Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο
Στο πλαίσιο της εποπτείας της εκτέλεσης της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για το Φαρμακονήσι το 2014, το Συμβούλιο της Ευρώπης δέχεται έντονες πιέσεις για τον έλεγχο των συστημικών κενών στις επιχειρήσεις του Λιμενικού Σώματος και την διερεύνηση των ποινικών ευθυνών του. Πρόκειται για την απόφαση Safi κατά Ελλάδας με την οποία η Ελλάδα καταδικάστηκε για παραβίαση του δικαιώματος στη ζωή και της απαγόρευσης βασανιστηρίων.
Την τελευταία δεκαετία, η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) και η PRO ASYL έχουν εκπροσωπήσει πρόσφυγες που καταγγέλλουν σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους στο πλαίσιο επιχειρήσεων του Λιμενικού Σώματος, συμπεριλαμβανομένων του δικαιώματος στη ζωή και της απαγόρευσης βασανιστηρίων, απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης. Τουλάχιστον τέσσερις από αυτές εκκρεμούν ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων: Alkhatib κατά Ελλάδας (υπόθεση Ψερίμου), Almukhlas κατά Ελλάδας (υπόθεση Σύμης), Alnassar κατά Ελλάδας (υπόθεση Ρόδου) και F.M. κατά Ελλάδας (υπόθεση Αγαθονησίου).
Στο πλαίσιο αυτό, τονίζουμε ότι, σε αντίθεση με την άποψη που εξέφρασε η ελληνική κυβέρνηση ενώπιον του Συμβουλίου της Ευρώπης, οι παραβιάσεις που εντοπίστηκαν από το Δικαστήριο στην υπόθεση του Φαρμακονησίου δεν αποτελούν ένα μεμονωμένο περιστατικό.
Μέσα από μία σειρά υποθέσεων που εκπροσωπεί η νομική ομάδα της Υποστήριξης προσφύγων στο Αιγαίο αναδεικνύονται συστημικές παραβιάσεις από το Λιμενικό Σώμα όπως ενδεικτικά πλημμέλειες και καθυστέρηση σε επιχείρηση διάσωσης (υπόθεση Αγαθονησίου: F.M. κατά Ελλάδας), αλόγιστη χρήση όπλων κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων καταδίωξης σκαφών (υπόθεση Ψερίμου: Alkhatib κατά Ελλάδας, υπόθεση Σύμης: Almukhlas κατά Ελλάδας), εγκατάλειψη σε πλωτές σχεδίες κατά τη διάρκεια απόπειρας επαναπροώθησης (υπόθεση Ρόδου Ι: Alnassar κατά Ελλάδας, υπόθεση Ρόδου ΙΙ), ποινική δίωξη και καταδίκη θυμάτων κατόπιν μήνυσής τους κατά των λιμενικών και αθώωση αυτών (υπόθεση Χίου).
Παρόμοια ζητήματα επανεμφανίστηκαν στον απόηχο του πρόσφατου ναυαγίου της Πύλου στις 14 Ιουνίου 2023 που άφησε 82 νεκρούς και αρκετές εκατοντάδες αγνοούμενους/ες. Η Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης τόνισε ότι «το ναυάγιο της 14ης Ιουνίου δυστυχώς δεν αποτελεί μεμονωμένο περιστατικό» και υπογράμμισε την ανάγκη αποτελεσματικής διερεύνησής του.
Σήμερα, δημοσιεύουμε το υπόμνημα που καταθέσαμε τον περασμένο μήνα στο Συμβούλιο της Ευρώπης, στο πλαίσιο της παρακολούθησης της εκτέλεσης της Safi κατά Ελλάδας, με βάση έναν ενδεικτικό κατάλογο υποθέσεων που εκπροσωπούμε. Οι υποθέσεις σχετίζονται με παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που απορρέουν από πλημμέλειες και καθυστερήσεις σε επιχειρήσεις διάσωσης, επιχειρήσεις σύλληψης κατά τη διάρκεια επιχειρούμενων επαναπροωθήσεων (push backs), μεταχείριση επιζώντων ναυαγίων και μη καταγραφή αγνοουμένων.
Με βάση την παρουσίαση των υποθέσεων που εκπροσωπούνται νομικά από τις οργανώσεις μας, καλούμε το Συμβούλιο της Ευρώπης να αναβαθμίσει το καθεστώς εξέτασης της υπόθεσης Safi από «τυπική» σε «ενισχυμένη εποπτεία», αναγνωρίζοντας ότι οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπιστώθηκαν στην υπόθεση Safi αφορούν συστημικά ζητήματα των επιχειρήσεων του Λιμενικού Σώματος και της διερεύνησης για κακομεταχείριση, εξασφαλίζοντας έτσι αυστηρότερο έλεγχο της συμμόρφωσης της χώρας με τις υποχρεώσεις της.
Η RSA και η PRO ASYL συνέστησαν στο Συμβούλιο της Ευρώπης να δώσει ιδιαίτερη έμφαση, κατά την εποπτεία της εκτέλεσης της απόφασης Safi σχετικά με την υπόθεση του ναυαγίου του Φαρμακονησίου, σε συγκεκριμένα στοιχεία που σχετίζονται με την προστασία του δικαιώματος στη ζωή, την αποτελεσματική διερεύνηση πράξεων και παραλείψεων του Λιμενικού Σώματος, και την αντιμετώπιση των επιζώντων ναυαγίων με αξιοπρέπεια.
Διαβάστε την ανάλυση και τις συστάσεις μας στον σύνδεσμο: https://rsaegean.org/el/meta-to-farmakonisi/
