Α. Η ιδιωτικοποίηση των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ
Β. Η διάλυση της Βουλής και η προκήρυξη πρόωρων εκλογών
Γ. Οι παρεμβάσεις στον Άρειο Πάγο
Δ. Το απόρρητο των επικοινωνιών
Ε. Οι παράνομες υποκλοπές των επικοινωνιών δημοσιογράφων και πολιτικών
ΣΤ. Σύντομο χρονολόγιο
Ζ. Οι πολιτικές και ποινικές ευθύνες
Η. Η ελεγκτική εξουσία της ΑΔΑΕ είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη
Θ. Έλεγχος από επιτροπές του Ευρωκοινοβουλίου και από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία
Ι. Παράβαση του Συντάγματος από βουλευτές χωρίς κυρώσεις
Α. Η ιδιωτικοποίηση των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ παρέλαβε τις εταιρείες ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) το οποίο συστάθηκε κατόπιν εντολής της μνημονιακής τρόικας (ΔΝΤ, ΕΚΤ, ΚΟΜΙΣΙΟΝ) με αποκλειστικό σκοπό την ιδιωτικοποίηση περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου.
Μετά από διαπραγματεύσεις όμως με την τρόικα αναγκάστηκε να τις μεταφέρει στο ΥΠΕΡΤΑΜΕΙΟ το οποίο όμως δεν είναι ταμείο ιδιωτικοποιήσεων, αλλά σύμφωνα με το Ν. 4389/2016 έχει σκοπό τη «μακροπρόθεσμη επαύξηση της αξίας των περιουσιακών στοιχείων που κατέχει». Πέραν τούτου η μεταφορά στο ΥΠΕΡΤΑΜΕΙΟ έγινε με τη διαδικασία της λεγόμενης «ρήτρας ασφαλείας» του άρθρου 2 του Ν. 4425/2016 το οποίο προβλέπει δεσμεύσεις που προκύπτουν από το Σύνταγμα, καθώς και υποχρεώσεις συμμόρφωσης στις δικαστικές αποφάσεις. Με τη διαδικασία αυτή αποτρέπεται η πώληση των μετοχών των δύο εταιρειών και η αναγκαστική ιδιωτικοποίησή τους.
Παρόλα αυτά η Ομοσπονδία Εργαζομένων της ΕΥΔΑΠ διαφώνησε και άσκησε αίτηση ακύρωσης ενώπιον του ΣτΕ το οποίο με δύο (2) αποφάσεις της Ολομέλειάς του (190/2022 και 191/2022) έκρινε ως αντισυνταγματική τη μεταφορά των δύο (2) εταιρειών στο ΥΠΕΡΤΑΜΕΙΟ, κατοχυρώνοντας ταυτόχρονα το δημόσιο έλεγχο στο νερό ως δημόσιου αγαθού.
Απεναντίας η κυβέρνηση της ΝΔ ήταν… «συνεπής» στην προεκλογική στρατηγική του Κυρ. Μητσοτάκη, ο οποίος το 2019 είχε δηλώσει ότι αναζητούσε το λεγόμενο «στρατηγικό επενδυτή» για την ιδιωτικοποίηση των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ. Η ακριβής δήλωση που έγινε το 2018 στο Real FM ήταν: «Είμαι υπέρμαχος της λογικής ότι και στην ΕΥΑΘ και στην ΕΥΔΑΠ πρέπει να μπει στρατηγικός επενδυτής». Επειδή όμως υπήρχε το νομικό εμπόδιο των προαναφερθεισών αποφάσεων του ΣτΕ προσπάθησε με πρόσφατο δικό της νόμο τον Ιούλιο 2022 (άρθρα 114 και 115 του Ν. 4964/2022) να παρακάμψει τις αποφάσεις του ΣτΕ δηλώνοντας ότι η ψήφισή του αποτελεί συμμόρφωση της Κυβέρνησης προς τις αποφάσεις του.
Κατόπιν τούτου η αρμόδια Επιτροπή Συμμόρφωσης του ΣτΕ έκρινε το Μάρτιο 2023, με το υπ’ αριθ. 7 και 8/2023 αμετάκλητες αποφάσεις, ότι η ψήφιση του Ν. 4964/2022 δεν αποτελεί συμμόρφωση της κυβέρνησης και υποχρέωσε το υπουργείο Οικονομικών να προβεί σε όλες τις απαιτούμενες διοικητικές ενέργειες, το αργότερο εντός προθεσμίας έξι (6) μηνών (δηλαδή έως 12-12-2023), για την επιστροφή των μετοχών των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ από το ΥΠΕΡΤΑΜΕΙΟ στον έλεγχο του Δημοσίου. Εάν δεν ολοκληρωθεί η επιστροφή τότε θα πρόκειται για συνταγματική εκτροπή και ταυτόχρονα για ποινικό θέμα παράβασης καθήκοντος.
Μετά από αυτές τις εξελίξεις ο πρωθυπουργός αναγκάστηκε να δηλώσει (θορυβημένος προφανώς και από την μεγαλειώδη συγκέντρωση διαμαρτυρίας που οργάνωσε η Ομοσπονδία Εργαζομένων στη Θεσσαλονίκη στις 31-3-2022) ότι θα επανέλθουν υπό τον άμεσο έλεγχο του Δημοσίου, αλλά… μετά τις εκλογές (!) ενώ είχε τη νομοθετική ευχέρεια να προβεί σ’ αυτήν την ενέργεια και πριν από τις εκλογές αποδεικνύοντας ταυτόχρονα ότι είναι απολύτως ειλικρινής.
