«Οργή για το τραστ», «σκοτώνουν το ποδόσφαιρο», «Το ποδόσφαιρο ανήκει στον λαό». Μερικοί από τους τίτλους του Ελληνικού αθλητικού τύπου της 20/4/2021. Αν κάποιος/α δεν γνώριζε θα έλεγε πως υπάρχει ένα υγιές, ρομαντικό σπορ του λαού, ένα σπορ του «Πέτρου, του Γιόχαν και του Φραντς» και εμφανίστηκαν ο «Μπράουν, ο Φίσερ κι ο Κραφτ» που έφτιαξαν τραστ για να αλώσουν αυτόν τον χώρο αθλοπαιδιών. Και, το πιο ωραίο, στη χώρα μας η ιερή οργή εκφράζεται από τον …αθλητικό τύπο, γνωστό προπύργιο της αντικειμενικότητας και του ήθους, όντας αδέσμευτος από οικονομικά συμφέροντα!
Τι συμβαίνει; Η διαρκής προσπάθεια εξασφάλισης οικονομικών κερδών οδήγησε σε μια αποφασιστική καμπή: Τη δημιουργία της European S.L., μιας κλειστής λίγκας, στην οποία θα συμμετέχουν με κλειστά συμβόλαια οι πλουσιότερες ομάδες της Ευρώπης. Σε πρώτη φάση Μίλαν, Άρσεναλ, Ατλέτικο, Τσέλσι, Μπαρτσελόνα, Ίντερ, Γιουβέντους, Λίβερπουλ, Μάντσεστερ Σίτι, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Ρεάλ και Τότεναμ. Απουσιάζουν Γάλλοι και Γερμανοί: Η Μπάγερν και η Παρί κρατούν στάση αναμονής. Η ανακοίνωση προκάλεσε την οργή της FIFA και της UEFA, των εθνικών ομοσπονδιών, των παλαίμαχων ποδοσφαιριστών και των συνδέσμων φιλάθλων. Ακόμα και σημαντικοί, εν ενεργεία ποδοσφαιριστές και προπονητές εξέφρασαν την αντίθεσή τους. Ήδη βέβαια στη μάχη μπήκαν και ο Μπόρις Τζόνσον κι ο Εμμάνουελ Μακρόν αλλά και ο …Κούλης!
Κεραυνός εν αιθρία; Όχι φυσικά, εδώ και πολλά χρόνια ανοιχτά γίνονταν συζητήσεις για τη δημιουργία «ευρωπαϊκής λίγκας». Η συνεχής αναζήτηση περισσότερων κερδών οδήγησε στη δημιουργία του Champions League και σε συνεχείς αλλαγές του. Τώρα, στο παιχνίδι μπαίνουν και κολοσσοί διαχείρισης όπως η J.P. MORGAN που φαίνεται να ξεκινά από ένα εγγυημένο ποσό 4 δισεκατομμυρίων ευρώ (!) για τις ομάδες που θα συμμετάσχουν. Από την άλλη εκφράστηκαν ήδη απειλές για «εκδίωξη», «αποκλεισμούς» κ.λπ.
Το σίριαλ θα έχει πολλά επεισόδια, οι πιο ψύχραιμοι αναλυτές υποστηρίζουν πως τελικά θα καταλήξει σε έναν συμβιβασμό, όπως και στο παρελθόν. Σε αυτήν την περίπτωση δεν είναι τόσο σίγουρο, υπάρχουν καινούργια δεδομένα: Για πρώτη φορά υπάρχει ολοκληρωμένη και πλουσιοπάροχη χρηματοδότηση. Την ίδια στιγμή έχουμε τις μεγάλες ποδοσφαιρικές επιχειρήσεις να έχουν μεγάλη ζημιά από την πανδημία, σε ένα προϊόν που ο κύκλος εργασιών του υπολογίζεται για το 2018 σε 3 ΤΡΙΣ ευρώ! Αν συνυπολογίσουμε και τις ραγδαίες αλλαγές στο επίπεδο της παγκοσμιοποίησης και της τεχνολογίας και τις επακόλουθες στο κοινωνικό επίπεδο και στη συνείδηση θα κατανοήσουμε πως είμαστε μπροστά σε πολύ μεγάλες αλλαγές. Το πιο απλό ερώτημα, αν εκτιμούνται πιο πολύ οι χιλιάδες που γεμίζουν το «Κοπ» του Λίβερπουλ οι τα δεκάδες εκατομμύρια των τηλεθεατών στην Κίνα την Ινδία ή την Αραβία, είναι ενδεικτικό!
