Για το μεγάλο ματζόρε εργατικό τραγούδι.
Χτες, 19 Νοεμβρίου, έκλεισε ακριβώς ένας αιώνας από τη δολοφονία του Joe Hill, μετανάστη εργάτη στις ΗΠΑ, αγωνιστή συνδικαλιστή και σύμβολο των Wobblies, ήτοι της ένωσης των Βιομηχανικών Εργατών του Κόσμου. Η εκτέλεσή του στις φυλακές της Γιούτα ακολούθησε μια κατασκευασμένη κατηγορία, το εκτελεστικό απόσπασμα πυροβόλησε μετά από παράγγελμα του ίδιου, η σορός του αποτεφρώθηκε στο Σικάγο και η στάχτη του στάλθηκε με εξακόσιους φακέλους σε γραφεία των Wobblies και εργατικά σωματεία του κόσμου για να σκορπιστεί στον άνεμο και πάνω στα λάβαρα των απεργών την Πρωτομαγιά του 1916. Τραγουδοποιός ο Hill, με τον περήφανο θάνατό του έγινε ο ίδιος τραγούδι – ύμνος του ανυπότακτου εργατικού αγώνα, πολυτραγουδισμένος από τον Pete Seeger και την Joan Baez μέχρι τον Billy Bragg και τη Μαρία Φαραντούρη.
Στο παρακάτω βίντεο, ο «έγχρωμος» κομμουνιστής βαρύτονος Paul Robeson τραγουδάει στους εργάτες που χτίζουν την Όπερα του Σίντνεϊ, στις 9 Νοέμβρη 1960. Το Συμβούλιο Ειρήνης της Αυστραλίας είχε προσκαλέσει τον Robeson ήδη από το 1950, αλλά τότε οι αρχές των ΗΠΑ μόλις είχαν κατάσχει το διαβατήριό του λόγω των σοβιετικών συμπαθειών του. Το 1958 – οπότε και του επιστράφηκε – ξεκίνησε περιοδεία μαζί με τη σύζυγό του Eslanda Goode Robeson, προκειμένου να βγάλουν κάποια χρήματα μετά τη δύσκολη δεκαετία, αλλά και να υποστηρίξουν πολιτικούς σκοπούς: εργατικά δικαιώματα, φυλετική ισότητα, ισότητα των φύλων, παγκόσμια ειρήνη. Τα τελευταία ταξίδια αυτής της περιπλάνησης ήταν στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, όπου στάθηκαν ακόμα και για τα δικαιώματα των ιθαγενών. Κατά την επίσκεψή του στο εργοτάξιο της Όπερας, αναφέρεται ότι ο Robeson μίλησε σε παραπάνω από 250 εργάτες κατά το μεσημεριανό τους διάλειμμα, λέγοντάς τους ότι οικοδομούν ένα έργο για το οποίο θα είναι περήφανοι κάποτε. Το δεύτερο τραγούδι στο ντοκουμέντο του βίντεο, είναι το “Joe Hill”.
Η παρακάτω ενδεικτική playlist αποτελείται από τραγούδια, τραγουδισμένα από (και για) τους Wobblies, τραγούδια που συνδέθηκαν με το αμερικανικό (και παγκόσμιο) εργατικό κίνημα – με πρώτα τα τραγούδια που έγραψε ο Joe Hill (The Preacher and the Slave, The Rebel Girl, TheTramp, There is Powerin a Union, Casey Jones: The Union Scab)
Ακούγοντας, διαπιστώνει κανείς ότι σχεδόν όλα τους είναι τραγούδια ματζόρε, φωτεινά, περήφανα, σχεδόν χαρούμενα. Χρειάζονται ανοιχτό σώμα και φωνή για να βγουν οι στίχοι, χρειάζεται χορωδία, άνθρωποι μαζί, συντονισμένοι – καθένας με τη φωνή του και όλοι σαν μία φωνή, πιο δυνατή, συντροφική, παρήγορη. Τα τραγούδια αυτά είναι μια μεγάλη κατάκτηση του λαϊκού πολιτισμού – όχι μόνο επειδή προέρχονται από αυτόν, αλλά και επειδή τον μεγαλώνουν, τον ομορφαίνουν. Ο αιώνας αυτός που έκλεισε, συμπυκνώνει αμέτρητες θυσίες και ήττες, μα και αμέτρητες ελπίδες, κατακτήσεις, τραγούδια, συντονισμούς. Αξίζει να σταθούμε και να τον φωτίσουμε, για να φωτιστούμε. Γι’αυτό, θα επανέλθουμε με διάφορες στάσεις στην Ιστορία του και στις ιστορίες των ανθρώπων του.
Συμπληρωματικά, εδώ βρίσκεται μια καταγραφή των εργατικών δολοφονιών στις ΗΠΑ.
και εδώ ολόκληρο το κείμενο για την παρουσία του Paul και της Eslanda Robeson στην Αυστραλία.