Αυτή η δήλωση του Κυρ. Μητσοτάκη έγινε όμως μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου που έφερε τον τίτλο «Μετονομασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων και διεύρυνση του αντικειμένου της με αρμοδιότητες επί των υπηρεσιών ύδατος και της διαχείρισης αστικών αποβλήτων, ενίσχυση της υδατικής πολιτικής…».
Με το προαναφερθέν νομοσχέδιο το οποίο ψηφίστηκε κι έγινε νόμος του Κράτους, το Μάρτιο 2023 (Ν.5037) οι κρατικές αρμοδιότητες ρύθμισης και ελέγχου όλων των φορέων παροχής των δημοσίων υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης της χώρας αφαιρούνται από τα αρμόδια Υπουργεία και ανατίθενται στην μετονομασθείσα ανεξάρτητη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ). Η λογική και το πνεύμα του νόμου καταστρατηγεί ευθέως τα παγίως κριθέντα από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικράτειας (ΣτΕ Ολ. 1904/2014, 190/2022, 191/2022 αποφάσεις) με τις οποίες η μεταβίβαση των μετοχών των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στο ΥΠΕΡΤΑΜΕΙΟ είχε κριθεί αντισυνταγματική.
Ανατρέπει δε το υφιστάμενο καθεστώς λειτουργίας των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ και ενέχει, ως εκ τούτου, σοβαρούς κινδύνους για τη συνέχιση της παροχής των υπηρεσιών τους με όρους δημοσίων υπηρεσιών, δηλαδή με ασφάλεια, καθολικότητα, υψηλή ποιότητα και προσιτή τιμή.
Η ψήφιση του νομοσχεδίου (μόνο από τους βουλευτές της ΝΔ) αποτελεί το τελευταίο βήμα για την ολοκλήρωση της ιδιωτικοποίησης του νερού που πραγματοποιήθηκε με τον αντισυνταγματικό μεν, αλλά ισχύοντα πλέον νόμο (4964/2022) που ψηφίστηκε, όπως προαναφέρθηκε, τον Ιούλιο 2022.
Με την υπαγωγή των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στη ΡΑΑΕΥ, το κράτος παραδίδει σε αυτήν τις αρμοδιότητές του επ’ αυτών (ρυθμιστικές, κανονιστικές, αδειοδοτικές, κυρωτικές, τιμολογιακές) οι οποίες σύμφωνα με το Σύνταγμα ανήκουν, αποκλειστικά, σ’ αυτό.
Είναι γνωστό ότι οι Ρυθμιστικές Αρχές, από τη φύση τους εντάσσονται στη λεγόμενη «αγορά» κι έχουν ως αποστολή να διασφαλίζουν την εύρυθμη λειτουργία της και την τήρηση των αρχών του ανταγωνισμού σε σχέση με τις υπηρεσίες που έχουν ήδη ιδιωτικοποιηθεί, όπως η ενέργεια, οι τηλεπικοινωνίες, τα ταχυδρομεία και οι σιδηρόδρομοι. Οι πράξεις τους είναι εκτελεστές, χωρίς να υπόκεινται σε κανενός είδους έλεγχο νομιμότητας ή σκοπιμότητας από τον αρμόδιο Υπουργό π.χ. στην τιμολογιακή πολιτική τους. Είναι προφανές ότι δεν μπορούν να υποκαταστήσουν το δημόσιο έλεγχο που απαιτεί η νομολογία του ΣτΕ για τις υπηρεσίες υδροδότησης και αποχέτευσης, δεδομένου ότι είναι εξ ορισμού προορισμένες και οργανωμένες, ώστε να ρυθμίζουν τα ζητήματα που ανακύπτουν στο χώρο της αγοράς και του ανταγωνισμού σύμφωνα με το πνεύμα και τους κανόνες που διέπουν τα πεδία αυτά.
Το νερό όμως στην Ελλάδα δεν είναι εμπορικό προϊόν, δεν πωλείται, αλλά παρέχεται με μερική ανάκτηση του κόστους του και οι υπηρεσίες υδροδότησης και αποχέτευσης δεν μπορούν να ανήκουν στην αγορά. Επομένως δεν επιτρέπεται η ιδιωτικοποίησή τους και η υπαγωγή τους στη ρυθμιστική αρμοδιότητα της ΡΑΑΕΥ είναι ασύμβατη προς την αποστολή των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ.
Β. Η διάλυση της Βουλής και η προκήρυξη πρόωρων εκλογών
Οι επικείμενες εκλογές της 21ης Μαΐου 2023 θεωρούνται πρόωρες και προϋποθέτουν διάλυση της Βουλής. Είναι δε συνταγματικά επιτρεπτές μόνο σε δύο (2) περιπτώσεις. Είτε αν παραιτηθεί μονοκομματική κυβέρνηση (βλ. άρθρο 38 παρ. 1, εδάφιο γ΄ σε συνδυασμό με το άρθρο 37 παρ. 3, εδάφιο γ΄ του Συντάγματος), είτε αν τη διάλυση της Βουλής τη ζητήσει η κυβέρνηση προκειμένου να αντιμετωπιστεί εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας (βλ. άρθρο 41 παρ. 2 του Συντάγματος).
Στην πρώτη περίπτωση (παραίτηση κυβέρνησης) τις εκλογές διενεργεί υπηρεσιακή κυβέρνηση, με πρωθυπουργό τον Πρόεδρο ενός από τα ανώτατα δικαστήρια της χώρας (ΣτΕ, Α.Π., Ε.Σ.) η οποία διορίζεται στη θέση της παραιτηθείσας κυβέρνησης.
Στη δεύτερη περίπτωση (διάλυση Βουλής), παραμένει η ίδια κυβέρνηση η οποία και διενεργεί τις εκλογές.
