Η συγκεκριμένη πράξη σε αντίθεση με τις εμφανίσεις των FEMEN είχε ένα στόχο πιο κοντά στο κλίμα που διαμορφώνεται ενάντια στην ευρωλιτότητα, κι αυτό οφείλουμε να το προσέξουμε. Την ίδια στιγμή το συγκεκριμένο κίνημα αποδεικνύει ότι η ατομική ακτιβιστική δράση παράγει εικόνες προς άμεση κατανάλωση, με τον τρόπο των περιοδικών.
»
Η ακτιβιστική παρέμβαση μέλους των FEMEN, που όπως δήλωσε όμως, λειτουργούσε ανεξάρτητα, στη συνέντευξη τύπου του Μάριο Ντράγκι έγινε δεκτή με πολύ επιδοκιμαστικά σχόλια στην Ελλάδα. Προφανώς ο Ντράγκι δεν χαίρει ιδιαίτερης συμπάθειας ως πρόσωπο, ενώ και ο θεσμός που εκπροσωπεί είναι μάλλον μισητός και αυτό είναι λογικό.
Το πρόβλημα με τις FEMEN, πέρα από τις ύποπτες πηγές χρηματοδότησης, την ασάφεια που περιβάλλει τις διαδικασίες συγκρότησής τους και τις μάλλον συζητήσιμες μορφές παρέμβασης που υιοθετούν (περισσότερα εδώ) – το βασικότερο ζήτημα είναι μάλλον η πολιτική διάσταση και οι αιχμές που θέτουν.
Ακόμα και πολλές φεμινιστικές οργανώσεις στέκονται απέναντί τους, κυρίως επειδή οι δράσεις αλλά και η ρητορική τους συνήθως είναι επιφανειακές, mainstream, βασισμένες στην πρόκληση χάνοντας (ή μήπως υποβιβάζοντας σκόπιμα) την ουσία, την πολιτική ουσία. Η πρόκληση από μόνη της δεν είναι ούτε θετική ούτε αρνητική. Η πρόκληση είναι ένα εργαλείο, το πρόσημο που θα τη συνοδεύσει εξαρτάται από το σκοπό που εξυπηρετεί και το υπόβαθρο κάθε είδους παρέμβασης.
Το πρόβλημα με τις FEMEN είναι πως γενικότερα οι δράσεις τους διαθέτουν εντυπωσιακό, φωνακλάδικο περίβλημα, αόριστη συνθηματολογία και περιεχόμενο στην καλύτερη περίπτωση στοιχειώδες, στη χειρότερη απόν. «Το όπλο μας είναι τα γυμνά μας στήθη» γράφουν σε μια ανάρτηση στην ιστοσελίδα τους μεταξύ πολλών ανοησιών όπως ότι είναι οι σύγχρονες Αμαζόνες εκπαιδευμένες για ειδικές αποστολές.
Οι FEMEN ξεκίνησαν από το Κίεβο της Ουκρανίας και στράφηκαν με ζήλο, ίσως και με αντίστοιχα κονδύλια, κατά των εκφραστών της ρωσικής πολιτικής στη χώρα που πλέον ζει έναν αιματηρό εμφύλιο. Το ότι σήμερα έχουμε στους δέκτες μας μια δράση που στρέφεται κατά του τραπεζικού συστήματος σημαίνει βέβαια ότι προσαρμόζονται σε ένα πολιτικό κλίμα που διαμορφώνεται αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη – που δεν πρέπει να ξεχνάμε καθόλου ότι μπορεί να παίρνει όχι μόνο αριστερές αλλά και εθνικιστικές ή συντηρητικές δεξιές πολιτικές εκφράσεις.
Ναι, έχει πλάκα η εικόνα του Προέδρου της ΕΚΤ λουσμένου στα κονφετί, με μια νεαρή κοπέλα μπροστά του να φωνάζει ανεβασμένη στο τραπέζι. Πέρα από αυτό; Το κείμενο της παρέμβασης τι λέει; Ότι θα έρθουν και άλλες τέτοιες κινήσεις, ότι οι αντιδράσεις θα πρέπει να είναι μη βίαιες και συμβολικές, αλλά οι αλλαγές που χρειαζόμαστε θα είναι ριζοσπαστικές. Μας φοβούνται και θα ξανάρθουμε, τονίζει. Ενώ είναι πάντα ασαφές ποιο είναι αυτό το μας, αυτό το εμείς; Οι γυναίκες ακτιβίστριες, οι λαοί, οι εργαζόμενοι;
Δεν θέλουμε να σχολιάσουμε το λογοπαίγνιο στο σύνθημα της μπλούζας της νεαρής ακτιβίστριας dick-tatorship, σα να είναι το πρόβλημα ο Ντράγκι, αλλά όχι η Μέρκελ, σα να είναι η κρίση και η λιτότητα θέμα προσώπων ή φύλων. Σίγουρα το υποκειμένο που πάει να διαμορφωθεί ενάντια στην ευρωλιτότητα περνάει από διάφορα κανάλια, απόντος ενός διεθνιστικού εργατικού ρεύματος χειραφέτησης στην Ευρώπη θα ανθίσουν πολλά λουλούδια.
Αλλά έχει ενδιαφέρον να σταθούμε στη φόρμα αυτής της παρέμβασης, η οποία απορροφά κι υπονομεύει τον υποτιθέμενο στόχο της: βλέπεις το φιλμάκι ή τις φωτογραφίες, τις χαίρεσαι με τον τρόπο του ματιού που πεινάει και δεν χορταίνει. Ας κοιτάξουμε προσεκτικά την εικόνα που πουλάνε οι ακτιβίστριες της FEMEN – το βασικό μήνυμα πέρα από το θόρυβο που κάνουν είναι το σώμα τους. Εκθέτουν το σώμα τους στις φωτογραφικές μηχανές και στις κάμερες όπως ακριβώς τα μοντέλα στην πασαρέλα. Το σχήμα των ενεργειών τους αποκαλύπτει τον πολιτικό ακτιβισμό σαν μία πράξη επίδειξης και αυτοπροβολής, που σε καλεί να θαυμάσεις τη φόρμα, ανεξαρτήτως περιεχομένου.
Μιλάνε για φεμινισμό, πάντως το φεμινιστικό κίνημα δεν έφερνε τις εικόνες του από τα εξώφυλλα των περιοδικών στην πολιτική, έκανε πολιτική χειραφέτησης από τα περιοδικά και τις πασαρέλες και τα κυρίαρχα πρότυπα και στα δύο φύλα.
Μαρίνα Κονταρά
Παναγιώτης Φραντζής
