Δέκα χρόνια μετά, η χαμένη ευκαιρία και τελικά η πολιτική ήττα του 2015 εξακολουθούν να παράγουν σοβαρά πολιτικά αποτελέσματα. Ο εγκλωβισμός, για μακρά περίοδο, της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής στα κριτήρια της συμφωνίας του 2018 με την Τρόικα, το «στρωμένο έδαφος» που μετά το 2019 βρήκε ο Μητσοτάκης για να επιταχύνει τη βάρβαρη πολιτική των νεοφιλελεύθερων αντιμεταρρυθμίσεων, η παραλυτική κρίση της κεντροαριστερής αντιπολίτευσης, είναι μερικά μόνο από τα «απόνερα» των επιλογών που έγιναν σε εκείνη την κρίσιμη περίοδο.
Η διεθνής κρίση του συστήματος στα τέλη της πρώτης δεκαετίας του αιώνα συγκλόνισε συθέμελα τον ελληνικό καπιταλισμό. Η ντόπια κυρίαρχη τάξη προσανατολίστηκε γρήγορα σε μια βίαιη πολιτική που φόρτωνε όλα τα βάρη της κρίσης στις πλάτες των εργατικών και λαϊκών μαζών. Σε συνεργασία με τους διεθνείς συμμάχους της, το ΔΝΤ, την ΕΕ και την ΕΚΤ στη διαβόητη Τρόικα, επεξεργάστηκε την προσπάθεια να επιβάλει τα μνημόνια.
Η αντίσταση του κόσμου υπήρξε συγκλονιστική. Το κύμα των γενικών απεργιών, τα ογκώδη συλλαλητήρια, οι πολύωρες πολιορκίες του κοινοβουλίου, η ανθεκτικότητα απέναντι στους κατασταλτικούς μηχανισμούς κ.ά. ήταν τα γνωρίσματα της απόπειρας των εργαζομένων να σπάσουν με τη μέθοδο «του δρόμου» τη μνημονιακή επίθεση.
Όμως ο κόσμος αξιοποίησε και τις μεθόδους του πολιτικού και εκλογικού αγώνα. Σε χρόνο-ρεκόρ τα παραδοσιακά κυβερνητικά κόμματα της προηγούμενης εποχής, η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, συρρικνώθηκαν. Στις εκλογές του Μάη του 2012, όλα ανεξαιρέτως τα ψηφοδέλτια της Αριστεράς ενισχύθηκαν, δείχνοντας μια αναμφισβήτητη μετατόπιση των ελπίδων και των προσδοκιών του κόσμου προς τα αριστερά.
Ο συνδυασμός του ανοδικού κύκλου των μαζικών αγώνων με τη γρήγορη ριζοσπαστικοποίηση πλατιών τμημάτων των εργαζομένων και των λαϊκών μαζών, οδηγούσε σε μια πρωτοφανή πολιτική κρίση με επίδικο την ανατροπή των μνημονιακών πολιτικών.
Σε αυτήν τη βάση ο κόσμος έδωσε στον ΣΥΡΙΖΑ την ευκαιρία να ακυρώσει τα μνημόνια, ρίχνοντας το Γενάρη του ’15 την κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου.
Σε πείσμα των μετέπειτα αφηγήσεων, o Αλ. Τσίπραςκαι η πλειοψηφία της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑαποφάσισε να «αποδράσει» απ’ όλες τις προεκλογικές δεσμεύσεις και την κατεύθυνση της λαϊκής εντολής του Γενάρη του 2015. Σχημάτισε κυβέρνηση με τους ΑΝΕΛ και έκανε Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Προκόπη Παυλόπουλο, ανέστειλε όλες τις «μονομερείς ενέργειες» αντιλιτότητας που προέβλεπε το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, ανακήρυξε τη διαπραγμάτευση με την Τρόικα ως απόλυτο όριο στην πολιτική της, και δήλωσε ότι το «πάση θυσία μέσα στο ευρώ» αποτελεί απαραβίαστη στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης. Αυτό που επιβεβαιώθηκε από τα γεγονότα της περιόδου Γενάρης-Αύγουστος 2015 είναι ότι δεν μπορεί να υπάρξεικανένα σχέδιο και πρόγραμμα υπέρ των λαϊκών συμφερόντωνχωρίς σύγκρουση και ρήξη με την ΟΝΕ και την Ε.Ε.
Ο δρόμος που ακολουθήθηκε οδήγησε στο μνημόνιο 3.
Παρόλο που η διεθνής αλληλεγγύη αλλά και –κυρίως!– το εργατικό και λαϊκό δυναμικό που εκδηλώθηκε με τη συγκλονιστική πλειοψηφία του ΟΧΙ στο Δημοψήφισμα, έδειχναν καθαρά ότι αυτή η ρήξη πέρα από αναγκαία ήταν και εφικτή.
Το Δημοψήφισμα και η μαζική αποχώρηση της αριστερής πτέρυγας του ΣΥΡΙΖΑ από το κόμμα του Αλ. Τσίπρα ήταν οι τελευταίες «μάχες» μιας κρίσιμης περιόδου.