Οι εκλογές προκηρύσσονται με Προεδρικό Διάταγμα που εκδίδεται από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, βέβαια μετά από πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού. Όμως η τυπική αποφασιστική αρμοδιότητα ανήκει στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας, η οποία ελέγχει, έστω και οριακά, εάν η πρωτοβουλία του πρωθυπουργού είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα. Την ημερομηνία των εκλογών την ορίζει η Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Θεωρείται παραβίαση του Συντάγματος να την εξαγγείλει ο πρωθυπουργός, ερήμην της, και μάλιστα κατά τη διάρκεια μαγνητοσκοπημένης εκπομπής ιδιωτικού τηλεοπτικού σταθμού (Alpha), προσδιορίζοντας μάλιστα και την ημερομηνία όχι μόνον της 21ης Μαΐου, αλλά και την ημερομηνία τυχόν διενέργειας δεύτερων εκλογών, με άλλο εκλογικό νόμο, στις 2 Ιουλίου 2023!!
Τέλος το «εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας» σύμφωνα με το άρθρο 41 παρ. 2 του Συντάγματος, το οποίο επικαλέσθηκε ο πρωθυπουργός κατά τη συνάντησή του με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας στις 22-4-2023 ήταν… η «κατάκτηση» της λεγόμενης επενδυτικής βαθμίδας η οποία απονέμεται από διεθνείς οίκους αξιολόγησης (π.χ. Goldman Sachs κ.ά.) με χρηματοοικονομικά κριτήρια!! Υπενθυμίζεται ότι ο Κυρ. Μητσοτάκης είχε προεξοφλήσει επανειλημμένα την επιτυχία της επενδυτικής βαθμίδας που δήθεν θα άλλαζε θεαματικά το επενδυτικό τοπίο. Ο οποιοσδήποτε επενδυτής, όμως, αναζητά τα υψηλότερα επιτόκια κρατικών τίτλων (ομόλογα ή έντοκα γραμμάτια). Στην τελευταία έκδοση του δεκαετούς ομολόγου το Ελληνικό Δημόσιο ζητούσε 2,5 δισ. ευρώ και εμφανίστηκαν επενδυτές προσφέροντας συνολικά 19 δισ. ευρώ λόγω του ελκυστικού επιτοκίου δανεισμού (3,9%). Αλλά στην προηγούμενη έκδοση δεκαετούς ομολόγου (το 2021) το επιτόκιο ήταν σχεδόν μηδενικό και μάλιστα χωρίς να υπάρχει η λεγόμενη επενδυτική βαθμίδα. Θεωρείται σχεδόν αδύνατη η απονομή της επενδυτικής βαθμίδας από τους οίκους αξιολόγησης, διότι πέραν των άλλων δυσλειτουργιών και προβλημάτων η Ελλάδα είναι η πλέον υπερχρεωμένη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 2022 το χρέος της αυξήθηκε κατά 45 δισ. ευρώ. Υπερέβη τα 400 δισ. ευρώ και το 190% του ΑΕΠ.
Είναι χαρακτηριστική η αναφορά του πρωθυπουργού τον Απρίλιο 2021: «Εντός το πρώτου εξαμήνου του 2021 στόχος της επενδυτικής βαθμίδας θα υλοποιηθεί από την κυβέρνησή μου. Ο στόχος αυτός είναι απολύτως εφικτός». Τελικά έως την προκήρυξη των πρόωρων εκλογών ο «στόχος» δεν είχε επιτευχθεί, αλλά τον επικαλέστηκε ως δήθεν «εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας» για να δικαιολογήσει την προκήρυξη πρόωρων εκλογών. Αυτό αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του Συντάγματος.
Γ. Οι παρεμβάσεις στον Άρειο Πάγο (Α.Π.)
Με το άρθρο 32 του Π.Δ. 26/2012 έχει θεσμοθετηθεί η διαδικασία συνεδρίασης του Πολιτικού Τμήματος του Α.Π. το οποίο συγκροτείται από τον Πρόεδρο (του Τμήματος) και τέσσερις (4) αρεοπαγίτες ως μέλη, και όχι από το σύνολο των αρεοπαγιτών που υπηρετούν στο τμήμα, ο αριθμός των οποίων είναι ίδιος σε όλα τα τμήματα. Ουδέποτε έχει προβλεφθεί Ολομέλεια Τμήματος συγκροτούμενη απ’ όλους τους δικαστές αυτού.
Με την τροπολογία του υπουργού Εσωτερικών, εισάγεται η πρωτοφανής για τα δικαστικά χρονικά ρύθμιση, η οποία αποτελεί ευθεία παρέμβαση στη λειτουργία του Α.Π. Ο σκοπός είναι ο αποκλεισμός από τις επικείμενες εκλογές μορφώματος το οποίο φέρει κοινοβουλευτικό μανδύα, αλλά στην πραγματικότητα είναι η εγκληματική νεοναζιστική οργάνωση Χ.Α. η ηγεσία της οποίας έχει καταδικασθεί με οριστική απόφαση του Α΄ Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων. Η κυβέρνηση της ΝΔ κατέθεσε την τρίτη κατά σειρά τροπολογία, βιαστικά και πρόχειρα, λίγες ημέρες πριν από τις επικείμενες βουλευτικές εκλογές.
Η ρύθμιση αυτή αποτύπωσε φωτογραφικά, τη δυσπιστία και την έλλειψη εμπιστοσύνης στο πρόσωπο του Προέδρου του Α1 Πολιτικού Τμήματος του Α.Π. εκ μέρους της κυβέρνησης, αναφορικά με την άσκηση της διακριτικής του ευχέρειας να ορίζει την πενταμελή σύνθεση του Α1 Πολιτικού Τμήματος του οποίου είναι Πρόεδρος. Τελικά με την παρέμβασή της η κυβέρνηση πέτυχε να πραγματοποιηθεί η συνεδρίαση στις 3-5-2023 με όλους τους αρεοπαγίτες του Α1 Πολιτικού Τμήματος.
