Διεθνής τάση του κεφαλαίου και ιδιαίτερα του χρηματιστικού τα τελευταία χρόνια είναι να στρέφεται προς την κερδοφορία από την γαιοπρόσοδο και τη δημόσια περιουσία, παρά από παραγωγικές επενδύσεις.
Αυτό γίνεται για δύο κυρίως λόγους:
α) οι παραγωγικές επενδύσεις του μεταφέρθηκαν σε κράτη (Κίνα, Ινδία) που τα καθεστώτα τους προσφέρουν υπερεκμετάλλευση της εργατικής τάξης,
β) σημειώνεται γενική πτώση του μέσου ποσοστού κέρδους τους και μένουν αναξιοποίητα κεφάλαια.
Η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της εξέλιξης. Μια πρωτοφανής προσπάθεια για αρπαγή υποδομών, γης, υπεδάφους, μαζί με κομμάτια του κοινωνικού κράτους σε υγεία – ασφάλιση και αλλού είναι σε εξέλιξη. Οι Κινέζοι και Ρώσοι παίρνουν τα λιμάνια, οι Γερμανοί τα αεροδρόμια, οι Ιταλοί τους σιδηροδρόμους, οι Γάλλοι και Αμερικανοί τους υδρογονάνθρακες, ο Λάτσης το Ελληνικό και τα πετρέλαια κλπ.
Εάν δεν ανακοπεί και δεν ανατραπεί αυτό το καταστροφικό σχέδιο, οι συνέπειες στη ποιότητα ζωής μας, στις εργασιακές συνθήκες, στο περιβάλλον θα γίνουν ανυπόφορες.
Όλο αυτό το εγχείρημα καλύπτει τους πραγματικούς σκοπούς του με το επιχείρημα: «όλα για την ανάπτυξη – για την απασχόληση – για την έξοδο από την κρίση – για να μπει η χώρα στη τροχιά των αναπτυγμένων χώρων».
Γιατί η χώρα μας αυτή την περίοδο είναι ο στόχος αυτών των αρπακτικών;
Τρεις είναι οι σπουδαιότεροι λόγοι:
1) Η Ελλάδα έχει μετατραπεί, λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων, σε κόμβο για τις εμπορευματικές μεταφορές (πύλη της Ασίας στην Ευρώπη) και σε πεδίο διέλευσης των ενεργειακών διαδρόμων-αγωγών (υδρογονανθράκων, αγωγών αερίου και πετρελαίου κ.λπ.).
2) Το φυσικό και πολιτισμικό τοπίο στην Ελλάδα διατηρεί σε μεγάλο βαθμό την αυθεντικότητά του, έχει ιστορικά μνημεία, έχει τεράστιο παραλιακό μέτωπο και πληθώρα νησιών και δεν έχει υποστεί τις μη αναστρέψιμες καταστροφές αντίστοιχων τουριστικών προορισμών όπως στην Ισπανία, την Ιταλία, ή την Τουρκία.
3) Η χώρα μας, με δικαιολογία το επονείδιστο και παράνομο χρέος, έχει προετοιμαστεί με τις αποικιακές μνημονικές συμβάσεις που αναφέρονται στο αγγλικό δίκαιο για την εφόρμηση των αρπακτικών:
– Όλη η δημόσια περιουσία έχει συγκεντρωθεί στην ΕΕΣΠ (νέο ΤΑΙΠΕΔ) και παραδόθηκε ουσιαστικά στους ξένους για ξεπούλημα. Η εκκλησία και τα μοναστήρια, αφού οικειοποιήθηκαν εκατομμύρια στρέμματα δημόσιας γης, τώρα την ξεπουλούν στα κερδοσκοπικά συμφέροντα.
– Οι αξίες της γης και των κατασκευών με τις αλλεπάλληλες φοροεπιδρομές (πχ ΕΝΦΙΑ) και τη φτωχοποίηση (ανεργία, μείωση μισθών και συντάξεων) έπεσαν 30%-35%.
