Λάβαμε την επιστολή που απευθύνατε στα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας όπου παρουσιάζετε τα «οφέλη» του σχεδίου νόμου για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και νιώθουμε βαθιά απογοητευμένοι/ες και προσβεβλημένοι/ες. Οι «δέσμες ρυθμίσεων» στις οποίες αναφέρεστε αφορούν σχεδόν όλες τη δυνατότητά μας για παράλληλες δραστηριότητες, πέραν εκείνων που απαιτεί η ιδιότητα του/της πανεπιστημιακού δασκάλου/ας, δραστηριότητες που θα μας επιτρέψουν να έχουμε πρόσθετα εισοδήματα. Είναι αλήθεια ότι οι μισθοί μας είναι χαμηλοί, ιδιαίτερα μετά την οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας. Όπως είναι επίσης αλήθεια ότι έχει μειωθεί δραματικά το διδακτικό προσωπικό των πανεπιστημίων μας και ότι επωμιζόμαστε όλο και περισσότερα διοικητικά και διδακτικά καθήκοντα. Ωστόσο, ασκούμε το λειτούργημά μας με αξιοπρέπεια και αφοσίωση, επειδή νιώθουμε ότι αυτό είναι το χρέος μας απέναντι στους φοιτητές και τις φοιτήτριές μας και την ελληνική κοινωνία στο σύνολό της.
Στα χρόνια της οικονομικής και της υγειονομικής κρίσης, το ελληνικό πανεπιστήμιο όχι μόνο άντεξε αλλά συνέχισε να παράγει υψηλής ποιότητας ερευνητικό έργο και να παρέχει στους φοιτητές και τις φοιτήτριές του επιστημονική γνώση και επαγγελματική κατάρτιση. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό το να θεωρείτε ότι σε αυτή την ιστορικά κρίσιμη καμπή αυτό που χρειάζεται το πανεπιστήμιό μας είναι να έχουμε τη δυνατότητα να λείπουμε εκατό μέρες τον χρόνο με άδεια (αντί για εξήντα που ίσχυε μέχρι τώρα) και να κάνουμε έξι ώρες μάθημα την εβδομάδα αλλά μόνο σε προπτυχιακό επίπεδο! Δημόσιο πανεπιστήμιο σημαίνει υποχρέωση της πολιτείας για οικονομική ενίσχυση των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και όχι απλώς απελευθέρωση των διαδικασιών απόκτησης πρόσθετου εισοδήματος των μελών ΔΕΠ.
Εφόσον ψηφιστεί ο νέος νόμος, αλλάζει δραματικά το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο κλείνοντας τις πόρτες του στα παιδιά εκείνα που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να σπουδάσουν. Οι φοιτητές και φοιτήτριες δεν θα έχουν πλέον τη δυνατότητα να φοιτήσουν σε δωρεάν μεταπτυχιακά. Οι ρυθμίσεις που «απελευθερώνουν» τις μεταπτυχιακές σπουδές προβλέπουν ότι τα μεταπτυχιακά προγράμματα δεν χρηματοδοτούνται πλέον από το Υπουργείο Παιδείας και το διδακτικό έργο των μελών ΔΕΠ δεν τα περιλαμβάνει. Επομένως θα είναι αδύνατο να είναι βιώσιμα όσα μεταπτυχιακά δεν θα έχουν δίδακτρα.
Δημόσιο πανεπιστήμιο σημαίνει οργάνωση των σπουδών με επιστημονικά κριτήρια και όχι απορρύθμιση και κατακερματισμό της γνώσης με πληθώρα παρεχόμενων τίτλων και σπουδών. Η «ευελιξία» στα προγράμματα σπουδών και τα διδακτορικά σημαίνει ότι θα μειωθεί το μόνιμο προσωπικό των πανεπιστημίων σε όφελος διαφορετικών κατηγοριών διδασκόντων που θα προσλαμβάνονται για βραχεία παρουσία (επισκέπτες/τριες, εντεταλμένοι/ες διδασκαλίας κ.λπ.) ώστε να μην επενδύουν μακροπρόθεσμα στο πανεπιστήμιο.
