Μέσα στον Απρίλιο εμφανίστηκε μια πολύ ιδιαίτερη λογοτεχνική απόπειρα με τίτλο «Σε τι χρησιμεύουν οι άνθρωποι» (αυτοέκδοση της ομάδας Μπολ Φιστίκια, σελ. 200, 5 ευρώ).
Οι συγγραφείς επέλεξαν να υπογράψουν με ψευδώνυμα τα καλλιτεχνικά τους πονήματα. Ο τίτλος φαντάζει προβοκατόρικος, όμως το νόημά του είναι ειρωνικό και ταυτοχρόνως διαφωτιστικό, καθώς συνδέεται με την προβληματική της καλλιτεχνικής ομάδας. Το Μπολ Φυστίκια είναι μια συλλογική καλλιτεχνική προσπάθεια αποτελούμενη από έναν κύκλο ανθρώπων με βαθιές καλλιτεχνικές, πνευματικές, κοινωνικές ανησυχίες. Μέσα από διηγήματα και ποιήματα που αναρτώνται στον ιστότοπο της ομάδας, επιχειρείται να ταρακουνηθεί η συνείδηση του αναγνώστη με ιστορίες και ποιήματα, μέσω του σουρεαλιστικού και του γκροτέσκου στοιχείου σε αυτές.
Η παρούσα έντυπη κυκλοφορία αποτελεί μια θαρραλέα προσπάθεια και από άποψη περαιτέρω ανοίγματος προς το κοινό και ως προς τις θεματικές που θίγονται. Ήδη από το εξώφυλλο, βγαλμένο από γνωστή μάρκα τσιγάρων, προϊδεάζεται κανείς για το ενδιαφέρον του εγχειρήματος. Σύμφωνα με τον πρόλογο της συλλογής, η σημερινή εποχή πιο πολύ από ποτέ αρέσκεται στο να αποκηρύσσει τον κυρίαρχο ανθρώπινο τύπο του νάρκισσου ως φορέα άκρατου ατομικισμού του και του μηδενισμού που τον οδηγεί στο να εκμεταλλεύεται τους άλλους για να ευδαιμονίσει ο ίδιος. Ωστόσο, η επίκληση στην συλλογική αυτοθυσία τείνει να αποτελεί το άλλοθι ανθρώπων που θέλουν οι άλλοι να θυσιαστούν αντ’ αυτών για να αποκομίσουν οι ίδιοι ποικίλα οφέλη.
Στο πρώτο διήγημα, ένας βασιλιάς –σε μια φανταστική Ελλάδα που δεν έχει απαλλαγεί από την μοναρχία– αποφασίζει να κάνει μεταμόσχευση εγκεφάλου σε ξένο σώμα και οι έριδες στο βασιλικό συμβούλιο εντείνονται. Μηχανορραφίες, πάθη, παρεξηγήσεις, παραλληλισμοί με το παρόν συνυπάρχουν στο «Μυαλό του βασιλιά». Αξίζει ιδιαίτερης προσοχής το γεγονός πως ο Άλεξ Κόαν δεν αφήνει ποτέ εντελώς ξεκάθαρη εικόνα για τα κίνητρα που κινητοποιούν τις πράξεις των χαρακτήρων του, καθώς ο πρωταγωνιστής συχνά μοιάζει πολύ ορθολογικός στη σκέψη του ενίοτε, όμως, αγγίζει το παραλήρημα.
Στην ποιητική συμβολή η ποίηση παρουσιάζεται ως φορέας αποκάλυψης νοημάτων για όσους συνδέσουν φαινομενικά ασύνδετες εικόνες και αντιθέσεις: εξ ου και ο τίτλος «Οι σφαίρες σπάσανε τα παράθυρα». Τα ποιήματα όντως μοιάζουν με τα κομμάτια γυαλιού που έσπασαν από κάποιο παράθυρο και κόβουν άσχημα όποιον επιχειρήσει να τα αγγίξει άγαρμπα και απρόσεκτα. Κορύφωση των απρόοπτων τροπών και των αντιθετικών εικόνων είναι το μικρό καλλιτεχνικό μανιφέστο του Σιλουάν Κ. όπου γίνεται αναφορά στον αποκαλυπτικό χαρακτήρα της ποιητικής δημιουργίας.
