Για την «επαναθεσμοποίηση» του «Καλλικράτη» και τις αψιμαχίες στο πρόσφατο Συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας: αντιπαραθέσεις στα επιμέρους, συμφωνία στα βασικά.
Ένας νέος όρος χρησιμοποιείται πλέον από το Υπουργείο Εσωτερικών για να περιγράψει τις αναμενόμενες αλλαγές στο «Καλλικράτη»- «επαναθεσμοποίηση». Δίχως να έχουμε το χώρο να αναλύσουμε τον όρο (ούτε μας ενδιαφέρει άλλωστε), θα επικεντρωθούμε στη περιγραφή των αλλαγών που περιμένουμε με φόντο το πρόσφατο θεματικό συνέδριο της Ένωσης Δήμων που έγινε 17-18/10/2016 στο Βόλο. Θέμα του συνεδρίου ήταν η «Αλλαγή του Καλλικράτη-Νέο μοντέλο οργάνωσης και Διοίκησης του Κράτους».
Το κλίμα που επικράτησε ήταν πολεμικό, χαρακτηρίστηκε στη διάρκειά του από αψιμαχίες και αντιπαραθέσεις, όμως στο τέλος έκλεισε με ομόφωνο ψήφισμα (πλην ΚΚΕ και εκπρόσωπο ΛΑΕ). Έχει σημασία, λοιπόν να δούμε τι αλλαγές περιμένουμε και πως φτάσανε οι αντιμαχόμενοι να συμφωνούν με ομόφωνα ψηφίσματα.
Για ποιες αλλαγές μιλάμε;
Αξίζει να εξετάσει κανείς ορισμένα χαρακτηριστικά των αλλαγών και του τρόπου με τον οποίο, αυτές, επιχειρούνται.
Ένα πρώτο σημείο έχει να κάνει με τη προχειρότητα που αντιμετωπίζεται το θέμα των αλλαγών του «Καλλικράτη» τόσο από τους Δημάρχους όσο και από το Υπουργείο Εσωτερικών. Αοριστολογία, διακηρύξεις και τίποτε άλλο.
Επόμενο σημείο είναι το είδος των αλλαγών: για ποιές αλλαγές μιλάνε στη ΚΕΔΕ αλλά και στο Υπουργείο Εσωτερικών; Η μεν ΚΕΔΕ μέσω της μελέτης του ΙΤΑ (Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης) επικεντρώνει στις σχέσεις Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Κεντρικής Διοίκησης καθώς και στα οικονομικά, το δε Υπουργείο αναφέρεται σε ζητήματα «Δημοκρατίας» και αναβάθμισης της επιχειρησιακής ικανότητας, αποτελεσματικότητας και διαφάνειας στη λειτουργία των Δήμων και των Περιφερειών. Για την οικονομική αφαίμαξη καμία αναφορά από τον Κ. Πουλάκη, ΓΓ του Υπουργείου και πρόεδρο της επιτροπής για την «επαναθεσμοποίηση» του «Καλλικράτη». Και τι θα μπορούσε άραγε να υποσχεθεί στους Δημάρχους, αφού συνεχίζει την ίδια πολιτική περικοπών ακόμη και αυτών των θεσμοθετημένων οικονομικών που αποδίδονται μέσω των ΚΑΠ;
Τρίτο σημείο και το πλέον σημαντικό, έχει να κάνει με τα όρια αυτών των αλλαγών. Όπως ανέφερε ο ΓΓ του Υπουργείου μιλώντας στο συνέδριο εκ μέρους και παρουσιάζοντας τις θέσεις της πολιτικής ηγεσίας: «επιλέξαμε να προχωρήσουμε στην επεξεργασία των αλλαγών έχοντας απόλυτη επίγνωση ότι – λόγω των συνθηκών – θα φτάσουμε μέχρι εκεί που μπορούμε και όχι πιθανόν μέχρι εκεί που ενδεχομένως θα θέλαμε». Μέχρι ποιό σημείο, όμως «μπορούνε»;
Μέχρι πού μπορεί να φτάσει αυτή η μεταρρύθμιση του «Καλλικράτη»; Ποιά είναι τα όρια των αναμενόμενων αλλαγών; Επηρεάζονται από τα μνημόνια;
