Μπορεί να μην λειτουργούν ιδιωτικές πολεοδομίες στη χώρα μας ακόμα, αλλά είναι γνωστό ότι οι ιδιώτες έχουν πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες και μπορούν να επιβάλλουν τα «θέλω» τους με διάφορους τρόπους. Στην περίπτωση του ΒΙΟΠΑ Προμπονά, μιας έκτασης 55 στρεμμάτων, όπου οι περισσότερες ιδιοκτησίες ανήκουν σε τρεις επιχειρήσεις (ΜΑΡΜΙΝ ΑΕ, συμφερόντων Μάτσα, Κτήτωρ Κτηματική & Κατασκευαστική ΑΕ, συμφερόντων Μελισσανίδη και Αποθήκες Αιγαίου ΑΕΒΕ, επίσης συμφερόντων Μελισσανίδη), οι επιχειρηματίες επέβαλλαν το δικό τους πολεοδομικό σχέδιο μέσω… δωρεάς. «Δώρισαν» τη μελέτη στο Δήμο Αθηναίων και αυτούσια έφτασε να γίνει Προεδρικό Διάταγμα, αφού πήρε όλες τις σχετικές εγκρίσεις και σφραγίδες από τις αρμόδιες υπηρεσίες.
Μια ματιά στο ΠΔ που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 409/21.6.2024 δείχνει την ιστορική διαδρομή του πολεοδομικού σχεδίου, το οποίο προσπάθησαν επί πολλά χρόνια να «περάσουν» οι δυο επιχειρηματίες, αγοράζοντας στο ενδιάμεσο διάστημα τα εγκαταλελειμμένα εργοστάσια και τις λοιπές ιδιοκτησίες μιας ανεκμετάλλευτης περιοχής σε τιμές ευκαιρίας. Στη διαδρομή αυτή οι διαδοχικές δημοτικές αρχές Κακλαμάνη, Καμίνη, Μπακογιάννη όχι μόνο δεν φρόντισαν να αξιοποιήσουν την μοναδική αδόμητη περιοχή του 5ου Διαμερίσματος της Αθήνας προς όφελος των κατοίκων, αλλά στάθηκαν και εμπόδιο στις κινήσεις και κινητοποιήσεις που έγιναν.
Αποκορύφωμα το 2014, όταν ο Καμίνης πήγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας ενάντια στην προσφυγή των κατοίκων και υπέρ των επιχειρηματιών. Για να έχουμε μια εικόνα πώς απεμπολούν τα δικαιώματα του δημοσίου και των κατοίκων οι δημοτικές αρχές και οι αντίστοιχες υπηρεσίες, να αναφέρουμε μια λεπτομέρεια της εγκεκριμένης μελέτης: ενώ η έκταση της επίμαχης περιοχής αναφέρεται 55 στρέμματα, στη συζήτηση στο δημοτικό Συμβούλιο που προκάλεσαν οι κάτοικοι αναφέρθηκε ότι το σύνολο της επίμαχης περιοχής είναι 66 στρέμματα. Στη σπουδή τους να εγκρίνουν ένα ιδιωτικό σχέδιο πόλης δεν μπήκαν καν στον κόπο να μετρήσουν την έκταση της περιοχής…
Να σημειώσουμε ότι στον υπό πολεοδόμηση χώρο περιλαμβάνεται και το ιστορικό εργοστάσιο της Columbia, για το οποίο στο παρελθόν δόθηκαν αγώνες από κατοίκους και καλλιτέχνες για να κηρυχθεί χώρος «πολιτιστικής κληρονομιάς». Όμως οι σημερινοί ιδιοκτήτες του χώρου το άφησαν να καταρρέει, ώστε να διευκολυνθούν τα σχέδιά τους για εμπορική αξιοποίηση της περιοχής.
Όμορα στο χώρο αυτό είναι το ιστορικό επίσης γήπεδο του Απόλλωνα Σμύρνης, ο οποίος εγκαταστάθηκε στην περιοχή μετά το 1922. Παρά τις προσπάθειες του Συλλόγου να αξιοποιήσει προς όφελος της ανάπτυξης του αθλητισμού τις γύρω εκτάσεις, με το σχέδιο που επέβαλλαν οι μεγαλο-ιδιοκτήτες της περιοχής του στερούν ζωτικό χώρο και απαξιώνουν ένα ιστορικό σωματείο.
«Παραγωγικές χρήσεις» εναντίον «πρασίνου»
Τι προβλέπει το νέο Π.Δ.; Νέους οικοδομήσιμους χώρους που μπορούν να φθάσουν μέχρι και τα 41 στρέμματα και περιλαμβάνουν κτίρια έως και 14 μέτρα. Οι «παραγωγικές χρήσεις» περιλαμβάνουν πολυκαταστήματα, πάρκινγκ, εγκαταστάσεις ανακύκλωσης συσκευών, αποτεφρωτήριο νεκρών… Ένας αδόμητος χώρος, ο οποίος παρά την εγκατάλειψη αποτελεί όαση στην πυκνοδομημένη Αθήνα, θα μετατραπεί σε ένα τσιμέντινο όγκο δεκάδων χιλιάδων κυβικών μέτρων, με όποιες συνέπειες θα έχει αυτό για την περιοχή με την αύξηση του πλημμυρικού κινδύνου, του κυκλοφοριακού, τη δημιουργία θερμικής νησίδας, την αύξηση των ρύπων. Αυτές είναι και οι αιτιάσεις που προβάλλουν οι κάτοικοι που αντιδρούν για άλλη μια φορά, ζητώντας «την αναβάθμιση του χώρου σε κοινόχρηστο πράσινο, σε συνέχεια του υφιστάμενου πάρκου Προμπονά, με χώρους αναψυχής και αθλητικών δραστηριοτήτων και με την αξιοποίηση του χώρου της Columbia για μουσείο μουσικής και δισκογραφίας».
Αυτό το αίτημα έχει συγκεντρώσει πάνω από 2.000 υπογραφές κατοίκων, την ομόφωνη απόφαση του Συμβουλίου της 5ης Δημοτικής Κοινότητας, τη σύμφωνη γνώμη του Εμπορικού Συλλόγου, γιατρών της περιοχής, αλλά και την ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου το όμορου Δήμου Ν. Φιλαδέλφειας Ν. Χαλκηδόνας. Ήδη έχει κατατεθεί προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας από κατοίκους και τον Γ.Σ. Απόλλων Σμύρνης.
Αυτή η τεράστια λαϊκή κινητοποίηση ανάγκασε τον Δήμο της Αθήνας να αλλάξει απόφαση και να σταθεί δίπλα στους κατοίκους. Σε μια σπάνια ομοφωνία, το Δημοτικό Συμβούλιο στις 26/2 αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τη διαδικασία της διαβούλευσης για το τοπικό σχέδιο πόλης που βρίσκεται σε εξέλιξη, για την αλλαγή των χρήσεων γης στην περιοχή του Προμπονά. Στην ουσία ανοίγει ο δρόμος για να σταματήσει η εφαρμογή αυτού του σχεδίου και να αλλάξει ο σχεδιασμός προς όφελος των πολιτών και του περιβάλλοντος.
Η μεγάλη αυτή νίκη των κατοίκων, δυναμώνει τον αγώνα τους, ο οποίος θα δοθεί με νομικά μέσα, αλλά και με ένταση των κινητοποιήσεων για να μετατραπεί ο χώρος σε κοινόχρηστο και κοινωφελή και όχι σε άλλη μια τσιμεντούπολη, για το συμφέρον δυο επιχειρηματιών.