Δ. Το απόρρητο των επικοινωνιών
Το άρθρο 19 του Συντάγματος ορίζει ότι «Το απόρρητο των επιστολών και της ελεύθερης ανταπόκρισης ή επικοινωνίας με οποιονδήποτε άλλο τρόπο είναι απόλυτα απαραβίαστο. Νόμος ορίζει τις εγγυήσεις υπό τις οποίες η δικαστική αρχή δεν δεσμεύεται από το απόρρητο για λόγους εθνικής ασφάλειας ή για διακρίβωση ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων».
Επομένως σύμφωνα με το προαναφερθέν άρθρο το απόρρητο των επικοινωνιών αίρεται μόνο κατ’ εξαίρεση και υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις που να μπορούν να ελεγχθούν εκ των υστέρων. Η συνταγματική θεωρία έχει έγκαιρα επισημάνει τον κίνδυνο καταχρηστικής επίκλησης της έννοιας της «εθνικής ασφαλείας» για την αυθαίρετη περιστολή αυτού του «απόλυτα απαραβίαστου» συνταγματικού δικαιώματος. Κατά πάγια τακτική οι εισαγγελικές διατάξεις άρσης του απορρήτου δεν αναφέρουν συγκεκριμένους λόγους «εθνικής ασφάλειας», με αποτέλεσμα, όπως τονίζει η Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) σε έκθεσή της «η παράλειψη αιτιολογίας να αποκλείει τον δικαστικό έλεγχο». Αυτό το έλλειμμα, διευρύνθηκε με την περιβόητη τροπολογία 817/146/31-3-2021 της κυβέρνησης.
Με την προαναφερθείσα τροπολογία (η οποία είναι πλέον ο νόμος 4790/2021), ο θιγόμενος παρακολουθούμενος στερήθηκε του δικαιώματος έννομης προστασίας κατά παράβαση του άρθρου 20 παρ. 1 του Συντάγματος. Η διάταξη αυτή παραβιάζει κατάφωρα τόσο το Σύνταγμα όσο και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).
Το γεγονός αυτό καταδεικνύει πόσο συστηματικά αγνοείται το προφανές: Ότι το ουσιαστικότερο αντίβαρο στις αυθαιρεσίες των μυστικών υπηρεσιών είναι η δυνατότητα όσων έχουν θιγεί άδικα από τη δράση τους να επιδιώξουν, έστω εκ των υστέρων, τη δικαστική δικαίωσή τους. Και φυσικά ο θιγόμενος δεν θα πληροφορηθεί ποτέ ότι είχε τεθεί υπό παρακολούθηση. Αυτό όμως είναι αδιανόητο για ένα δημοκρατικό κράτος δικαίου.
Ε. Οι παράνομες υποκλοπές των επικοινωνιών δημοσιογράφων
και πολιτικών
Εισαγωγή
Η ΕΥΠ παρακολουθούσε το δημοσιογράφο Θανάση Κουκάκη από τις 20-6-2020 έως 12-8-2020. Όταν αυτός το αντιλαμβάνεται υποβάλει στις 30-8-2020 αίτημα στην ΑΔΑΕ (Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου Επικοινωνιών) και ζητάει να ενημερωθεί εάν παρακολουθείται. Ας σημειωθεί ότι πριν απ’ αυτόν η ΕΥΠ παρακολουθούσε το δημοσιογράφο Σταύρο Μαλιχούδη. Ο Θ. Κουκάκης ερευνούσε τα θέματα χορηγήσεων δανείων σ’ επιχειρηματίες από την Τράπεζα Πειραιώς και το λεγόμενο «κούρεμά» τους, κατά 100.000 ευρώ, τουλάχιστον, στον κάθε επιχειρηματία!!
Μετά την υποβολή αιτήματος στην ΑΔΑΕ διακόπτεται αμέσως η παρακολούθηση του Θ. Κουκάκη από την ΕΥΠ, αλλά το κινητό του τηλέφωνο δέχεται SMS με σύνδεσμο (link) που ενεργοποιούσε το κακόβουλο (κατασκοπευτικό-spyware) λογισμικό (predator). Ταυτόχρονα στις 31-3-2021 ψηφίζεται (και μάλιστα με αναδρομική ισχύ!!) η τροπολογία σε νομοσχέδιο (με υπογραφές του Αντιπροέδρου Π. Πικραμένου και του Υπ. Δικαιοσύνης, Β. Τσιάρα), με την οποία απαγορεύεται στην ΑΔΑΕ να ενημερώνει εκ των υστέρων, δηλαδή μετά τη λήξη της παρακολούθησης τον παρακολουθούμενο για δήθεν λόγους «εθνικής ασφάλειας».
Αντίστοιχα ο Ν. Ανδρουλάκης δέχεται το ίδιο SMS, αλλά δεν απαντάει κι επομένως δεν ενεργοποιείται το κατασκοπευτικό predator. Λίγο αργότερα άρχισε η παράνομη παρακολούθηση του κινητού τηλεφώνου του από την ΕΥΠ. Στην περίπτωσή του ακολουθήθηκε η αντίστροφη διαδικασία από αυτήν του Θ. Κουκάκη. Δηλαδή χρησιμοποιήθηκαν και οι δύο (2) τρόποι υποκλοπών κι όταν ναυαγεί ο ένας ενεργοποιείται ο άλλος, σε πλήρη γνώση ασφαλώς της ΕΥΠ.