Η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ της περιόδου 2015-19 καθορίστηκε από την επιμονή στην επιβολή του μνημονίου 3, που είχε υπερψηφιστεί μαζί με τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ. Ήταν μια περίοδος συνέχειας των νεοφιλελεύθερων αντιμεταρρυθμίσεων, αλλά και βαθύτερης πρόσδεσης στους ευρωατλαντικούς σχεδιασμούς. Τα πεπραγμένα αυτής της κυβέρνησης «συνόψισε» η συμφωνία του 2018 με τους δανειστές που, ψευδεπίγραφα, ονομάστηκε «έξοδος από τα μνημόνια». Ήταν μια χαλάρωση των μνημονιακών περιορισμών για τη δράση των καπιταλιστών, αλλά και μια μονιμοποίηση των μνημονιακών περικοπών που αφορούν τους εργαζόμενους και τις λαϊκές μάζες, για μια πολυετή ιστορική περίοδο, υπό την εποπτεία της Τρόικας.
Ο ΣΥΡΙΖΑ και το σχέδιο «Κυβέρνηση της Αριστεράς για την ανατροπή της μνημονιακής λιτότητας» στην πράξη απέτυχε.
Με διαφορετικό τρόπο και άλλου τύπου ευθύνες, απέτυχαν και τα σχέδια των άλλων αριστερών δυνάμεων που έπαιξαν ρόλο σε αυτή την κρίσιμη πενταετία.
Αυτή η γενική μας ήττα παρήγαγε καταστροφικά κοινωνικά αποτελέσματα για την εργατική τάξη, τον κόσμο της εργασίας, για όλο τον λαό. Στην εργασία, στην υγεία, την παιδεία, στα δημοκρατικά δικαιώματα. Με τη γενικευμένη εμπορευματοποίηση, αποξένωση και αλλοτρίωση. Μα πάνω από όλα με την απογοήτευση των ματαιωμένων ελπίδων, με την ενίσχυση του “Δεν Υπάρχει Εναλλακτική” από την υποταγή στο νεοφιλελευθερισμό, την ΕΕ, το ΝΑΤΟ και τον καπιταλισμό.
Τελικά, το εργατικό και λαϊκό κίνημα στη χώρα μας, μαζί του και η Αριστερά, βγήκαν σε χειρότερη κατάσταση από ό,τι στο ξεκίνημα αυτού του κύκλου.
Αυτά βρήκε έτοιμα ο Μητσοτάκης για να εξαπολύσει στη συνέχεια την πιο απροσχημάτιστη νεοφιλελεύθερη επιθετικότητα για λογαριασμό του «κόσμου του επιχειρείν».
Οι μεγάλες διαδηλώσεις για το έγκλημα στα Τέμπη, που δείχνουν την αναγκαιότητα αλλά και τη δυνατότητα ανατροπής της στρατηγικής επιλογής των ιδιωτικοποιήσεων, είναι ένδειξη των νέων δυνατοτήτων εργατικής και λαϊκής αντεπίθεσης. Η πάλη για την ανατροπή της λιτότητας και των νεοφιλελεύθερων αντιμεταρρυθμίσεων, μαζί με την αλληλεγγύη στην Παλαιστίνη, την αντίσταση στον ιμπεριαλισμό, τον μιλιταρισμό και τον πόλεμο, αλλά και την απόκρουση του ρατσισμού, του σεξισμού, και της Ακροδεξιάς είναι οι «αιχμές» μιας περιόδου νέας κορύφωσης του πολιτικού αγώνα που σταδιακά αναδύεται.
Οι οργανώσεις που συνυπογράφουν αντιμετωπίζουμε τα καθήκοντα της συγκυρίας από τη σκοπιά της ρήξης με τα δίδυμα λάθη του πολιτικού καιροσκοπισμού, από τη μια και από την άλλη, του σεχταρισμού και της αυτοαναφορικότητας.
Τα αντιμετωπίζουμε, όχι μόνον από τη σκοπιά μιας αναγκαίας συντροφικής κριτικής των άλλων αριστερών σχεδίων, αλλάκαιαπό τη σκοπιά της κριτικής του δικού μας σχεδίου, από τη σκοπιά μιας μαχόμενης και ουσιαστικής αυτοκριτικής.
Πιστεύουμε ότι τότε μπορούσε “να πάει αλλιώς”.
Πώς όμως; Τι δεν έπρεπε, τι έπρεπε και τι μπορούσε να γίνει;
Και υπό αυτήν την έννοια, ποια λάθη πρέπει και μπορούμε να αποφύγουμε σήμερα;
Για όλα αυτά, σας καλούμε να συζητήσουμε μαζί τις εμπειρίεςκαι τα συμπεράσματααπό τη μεγάλη ευκαιρία των αντιμνημονιακών αγώνων και της ήττας του 2015.
Για “να πάει αλλιώς” στην επόμενη ευκαιρία που αργά ή γρήγορα θα έρθει με πρωτότυπο τρόπο.
Για να αναζητήσουμε έναν καινούριο δρόμο προς τις νίκες του μέλλοντός μας.
Ομιλητές/τριες:
Γιώργος Σαπουνάς (Αντικαπιταλιστική Πολιτική Ομάδα)
Αντώνης Νταβανέλος (ΔΕΑ)
Νίκος Γιαννόπουλος (Δίκτυο για τα Κοινωνικά και Πολιτικά Δικαιώματα)
Γρηγόρης Καλομοίρης (ΚΕΜΑ)
Κώστας Μάρκου (Μετάβαση)
Ελένη Μήτσου (Ξεκίνημα)