– Οι τράπεζες ελέγχονται από τους δανειστές και ελέγχουν, κυρίως μέσα από τα δάνεια, σημαντικό μέρος της ιδιωτικής περιουσίας (π.χ. η Πειραιώς έχει υποθηκευμένο το 80% της αγροτικής γης).
-Η νομοθεσία άλλαξε ανατρέποντας ό,τι υπήρχε στην κατεύθυνση της προστασίας, από δασική, πολεοδομική, αρχαιολογική και περιβαλλοντική άποψη και προωθεί διαδικασίες fast track υπέρ των σύγχρονων αρπακτικών, των επονομαζόμενων επενδυτών.
– Και, το κυριότερο, κατάφεραν και αλλάξουν τον πολιτικό συσχετισμό υπέρ τους. Έχουν σχεδόν όλο το επίσημο πολιτικό προσωπικό να λέει: «αυτός είναι μονόδρομος».
Κι απέναντί του μια Αριστερά αδύνατη και ένα επίσης ανήμπορο κίνημα.
Τι ανάπτυξη θέλουν να φέρουν;
Στις περισσότερες περιπτώσεις αγοράζουν τη γη και τα ακίνητα σε εξευτελιστικές τιμές, όχι με δικά τους χρήματα, αλλά με δανεισμό από τις τράπεζες που 3 φορές τις ανακεφαλαιοποίησε ο ελληνικός λαός.
Ο Λάτσης αγόρασε το Ελληνικό, το καλύτερο οικόπεδο της Ευρώπης, με τιμή 92 ευρώ το τετραγωνικό, λες και αγόρασε αγροτεμάχιο στην Καρδίτσα, όταν μόνο οι 10.000 κατοικίες που σχεδιάζει να χτίσει και να πουλήσει, τιμολογούνται ήδη προς 4.000 ευρώ το τετραγωνικό. Μέχρι στιγμής δεν έχει πληρώσει τίποτα, κάνει αύξηση μετοχικού κεφαλαίου 650 εκατ. και δεν αποκλείεται να πάρει και δάνειο από τις τράπεζες για να πληρώσει.
Οι Γερμανοί (Freeport) πήραν τα 14 αεροδρόμια με μνημονιακή υποχρέωση να τους δώσουν δάνεια οι ελληνικές τράπεζες. Θέλουν να πουλήσουν τη ΔΕΗ για 1 δισ., τη στιγμή που, μόνο η νέα λιγνιτική μονάδα στην Πτολεμαΐδα – την οποία μπορεί και να κλείσουν – έχει κοστίσει 1,4 δισ. Και να σκεφτούμε ότι η επιχείρηση αυτή έχει τεράστιες υποδομές, εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα γης, λίμνες κ.λπ. που αποχτήθηκαν και κατασκευάστηκαν με θυσίες του λαού 50-60 χρόνια τώρα.
Οι λεγόμενοι ιδιωτικοί πάροχοι, αγοράζουν κάτω του κόστους ρεύμα από τη ΔΕΗ και μας το πωλούν ανταγωνιζόμενοι την ΔΕΗ. Υποχρεώνουν τη ΔΕΗ να δώσει τους μισούς πελάτες της σε αυτούς. Απαγορεύουν στη ΔΕΗ να κάνει Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), ενώ την υποχρεώνουν να αγοράζει με πολύ υψηλό κόστος ρεύμα από ΑΠΕ.
Δεν μιλάμε για ελεύθερη αγορά και ανταγωνιστικότητες, μιλάμε για απλή κλοπή και αρπαγή.
Η ανάπτυξη τους φέρνει τεράστιες μη αναστρέψιμες καταστροφές στο περιβάλλον και συνολικά στα συμφέροντα της πλειοψηφίας της κοινωνίας.
Στη Χαλκιδική, η Eldorado κατέστρεψε χιλιάδες στρέμματα δάσους και μολύνει το υπέδαφος και τον υδροφόρο ορίζοντα. Η δραστηριότητά της έρχεται σε αντίθεση σχεδόν με όλη την τοπική κοινωνία.
