Ο Ευριπίδης Παπαδοπετράκης 30 ετών σήμερα, ήταν φοιτητής Χαρακτικής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, όταν ξέθαψε από κάποιο ξεχασμένο συρτάρι της Σχολής ένα καλά κρυμμένο κομμάτι ξύλου, εξαιρετικά σπάνιο, όπως μας είπε, της εποχής του Γιάννη Κεφαλληνού (1894-1957). Το χρησιμοποίησε για να εφαρμόσει την τεχνική σε όρθιο ξύλο, την πιο δύσκολη στη χαρακτική τέχνη.
Όρθιο ονομάζεται το ξύλο που είναι κομμένο κάθετα στον κορμό. Δηλαδή σαν να κόβει κάποιος φέτες τον κορμό του δέντρου. Έχει δυσκολία στην χάραξη, αλλά τεράστια αντοχή στις πιέσεις της εκτύπωσης, όπως διαβάζουμε στον ιστότοπο του καθηγητή της ΑΣΚΤ, Γιάννη Γουρζή (https://gourzis7.blogspot.com/2015/10/binteo-wood-engraving.html).
Για αυτό και μέχρι τις αρχές του 1900, η ξυλογραφία σε όρθιο ξύλο βοηθούσε στο να φιλοτεχνούνται οι εικόνες στα έντυπα. Χρειάζονται ειδικά εργαλεία λόγω της σκληρότητας και ειδική τεχνική χάραξης. Τα ξύλα που προσφέρονται είναι τα άγρια και ξυνά, όπως αγριελιάς, βυσσινιάς, κερασιάς.
Το αποτέλεσμα της δουλειάς του Ευρ. Παπαδοπετράκη στο σπάνιο ξύλο, έχουμε όλοι σήμερα την ευκαιρία να θαυμάσουμε στην περιοδεύουσα έκθεση «Νέων Χαρακτών». Φιλοξενείται μέχρι τις 15 Ιουνίου στο Σπίτι της Κύπρου στην Αθήνα. Το έργο φέρει τον τίτλο «τΑΩς», που σημαίνει παγόνι στα αρχαία ελληνικά – σύμβολο θεϊκό της αρχής και του τέλους.
Τεχνική αρτιότητα και θεωρητικό υπόβαθρο
«Η ιστορία πίσω από το έργο έχει σημασία, το έργο πρέπει να αποτελεί βιβλίο προς ανάγνωση. Όμως, πρέπει να είμαστε και ειλικρινείς στο τι κάνουμε. Το ξύλο δεν έχει την ευκολία του φελού», λέει ο Ευρ. Παπαδοπετράκης, σχολιάζοντας τη σύγχυση που έχει δημουργήσει η νέα τάση υπέρ της ευκολίας με στόχο δήθεν την πιο ουσιώδη δουλειά. «Επιδιώκουμε τη σύμπραξη της τεχνικής αρτιότητας και του θεωρητικού υπόβαθρου», αντιτείνει ο ίδιος.
Ξυλογραφία επίσης, αλλά σε πλάγιο ξύλο, είναι και το έργο του ίδιου «Αχλύς» (φωτό), αυτοπροσωπογραφία, με αφορμή τα αγριολούλουδα του Γιώργη Βαρλάμου.
Κάπως έτσι, η έκθεση «Νέων Χαρακτών» επαναφέρει στο προσκήνιο παμπάλαια ερωτήματα, όπως: Χειρωνακτική ή πνευματική εργασία; Η ιδέα ή ο σωματικός μόχθος έχει μεγαλύτερη αξία; Παράλληλα, τίθενται και άλλα ζητήματα όπως: Ποιό το μέλλον της χαρακτικής μετά την ηλεκτρονική εκτύπωση; Ποιά η σχέση των σύγχρονων δημιουργών στην Ελλάδα και στην Κύπρο με τους χαράκτες του παρελθόντος; Εξακολουθεί η χαρακτική να αποτελεί μέσο διάδοσης των πιο προοδευτικών ιδεών; Πεδίο των πιο προσωπικών καλλιτεχνικών πειραματισμών;
27 χρόνια μετά
Η έβδομη έκθεση Νέων Χαρακτών της Εταιρείας Εικαστικών Τεχνών «Α. Τάσσος», 27 χρόνια μετά την πρώτη της παρουσίαση το 1991 περιλαμβάνει έργα 19 χαρακτών, ηλικίας 25 έως 40 ετών. Συνυπάρχουν διαφορετικές τεχνικές, τεχνοτροπίες, ιδέες και αντιλήψεις.
Οι νέες τεχνολογίες και η χρήση των υπολογιστών οπωσδήποτε διεύρυναν τις τεχνικές, όμως έως σήμερα, τα περισσότερα έργα που εκτίθενται είναι ξυλογραφίες, χαλκογραφίες, μονοτυπίες, λιθογραφίες, μεταξοτυπίες και μικτές τεχνικές.
