Η κυβέρνηση θέλει να πάρει από το λιμάνι τους πρόσφυγες πριν το Πάσχα. Οι ίδιοι δεν είναι πρόθυμοι να μετακινηθούν σε ακατάλληλα κέντρα φιλοξενίας όπου θα είναι απομονωμένοι. Στον Πειραιά τουλάχιστον έχουν ανθρώπους να επικοινωνήσουν.
Καμιά δεκαριά παιδάκια κάθονται σε κύκλο πάνω στο ζεστό τσιμέντο και τραγουδάνε, άλλα δύο παιδάκια σέρνουν ένα καρότσι, ένα άλλο δίδυμο κυκλοφορεί με μια μεγάλη για το μπόι τους μπάλα ποδοσφαίρου. Φάτσες παιδικές, σχεδόν γελαστές. Στο βάθος στη σειρά χημικές τουαλέτες. Κάποιες σκηνές είναι στημένες γύρω από το χαμηλό πέτρινο κτίριο. Είναι μεσημέρι και η θερμοκρασία θυμίζει καλοκαίρι. Ενώ κυκλοφορούν πολλοί άνθρωποι στο χώρο, επικρατεί μάλλον ησυχία. Αναγνωρίζω ένα πηγαδάκι από γνωστούς. Είναι η απογευματινή βάρδια στην Πέτρινη Αποθήκη, στο λιμάνι του Πειραιά.
Υπάρχει οργάνωση στον χώρο. Το φαγητό έρχεται τρεις φορές τη μέρα, έχει υπογράψει σύμβαση ο Στρατός με μια εταιρεία κέτερινγκ. Στον χώρο υπάρχουν πολλές σκηνές, τουαλέτες και ντους. Οι αλληλέγγυοι λειτουργούν μια αποθήκη με ρουχισμό, τα ρούχα που φοράνε οι περισσότεροι είναι πρόχειρα αλλά καθαρά. Άλλοι φορούν αθλητικά παπούτσια και άλλοι σαγιονάρες. Την καθαριότητα την έχουν αναλάβει σε μεγάλο βαθμό οι ίδιοι οι πρόσφυγες. Είδα πόσο ήσυχα οι γυναίκες κάθονταν στη σειρά για να πάρουν ρουχισμό από την αποθήκη. Σε κάποιες γωνίες κάποιοι μοναχικοί που έχουν βρει το σημείο τους να αράξουν. Αλλά δεν επικρατεί μια εικόνα χύμα. Στον χώρο υπάρχει κάτι οργανωμένο, για το οποίο έχουν δουλέψει πολύ άνθρωποι με οξύ πολιτικό και κοινωνικό αισθητήριο.
«Θυμίζει τις πλατείες του 2011 ο κόσμος που βρίσκεται εδώ» μου λέει η Ειρήνη, που συμμετέχει σχεδόν δύο μήνες, από το τέλος Φλεβάρη, στο σχήμα το οποίο βοηθά τους πρόσφυγες στον συγκεκριμένο χώρο. Στο σχήμα συμμετέχει κόσμος που έχει σίγουρα κάποια σχέση με το κίνημα, βρίσκεται κοντά σε οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς και στο χώρο της αυτονομίας. Οι περισσότεροι προτιμούν να τους αποκαλούν αλληλέγγυους.
Ενώ υπήρχαν καυγάδες, κυρίως μεταξύ Σύριων και Αφγανών, πριν δύο εβδομάδες, στον τελευταίο μεγάλο καυγά, με την παρέμβαση των αλληλέγγυων και μέσα από συζήτηση, αποκαταστάθηκε ένα καλό κλίμα μεταξύ τους. Από τότε, υπήρξε μόνο ένα βίαιο επεισόδιο, που αφορούσε προσωπική διένεξη και δεν πήρε διαστάσεις. «Πρόσφυγες και αλληλέγγυοι μαζί έχουμε βρει τους τρόπους να λειτουργούμε το χώρο, και αυτό έχει περιορίσει πάρα πολύ τις αντιπαραθέσεις» τονίζει η Ειρήνη.