Τελικά… τι μας «κλέβουν»;
Οι εξελίξεις είναι μπροστά, αυτό που είναι σίγουρο είναι αυτό που βρίσκεται… πίσω! Δηλαδή, ποιο είναι αυτό το «ποδόσφαιρο» που απειλείται, ποιες είναι αυτές οι ομάδες που θα «χάσουν» το χαρακτήρα τους; Ποιες είναι αυτές οι ομάδες που, μέχρι τώρα, ανήκαν στους «φτωχούς» και απειλούνται από τους «πλούσιους»; Τελικά, καλούμαστε από τον Τζόνσον και τον Μακρόν, τη FIFA και την UEFA, τους δημοσιογράφους κ.λπ. να υπερασπίσουμε … τι;
Ας πάρουμε τη Μέκκα του ποδοσφαίρου, την Αγγλία, την Premier League και τις 3 ιστορικές, παραδοσιακές ομάδες, τις «κόκκινες». Τι λέει η ρομαντική αφήγηση; Ομάδα των κλωστοϋφαντουργών και των σιδηροδρομικών η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, των εργατών του λιμανιού η Λίβερπουλ, των εργατών της βιομηχανίας όπλων η Άρσεναλ. Μεταξύ μύθου και ιστορίας οι αφηγήσεις αλλά… αμείλικτη η πραγματικότητα: Οι ιδιοκτήτες τους είναι Αμερικανοί «επενδυτές» που είναι αμφίβολο αν γνώριζαν τι σχήμα έχει η μπάλα. Ως εταιρείες είναι στο χρηματιστήριο με μεγάλη αξία.
Φυσικά οι εργάτες του Μάντσεστερ και του Λίβερπουλ μόνο από την τηλεόραση μπορούν να δουν τις ομάδες τους. Δοκιμάστε να βρείτε εισιτήριο για το «Ολντ Τραφορντ» ή το «Άνφιλντ», οι τιμές είναι απλησίαστες ενώ μεγάλο μέρος των εξεδρών καλύπτεται από τουρίστες από κάθε μέρος της γης. Πρόκειται για πολυεθνικές επιχειρήσεις με πολυεθνική απεύθυνση, με ιδιαίτερη στόχευση στην αγορά της Ασίας. Αντίστοιχα υπάρχουν οι «νεόπλουτοι»: Αμερικανοισραηλινά κεφάλαια στην Τότεναμ, Άραβες σείχηδες στη Μάντσεστερ Σίτυ, ο Αμπράμοβιτς στην Τσέλσι! Ποια λοιπόν «ταυτότητα» των ιστορικών ομάδων απειλείται; Αντίστοιχα παραδείγματα μπορούμε να αναφέρουμε και για τη Μίλαν ή την Ίντερ και βέβαια για τη Μπαρτσελόνα, την ομάδα – σύμβολο της αντίστασης στον Φράνκο. Περιττές οι αναφορές στην Ελλάδα, αναλογιστείτε τους ιδιοκτήτες των δημοφιλέστερων ομάδων.