Την απάντηση την παίρνουμε από το Ν.4336/15 (3ο μνημόνιο) το οποίο στη παράγραφο Γ και συγκεκριμένα στο σημείο 5.1 περιγράφει τους στόχους και τη στρατηγική για τη Δημόσια Διοίκηση αλλά και την Αυτοδιοίκηση. Με γνώμονα την «αποπολιτικοποίηση» της ελληνικής διοίκησης, τα βασικά στοιχεία της στρατηγικής αυτής θα είναι η αναδιοργάνωση των διοικητικών δομών, ο εξορθολογισμός των διοικητικών διαδικασιών, η βελτιστοποίηση των ανθρώπινων πόρων. Τα βασικά παραδοτέα θα είναι ο ενισχυμένος συντονισμός των πολιτικών μια σημαντική αναβάθμιση του ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης σε αμφότερα τα επίπεδα με σκοπό την ενίσχυση της τοπικής αυτονομίας και τον εξορθολογισμό των διοικητικών διαδικασιών των τοπικών αρχών. Πίσω από τις λέξεις (πολύ προσεκτικά γραμμένες) κρύβεται η ουσία, η οποία δεν είναι άλλη από τη προσπάθεια μεταφοράς των όποιων αρμοδιοτήτων και τη σύνδεσή τους με την ανταποδοτικότητα. Η μελέτη του ΙΤΑ, πέραν των σημαντικών στοιχείων που διαθέτει και πρέπει να μελετηθούν, αναδεικνύει το θέμα της δημοσιονομικής αποκέντρωσης στην τοπική Αυτοδιοίκηση. Όσο και να σημειώνει, η μελέτη, πως η δημοσιονομική αποκέντρωση πρέπει να γίνει με τη μεταφορά φόρων και τελών από τη κεντρική διοίκηση στην Αυτοδιοίκηση, ποιός νοήμων αυτοδιοικητικός δεν καταλαβαίνει πως αυτό δεν πρόκειται να γίνει, παρά μόνο ως ανάληψη εισπρακτικού ρόλου από τους Δημάρχους; Και όπως όλοι γνωρίζουμε ο φορομπήχτης Δήμαρχος δεν ξαναεκλέγεται… Είναι επομένως λογική η αντίδραση των Δημάρχων στη προοπτική αυτή.
Τι αλλαγές θα έχουμε λοιπόν; Ουσιαστικά την εφαρμογή των παραδοτέων του 3ου μνημονίου στο χώρο της Αυτοδιοίκησης και μέχρι εκεί. Η γενική και θολή τοποθέτηση της ηγεσίας του Υπουργείου Εσωτερικών αυτό δείχνει.
Άλλοι απώτεροι στόχοι «αποκαλύπτονται» μέσα από τις τοποθετήσεις των εκπροσώπων των παρατάξεων
Μέσα από ορισμένες τοποθετήσεις αποκαλύπτονται βασικά στοιχεία των επερχόμενων πολιτικών που θα ασκηθούν. Συγκεκριμένα:
Ο εκπρόσωπος του «Αυτοδιοικητικού Κινήματος» (ΠΑΣΟΚ) Α. Κοιμήσης ανέφερε: «Δεν χρειάζεσαι έναν εργαζόμενο να τον έχεις δώδεκα μήνες τον χρόνο. Τον θέλεις τέσσερις ή πέντε μήνες τον χρόνο. Μα θα καταλαμβάνει μόνιμη θέση ο ίδιος και θα δουλεύει τέσσερις ή πέντε μήνες τον χρόνο. Ενδεχομένως θα είναι και περιοδικές μορφές εργασίας. Δηλαδή όχι σε πλήρες ωράριο. Ανάλογα με την ανάγκη που υπάρχει σε κάθε στιγμή. Ο Δήμος, γενικά το Δημόσιο, δεν είναι χωνευτήρι της ανεργίας, όπου μέσω της αναδιανομής της φορολογίας πληρώνεις ενδεχομένως και κάποιους αργόμισθους, είτε αυτοί είναι σε μόνιμες θέσεις, είτε είναι πολιτικά στελέχη». Δεν χρειάζονται παραπέρα σχόλια: Η Αυτοδιοίκηση αποτέλεσε και στο παρελθόν το λαγό για την εφαρμογή νέων εργασιακών σχέσεων. Δεν είναι τα λίγα χιλιάρικα που θα εξοικονομήσουν από τις ελαστικές μορφές απασχόλησης, είναι η λογική που θέλουν να περάσουν για εργαζόμενους-σκλάβους.
Προσχηματικές οι αντιπαραθέσεις-ουσία η ομοφωνία στις επιδιώξεις
Ανακινήθηκαν επιμέρους ζητήματα προκειμένου να βρεθεί το έδαφος για να ξεκινήσουν οι αψιμαχίες.