Εκείνη την ώρα ένα μικρό κορίτσι έχει πλησιάσει και με το χυμό πορτοκάλι που κρατάει σαν πυροσβεστήρα, με το καλαμάκι να προεξέχει, προσπαθεί να σβήσει το τσιγάρο στα χέρια της. Κάνω ένα βήμα πίσω και βλέπω κι άλλα παιδάκια, πολλά παιδάκια να παίζουν. Έχουν τη σοβαρότητα που έχουν αποκτήσει με όλη αυτή την εμπειρία και έχουν και την παιδικότητα αναλλοίωτη ακόμα. Ένας νεαρός Σύριος κρατάει στην αγκαλιά του ένα παιδάκι και ακούω τον λίγο μεγαλύτερό του Έλληνα της ομάδας αλληλεγγύης να του λέει στα αγγλικά, «Σου πάει να γίνεις μπαμπάς!». Οι σχέσεις με τους πρόσφυγες είναι άψογες. Υπάρχει εμπιστοσύνη και, θα έλεγα, ένα είδος συντροφικότητας. Οι περισσότεροι της ομάδας περνούν ώρες πολλές μαζί τους κάθε μέρα.
Η επικοινωνία κυρίως γίνεται με νοήματα. Οι περισσότεροι δεν μιλάνε αγγλικά. Οι νέοι μπορεί να μιλάνε και είναι εφικτό να συνεννοηθούν με όλους. Είναι πάρα πολύ πρόθυμοι να βοηθήσουν. Και έχουν να διηγηθούν ιστορίες διάφορες: πώς ήταν τα πράγματα πριν φύγουν και τι έζησαν μέχρι να φτάσουν εδώ. Εχουν φωτογραφίες στα κινητά τους. Φρικτές. «Είναι φοβερό το τι έχουνε δει αυτοί οι άνθρωποι και σου φαίνεται περίεργο που στέκονται όρθιοι», μου λέει η Εύη.
Πολλοί από τη συλλογικότητα No Borders έχουν πάρει πρόσφυγες στα σπίτια τους. Οι Λέσχες της περιοχής, ειδικά η Λέσχη στο Κερατσίνι, αλλά επίσης η Εργατική Λέσχη της Νέας Σμύρνης, φιλοξενούν τα σαββατοκύριακα ομάδες προσφύγων. Μπορούν εκεί να κάνουν ένα μπάνιο, να φάνε, να κουβεντιάσουν ανθρώπινα και να τραγουδήσουν. Σκέφτομαι ότι τα πολιτικά και κοινωνικά αντανακλαστικά λειτουργούν σε αυτό το επίπεδο και ότι είναι πρωτοπόρα η δράση αυτών των ομάδων.
Στην Ε2 έχουν χωριστεί σε πρωινές και απογευματινές βάρδιες. Το πρωί συναντάς μια εικόνα διαφορετική, με πολλά μέλη μη κυβερνητικών οργανώσεων να δίνουν τον τόνο. «Είναι άλλης νοοτροπίας», μου λέει η Εύη που έχει καλή γνώση της κατάστασης. Για το καλό των προσφύγων δεν έδωσαν συνέχεια στις διενέξεις. Τα έχουν χωρίσει, σε πρωινή και βραδινή ζώνη. «Στο Πέτρινο, οι εθελοντές που έχουν αναλάβει τη διαχείριση του χώρου δεν άφησαν ΜΚΟ να παρεισφρύσουν».