Πρόκειται απλά για μια αλλαγή στην «κορυφή»; Απλά στη θέση παραδοσιακών αστικών οικογενειών έχουν έρθει Γιάνκηδες και Άραβες ή, όπως στην περίπτωση της Ελλάδας, διαπλεκόμενοι; Όχι φυσικά. Οι αλλαγές είναι πολύ βαθιές και στη συνείδηση των οπαδών, γεγονός που φυσικά έχουν σταθμίσει οι εμπνευστές του νέου εγχειρήματος. Αλλαγές που συμβαδίζουν με τη διαδικασία των καπιταλιστικών ολοκληρώσεων, την αντιμετώπιση κάθε «εθνικής» διαδικασίας ως εμπόδιο στην κερδοφορία. Αυτό δεν είναι απλά εκτίμηση: Πάνω σε αυτό είναι δομημένη η Ευρωπαϊκή Ένωση και ευρύτερα ο καπιταλιστικός κόσμος. Δεν υπάρχει δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα πάρει απόφαση κατά της «ελεύθερης επιχειρηματικότητας».
Άρα, δεν υπάρχει κανένα διακύβευμα, είναι απλά μια κόντρα για το ποιος θα πάρει ή θα διαχειριστεί τα τεράστια ποσά; Υπάρχει και έχει να κάνει με τον χαρακτήρα των διοργανώσεων: Το ποδόσφαιρο είναι όντως παιχνίδι που επιτρέπει, έστω και την αμυδρή, ελπίδα στην φτωχότερη ομάδα: όσες ασφαλιστικές δικλείδες (προκαθορισμένες κληρώσεις, διαιτησία κ.λπ) κι αν έχουν μπει από τους ισχυρούς που τώρα διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους, μπορεί ακόμα σε κάποιες περιπτώσεις ο Ολυμπιακός να αποκλείει την Άρσεναλ και η Πόρτο τη Γιουβέντους. Σπάνιο αλλά υπαρκτό ενδεχόμενο που συντηρεί την ελπίδα, τη συλλογική φαντασίωση. Ταυτόχρονα, υπάρχει το στοιχείο της εναλλαγής, η χαρά να βλέπουν όλοι οι φίλαθλοι όλες τις ομάδες. Πάνω από όλα, κάθε ομάδα στα εθνικά πρωταθλήματα έχει το δικαίωμα στην ελπίδα να συμμετέχει στις διεθνείς οργανώσεις. Η Λέστερ μπορεί να πάρει τη θέση της Λίβερπουλ γιατί είναι καλύτερη στο γήπεδο, αυτό πάνε να καταργήσουν. Αν αυτό καταργηθεί, όντως πια δε θα μιλάμε για ποδόσφαιρο.
Ουαί υμίν υποκριταί…
Είναι λοιπόν προφανές πως πρόκειται για μια βαθιά αντιδραστική τομή, σε οικονομικό, κοινωνικό, αθλητικό επίπεδο. Επιχειρεί να ολοκληρώσει και στον αθλητισμό τις βαθιές αντιδραστικές αλλαγές που συντελούνται στην κοινωνία. Χρειάζεται να αποτραπεί, όχι όμως από τη σκοπιά της υπεράσπισης κάποιου «ρομαντικού ποδοσφαίρου» που φυσικά δεν υπάρχει. Κι ο καλύτερος τρόπος για να το συνειδητοποιήσουμε είναι να ξαναγυρίσουμε στην ελληνική πραγματικότητα.
Η είδηση του σχίσματος έγινε δεκτή κραυγές οργής: Εφημερίδες και ραδιόφωνα ξιφουλκούν κατά των αλλαγών στο όνομα της υπεράσπισης του «ποδοσφαίρου του λαού». Ξιφουλκούν οι δημοσιογράφοι και τα ΜΜΕ που ανήκουν ή ελέγχονται από τον Μαρινάκη, τον Αλαφούζο, τον Μελισσανίδη και τον Σαββίδη οι οποίοι, ως γνωστόν, έχουν εξασφαλίσει στην Ελλάδα συνθήκες ισονομίας που επιτρέπουν στον Άρη ή στον Όφη ή στη Λαμία να πρωταγωνιστήσουν(!). Ξιφουλκούν, φυσικά, γιατί μένουν απέξω, γιατί δεν συμμετέχουν στο πανηγύρι των δισεκατομμυρίων. Σε αντίθετη περίπτωση; Θα είχαμε ύμνους!
