Ο Αλαίν Μπαντιού, γεννημένος στο Μαρόκο το 1937, είναι πολύ σημαντικός στοχαστής των γαλλικών γραμμάτων. Υπήρξε από τους πρωτεργάτες του Πανεπιστημίου Paris VIII στις Βενσέν όπου και δίδαξε 30 χρόνια Διευθυντής του Τμήματος Φιλοσοφίας στην Ecole Normale Supérieure και διευθυντής προγράμματος του COLLEGE INTERNATIONAL DE PHILOSOPHIE. Ενεργά παρών στα γεγονότα του Μάη 1968, στρατεύτηκε στην Ένωση Μαοϊκών Γαλλίας (Μ-Λ) και αργότερα στην Πολιτική Οργάνωση.
Όπως αναφέρεται και στο οπισθόφυλλο του δοκιμίου του Γάλλου φιλοσόφου Αλαίν Μπαντιού, ο εναλλακτικός του τίτλος θα μπορούσε να ήταν Εγκώμιο στις Επαναστάσεις.
Με το κείμενο αυτό ο Μπαντιού υπερασπίζεται τη σημασία των δύο επαναστάσεων για την ανθρώπινη ιστορία και τις δυνατότητες και πρακτικές τους, έναντι της συστημικής αναθεωρητικής ιστορικής προσέγγισης στην οποία υποβάλλονται από την κυρίαρχη σκέψη. Υπερασπίζεται το νήμα χειραφέτησης που συνδέει τόσο στον εικοστό αιώνα τις δύο επαναστάσεις, τη ρωσική του 1917 (τουλάχιστον στο χρονικό διάστημα 1917- 1929 ) και την Κινεζική Μεγάλη Προλεταριακή Επανάσταση 1966 ( μέχρι προσεγγιστικά το θάνατο του Μάο το 1976), όσο και με τη θεμελιώδη στιγμή της Γαλλικής Επανάστασης (τη συμβατική Συνέλευση των Ορεινών μεταξύ του 1792 και του 1794) και την Κομμούνα του Παρισιού τον 19ο αιώνα (1871).
Αυτό το νήμα χειραφέτησης είναι η αναζήτηση της ισότητας μεταξύ των ανθρώπων. Ο στρατηγικότερος όλων των στόχων για την ανθρωπότητα που επιβεβαιώνεται και από την κομμουνιστική επιλογή της απαλλαγής από την ταξική κοινωνία-ύστατο μέσο για την οριστική (αν υπάρχει) ισότητα μεταξύ των ανθρώπων.
Γιατί όμως επιλέγονται από τον Μπαντιού αυτές οι δυο επαναστάσεις του εικοστού αιώνα ειδικά;
Τι καθιστά την πολιτική, θεωρητική και ιστορική τους εμβέλεια τόσο μετασχηματιστικό και αμετάκλητο -κατά τον συγγραφέα – στοιχείο; Η ειδοποιός τους διαφορά συνίσταται στο γεγονός ότι δεν περιορίστηκαν στην αλλαγή του πολιτικού μηχανισμού, στη διαχείριση του κράτους και στην πολιτική του εφικτού, αλλά αποπειράθηκαν να πυροδοτήσουν ένα συνολικό κοινωνικό μετασχηματισμό, να επαναστικοποιήσουν όχι μόνο τις πολιτικές δομές αλλά τις κοινωνικές σχέσεις εν γένει με προεξάρχουσες τις σχέσεις παραγωγής.
Κι εδώ βρίσκεται η ρηξικέλευθη θέση στο επίκεντρο της ανάλυσης του Μπαντιού. Η επανάσταση δεν ταυτίζεται με την κατάληψη της εξουσίας. Επανάσταση είναι -για τον Μπαντιού- η ανοιχτή σύγκρουση που και στις δύο περιπτώσεις έλαβε χώρα μετά την κατάκτηση της εξουσίας. Από τους μεν Μπολσεβίκους από την έναρξη του εμφυλίου πολέμου μέχρι την εισαγωγή του πρώτου πενταετούς πλάνου το 1929, ενώ στην Κίνα ταυτίζεται εξ ολοκλήρου με την Πολιτιστική Επανάσταση. Εδώ την τοποθετεί στην περίοδο της κινητοποίησης της νεολαίας, των εργατικών μαζών και της σφοδρής σύγκρουσης των διαφορετικών στρατηγικών μέσα στο Κόμμα.
Στο βιβλίο αυτό ο Μπαντιού εκθέτει τις απόψεις του για τα δύο συγκλονιστικά συμβάντα του 20Ου αιώνα με μια συμμετρία. Υπάρχουν δυο διακεκριμένα κεφάλαια: ένα για την Ρωσική Επανάσταση του Οκτώβρη 1917 και ένα την Κινέζικη Πολιτιστική Επανάσταση του 1966. Σε αυτά προβαίνει σε μια συνθετική αποτίμηση των συμβάντων τους και σχολιάζει δύο θεμελιώδη κείμενα που συνδέονται με αυτά. Το πρώτο γραμμένο από τον Λένιν είναι οι «Θέσεις του Απρίλη» του 1917 και το δεύτερο υπό την επίβλεψη -τουλάχιστον- του Μάο , «Η Απόφαση των 16 σημείων» του 1966.
Σε αυτό το κείμενο αυτό ο Μπαντιού διατυπώνει μιαν απολογητική υπεράσπιση του ανοιχτού, βίαιου και μετασχηματιστικού χαρακτήρα των επαναστάσεων και λαβαίνει ανοιχτά μέρος στη σφοδρή ιδεολογική διαμάχη που εξελίσσεται ακόμη και σήμερα – ακόμα έναν αιώνα μετά από την Οκτωβριανή και εβδομήντα πέντε χρόνια από την Κινεζική Επανάσταση-, από την οργανωμένη αναθεωρητική συκοφάντηση της επίσημης κρατικής ιστοριογραφίας. Προσπαθεί να αποκαλύψει και να αποκρούσει τον κυρίαρχο λόγο που επιδιώκει να εξισώσει κάθε επαναστατική απόπειρα με κάποιο αιμοσταγές και δικτατορικό καθεστώς.
Το μικρό αυτό βιβλίο εκτιμούμε ότι θα προκαλέσει έντονα το ενδιαφέρον και θα αναπτύξει τους προβληματισμούς του αναγνώστη, ο οποίος -σε πείσμα των καιρών- «Δεν βολεύεται σε λιγότερο ουρανό»…
σελ. 104, εκδ. ΕΚΤΟΣ ΓΡΑΜΜΗΣ Αθήνα 2023