Όσο για τον Γιάννη Κεφαλληνό, «πατέρα» της χαρακτικής τέχνης στην Ελλάδα, η ζωή και το έργο του εξακολουθούν να εμπνέουν τους νέους καλλιτέχνες. Στην έκθεση φιλοξενείται έργο του 30χρονου Πανταζή Τσέλιου, επίσης απόφοιτου της ΑΣΚΤ, αφιερωμένο στην αγαπημένη έκφραση του Κεφαλληνού: «Φαίνε και σίγα».
Το στίγμα του Κεφαλληνού παραμένει ανεξίτηλα χαραγμένο στη Σχολή χαρακτικής της Αθήνας. «Ακόμα και ο εξοπλισμός που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα οφείλεται σε δική του μέριμνα και χρονολογείται από το ’32-33», επισημαίνει ο Π. Τσέλιος.
Μυθολογία, Ελύτης, Βαν Άικ
Άλλα έργα του Π. Τσέλιου είναι εμπνευσμένα από τη μυθολογία, αποτελώντας ουράνιες παραστάσεις και στιγμιότυπα από στημένη κίνηση.
Η Αριστέα Χαρωνίτη εμπνέεται από το Μονόγραμμα του Οδυσσέα Ελύτη σε μία ξυλογραφία που συμβολίζει την πορεία του χρόνου, αλλά σε άλλη της δουλειά και από τον Γάμο του Βαν Άικ.
Και οι τρεις νέοι χαράκτες είναι μαθητές του Γιάννη Γουρζή, ο οποίος υπήρξε μαθητής του Κώστα Γραμματόπουλου, ο οποίος υπήρξε με τη σειρά του μαθητής του Γιάννη Κεφαλληνού.
Αφίσες του ‘40
Το εργαστήρι Χαρακτικής του Γιάννη Κεφαλληνού στη Σχολή Καλών Τεχνών στα χρόνια της Κατοχής είχε μετατραπεί σε όαση ελευθερίας. Ο ίδιος και οι μαθητές του φιλοτέχνησαν αφίσες που εμψύχωναν τον λαό κατά τον πόλεμο του ’40.
Το 1954 εκλέχθηκε διευθυντής της ΑΣΚΤ, θέση που διατήρησε μέχρι τον θάνατό του. Υπό την ηγεσία του η Σχολή ενδιαφέρθηκε και πήρε θέση σε ζητήματα πολιτισμού, ελευθερίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ζητήματα που τον απασχολούσαν πάντα αφού θεωρούσε τη ζωή πρωταρχική αξία χωρίς ιδεολογικούς δογματισμούς.
Κοινωνικός προβληματισμός
Ο διάλογος των καλλιτεχνών με τον κοινωνικό προβληματισμό της εποχής τους αποτελεί διαχρονικό χαρακτηριστικό στη Χαρακτική. Φανερώνεται και στην έκθεση «Νέων Χαρακτών» μεταξύ άλλων μέσα από τα έργα της Παρασκευής Παπαδημητρίου «Transmutation in the Guardian Way» και του Νικόλαου Ροτσίδη «Ξενιθκιά».
Μετά την Αθήνα η περιοδεύουσα έκθεση θα φιλοξενηθεί στην Καλαμάτα, πατρίδα του Α. Τάσσου, στη Λάρισα, στον Βόλο και στην Λευκωσία.
Ταυτότητα:
Η έκθεση Νέοι Χαράκτες 2018-2019 που παρουσιάζει η Εταιρεία Εικαστικών Τεχνών «Α. Τάσσος» είναι αφιερωμένη στη μνήμη της Λουκίας Μαγγιώρου (1914-2008), χαράκτριας, συζύγου του Α. Τάσσου. Δική της ήταν η ιδέα για την διοργάνωση της σειράς εκθέσεων για τους νέους χαράκτες που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1991.
Συμμετέχουν οι χαράκτες: Χρήστος Αγγελόπουλος, Μαρία Αντρέου, Αλέξανδρος Βεργής, Φώτης Βάρθης, Χριστιάνα Γεωργίου, Σάββας Θεοφάνους, Γεωργία Κοντού, Σοφία Λιβανού, Ευριπίδης Παπαδοπετράκης, Παρασκευή Παπαδημητρίου, Γιώργος Παφίτης, Μιλτιάδης Πεταλάς, Νικόλαος Ροτσίδης, Γιάννης Σωτηρίου, Δώρα Τριανταφύλλου, Πανταζής Τσέλιος, Αγγελίνα Τσουμάνη, Βίβιαν Χαλκίδη, Αριστέα Χαρωνίτη.
Καλλιτεχνική Επιτροπή: Φιλάνθη Κουλάκου, Άρης Ραπίδης, Τάσα Χαροκόπου
Χώρος: Σπίτι της Κύπρου, Ξενοφώντος 2Α, Σύνταγμα
Διάρκεια: 24 Μαίου – 15 Ιουνίου
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα, Τετάρτη: 10:00 – 18:00. Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 10:00 -15:00
