Τα τελευταία ειδικότερα χρόνια, με ιστοριογραφικά έργα, απομνημονεύματα, βιογραφίες, αφηγήματα, αφιερώματα στον ελληνικό Τύπο, ντοκιμαντέρ, ντοκουμέντα, συνεντεύξεις, ημερολόγια, χρονικά, φωτογραφικά λευκώματα κ.α. το ενδιαφέρον για την Ιστορία κορυφώνεται. Κορυφώνεται και επιστρέφει εδώ, στο πεδίο των σημερινών κοινωνικών αναμετρήσεων και αναζητήσεων.
Το ενδιαφέρον αυτό έχει να κάνει κυρίως με αυτά που έρχονται: Με την ανερχόμενη αστική τυραννία και βαρβαρότητα, την εύθραυστη, την αντιφατική λαϊκή ριζοσπαστικότητα και την κρισιμότητα ενός ρευστού, ειδικά μετά την κρίση, κόσμου. Συνδέεται με τη νέα κοινωνική και πολιτική κατάσταση που σημαδεύεται από την εκτίναξη όλων των βασικών αντιθέσεων, δυνατοτήτων και δυσκολιών της εκμεταλλευτικής κοινωνίας.
Η κρυμμένη απάντηση για το ποια είναι η αλήθεια και το ποιος έχει δίκιο, βρίσκεται επομένως περισσότερο και πιο καθαρά από ποτέ, εδώ, στη συγκεκριμένη Ιστορία, όπως αυτή μεταφέρεται και μετασχηματίζεται στις σημερινές αντικειμενικές συνθήκες και στους σημερινούς συσχετισμούς.
Για την αστική τάξη, το παρελθόν που εισβάλλει στο παρόν δεν μπορεί να εξακολουθεί να έχει τη μορφή όπως αυτή αποκαλύπτεται στην προσεγμένη για παράδειγμα έρευνα της Καθημερινής στις 8 Φλεβάρη του 2009 για ένα σημαντικό ιστορικό γεγονός, τον ελληνικό εμφύλιο.
Το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης (η «ζήτηση» για Ιστορία), που καταγράφεται, αναφέρεται στην έρευνα, είναι ιδιαιτέρως υψηλό (7 στους 10 ερωτηθέντες δηλώνουν ότι η ιστορία του εμφυλίου τους ενδιαφέρει «πολύ» ή «αρκετά»). Επιπλέον, ως προς αυτό το σημείο, η μεγάλη ηλικιακή διαφοροποίηση που παρατηρείται συνιστά απόδειξη και της εντελώς διαφορετικής πρόσληψης του γεγονότος που υφίσταται.
Στην ίδια έρευνα το 32% των ερωτηθέντων δηλώνει πως θα έπαιρνε το μέρος της Αριστεράς αν ζούσε στον Εμφύλιο και μόνο το 14% τη θέση της Δεξιάς. Το 39% δηλώνει πως δεν θα έπαιρνε μέρος και το 24% δεν απαντά.
Η ιστορία, για τους κυβερνώντες, πρέπει επομένως να ξαναγραφτεί.
Η ιστορία όμως και για την Αριστερά πρέπει με μια έννοια να ξαναγραφτεί με βάση τις υλικές, τις αντικειμενικές ανάγκες του νέου προγράμματος, αφού μια από τις πλευρές αυτού του νέου προγράμματος, συνδέεται με την επαναπροσέγγιση των βασικών ιστορικών εξελίξεων και σταθμών που διαμόρφωσαν τη σύγχρονη πραγματικότητα, τη δυναμική και τους συσχετισμούς της. Συνδέεται με την κατάκτηση ενός συγκεκριμένου εργατικού ιστορικού πολιτισμού της σύγχρονης πραγματικότητας, των δυνατοτήτων και των προοπτικών της.
Από αυτή την άποψη το ποια ιστορικά γεγονότα ζουν και πώς αυτά επιδρούν μέσα στη σημερινή ιστορική βαθμίδα, αποτελεί σημαντικό επίδικο ζήτημα για την ωρίμανση ή όχι ενός ανώτερου κύκλου ανάπτυξης του εργατικού κινήματος.
Ο μετασχηματισμός των σημαντικών ιστορικών γεγονότων – ιδιαίτερα του περασμένου αιώνα – σε υλική δύναμη του παρόντος και του μέλλοντος, δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί με βάση την αστική ιστορική ερμηνεία. Ούτε με τη διαρκή αβεβαιότητα ή τη δογματική ακινησία, το αυτομαστίγωμα και τις πολυποίκιλες μεταμοντέρνες και μη δηλώσεις άρνησης και μετανοίας.
Ο αιώνας που πέρασε είναι μια ιστορική εποχή που σφραγίστηκε από τη δημιουργία των κρατών, των μεγάλων μονοπωλιακών σχηματισμών, των ιμπεριαλιστικών ολοκληρώσεων. Χαρακτηρίστηκε από μια σειρά προλεταριακές, αντιιμπεριαλιστικές, αντιαποικιακές, εθνικοαπελευθερωτικές επαναστάσεις. Σημαδεύτηκε από τη νίκη και την πρώιμη ήττα της κοσμοϊστορικής Οκτωβριανής Επανάστασης. Στη διάρκειά του η πρώτη – δεύτερη μετά την παρισινή Κομμούνα – μεγάλη ανολοκλήρωτη απόπειρα του ανθρώπινου γένους για τη μετάβαση στον αμέσως επόμενο κοινωνικό σχηματισμό, την εργατική δημοκρατία, τις σοσιαλιστικές – κομμουνιστικές σχέσεις, αντιστράφηκε, μεταλλάχθηκε, ηττήθηκε.
Μαζί της συμπαρέσυρε και τη σοσιαλδημοκρατία και το εργατικό κίνημα στη Δύση.
Ήταν όμως αποκλειστικά ο αιώνας της ήττας για το λαϊκό κίνημα και την Αριστερά; Ήταν γενικά «ο αιώνας των άκρων»; Μήπως οι οξύτατες ταξικές αναμετρήσεις στη διάρκειά του οδήγησαν τελικά τον κυρίαρχο καπιταλισμό στη σημερινή νέα ιστορική βαθμίδα που σημαδεύεται από την εκτίναξη όλων των βασικών του αντιθέσεων; Από την ανάπτυξη νέων δυνατοτήτων και πρωτόγνωρων δυσκολιών σε σχέση με την προηγούμενη ιστορική εποχή; Από ένα ποιοτικά ανώτερο, τελικά, επίπεδο ανάπτυξης της κομμουνιστικής διεθνικής δυνατότητας, αναγκαιότητας αλλά και καπιταλιστικής βαρβαρότητας;
Η ιστορία γράφεται και ξαναγράφεται. Η Αριστερά του 21ου αιώνα έχει χρέος να είναι – και θα είναι – παρούσα στη διαπάλη μιας σύγχρονης γραφής της Ιστορίας για την ανάδειξη των αγωνιστικών, των κριτικών, των προωθητικών στοιχείων, που οι νίκες και οι ήττες συχνά προσφέρουν για μια νέα επαναστατική ταυτότητα και αυτοπεποίθηση.
