Υπέρογκες Ανατιμήσεις. Νοικοκυριά σε εξαθλίωση.
Τα τελευταία χρόνια, τα νοικοκυριά, αντιμετωπίζουν δυσβάστακτες ανατιμήσεις σε πολλά αγαθά, ακόμη και σε βασικά αγαθά διαβίωσης
Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε τις 10/3/22 η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), οι μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών σε ετήσια βάση (Φεβρ 21- Φεβρ 22) καταγράφονται στο φυσικό αέριο (78,5%), στο ηλεκτρικό ρεύμα (71,4%), στο πετρέλαιο θέρμανσης (41,5%), στα καύσιμα και λιπαντικά (23,2%) και στα αεροπορικά εισιτήρια (22,9%). Σημαντικές ανατιμήσεις σημειώθηκαν και σε σειρά βασικών ειδών διατροφής, όπως στο ελαιόλαδο (16,8%), στα λαχανικά (15,2%), στο αρνί και κατσίκι (14,4%)
Οι μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών ( Newmomey 30/11/22) από τις αρχές του έτους 2022 μέχρι και τον Οκτώβριο καταγράφηκαν στα υλικά μαγειρικής (11,3%), στα είδη ατομικής υγιεινής (11,2%) και στα γαλακτοκομικά (10,2%).
Εξ αιτίας αυτών των ανατιμήσεων, τα λαϊκά στρώματα βλέπουν να συρρικνώνεταιη αγοραστική τους δύναμη, και 1 στα 3 νοικοκυριά να δυσκολεύεται να καλύψει βασικές ανάγκες, φτάνοντας στα όρια της φτώχειας και της οικονομικής εξαθλίωσης.
Υπερκερδοφορία των σούπερ μάρκετ
Οι ευρείες αυτές ανατιμήσεις, έχουν αυξήσει τα κέρδη των επιχειρήσεων. Μεταξύ άλλων θα μπορούσαμε να ξεχωρίσουμε την σημαντική κερδοφορία (ΝΑΥΤΕΜΠ 18 Νοεμβρίου 2022) των σούπερ μάρκετ
Για παράδειγμα, 1,1 δισ. ευρώ τα επιπλέον έσοδα στη διετία 2020-2021/
Πωλήσεις 10,11 δισ. το 2021, αυξημένες κατά 237,97 εκατ.
Οι περισσότερες αλυσίδες διατήρησαν και επέκτειναν την κερδοφορία τους.
H καθαρή κερδοφορία του συνόλου των 34 εταιρειών του δείγματος, το 2021 ενισχύθηκε κατά 16,87% και διαμορφώθηκε σε 221,96 εκατ. ευρώ, έναντι 189,92 εκατ. ευρώ το 2020.
Oι εταιρείες που πρωτοπορούν σε πωλήσεις και κέρδη είναι:
ο όμιλος Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτης (ΕΥΣ) το 2021 είχε καθαρά κέρδη περίπου 61.000.000€, και
στη δεύτερη θέση βρέθηκε η Άλφα Βήτα Βασιλόπουλος Βασιλόπουλος728.000€.
στην τρίτη θέση βρέθηκε η Μετρό με ετήσιο τζίρο 1,37 δισ. ευρώ και
στην 4η θέση η Δ. Μασούτης με πωλήσεις (αύξηση 0,11%), στα 883,47 εκατ. Ευρώ
Το διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου του 2022 ο τζίρος των ταχυκίνητων καταναλωτικών αγαθών αυξήθηκε 4,5%, γεγονός που οφείλεται στις ανατιμήσεις και όχι στην αύξηση της ζήτησης[1].
Συγκεκριμένα, διαμορφώθηκε στα 6,2 δισ. ευρώ στο εννεάμηνο του 2022 από 6 δισ. ευρώ στο εννεάμηνο του 2021. Την ίδια χρονική περίοδο ο όγκος πωλήσεων υποχώρησε κατά 1,4% στο εννεάμηνο του 2022 σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα.