ΣΤ. Σύντομο χρονολόγιο
Στις 15-11-2021 κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών, είχαν τεθεί ερωτήματα προς τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Γ. Οικονόμου σχετικά με τις παρακολουθήσεις πολιτών (δημοσιογράφων, δικηγόρων, ακτιβιστών που δραστηριοποιούνται στο προσφυγικό θέμα, αντιεμβολιαστών κ.ά.) ο οποίος είχε απαντήσει ότι δεν γίνονται παρακολουθήσεις.
Στις 24-11-2021 και 17-12-2021 ο υπουργός Επικρατείας Γ. Γεραπετρίτης με σκοπό να συσκοτίσει το θέμα, απέστειλε επιστολές προς το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων με τις οποίες διαβεβαίωνε ότι δήθεν «στην Ελλάδα δεν διενεργείται καμία παρακολούθηση δημοσιογράφων».
Τον Απρίλιο 2022 αποκαλύπτεται ότι η παρακολούθηση του δημοσιογράφου Θ. Κουκάκη με το κατασκοπευτικό (spyware) λογισμικό predator.
Αλλά και πάλι ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γ. Οικονόμου υποστηρίζει ότι «πρόκειται για παρακολούθηση ιδιώτη από ιδιώτη». Νέες αποκαλύψεις όμως επιβεβαίωσαν την (προγενέστερη του predator) παρακολούθηση του Θ. Κουκάκη απευθείας από την ΕΥΠ κατά το χρονικό διάστημα από 20-6-2020 έως 12-8-2020.
Τον Μάιο 2022 η Google, δηλώνει με ανακοίνωσή της ότι το predator έχει πουληθεί σε κρατικούς φορείς στην Ελλάδα, διαψεύδοντας την κυβέρνηση Μητσοτάκη, η οποία δήλωνε άγνοια για την παρακολούθηση του Θ. Κουκάκη και ισχυριζόταν ότι «οι ελληνικές Αρχές δεν χρησιμοποιούν τέτοιου είδους λογισμικό». Λίγους μήνες αργότερα, αποκαλύφθηκε μετά από δημοσίευμα της εφημερίδας New York Times, ότι η κυβέρνηση όχι μόνο χρησιμοποιούσε το predator, αλλά είχε πραγματοποιήσει εξαγωγές του στη Μαδαγασκάρη πρώτα και μετά στο Σουδάν, όπου μαίνεται ο εμφύλιος πόλεμος. Τις άδειες εξαγωγής τις είχε υπογράψει ο γενικός γραμματέας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων του υπουργείου Εξωτερικών Γιάννης Σμυρλής, απολύτως έμπιστος του Κυρ. Μητσοτάκη. Μάλιστα ο αρμόδιος υφυπουργός για την Οικονομική Διπλωματία Κων/νος Φραγκογιάννης, είχε διατάξει Ένορκη Διοικητική Εξέταση (ΕΔΕ) για τη διαλεύκανση, αλλά έως σήμερα εκκρεμεί! Μετά την αποκάλυψη τοποθετήθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου ως αναπληρωτής γενικός διευθυντής της Ν.Δ. και ως επικεφαλής της προεκλογικής εκστρατείας της Ν.Δ.! Τέλος την εξαγωγή στο Σουδάν επιβεβαίωσε και ο υφυπουργός Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης στις 19-4-2023.
Στις 26 Ιουλίου 2022 αποκαλύπτεται (από την αρμόδια υπηρεσία του Ευρωπαίκού Κοινοβουλίου) η απόπειρα παρακολούθησης του Ευρωβουλευτή και αρχηγού του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ με το predator ο οποίος μετά από τρεις (3) ημέρες (29-7-2022) καταθέτει μηνυτήρια αναφορά στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Την ίδια ημέρα ο Π. Κοντολέων έδωσε εντολή για την καταστροφή του φακέλλου παρακολούθησής του. Αυτό αποδεικνύεται από το με ημερομηνία 6-9-2022 πρακτικό ελέγχου που διενήργησε η ΑΔΑΕ.
Στις 29 Ιουλίου 2022 συγκαλείται, υπό την πίεση της αντιπολίτευσης η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας (ΕΘΔ). Εκεί ο Διοικητής τη ΕΥΠ Παναγιώτης Κοντολέων, παραδέχεται την παρακολούθηση του Θ. Κουκάκη την οποία χαρακτήρισε «νόμιμη επισύνδεση».
Για το Ν. Ανδρουλάκη όμως, ο Π. Κοντολέων ισχυρίστηκε κατηγορηματικά ότι η ΕΥΠ δεν παρακολουθεί πολιτικούς. Την ίδια διαβεβαίωση έδωσε και ο υπουργός Γ. Γεραπετρίτης που εκπροσωπούσε τον πρωθυπουργό, ο οποίος είχε φροντίσει (στις 8-7-2019) για την άμεση υπαγωγή της ΕΥΠ προσωπικά σε αυτόν! Έτσι θα ασκούσε πλήρη έλεγχο και θα είχε καθημερινή ενημέρωση από το γενικό γραμματέα του και ανηψιό του Γρηγόρη Δημητριάδη, ο οποίος ήταν ο σύνδεσμός του με την ΕΥΠ. Είχε φροντίσει επίσης για το διορισμό του εκλεκτού του, δηλαδή του Π. Κοντολέων στη θέση του Διοικητή από τις 8 Αυγούστου 2019.