Η αφορμή στάθηκε ο τρόπος ορισμού-επιλογής Γενικών Γραμματέων (νυν Διοικητικών Γραμματέων) στους Δήμους, όπου η μεν ΚΕΔΕ κατηγορεί το Υπουργείο για «διορισμό πολιτικών επιτρόπων στους Δήμους», το δε Υπουργείο να «ανακρούει πρύμναν» μπροστά στην αντίδραση που εμφανίστηκε. Η ουσία όμως της πρότασης αυτής είναι η «αποπολιτικοποίηση» της Δημόσιας Διοίκησης, όπως ακριβώς περιγράφεται στις διατάξεις του Ν.4336/14 (3ο μνημόνιο).
Η υποχώρηση της κυβέρνησης στην αλλαγή του εκλογικού συστήματος στους ΟΤΑ και στην εφαρμογή της απλής αναλογικής. Η κυβέρνηση πλέον μιλάει για αναλογική εκπροσώπηση καθώς φαίνεται πως δεν έχει ανάγκη να εκπροσωπείται με τη σημερινή της δύναμή στα Δημοτικά Συμβούλια καθώς προχωρά στην απορρόφηση της παράταξης «Νέα Αυτοδιοίκηση» του Δημάρχου Νίκαιας Ιωακειμίδη (ΔΗΜΑΡ κλπ) καθώς και στις σημαντικές μετεγγραφές που κάνει από το χώρο του ΠΑΣΟΚ (Δήμαρχος Αγίων Αναργύρων-Καματερού κλπ).
Η εκπροσώπηση των κομμάτων, φανερά υποβαθμισμένη με μόνη εξαίρεση την εμφάνιση του Βορίδη τη δεύτερη μέρα του Συνεδρίου, όπου προσπάθησε να δώσει «παράσταση» καθώς είχε το ακροατήριο με το μέρος του.
Εξαίρεση απετέλεσε η τοποθέτηση του Δημάρχου της Πάτρας, ο οποίος προσπάθησε να αρθρώσει μία διαφορετική φωνή, στα περιορισμένα όμως πλαίσια του κόμματός του.
Τελικά καταλήξανε σε ενιαίο κείμενο (πλην της παράταξης του ΚΚΕ και τον εκπρόσωπο της ΛΑΕ), με το οποίο αίρονται οι βασικές διαφορές των μεγάλων αυτοδιοικητικών παρατάξεων στη ΚΕΔΕ.
Η επόμενη φάση της «αντιπαράθεσης» αναμένεται στο τακτικό συνέδριο στη Θεσσαλονίκη 1-3/12/2016.
Ποιές είναι οι θέσεις της άλλης Αριστεράς;
Ακούστηκε άλλη φωνή εκ μέρους της ριζοσπαστικής Αριστεράς στο Συνέδριο αυτό; Όχι, καμμία. Υπάρχει όμως αυτή η άλλη φωνή; Υπάρχει ανάγκη να ακουστεί ακόμη και μέσα στα συνέδρια της ΚΕΔΕ; Έχει τη δυνατότητα να ακουστεί;
Η άποψή μας είναι πως η φωνή της άλλης Αριστεράς έχει ανάγκη να αρθρώσει και κεντρικό πολιτικό λόγο και να μην περιορίζεται στα επιμέρους κινήματα. Έχει δείξει θετικά δείγματα έκφρασης άποψης σε ημερίδες και άλλες δραστηριότητες. Πρέπει όμως να εμβαθύνει και να συνθέσει τις θέσεις για τα τοπικά κινήματα με τις θέσεις για τα εργατικά δικαιώματα, με τις θέσεις των κινήσεων που αγωνίζονται για τα δικαιώματα στο «δημόσιο χώρο», με τις κινήσεις που αγωνίζονται για το χρέος και την έξοδο από την ΕΕ, με τα κινήματα για τη τοπική δημοκρατία. Η σύνθεση όμως πρέπει να γίνεται όχι με την μηχανιστική μεταφορά των θέσεων άλλων κινημάτων στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά με τη μελέτη και τοποθέτηση των θεμάτων που απασχολούν την Αυτοδιοίκηση μέσα από την οπτική των εργατικών συμφερόντων και οραμάτων για μιά άλλη κοινωνία. Στη κατεύθυνση αυτή πρέπει να γίνουν πολλά και κυρίως χρειάζεται μελέτη, προσπάθεια και στρατηγική στη Τοπική Αυτοδιοίκηση.