Το λιμάνι του Πειραιά θα αδειάσει από μετανάστες και πρόσφυγες πριν από το Πάσχα, ανακοίνωσε ο Δημήτρης Βίτσας. Εδώ και μέρες υπάρχουν προειδοποιήσεις ότι μπορεί να εκκενωθεί ο χώρος με τη βία, μου λένε όλοι οι αλληλέγγυοι και οι εθελοντές με τους οποίους μίλησα. Προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα κλίμα πίεσης, ακόμα και με τον τρόπο που διανέμονται τα υλικά. Τις τελευταίες μέρες ανακοινώνουν ότι θα έρθουν λεωφορεία να τους παραλάβουν.
«Η Πέτρινη έχει στοχοποιηθεί, από διάφορες απόψεις» μου λέει η Ειρήνη. Είναι σαφές πως θέλουν να αδειάσουν τις πύλες του λιμανιού, κι όσο ετοιμάζονται άλλοι χώροι εγκατάστασης τόσο οι πιέσεις αυξάνονται. Επίσης, τις τελευταίες μέρες ο έλεγχος που ασκείται έχει κλιμακωθεί, καθώς επιβάλλονται περιορισμοί στις μετακινήσεις των προσφύγων από και προς το λιμάνι του Πειραιά.
Οι πρόσφυγες έχουν πληροφόρηση και ξέρουν σε ποια κέντρα είναι καλές οι συνθήκες και σε ποια όχι. Θέλουν να πάνε σε ένα καμπ όχι απομονωμένο, με αξιοπρεπείς συνθήκες. Από τη Μαλακάσα και τη Ριτσώνα γυρίσαν πολλοί. Πριν από 25 μέρες που τους πήραν με πούλμαν για τη Μαλακάσα, γυρίσαν από τη Μαλακάσα – κάποιοι με τα πόδια! Είναι δύσπιστοι ως προς το να μετακινηθούν. Στον Σκαραμαγκά ή στον Ελαιώνα πήγαν. Στην Κυλλήνη είναι καλά γιατί είναι μια παλιά ξενοδοχειακή μονάδα κοντά στη θάλασσα. Αλλά έχει γεμίσει. «Προσπαθήσαμε να στείλουμε ευπαθείς ομάδες στην Κυλλήνη», λέει η Εύη.
Η θέση των αλληλέγγυων και των εθελοντών σε καμία περίπτωση δεν είναι να μείνουν οι πρόσφυγες στο λιμάνι. Αναγνωρίζουν φυσικά ότι οι συνθήκες διαβίωσης στο λιμάνι είναι ιδιαίτερα προβληματικές. Ωστόσο, όπως λένε στις ανακοινώσεις τους, αυτό δεν δικαιολογεί την εσπευσμένη μεταφορά τους σε χώρους που δεν πληρούν στοιχειώδη κριτήρια αξιοπρεπούς διαβίωσης, και μάλιστα χωρίς τη συγκατάθεσή τους. Ζητάνε ανοιχτές δομές φιλοξενίας, όχι στρατόπεδα συγκέντρωσης ή χώρους που θυμίζουν φυλακές σε απομακρυσμένες περιοχές. Δομές ανοιχτές που να επιτρέπουν την επικοινωνία των προσφύγων με την κοινωνία, ζητά η Συνέλευση των αλληλέγγυων και εθελοντών στην Πέτρινη Αποθήκη της Κυριακής 10 Απριλίου.
Αυτή τη στιγμή στον Πειραιά βρίσκονται περίπου 4.000 πρόσφυγες. Σύμφωνα με την τελευταία καταμέτρηση, 3.750 για την ακρίβεια. Η κυβέρνηση ανακοινώνει ότι πριν το Πάσχα το λιμάνι θα αδειάσει. Αν χρειαστεί, και με τη βία; Θα τολμήσουν; Σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει να αφήσουμε μόνους τους πρόσφυγες.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΦΡΑΝΤΖΗΣ
Αυτή την Τετάρτη το ΚΟΜΜΟΝ οργανώνει εκδήλωση-συζήτηση για το προσφυγικό.
_