Στις 5-8-2022 ο Κυρ. Μητσοτάκης υποχρεώθηκε να αποπέμψει το Γ. Δημητριάδη και τον Π. Κοντολέων, οι οποίοι ήταν απολύτως προσωπικές επιλογές του και άνθρωποι της απόλυτης εμπιστοσύνης του, με σκοπό να αποσείσει τις δικές του πολιτικές ευθύνες, ενώ είναι απ’ όλους (πολιτικούς, συνταγματολόγους, νομικούς κ.ά.) αποδεκτό ότι ο πρωθυπουργός έχει εξ ορισμού την πολιτική ευθύνη, ως πολιτικός προϊστάμενός τους κι επομένως είναι υποχρεωμένος να παραιτηθεί!!!
Και μάλιστα με πάταγο, όπως κατέρρευσαν οι κυβερνητικοί ισχυρισμοί ότι η λεγόμενη «νόμιμη επισύνδεση» στο κινητό τηλέφωνο του Ν. Ανδρουλάκη δηλαδή η άρση του απορρήτου των επικοινωνιών του, πραγματοποιήθηκε μετά από αίτημα των μυστικών υπηρεσιών της… Ουκρανίας και της Αρμενίας!!!
Ζ. Οι πολιτικές και ποινικές ευθύνες
Η ευθύνη του Κυρ. Μητσοτάκη, ως πρωθυπουργού, είναι δεδομένη, αμείωτη και μη μεταβιβάσιμη διότι:
Ως διοικητικός εποπτεύων της ΕΥΠ, υπερκείμενος του Διοικητή της ΕΥΠ, σύμφωνα με τις παραγράφους 1 και 4 του άρθρου 21 του Ν. 4622/2019 «περί επιτελικού κράτους», όφειλε να είχε λάβει τα προσήκοντα μέτρα αποτροπής ενεργειών για την παρακολούθηση βουλευτή ή ευρωβουλευτή ή πολιτικού αρχηγού, χωρίς τη γνώση του. Δεν το είχε πράξει κι επομένως αυτό συνιστά ερευνητέα παράλειψη κατά τη διαδικασία της Εξεταστικής Επιτροπής.
Συνιστά επίσης πλημμελή άσκηση των καθηκόντων του, διότι την επόμενη ημέρα από την ορκωμοσία της κυβέρνησής του, έθεσε την ΕΥΠ υπό τον άμεσο διοικητικό και πολιτικό έλεγχό του, προσαρμόζοντας ακόμη και τα τυπικά προσόντα (π.χ. πτυχίο ΑΕΙ το οποίο δεν διέθετε ο νέος διοικητής Παναγιώτης Κοντολέων) της θέσης του διοικητή σε αυτόν που ήδη είχε επιλέξει ο ίδιος!!
Ο Κυρ. Μητσοτάκης ισχυρίζεται ότι οι παρακολουθήσεις ήταν νόμιμες! Γιατί όμως απέπεμψε το διοικητή της ΕΥΠ Παναγιώτη Κοντολέων και το σύνδεσμό του με την ΕΥΠ δηλαδή τον Γρ. Δημητριάδη, όταν αποκαλύφθηκε η υποκλοπή των τηλεφωνικών επικοινωνιών του Νίκου Ανδρουλάκη με το κατασκοπευτικό λογισμικό predator αρχικά και μετά με την ΕΥΠ, εάν οι παρακολουθήσεις ήταν νόμιμες;
Ο Κυρ. Μητσοτάκης δεν αποκάλυψε στη Βουλή (κατά την προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση στις 26-8-2022) τους λόγους για τους οποίους παρακολουθούσε τον Ν. Ανδρουλάκη επικαλούμενος το «απόρρητο» για δήθεν λόγους «εθνικής ασφαλείας».
Τον ίδιο διάτρητο ισχυρισμό «περί απορρήτου» επικαλέσθηκαν και ενώπιον της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας (ΕΘΔ) οι Παναγιώτης Κοντολέων και Γρηγόρης Δημητριάδης, καθώς και η Εισαγγελέας (με υπηρεσιακή θέση στην ΕΥΠ) Βασιλική Βλάχου και ο νυν διοικητής ΕΥΠ Θεμιστοκλής Δεμίρης, παραβιάζοντας το Σύνταγμα και τον κανονισμό της Βουλής.
Η ΕΘΔ, κατά ρητή πρόβλεψη του Κανονισμού της Βουλής (άρθρο 43Α§2α) ασκεί κοινοβουλευτικό έλεγχο επί της ΕΥΠ. Επομένως δεν μπορεί να προβληθεί κανενός είδους απόρρητο προς αποφυγήν μαρτυρίας ενώπιόν της. Η παραπάνω διάταξη παραπέμπει στα άρθρα 146 και 147 του Κανονισμού που ρυθμίζουν τη διαδικασία ενώπιον των εξεταστικών επιτροπών. Τα άρθρα αυτά εν συνεχεία, παραπέμπουν στο άρθρο 224 του Π.Κ. που προβλέπει ποινή φυλάκισης σε όσους αρνούνται μαρτυρία ή αποκρύπτουν την αλήθεια.
Ο Κυρ. Μητσοτάκης και οι προαναφερθέντες συνεργάτες του δεν αποκαλύπτουν ποιος έδωσε τις εντολές για παρακολούθηση, πρώτα του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη και μετά του ευρωβουλευτή Νίκου Ανδρουλάκη και τελευταία του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Χρήστου Σπίρτζη. Επίσης δεν αποκαλύπτουν ποιος έδωσε την εντολή διακοπής των παρακολουθήσεων.
Υπενθυμίζεται ότι ο Κυρ. Μητσοτάκης την επομένη του σχηματισμού κυβέρνησης της Ν.Δ. ανέλαβε προσωπικά όχι μόνο τον τυπικό και ουσιαστικό έλεγχο της ΕΥΠ, αλλά και της ΕΡΤ, καθώς και του ΑΠΕ-ΜΠΕ, παραδίδοντας εξουσίες πρωθυπουργού σ’ έναν μετακλητό υπάλληλο, τον ανηψιό του Γρηγόρη Δημητριάδη!!