Σχετικά με τα Καύσιμα
Να προσθέσουμε εδώ τα σχόλια από τη δημοσιογράφο της ΑΥΓΗΣ Αντιγόνης Ζούντα. 01.05.23
Όπως αναφέρει:. Παντού ακρίβεια, εδώ (εννοεί καύσιμα) αισχροκέρδεια
Μέρος της εκτίναξης του κόστους προέρχεται από τα αυξημένα περιθώρια κέρδους των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην εγχώρια αγορά και δρουν ανενόχλητες
Μάλιστα μόνο στην αγορά των υγρών καυσίμων (κίνησης) υπολογίζεται ότι τα έξτρα περιθώρια κέρδους ξεπερνούν συνολικά τα 300 εκατ. σε ετήσια βάση.
Η περίπτωση των πετρελαιοειδών
Η εικόνα με τα υπερκέρδη του κλάδου της διύλισης είναι γνωστή και «επισημοποιήθηκε» με τα αποτελέσματα του 2022 των δύο εταιρειών, καθώς συνολικά έφτασαν στα 2,624 δισ. (βάσει της μεθοδολογίας της Ε.Ε. για τον προσδιορισμό των ουρανοκατέβατων κερδών που εμπίπτουν στην ειδική εισφορά).
Παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν ότι το «πάρτι» συνεχίζεται και το 2023, με τα περιθώρια διύλισης, αν και έχουν υποχωρήσει από τα μέγιστα το 3ου τριμήνου του 2022, να εξακολουθούν να διαμορφώνονται σε επίπεδα σημαντικά υψηλότερα από τα ιστορικά και ενδεχομένως να δούμε υπερκέρδη και φέτος άνω του 1 δισ.
Αιτίες Ανατιμήσεων
3.1 Αιτία για την μεγάλη ακρίβεια είναι ο 0λιγοπωλιακός έλεγχος σε ζωτικούς τομείς και κλάδους της οικονομίας (Σούπερ μάρκετ, διύλιση, κ.λπ.)
Συνέπεια του γενικότερου νεοφιλελεύθερου μοντέλου, αποτελεί και η διαμόρφωση μιας καρτελοποιημένης οικονομίας, όπως έχει αποδείξει σε πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη στο παρελθόν η πολιτικός και οικονομολόγος Λούκα Κατσέλη (έρευνα με ομάδα συνεργατών της, το 2009) (Με βάση αυτή την έρευνα: 30 μεγάλες επιχειρήσεις που, έχουν «στήσει» 23 καρτέλ ελέγχουν σχεδόν το σύνολο των προϊόντων των σουπερμάρκετ καθορίζοντας όσο ψηλά θέλουν τις τιμές).
Παρόμοια και η καταγγελία του αντιπρόεδρου της ΓΣΕΒΕΕ, Γ. Καββαθά, (Ιούνιος 2010), πως “η αγορά δεν λειτουργεί, λόγω εναρμονισμένων πρακτικών των μεγάλων εταιρειών. Πρόβλημα αποτελούν και τα δημοτικά τέλη που δημιουργούν πολλές φορές, περιβάλλον ασφυξίας στον τουρισμό και τον επισιτισμό”[2].
Για τις ανατιμήσεις σε ηλεκτρική ενέργεια , σε αγαθά ενέργειας τα τελευταία 20 χρόνια, βασικό ρόλο, έχει παίξει η απελευθέρωση εσωτερικής αγοράς ενέργειας, που εναντιώνεται στον παρεμβατισμό των κυβερνήσεων. Σημαντικό ρόλο στις ανατιμήσεις σε βασικά αγαθά, μεταξύ αυτών και τα ενεργειακά, παίζει το γεγονός πως έχουν γίνει χρηματιστηριακά προϊόντα που σημαίνει πως δεν μπορούν να τεθούν σε κυβερνητικό έλεγχο
Πολιτικές που ακολούθησε η κυβέρνηση, όπως η βίαιη απολιγνιτοποίηση», στο όνομα της ‘κλιματικής αλλαγής’, όταν αντίθετα η Γερμανία εφαρμόζει πολιτική σταδιακής απεξάρτησης από τον άνθρακα με ορίζοντα τέλος της δεκαετίας 2030! Απολιγνιτοποίηση, που συνοδεύτηκε με την αύξηση της χρήσης του ακριβότερου εισαγόμενου φυσικού αερίου.