Αυτό σημαίνει και η επαναφορά ομότιμων και συνταξιούχων σε όλες τις ακαδημαϊκές δραστηριότητες. Αντίθετα, οι νέοι/ες επιστήμονες/ισσες θα δυσκολευτούν να βρουν θέση στο πανεπιστήμιο του «μέλλοντος», εφόσον θα εργάζονται με ελαστικές σχέσεις εργασίας και πενιχρές αμοιβές και θα εξαρτώνται από τους διδάσκοντες και τις διδάσκουσες ανώτερων βαθμίδων, όπως συνέβαινε παλιά όταν ο κάτοχος της «έδρας» ήταν παντοδύναμος.
Θεωρούμε επίσης ότι δεν είναι δυνατόν ένας νόμος να προβλέπει με εξονυχιστικές λεπτομέρειες το αν θα διδάξουμε εξ αποστάσεως ή μέσα στο αμφιθέατρο και με ποιους τρόπους έχουμε δικαίωμα να εξετάσουμε τους φοιτητές και τις φοιτήτριές μας. Όλο το νομοσχέδιο διαπνέεται από βαθιά περιφρόνηση, καχυποψία και απαξίωση για τους Έλληνες και Ελληνίδες πανεπιστημιακούς. Υποθέτουμε ότι αυτός είναι ο λόγος που παύουμε πλέον να έχουμε λόγο στην εκλογή πρυτάνεων/ισσών, κοσμητόρων/ισσών και αντιπρυτάνεων/ισσών ως ανάξιοι/ες αυτοδιοίκησης.
Το δημόσιο πανεπιστήμιο μέχρι σήμερα ταυτιζόταν με την ακαδημαϊκή ελευθερία και το αυτοδιοίκητο. Τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα μέχρι σήμερα αποφάσιζαν για τις δικές τους υποθέσεις με τα δικά τους όργανα. Με όργανα που αναδεικνύονται με καθολική ψηφοφορία αλλά και ευρεία αντιπροσωπευτικότητα και που απαρτίζονται από πρόσωπα επιφορτισμένα με την πραγματοποίηση της εκπαιδευτικής και ερευνητικής αποστολής τους.
Δημόσιο πανεπιστήμιο σημαίνει, σε κάθε περίπτωση, αξίωση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων για μη επέμβαση του κράτους στον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας τους. Οι πανεπιστημιακοί είναι η μόνη κατηγορία δημοσίων λειτουργών που υπόκειται σε συνεχείς κρίσεις και αξιολογήσεις και το πανεπιστήμιο είναι ένας από τους ελάχιστους θεσμούς της χώρας όπου κυριαρχεί η διαφάνεια και η λογοδοσία. Παρά τη συστηματική προσπάθεια δυσφήμισης, η ελληνική κοινωνία γνωρίζει ότι χάρη στο δημοκρατικό, ανοιχτό σε όλους και όλες πανεπιστήμιο, έχουν τη δυνατότητα τα παιδιά της να διαπρέψουν στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Οι διδάσκουσες και οι διδάσκοντες σήμερα στα ελληνικά πανεπιστήμια έχουν εξαιρετικά βιογραφικά με διεθνείς σπουδές και δημοσιεύσεις και η Ελλάδα παράγει πολύ περισσότερα ερευνητικά αποτελέσματα από όσα αναλογούν στο μέγεθός της.
Το δημόσιο πανεπιστήμιο έχει υπαρκτά προβλήματα που όμως δεν μπορούν να λυθούν ούτε με τον αυταρχισμό και την επιβολή ενός καθεστώτος αστυνόμευσης, ούτε με τη συνεχή συκοφάντηση του θεσμού αλλά και όσων τον υπηρετούν. Και προφανώς δεν μπορούν να λυθούν με τον στραγγαλισμό της δημοσιονομικής βάσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε όλα τα επίπεδα.
Λυπούμαστε που χάνεται άλλη μία ευκαιρία μεταρρύθμισης της ανώτατης εκπαίδευσης. Δυστυχώς σχεδιάστηκε ερήμην και εναντίον της Ακαδημαϊκής Κοινότητας. Δηλώνουμε ότι θα συνεχίσουμε το έργο μας με αξιοπρέπεια και αίσθημα ευθύνης, υπηρετώντας το δημόσιο πανεπιστήμιο και τις αξίες της δημοκρατικής παιδείας και ζητάμε, έστω την ύστατη στιγμή, να αποσυρθούν όλες οι διατάξεις που υπονομεύουν το μέλλον της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