Η. Η ελεγκτική εξουσία της ΑΔΑΕ είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη
Στο κράτος δικαίου κανένας δεν είναι ανέλεγκτος και υπεράνω του νόμου. Ούτε και η ΕΥΠ. Αυτή ειδικότερα υπόκειται σε τριπλό εξωτερικό έλεγχο, σύμφωνα με τη γνώμη του αναπληρωτή καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Ακρίτα Καϊδατζή.
Ειδικότερα υπόκειται σε γενικό κοινοβουλευτικό και δικαστικό έλεγχο για το σύνολο της δράσης της και ειδικό έλεγχο από την ΑΔΑΕ για πράξεις που θίγουν το απόρρητο των επικοινωνιών. Τόσο από το γράμμα (βλ. ιδίως άρθρο 8 παρ. 2 και παρ. 5 τελευταίο εδάφιο του ν. 5002/2022) όσο και από το πνεύμα του νόμου προκύπτει σαφώς ότι η ΑΔΑΕ διατηρεί (ακόμη και μετά την ψήφιση του παραπάνω νόμου) την αρμοδιότητα και το δικαίωμα να ενημερώνεται και να αξιολογεί κατά πόσον ο τρόπος που έλαβε χώρα κάθε συγκεκριμένη άρση απορρήτου των επικοινωνιών, είναι σύμφωνη με τις διατάξεις αυτού του νόμου και με τα συνταγματικά κατοχυρωμένα ατομικά δικαιώματα.
Η ΑΔΑΕ έχει επίσης την εξουσία να ελέγχει ευθέως τηλεπικοινωνιακούς παρόχους (Cosmote, Vodafone κ.ά) στο πλαίσιο της συνταγματικής αποστολής της που είναι η διασφάλιση του απορρήτου των επικοινωνιών (άρθρο 19 παρ. 2 του Συντάγματος).
Έχει δικαίωμα επίσης να διενεργεί ελέγχους, αυτεπαγγέλτως ή μετά από καταγγελία, σε εγκαταστάσεις, εξοπλισμούς, αρχεία και έγγραφα της ΕΥΠ, τηλεπικοινωνιακών παρόχων και άλλων επιχειρήσεων, σύμφωνα με το άρθρο 6 του ν. 3115/2003. Αντίστοιχες εξουσίες έχουν τόσο η Βουλή όσο και η δικαστική εξουσία.
Επομένως είναι αντισυνταγματική η άρνηση της ΕΥΠ να επιμένει στην τήρηση του απορρήτου και ειδικότερα ως προς την ΑΔΑΕ να αρνείται τους ελέγχους.
Σ’ αυτήν την αντισυνταγματική άρνησή της η ΕΥΠ βρήκε σύμμαχο τον… Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ισίδωρο Ντογιάκο ο οποίος προσπάθησε να θέσει τον Ιανουάριο 2023, αντισυνταγματικό εμπόδιο στον έλεγχο της ΑΔΑΕ, αλλά απέτυχε εξαιτίας των νόμιμων, σύμφωνα με το Σύνταγμα, αντιρρήσεων του επικεφαλής της ΑΔΑΕ Χρήστου Ράμμου.
Παρόλα αυτά επέμενε και στο περιθώριο των συζητήσεων στο Οικονομικό Φόρουμ Δελφών (26 Απριλίου 2023) δήλωσε ότι: «εάν γνώριζα για τον έλεγχο της ΑΔΑΕ θα είχα προετοιμάσει την παρεμπόδιση»! Ο προληπτικός έλεγχος όμως μιας ανεξάρτητης αρχής είναι απαράδεκτος.
Τέλος σύμφωνα με τη γνώμη του συναδέλφου μου δικηγόρου Γιάννη Μαντζουράνη «Με το ν. 5002/2022 ουσιαστικά αποκλείεται η παροχή πληροφοριών στο πρόσωπο για το οποίο διετάχθη η άρση του απορρήτου των επικοινωνιών είτε για λόγους εθνικής ασφαλείας είτε προς διακρίβωση ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων.
Ο συγκεκριμένος περιορισμός αντίκειται στα άρθρα 5, 5Α, 9Α, 19, 20 και 25 του Συντάγματος και κυρίως στις αρχές παροχής δικαστικής προστασίας και αναλογικότητας, αφού επιτρέπει σε κρατικές υπηρεσίες να ασκούν ανεξέλεγκτα την -εξαιρετικής φύσης-αρμοδιότητα άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών, ενώ παράλληλα στερεί από τον θιγόμενο το δικαίωμα δικαστικής προστασίας».
Για το θέμα της επίκλησης του απορρήτου ενώπιον της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής, ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Ευάγγελος Βενιζέλος δήλωσε: «Μιλάμε για το διασυρμό της ερμηνείας και της εφαρμογής του Συντάγματος και της έννοιας των οργανωτικών βάσεων του πολιτεύματος. Το άρθρο 68 του Συντάγματος δεν ερμηνεύεται με βάση διάσπαρτες διατάξεις του Κανονισμού της Βουλής, ώστε ο πρωθυπουργός επικαλούμενος το απόρρητο να εξουδετερώνει κάθε είδους έλεγχο. Αλλιώς οδηγούμαστε στην εκμηδένιση της κοινοβουλευτικής ευθύνης και της λογοδοσίας και της δυνατότητας να ασκείται κοινοβουλευτικός έλεγχος».