3.2 Άλλες αιτίες του «κύματος ακρίβειας»
Η ευθύνη κυβερνήσεων και πολιτικών
Η προνομιακή μεταχείριση όσων επένδυσαν σε ΦΑ και αιολικά επέτεινε τις ανατιμήσεις σε ηλεκτρική ενέργεια , τα τελευταία 20 χρόνια,. Όμως κύρια συμβολή έχει παίξει η απελευθέρωση εσωτερικής αγορά ενέργειας, μακριά δηλαδή από παρεμβατισμό των κυβερνήσεων.
Η ΝΦ πολιτική έχει ενταθεί την τελευταία περίοδο και η εφαρμογή του υπήρξε η βασικότερη αιτία της εκτίναξης της ακρίβειας. Το Νεοφιλελεύθερο μοντέλο τιμών ηλεκτρικής ενέργειας έχει θεσμοθετηθεί και ισχύει σήμερα με την ονομασία « targetmodel»¨και οι αρνητικές συνέπειες του είναι γνωστές και μάλιστα πανευρωπαϊκά. Με το μοντέλο αυτό τον πρώτο λόγο έχει πλέον η αγορά, το χρηματιστήριο ενέργειας.
Όμως, έχουν παίξει ρόλο και ενδογενείς παράγοντες, όπως η με κάθε τρόπο στήριξη επενδύσεων ακόμη και ζημιογόνων μορφών ΑΠΕ. (πχ σε φωτοβολταϊκά, καθιερώνοντας υψηλές ταρίφες) ώστε να ικανοποιούνται όλοι οι ιδιώτες επενδυτές . Αυτές όμως επιδρούσαν στη συνέχεια σε υψηλά τιμολόγια για τους καταναλωτές.
Συνέπειες- Επιπτώσεις στα νοικοκυριά
Την ίδια ώρα που οι λογαριασμοί του ρεύματος, οι τιμές στα σούπερ μάρκετ και τα ενοίκια αυξάνονται, οι ζωές μας υποβαθμίζονται και τα υπερκέρδη για τους λίγους διογκώνονται.
Η πλειοψηφία των νοικοκυριών εξαντλεί το μηνιάτικο αρκετές μέρες πριν τελειώσει ο μήνας
Με βάση το δελτίο ΙΝΕ/ΓΣΕΕ:2/11/22 είχαμε 20-40% μείωση της αγοραστικής δύναμης για τους πιο ευάλωτους σε 6 μήνες
Είναι γνωστά τα χαμηλά επίπεδα μισθών στην Ελλάδα που επιβεβαιώνει και η πρόσφατη ετήσια έκθεση του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ[3].
Με βάση την ετήσια (2022) αυτή έκθεση του, σελ 131, κατά το Β τρίμηνο του 2021 η Ελλάδα κατέγραψε τη 2η χειρότερη επίδοση στην ΕΕ μετά την Αυστρία, καθώς ο πραγματικός μέσος μισθός ήταν μειωμένος κατά 4,4% έναντι του ίδιου τριμήνου του 2019.
Το Γ’ τρίμηνο η διαφορά περιορίστηκε στο -0,6% που αποτελεί την 7η χειρότερη επίδοση στην ΕΕ. Επιπλέον η Ελλάδα είναι το μοναδικό κράτος μέλος στο οποίο ο πραγματικός μέσος μισθός είναι χαμηλότερος του επιπέδου του 2019 στα δύο υπό εξέταση τρίμηνα.
- Αναγκαίες Παρεμβάσεις
Αποτελούν, λοιπόν, αναγκαιότητα μέτρα για:
την προστασία της αγοραστικής δύναμης των μισθωτών και των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Άμεση και επαρκής αύξηση του κατώτατου μισθού
την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού,
τη δίκαιη διανομή του κόστους του πληθωρισμού
την αποφυγή υφεσιακής επίδρασης στο ΑΕΠ, η οποία με τη σειρά της θα διεγείρει δημοσιονομικούς κινδύνους.
Τη μείωσης της άμεσης και της έμμεσης (σε βασικά είδη διατροφής) φορολογίας, βάσει του δημοσιονομικού χώρου της οικονομίας και της εκτίμησης του κινδύνου δημοσιονομικής φερεγγυότητας της χώρας.
