Αν δεν υπήρχε το Καστελόριζο, η Τουρκική ΑΟΖ θα έφτανε μέχρι την Αίγυπτο και η Ελλάδα δεν θα είχε θαλάσσια σύνορα ούτε με την Κύπρο.
Πριν μερικές μέρες ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Τουρκίας στα Ηνωμένα Έθνη κατέθεσε επιστολή στον ΟΗΕ με την οποία αμφισβητεί την ΑΟΖ Κύπρου και Ελλάδας και θεωρεί άκυρη την οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου.
Η Τουρκία ουσιαστικά διεκδικεί την ΑΟΖ μεγάλου μέρους της Ανατολικής Μεσογείου, ως το κράτος «με τη μεγαλύτερη ηπειρωτική ακτογραμμή» και παραπέμπει σε παλαιότερη επιστολή της, διά της οποίας καθορίζονταν «νόμιμα και κυριαρχικά δικαιώματα» δυτικά του 32ου μεσημβρινού.
Παράλληλα, αυξήθηκαν κατακόρυφα τον μήνα που πέρασε τα επεισόδια ανάμεσα σε ελληνικά και τουρκικά πολεμικά αεροπλάνα πάνω από το Αιγαίο.
Την ίδια στιγμή η τουρκική διπλωματία προσπαθεί να ανοίξει δίαυλους επικοινωνίας με το Ισραήλ.
Η αμφισβήτηση της Τουρκίας συνδέεται άμεσα με την ανακάλυψη αρκετά μεγάλων κοιτασμάτων πετρελαίου στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου.
Τα κοιτάσματα που μέχρι τώρα έχουν ανακαλυφθεί είναι:
Α. Ο Λεβιάθαν, με το μεγαλύτερο μέρος του εντός της ΑΟΖ του Ισραήλ.
Β. Ο Ζορ (Zohr), με το μεγαλύτερο μέρος του εντός της ΑΟΖ της Αιγύπτου, με πιθανά αποθέματα 30 τρισ. κ.π., έναντι 22 τρισ. κ.π. επιβεβαιωμένων αποθεμάτων στην περίπτωση του ισραηλινού Λεβιάθαν.
Γ. Η Αφροδίτη ή «Οικοπεδο 12» με το μεγαλύτερο μέρος του εντός της Κυπριακής ΑΟΖ και ένα μικρότερο στην Ισραηλινή πλευρά.
Δ. Τα κοιτάσματα της Γάζας. Είναι σχετικά μικρά και διάσπαρτα απέναντι από τις ακτές της Γάζας.
Οι έρευνες ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη και σε άλλα σημεία της ανατολικής Μεσογείου.
Παρόλο τον πυρετό σχεδόν όλα τα μεγάλα κοιτάσματα βρίσκονται σε σημεία που το βάθος της θάλασσας είναι γύρω στα 600 μέτρα και τα κοιτάσματα στα 4500 μέτρα κάτω από τον βυθό.
Αυτό μετριάζει κατά πολύ την ανταγωνιστικότητα του, προς εξόρυξη, πετρελαίου και φυσικού αερίου στις σημερινές συνθήκες.
Οι Κύπριοι πιστεύουν ότι τα αποθέματα της «Αφροδίτης» φτάνουν για να εξασφαλίσουν στην Κύπρο ενέργεια για…150 χρόνια.
Οι Ισραηλινοί (το μοναδικό κράτος στην περιοχή που δεν έχει πετρέλαιο στο υπέδαφός του) γίνεται αδιαμφισβήτητος ιδιοκτήτης τεραστίων κοιτασμάτων (Λεβιάθαν-Αφροδίτη) και θέλει και το πετρέλαιο των Παλαιστινίων (Γάζα).