Δύο στοιχεία για προβληματισμό: Προσέξτε ποιες αθλητικές εφημερίδες σηκώνουν το «μπαϊράκι». Είναι οι εφημερίδες της ΑΕΚ και του ΠΑΟ, ομάδων που δεν έχουν καμία πιθανότητα να συμμετάσχουν στο εγχείρημα. Αντίθετα, η γραμμή της εφημερίδας που εκφράζει απευθείας τον Μαρινάκη είναι πολύ ενδεικτική: Αναμονή διακριτική! Είναι κοινό μυστικό πως αν υπάρξει ομάδα από την Ελλάδα που έχει πιθανότητες να συμμετάσχει στο πανηγύρι της J.P. Morgan είναι ο Ολυμπιακός και έχουν γίνει συζητήσεις οι οποίες μάλιστα στο πρόσφατο παρελθόν διαφημίζονταν ως απόδειξη «αναγνώρισης»! Αν κάποιος πιστεύει πως ο Μαρινάκης θα έχει ηθικούς ενδοιασμούς σκεπτόμενος τη φτωχολογιά του Πειραιά ή τον Γόδα και τον Μουράτη είναι μακριά νυχτωμένος.
Το ίδιο θα ίσχυε φυσικά και για τους υπόλοιπους, αν είχαν πιθανότητες. Ας αναλογιστούμε την Ευρωλίγκα του μπάσκετ. Δύο ελληνικές ομάδες, ο Ολυμπιακός και ο ΠΑΟ, συμμετέχουν σε μία κλειστή λίγκα, με εγγυημένα συμβόλαια, άσχετα με το τι θα κατακτήσουν στους αγωνιστικούς χώρους. Αυτό, φυσικά, είναι άδικο για τις άλλες ομάδες όμως …ποιος νοιάζεται; Ακούσατε κανέναν να διαμαρτύρεται; Υποκρισία που συνδέεται και με τις εσωτερικές διαμάχες, οι μαφιόζικες μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της ΕΠΟ δείχνουν πώς αντιλαμβάνονται όλοι το… «ρομαντικό ποδόσφαιρο»!
Φυσικά, η υποκρισία περισσεύει στις αντιδράσεις των πολιτικών ηγετών αλλά και δημοσιογράφων. Οι θιασώτες του ακραίου νεοφιλελευθερισμού, της κατάργησης κάθε νόμου και συνθήκης που προστατεύει κοινωνικά δεδομένα χύνουν κροκοδείλια δάκρυα. Οι θιασώτες των ιδεολογημάτων της «αριστείας», του ελεύθερου ανταγωνισμού νοιάζονται για τα δικαιώματα των «φτωχών ομάδων». Την ώρα που στην Ελλάδα καταργείται το 8ωρο και κάθε δικαίωμα, ο πρωθυπουργός θεωρεί με ανάρτησή του στο twitter πως δεν πρέπει να θιχτεί το «αθλητικό ιδεώδες». Να γελάσει ή να κλάψει κανείς;
Για να τελειώνουμε: Από τη μια, αυτός είναι ο καπιταλισμός. Οι εξελίξεις δεν είναι ούτε στο ελάχιστο έξω από τη λογική του, όποιος κάνει πως δεν το καταλαβαίνει είναι αφελής, αν είναι φίλαθλος, ή υποκριτής, αν είναι επίσημος, κάθε είδους. Από την άλλη υπάρχει μια λεπτομέρεια: όσο κι αν έχουν αλλοτριωθεί, όσο κι αν η σημερινή Μπαρτσελόνα δεν έχει καμια σχέση με την ομάδα που έδινε αγώνες για να αγοράζονται όπλα για το στρατό των Δημοκρατικών, ψήγματα έχουν μείνει. Να ξανάρθουν στη μνήμη, να ενισχυθούν και να συμβάλλουν στην ανατροπή αυτών των σχεδίων. Όχι φυσικά για να γυρίσουμε σε κάποιο «καλό ποδόσφαιρο» αλλά για να ταρακουνηθούν συνειδήσεις που επηρεάζονται από την πιο μαζική και επιδραστική κοινωνική διαδικασία, το ποδόσφαιρο.