Δομική μεταρρύθμιση της οργανωτικής λειτουργίας της αγοράς ενέργειας, με κατάργηση του Χρηματιστηρίου Ενέργειας
Αυστηρός έλεγχος του τρόπου διαμόρφωσης των τιμών και των περιθωρίων κέρδους των εταιρειών ενέργειας (παραγωγοί, προμηθευτές, εισαγωγείς)
ανώτατα όρια τιμών και αυστηρή φορολόγηση στα υπερβολικά κέρδη τους, ώστε να περιοριστεί η μεταβλητότητα, η χρηματιστηριακή χειραγώγηση της τιμής και η κερδοσκοπία.
Αυστηρός έλεγχος του τρόπου διαμόρφωσης του κόστους, των τιμών και των περιθωρίων κέρδους και πάταξη της κερδοσκοπίας σε όλες τις επιχειρήσεις βασικών κλάδων παραγωγής και εμπορίας βασικών αγαθών διατροφής.
Απαγόρευση των αποσυνδέσεων ηλεκτρικού ρεύματος των νοικοκυριών, των οποίων η εισοδηματική κατάσταση είναι κάτω από το όριο της φτώχειας.
- Έλεγχοι
Η αποφυγή ανατιμήσεων σχετίζεται και με την ποσότητα και ποιότητα των ελέγχων, που είναι μειούμενοι από μέρους υπουργείων και υπηρεσιών, όπως φαίνεται και στο Παράρτημα
Επομένως έχει μεγάλη σημασία ο ρόλος και η λειτουργίας της επιτροπής Ανταγωνισμού με αύξηση ελέγχων και στελέχωσή της
Η κυβέρνηση όσον αφορά τους ελέγχους, οφείλει και να τους εντείνει και να δημοσιοποιεί τα αποτελέσματά τους.
Φαινόμενα αισχροκέρδειας.
H κα Καλαποθαράκου αντιπρόεδρος της ΕΚΠΟΙΖΩ (Ένωση Καταναλωτών – Η Ποιότητα Της Ζωής) αναφερόμενη στην ενέργεια μιλά για φαινόμενα έλλειψης ανταγωνισμού και αισχροκέρδειας, Ειδικά για την ηλεκτρική ενέργεια, αναφέρεται σε αυξήσεις ρεύματος έως και 170%. Αυτή δεν πατάσσεται χωρίς ουσιαστικούς ελέγχους και ποινές.
Μιλώντας στην ΕΡΤ Κομοτηνής και στην εκπομπή «Καθημερινές Ιστορίες» αναφέρθηκε στα αίτια και στους εξωγενείς παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση των τιμών στα αγαθά και στις υπηρεσίες, όπως η παγκόσμια ενεργειακή κρίση με: αυξήσεις στα ορυκτά καύσιμα και στο Φυσικό Αέριο, αλλά και αυξήσεις των μεταφορών, των τιμών στις πρώτες ύλες, στις κλιματικές αλλαγές σημείωσε πως: «υπάρχουν και ενδογενείς παράγοντες».
Αναφερόμενη σε αυτές τις εγγενείς αδυναμίες, έκανε λόγο για στρεβλώσεις στη λειτουργία των διάφορων αγορών, στην ενέργεια, στα χρηματοοικονομικά των τραπεζών, στις τηλε-επικοινωνίες , όπου, όπως είπε, πληρώνουμε πολλαπλάσια την τιμή του internet , στα καύσιμα, στα είδη πρώτης ανάγκης κ.α. «Οι εγγενείς αδυναμίες συντηρούν φαινόμενα αισχροκέρδειας, έλλειψης ανταγωνισμού, αθέμιτων και παραπλανητικών πρακτικών, που συχνά εμείς έχουμε αναδείξει, αδιαφάνεια στη διαμόρφωση τιμών και αυξήσεων. Αυξήσεις, αναφέρει, σημειώνονταιακόμη και στα προϊόντα που εισάγονται. «Βλέπει κανείς σε ευρωπαϊκές χώρες το ίδιο προϊόν να είναι πολύ φθηνότερο από ό,τι στη χώρα μας και δεν δικαιολογείται από τα μεταφορικά” είπε σημειώνοντας πώς “πολύ περισσότερο δεν δικαιολογείται σε προϊόντα τα οποία παράγονται στην Ελλάδα».