Φαίνεται να αδίκησε τον … Μωυσή η πρώην πρωθυπουργός του Ισραήλ Γκόλντα Μέϊρ όταν είχε πει: «Μας έσερνε 40 χρόνια στην έρημο για να μας εγκαταστήσει στο μοναδικό σημείο της Μέσης Ανατολής που δεν υπάρχει πετρέλαιο».
Η Τουρκία προσπαθεί να μπει στο παιχνίδι με διάφορους τρόπους.
Θεωρεί «παράλογο» να καθορίζει την Ελληνική ΑΟΖ το Καστελόριζο, ένα νησάκι 72 ν.μ. ανατολικά της Ρόδου, με ελάχιστους κατοίκους και πολύ κοντά στις τουρκικές ακτές.
Αν δεν υπήρχε το Καστελόριζο, η Τουρκική ΑΟΖ θα έφτανε μέχρι την Αίγυπτο και η Ελλάδα δεν θα είχε θαλάσσια σύνορα ούτε με την Κύπρο.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Συνθήκη του ΟΗΕ περί Ναυτικού Δικαίου (1982) η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) μιας χώρας μπορεί να επεκτείνεται μέχρι 200 ναυτικά μίλια. Εντός αυτής της περιοχής η κάθε χώρα έχει αποκλειστικά δικαιώματα εκμετάλλευσης τόσο στη θάλασσα όσο και υποθαλασσίως.
Εκτός από το Διεθνές Ναυτικό Δίκαιο, την ΑΟΖ καθορίζουν και οι γειτονικές χώρες με ξεχωριστές συμφωνίες που βασίζονται στο Διεθνές Ναυτικό Δίκαιο.
Η τουρκική πολιτική επιδιώκει και επιθυμεί διακαώς να μπει στο παιχνίδι με διάφορους τρόπους.
Αυξάνει τις πιέσεις προς την Ελλάδα για το Καστελόριζο.
Ζητάει από την Κύπρο μερίδιο από την «Αφροδίτη» μέσω των Τουρκοκυπρίων και πάει να διαπραγματευτεί μια κάποια λύση του Κυπριακού που θα της επιτρέπει να έχει «και την πίτα αφάγωτη και τον σκύλο χορτάτο». Δηλαδή και να συνεχίσει να έχει την επιρροή της στο νησί μέσω μιας ανεξάρτητης Τουρκοκυπριακής κρατικής οντότητας και να έχει δικαιώματα στην Κυπριακή ΑΟΖ δυτικά της Κύπρου.
Παραμερίζει τη δολοφονική επίθεση των Ισραηλινών ενάντια στους Τούρκους «ακτιβιστές» ανοιχτά της Γάζα και αρχίζει συνομιλίες για τη «βελτίωση των σχέσεων των δύο χωρών».
Υποδαυλίζει την αντιπαράθεση Κύπρου – Ισραήλ για το ποσοστό από την «Αφροδίτη» που δικαιούται το Ισραήλ.
Θεωρεί άκυρη την συμφωνία Κύπρου – Αιγύπτου για τον καθορισμό της ΑΟΖ ανάμεσα στις δύο χώρες.
Όμως, παρά την «κινητικότητα» της τουρκικής διπλωματίας, τις τελευταίες μέρες η αλήθεια είναι ότι η πιθανότητα (κάτω από τις σημερινές συνθήκες) να καταφέρει να βάλει χέρι η Τουρκία σε κάποιο μέρος από τα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Μεσόγειο είναι πολύ μικρές.
Οι αγωνιώδεις προσπάθειες του Ερντογάν να κρατήσει το πηδάλιο της Τουρκίας κάτω από τις σημερινές συνθήκες με μια πολιτική νεο-οθωμανικού μεγαλοϊδεατισμού δεν φαίνεται να αποδίδουν. Δικαίως οι «Στρατηγοί» ανησυχούν και εκδηλώνουν ολοένα και πιο ανοιχτά την αμφισβήτησή τους προς την κυβέρνησή του.
Κέρκυρα 23/5/2016