Στο Ελληνικό θα χτιστεί μια νέα πόλη με 30.000 κατοίκους και ουρανοξύστες των 200 μέτρων μέσα σε μια πυκνοκατοικημένη πρωτεύουσα.
Στην Ευρυτανία έχουν χωροθετήσει ανεμογεννήτριες σε όλες τι βουνοκορφές και φράγματα σε όλα ποτάμια. Αυτή η βαριά βιομηχανική παρέμβαση από Κινέζους ή Ολλανδούς, που μπορεί, αφού πάρουν τις επιδοτήσεις τους, να αφήσουν φεύγοντας κουφάρια, καταστρέφει όλο το φυσικό τοπίο αιώνων, μέσα στο οποίο οι κάτοικοι ζουν από τις παραδοσιακές και συμβατικές δραστηριότητες ισορροπημένα.
Η ανάπτυξή τους απαιτεί να προσαρμοστεί όλο το νομικό καθεστώς που αφορούσε την προστασία δημόσιων αγαθών, εργατικών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων, στη κατεύθυνση του αχαλίνωτου κέρδους τους. (Τα τρία μνημόνια, ο νέος αναπτυξιακός νομός κ.λπ.).
Έχουν προετοιμάσει με άπειρα νομοσχέδια να μη σταματάει τίποτα τους λεγόμενους στρατηγικούς επενδυτές και όποιος το κάνει να συκοφαντείται, να τρομοκρατείται και να διώκεται.
Όταν ζητά ο επενδυτής, αποχαρακτηρισμό δασών, ή επιπλέον οικοδόμηση πέραν των επιτρεπομένων, πρέπει να ικανοποιείται άμεσα. Στο Ελληνικό για παράδειγμα ο Λάτσης ζητά διαρκώς και πέρα από τα συμφωνηθέντα περισσότερα μέτρα για οικοδόμηση, μεγαλύτερα ύψη, έργα υποδομής με δαπάνη του κράτους και όλα γίνονται fast track. Στην Κρήτη και σε άλλες παραλίες θέλουν να κατασκευάσουν τουριστικά μεγαθήρια με δεκάδες γήπεδα γκολφ που αλλάζουν την κλίμακα και την ισορροπία των τοπίων και των κοινωνιών.
Νέο πεδίο κερδοφορίας που συγκεντρώνει το ενδιαφέρον των επενδυτών είναι η διαχείριση των απορριμμάτων και αποβλήτων. Είναι πολλά τα δισεκατομμύρια που κρύβουν τα απορρίμματα και η κυβέρνηση της ΝΔ προχωρά σε νομοθετικές ανατροπές ώστε να διευκολύνει την εισβολή των ιδιωτικών εταιρειών και των εργολάβων σε υπηρεσίες των ΟΤΑ, όπως καθαριότητα, πράσινο, ηλεκτροφωτισμό.
H υγεία επίσης προκρίνεται ως πηγή κερδοφορίας και αμέσως ιδιωτικοποιούν την ασφάλιση με πρώτο βήμα την επικουρική.
Εμείς τι κάνουμε και τι ανάπτυξη θέλουμε;
Υπήρξαν και υπάρχουν αντιστάσεις από μαζικά κινήματα και συλλογικότητες στην υφαρπαγή αυτή. Στις Σκουριές, υπήρξε μαζική και μαχητική δράση και ανέδειξε πανελλαδικά το θέμα. Έντονη δράση αναπτύσσεται και για το Ελληνικό ή σε αλλά μέτωπα, όπως για να σωθεί το πάρκο στου Γουδή και ο Υμηττός. Στη Σκύρο, στα Άγραφα και άλλου υπήρξε κίνημα για να σταματήσει η εγκατάσταση ανεμογεννητριών. Όμως η δράση των οργανωμένων συμφερόντων ξένων και ντόπιων, με άμεσο βοηθό τη ΝΔ και συνοδοιπόρους τον ΣΥΡΙΖΑ και τους άλλους, έχουν σαφή υπεροχή και προχωρούν ακάθεκτα.