- Επιτροπή Ανταγωνισμού
Με βάση στοιχεία της Επιτροπής Ανταγωνισμού[4] τα δεδομένα των ελέγχων είναι τα εξής.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ
ΕΤΟΣ/ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ
1995 |
1996 |
1997 |
1998 |
1999 |
2000 |
2001 |
2002 |
2003 |
2004 |
6 |
28 |
52 |
59 |
77 |
64 |
31 |
21 |
29 |
17 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2005 |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
2010 |
2011 |
2012 |
2013 |
2014 |
18 |
27 |
47 |
48 |
45 |
42 |
22 |
39 |
30 |
16 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
2023 |
|
23 |
14 |
20 |
24 |
24 |
20 |
37 |
34 |
? 3 |
|
Τι παρατηρούμε από αυτά τα στοιχεία:
Ο Μέγιστος αριθμός ελέγχων υπήρξε το 1999 (77 έλεγχοι) ενώ πρόσφατα (2022) είχαμε 22 ελέγχους και ο μέσος όρος (ΜΟ) ήταν σε όλη τη διάρκεια που έχουμε καταγραμμένα δεδομένα 32 έλεγχοι.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού, εκφράζει ικανοποίηση, γιατί, όπως αναφέρει, με 10% λιγότερο προσωπικό εκδόθηκαν 75% περισσότερες αποφάσεις. Όμως, με τη δήλωση του αυτή και τα στοιχεία που παρουσιάζει, αποκαλύπτονται δύο αλήθειες:
Πρώτον ότι οι έλεγχοι είναι πολύ λιγότεροι σε σχέση με το παρελθόν πχ σε σχέση με το 1999.
Δεύτερον ότι η Επιτροπή Ανταγωνισμού είναι υποστελεχωμένη. Δεν δικαιούται λοιπόν η κυβέρνηση να επιχαίρει για τους ελέγχους και την στελέχωση της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
Να επισημάνουμε εδώ, ότι με βάση τα δεδομένα από το παρελθόν είναι πως με τους ελέγχους επιβάλλονταν ορισμένα πρόστιμα σε επιχειρήσεις που παραβίαζαν τους κανόνες του ανταγωνισμού, αλλά τα τελικά ποσά που εισέπραξε το Δημόσιο από τις παραβάτες επιχειρήσεις ήταν πολύ μικρότερα.
Σε μίνι στατιστική εργασία που είχα πραγματοποιήσει το 2008, με βάση στοιχεία της ίδιας της Επιτροπής, είχαν επιβληθεί σε επιχειρήσεις που παρανόμησαν τα έτη μεταξύ 1995-2006 πρόστιμα 32,5 εκ €, τα οποία με διαδοχικές ενστάσεις στα δικαστήρια μειώθηκαν σε 11,8 εκ € και δεν έχω γνώση τι τελικά εισπράχτηκε αφού η πάγια τακτική των επιχειρήσεων αυτών ήταν η συνεχής προσφυγή στη δικαιοσύνη για μείωση των προστίμων.
Θα πρέπει να τονιστεί ότι δεν χρειάζεται αυταρέσκεια των κυβερνήσεων και των αρμόδιων φορέων, αλλά η λήψη κάθε αναγκαίου μέσου για βελτίωση της λειτουργίας της Επιτροπής αυτής και τιμωρίας των παρανομούντων.
Βεβαίως επιβάλλεται και η ενίσχυση του ρόλου του συνδικαλιστικού κινήματος, όμως και του επίπεδου του καταναλωτικού κινήματος,
Δημοτική Αρχή
Σημαντικό ρόλο έχει και η δημοτική Αρχή, η κάθε δημοτική αρχή που οφείλει να τον ασκεί;
Την ακρίβεια για τους Δημότες μας εντείνει το ύψος των Δημοτικών τελών που είναι τα υψηλότερα στην Ανατολική Αττική, καθώς και προσφορά υπηρεσιών όπως η απουσία δημοτικής συγκοινωνίας, η απουσία γενικά προσφοράς κοινωνικών υπηρεσιών.. Αυτά είναι σημαντικά θέματα που οφείλει να ασχοληθεί η δημοτική αρχή μας
Συμπεράσματα
Η κυβέρνηση προσπαθεί να μάς ρίξει στάχτη στα μάτια με γελοίες επιδοτήσεις ασήμαντων ποσών, στηρίζοντας στην πραγματικότητα τα υπερκέρδη των λίγων.
