ψηφοφόρων του Δημοκρατικού κόμματος δεν επιθυμεί συμμαχία με τον Ρέντσι και το κόμμα του.
Το πόσο αξιόπιστοι είναι βέβαια οι προαναφερθέντες σχηματισμοί στην εκπροσώπηση και στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων της κοινωνικής πλειοψηφίας της Ιταλίας είναι ένα ερώτημα που δεν έχει δύσκολη απάντηση. Καθόλου αξιόπιστοι. Οι δυνάμεις αυτές, έχουν συμμετάσχει στην κυβερνητική εξουσία σε διάφορες παραλλαγές κυβερνητικών συνασπισμών με τελευταία αυτή του τραπεζίτη Μάριο Ντράγκι, διαχειρίζοντας και επιδεινώνοντας την κοινωνική ανισότητα, υποβαθμίζοντας τα κοινωνικά δικαιώματα και παροχές, αυξάνοντας επιπλέον το χάσμα κέντρου – περιφέρειας, στηρίζοντας ενεργά δολοφονικές ΝΑΤΟϊκές αποστολές και συμμετέχοντας επάξια σε αυτό που ονομάζουμε ακραίο κέντρο.
Ένα πράγμα που προκαλεί θλίψη είναι ότι πολιτικά κόμματα όπως το Δημοκρατικό Κόμμα Ιταλίας αναφέρονται συχνά στον δημόσιο λόγο ως «η Αριστερά». Ο σφετερισμός του ονόματος της αριστεράς από αυτές τις δυνάμεις δείχνει πως το νόημα κάποιον λέξεων επιχειρείται να αλλάξει περιεχόμενο ή να χαθεί εντελώς. Η κατάσταση αυτή, αναδεικνύει την αδυναμία της ριζοσπαστικής αριστεράς, σε μια χώρα με ισχυρή κομμουνιστική παράδοση, να κινητοποιήσει και να παίξει κεντρικό ρόλο σε ευρύτερο πολιτικό επίπεδο. Tο τελευταίο βέβαια είναι μια άλλη ιστορία.