Απαιτείται να επεξεργαστούμε και να ενώσουμε δυνάμεις, πάνω σε ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές.
Υπάρχουν αγαθά και δικαιώματα που κατακτήθηκαν με σημαντικούς αγώνες όπως, το κοινωνικό κράτος, δηλαδή η δημόσια υγεία, η δημόσια παιδεία, η κοινωνική ασφάλιση.
Υπάρχουν αγαθά και δικαιώματα που δεν αγοράζονται και δεν πουλιούνται, δεν είναι εμπορεύματα, τα δάση, τα νερά, τα βουνά και τα ποτάμια μας.
Υπερασπίζουμε και ενισχύουμε αυτοδιαχειριζόμενες, ή αυθεντικές παραγωγικές δραστηριότητες (πχ ΒΙΟΜΕ, ΚΕΘΕΑ, ΛΑΜΠΗΔΟΝΑ, κλπ).
Δεν υπερασπιζόμαστε άκριτα όλες τις δημόσιες επενδύσεις και δεν υιοθετούμε το σύνθημα της κρατικοποίησης ως ιδανική λύση σε κάθε περίπτωση.
Οι κρατικές ή ακόμη και πολλές συνεταιριστικές επιχειρήσεις μέσα στον καπιταλισμό, έχουν πολλά αντιφατικά χαρακτηριστικά τα οποία αλλάζουν με τον χρόνο και τους πολιτικούς συσχετισμούς. Από τη μια μεριά παρέχουν καλύτερα εργασιακά δικαιώματα, κάνουν κοινωνική πολιτική – όχι μόνο με κριτήριο το κέρδος, πχ ηλεκτροδοτήσεις χωριών, νησιών, αλλά από την άλλη λειτουργούν και σαν βραχίονας εξυπηρέτησης κρατικών, κομματικών και επιχειρηματικών συμφερόντων. Αυτή την αντίθεση πρέπει να την αναδεικνύουμε, ζητώντας έλεγχο και δημοκρατική συμμετοχή, ενισχύοντας την πάλη των εργαζομένων για ριζικότερες αλλαγές προς όφελος των ίδιων και της κοινωνίας. Υπάρχουν δημόσιες επιχειρήσεις και μέσα στον καπιταλισμό που βοηθούν το επίπεδο όλης της κοινωνίας π.χ. τα πετρέλαια στη Νορβηγία.
Ο καπιταλισμός είναι ίδιος, αλλά και διαφορετικός, οπότε καλό θα ήταν να μπορούμε να διακρίνουμε τις καλύτερες και τις χειρότερες εκδοχές του στα θέματα αυτά.
Έτσι λοιπόν όταν υπερασπιζόμαστε το δημόσιο χαρακτήρα της ΔΕΗ απέναντι στο ξεπούλημα πρέπει να μπορούμε να πούμε και πώς θέλουμε τη ΔΕΗ, και τι δεν θέλουμε σε αυτή σήμερα.
Να αποκαλύπτουμε τον αρπακτικό και παρασιτικό χαρακτήρα της νεοφιλελεύθερης αρπαγής και να βάζουμε κριτήρια για αναπτυξιακές κατευθύνσεις. Δεν είμαστε αντίθετοι σε κάθε παραγωγική ανάπτυξη ακόμη και μέσα στον καπιταλισμό.
Π.χ. είμαστε υπέρ της παραγωγής καθαρής ενεργείας μέσω ΑΠΕ; Η απάντηση είναι ναι, με κριτήρια που χρειάζονται περισσότερη επεξεργασία: – προστασία του περιβάλλοντος, κλίμακα έργων, φορείς υλοποίησης κλπ. Ένας συνεταιρισμός στην Ολλανδία λόγου χάρη έχει δικιά του ανεμογεννήτρια και μειώνει το κόστος του. Πού είναι το πρόβλημα για την κοινωνία; Εάν σε ένα μικρό νησί εξασφαλίζονταν με δυο-τρεις ανεμογεννήτριες η ενεργειακή αυτοδυναμία του, ποιος θα είχε πρόβλημα;
Να αποκαλύπτουμε με περισσότερα στοιχεία και να πρωτοστατούμε στα κινήματα που εναντιώνονται σε λεγόμενες επενδύσεις, που αγοράζουν τσάμπα, ζητούν διαδικασίες fast track για αποχαρακτηρισμούς δασικού ή αρχαιολογικού χαρακτήρα και καταστρέφουν το περιβάλλον. Αυτό είναι το κύριο μέτωπο. Κάθε σύμβαση που κάνουν είναι ένα τεράστιο σκάνδαλο.