Όμως την ακρίβεια τη ζουν στο πετσί τους τα ελληνικά νοικοκυριά και οδηγούνται σε απόγνωση
Η συνέπεια είναι να εξαϋλώνεται το εισόδημα τη 3η βδομάδα του μήνα. Συγκεκριμένα, πάνω από 1 στα 2 νοικοκυριά (52,4%) δήλωσαν ότι το μηνιαίο εισόδημά τους επαρκεί για 18 ημέρες ΕΡΕΥΝΑ ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ
Να μη φτάνει η σύνταξη για το ρεύμα και το σουπερμάρκετ.
Να μη μπορούν οι νέες και οι νέοι να ζουν στο δικό τους σπίτι.
Της έταξε σαλόνια και την κατάντησε να ζει με τα κουπόνια. Κουπόνια για το σούπερ μάρκετ, κουπόνια για το πρατήριο της βενζίνης, κουπόνια για το ρεύμα.
Προτάσεις- Μέτρα
Συγκράτηση των τιμών, βελτίωση των εισοδημάτων
Η Ελλάδα, ενώ το 2005 η Ελλάδα ήταν η 3η πιο φτηνή χώρα μεταξύ των 27 χωρών της Ε.Ε στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας για τα μέσου μεγέθους νοικοκυριά, το 2016 κατρακύλισε και έπιασε τη 18η θέση δηλαδή μεταβλήθηκε σε μία από τις ακριβότερες χώρες
Διεκδικούμε από την κυβέρνηση να πάρει συγκεκριμένα μέτρα για:
Αντιμετώπιση της Υπερχρέωσης των νοικοκυριών με προστασία της κύριας κατοικίας, με μέτρα όπως (επαναφορά επικαιροποιημένου του ν. Κατσέλη, ρυθμίσεις των κόκκινων δανείων με διαγραφές και με γνώμονα το εισόδημα και την αξιοπρεπή διαβίωση)
Συγκράτηση των χρεώσεων των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας με ιδιαίτερη μέριμνα για τα ευάλωτα νοικοκυριά.
Μείωση ή και αναστολή του ΦΠΑ σε βασικά είδη Διατροφής, μείωση γενικά φορολογικών βαρών και εισφορών, κατάργηση του άδικου ΕΝΦΙΑ η ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων κ.λπ. Μείωση του ΕΦΚ στα καύσιμα
Αύξηση κατώτατων μισθών και γενικά μισθών και συντάξεων
Ο θεσμός της Επιτροπής Ανταγωνισμού και μάλιστα όπως λειτούργησε ως σήμερα ήταν διακοσμητικός και αναποτελεσματικός. Επιβάλλεται ουσιαστική στελέχωση και λειτουργία της .
Η Ενέργεια να είναι κοινωνικό αγαθό και όχι εμπόρευμα, Επομένως αποτροπή και ανατροπή της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ, και ανάκτηση ελέγχου των κύριων ΔΕ σε ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο, πετρέλαιο.
Κατάργηση των χρηματιστηρίων ενέργειας και του ειδικού φόρου κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και άμεση μείωση του ΦΠΑ στο 4%.
Επαναφορά του νόμου 4320/19-3-2015, που προέβλεπε 1200 κιλοβατώρες δωρεάν το τετράμηνο για όσους ήταν κάτω από τα όρια της φτώχειας.
[1]https://www.makthes.gr/soyper-market-meiothikan-oi-poliseis-ayxithikan-ta-kerdi-612052
[2]https://www.e-forologia.gr/cms/viewContents.aspx?id=73657
[3]https://www.inegsee.gr/ekdosi/etisia-ekthesi-2022-ine-gsee-i-elliniki-ikonomia-ke-i-apascholisi/)
[4]https://www.epant.gr/apofaseis-gnomodotiseis.html