Τέλος απευθυνόμενος, κατά τη διάρκεια συζήτησης στο Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών (26-8-2022), στον Κυρ. Μητσοτάκη είπε δηκτικά: «Αν δεν θέλει να σέβεται τις πολιτικές μου απόψεις να προσέχει τις νομικές μου απόψεις. Θα μπορούσε να τον βοηθήσει αυτό στην αντιμετώπιση της κρίσης του συγκεντρωτικού και μονοπρόσωπου μοντέλου εξουσίας που ασκεί».
Θ. Έλεγχος από επιτροπές του Ευρωκοινοβουλίου
και από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία
Το Νοέμβριο 2022 ευρωβουλευτές-μέλη της Εξεταστικής Επιτροπής PEGA του Ευρωκοινοβουλίου, επισκέφθηκαν την Ελλάδα με σκοπό τη διερεύνηση των παράνομων υποκλοπών των επικοινωνιών δημοσιογράφων και πολιτικών.
Ακολούθησε το Μάρτιο 2023 επίσκεψη ευρωβουλευτών-μελών της Επιτροπής LIBE τα οποία συγκροτούν την υποομάδα του «Παρατηρητηρίου για τη Δημοκρατία, το Κράτος Δικαίου και τα Θεμελιώδη Δικαιώματα». Η επιτροπή αυτή συστάθηκε, αρχικά, μετά τις δολοφονίες των δημοσιογράφων Δάφνης Γκαλίζια στη Μάλτα το 2017 και του Γιάν Κούτσιακ στη Σλοβακία το 2018. Στην Ελλάδα ερευνά τη δολοφονία του δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ το 2021. Ας σημειωθεί ότι η κυβέρνηση της Ν.Δ. έδειξε προκλητική απροθυμία συνεργασίας και με τις δύο επιτροπές!
Μετά από σχετικό αίτημα της επιτροπής PEGA η ευρωπαϊκή εισαγγελική αρχή η οποία είναι ένα ανεξάρτητο όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρχισε τη διερεύνηση υποθέσεων φοροδιαφυγής από εταιρείες οι οποίες εμπλέκονται στις παράνομες υποκλοπές, καθώς και στην υπόθεση εξαγωγής του predator σε άλλες χώρες.
Για τα ίδια θέματα ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΚΟΜΙΣΙΟΝ) Λιθουανός Βάλτις Ντομπρόβισκις δήλωσε στις 4-4-2023 ότι η Επιτροπή έχει ζητήσει εξηγήσεις από την Ελληνική κυβέρνηση, αλλά δεν έχει λάβει οποιαδήποτε απάντηση.
Υπενθυμίζεται ότι στις 28-2-2023 είχαν κληθεί και κατέθεσαν δημόσια, ενώπιον της επιτροπής PEGA, οι επικεφαλής της Αρχής Διασφάλισης Απορρήτου Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) και της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ), Χρήστος Ράμμος και Κωνσταντίνος Μενουδάκος. Ο δεύτερος μάλιστα κατέθεσε ότι έχουν εντοπιστεί τουλάχιστον 300 SMS με παγιδευμένα links με predator που είχαν ως στόχο τουλάχιστον 100 θύματα!
Ι. Παράβαση του Συντάγματος από βουλευτές χωρίς κυρώσεις
Σύμφωνα με το άρθρο 57 του Συντάγματος «Τα καθήκοντα του βουλευτή είναι ασυμβίβαστα με τα έργα ή την ιδιότητα ιδιοκτήτη ή εταίρου ή μετόχου επιχείρησης που αναλαμβάνει έργα ή μελέτες ή προμήθειες του Δημοσίου ή συνάπτει με το Δημόσιο συναφείς συμβάσεις αναπτυξιακού ή επενδυτικού χαρακτήρα.
Τα καθήκοντα του βουλευτή είναι επίσης ασυμβίβαστα με την άσκηση οποιουδήποτε επαγγέλματος.
Η παράβαση των διατάξεων του άρθρου συνεπάγεται έκπτωση από το αξίωμα του βουλευτή».
Βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος παραβίασαν το παραπάνω άρθρο χωρίς όμως να εκπέσουν από το βουλευτικό αξίωμα. Παραθέτω δύο (2) χαρακτηριστικές περιπτώσεις:
Ανδρέας Πάτσης, βουλευτής στην εκλογική περιφέρεια του Ν. Γρεβενών: [α) Ο οικονομικός Εισαγγελέας έχει διατάξει έρευνα εις βάρος του για φοροδιαφυγή και ξέπλυμα χρήματος, β) ο ίδιος συμμετέχει ως εταίρος ή μέτοχος σε 19 εταιρείες, μέσω δε μίας από αυτές αγόρασε «κόκκινα» δάνεια από την Τράπεζα Πειραιώς ύψους 62 εκατομμυρίων ευρώ αντί 4,3 εκατομμυρίων ευρώ με… δάνειο που του χορήγησε η ίδια Τράπεζα! γ) Έχει επίσης 3 εξωχώριες εταιρείες στην Κύπρο κατά παράβαση του Ν. 3849/2010 και του Συντάγματος, δ) είχε προσφέρει νομικές υπηρεσίες στα ΕΛΤΑ έναντι αμοιβών 800.000 ευρώ!!!)].
Θέμης Χειμάρας, βουλευτής στην εκλογική περιφέρεια του Ν.Φθιώτιδας: [α) συμμετείχε στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας Θ. Χειμάρας και Σια Ε.Ε. καταβάλλοντας 49.500 ευρώ το οποίο δεν δήλωσε στο πόθεν έσχες χρήσης 2020, β) πώλησε το μερίδιό του, αντί τιμήματος 65.847 ευρώ, στην εταιρεία Smarts IKE η οποία εντός τριετίας έχει συνάψει συμβάσεις συνολικού ύψους 902.000 ευρώ με δημόσιους φορείς!!)].