Ποιο είναι το δικό μας όραμα για την ιδιοκτησία στη νέα κοινωνία;
Η θεωρία μας λέει ότι, απέναντι στο καπιταλισμό όπου όλη η παραγωγή δουλεύει για το κέρδος και την εξουσία των καπιταλιστών, όταν η εργατική τάξη πάρει την παραγωγή και την εξουσία, θα λειτουργεί για τις ανάγκες όλων σε ανώτερο καθεστώς πλήρων ελευθεριών και δικαιωμάτων.
Η πραγμάτωση αυτών των οραμάτων εδώ και ένα αιώνα, όπου εφαρμόστηκε, απέτυχε. Το περιεχόμενο και οι μορφές που πήραν η ιδιοκτησία και το κράτος διαφέρει στο χρόνο και στις διάφορες χώρες. Κρατικοποιημένες επιχειρήσεις και κολχόζ στη Σοβιετική Ένωση, απόπειρες αυτοδιαχείρισης στη Γιουγκοσλαβία, σοσιαλιστικές επιχειρήσεις στη Κούβα, εθνικοποιημένες επιχειρήσεις σε μεταβατικό πρόγραμμα στη Βολιβία, πρωτοποριακές κομμούνες στα εβραϊκά κιμπούτς. Συγκεντρωμένη και αξιολογημένη όλη αυτή η εμπειρία δεν υπάρχει.
Ο ρόλος των εργαζομένων δεν κρίνεται από τον τίτλο που μπορεί να έχει μια ιδιοκτησία ή ένα κράτος, αλλά από το πόσο πραγματικά έχουν οι ίδιοι τη γνώση και την ευθύνη να καθορίσουν τις εξελίξεις. Είναι αυτοί που παίζουν τον κυρίαρχο και καθοριστικό ρολό ή κάποιοι εκπρόσωποι που λειτουργούν για αυτούς; Εάν η εργατική τάξη συνολικά και ο κάθε εργάτης δεν προετοιμαστούν να κατευθύνουν τη παραγωγή με τα νέα ανώτερα και πιο σύνθετα και πρωτόγνωρα κριτήρια (ικανοποίηση όλων των αναγκών) οι ίδιοι, όταν δρα αντί γι’ αυτούς ή στο όνομά τους κάποιο κόμμα, κάποιος ηγέτης, μια ηγετική κάστα, είδαμε σε τι αποτέλεσμα καταλήγουμε.
Υπάρχουν χρονικοί περίοδοι, π.χ. στην επαναστατική φάση ή αμέσως μετά, στην οποία τα θετικά στοιχειά είναι πιο πολλά (π.χ. σοβιέτ). Επίσης, υπάρχουν χώρες που έχουν προσεγγίσει καλύτερα τα θέματα αυτά, όπως η Κούβα, η μεταβατική φάση στη Βολιβία. Ακόμη και μεμονωμένες περιπτώσεις, όπως τα Εβραϊκά κιμπούτς, παρουσιάζουν ενδιαφέρον.
Το αδύνατο σημείο είναι ότι δεν συζητάμε σε βάθος όλο αυτό μωσαϊκό των εμπειριών ενός αιώνα για να βγάλουμε τα αναγκαία διδάγματα.
Ας προκαλέσουμε τη συζήτηση και ας μειώσουμε την ξερή συνθηματολογία και την άμετρη βεβαιότητα.