Τέλος –στο δεύτερο και τελευταίο διήγημα της συλλογής– στο απώτερο μέλλον η Γη έχει εγκαταλειφθεί από όσους επέζησαν από τον πυρηνικό όλεθρο και η νέα γενιά προσπαθεί να αυτοπροσδιοριστεί και να κάνει τα δικά της βήματα στη ζωή μέσα σε δύσκολες και επίφοβες συνθήκες. Δύο νέοι φίλοι έτοιμοι να αποφοιτήσουν από το Πανεπιστήμιο της διαστημικής Κοινότητας, γεμάτοι όνειρα και φιλοδοξίες, εν έτει 2084, θα βιώσουν την καταστροφή της τελευταίας ανθρώπινης κοινότητας και θα επιστρέψουν πίσω στην αφιλόξενη Γη για να πολεμήσουν την μοίρα τους απέναντι σε αντιμαχόμενες φυλές μεταλλαγμένων πλασμάτων. Όπως έχει επισημανθεί από τον Νικόλαο Αντωνάκο στο ηλεκτρονικό περιοδικό «Κατιούσα», το συγκεκριμένο διήγημα, γραμμένο από τον Φώντα Φ., αποτελεί μια μορφή αντι-ουτοπίας που έρχεται σε ρήξη με τον μη ρεαλιστικό χαρακτήρα των ουτοπιών και των δυστοπιών.
Αυτό που συνδέει τα δύο διηγήματα και την ποιητική συλλογή του βιβλίου νοηματικά είναι η αναφορά στην εξής προβληματική: τι σχέσεις μπορούμε να χτίσουμε μεταξύ μας οι άνθρωποι σε έναν κόσμο δίχως εκμετάλλευση και εκβιασμούς της συνείδησής μας.
Απέναντι στο αδιέξοδο του ατομικισμού και του χρηστικού κολλεκτιβιστικού προτάγματος, οι συγγραφείς μάς αντιπροτείνουν να σταματήσουμε ως άτομα να επιδιώκουμε τον μηδενισμό του εαυτού και την αυτοθυσία και να δηλώσουμε ορθά-κοφτά ότι δεν θέλουμε να γίνουμε ερίφια προς σφαγή από κανέναν άλλον άνθρωπο και καμία εξουσία. Αν θέσουμε αυτόν τον στόχο, να φτιάξουμε έναν κόσμο όπου κανείς δεν θα πρέπει να θυσιάζεται για κανέναν, πλέον ανοίγει ο ορίζοντας της ελευθερίας μαζί με το μεγάλο ερώτημα: σε τι μπορούν, λοιπόν, να χρησιμεύσουν οι άνθρωποι;
Ως πρώτη προσπάθεια να ξανοιχθούν σε νέες φόρμες, οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι η παρούσα συλλογή της ομάδας Μπολ Φυστίκια είναι πολύ όμορφη. Προσπερνώντας κάποια σημεία που μαρτυρούν ότι ακόμη δεν έχουν κατακτηθεί πλήρως οι φόρμες τις οποίες διάλεξαν προς έκφραση των ιδεών τους, όπως όταν ανοίγονται όμορφες θεματικές ή γίνονται αναφορές σε χαρακτήρες και συμβάντα που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν περαιτέρω, η προσπάθεια αυτή είναι προάγγελος για πολλές νέες και παραγωγικές δουλειές. Καταλήγουμε ανεπιφύλακτα στο κάτωθι συμπέρασμα: το βιβλίο αυτό είναι όντως χρήσιμο.
Επικοινωνία (για αγορά είτε χέρι-με-χέρι ή ταχυδρομικώς):
FB page: ΜΠΟΛ ΦΥΣΤΙΚΙΑ
Email: bowlpeanuts@gmail.com
*Ο Οδυσσέας Διαμάντης είναι απόφοιτος ψυχολογίας από το Πάντειο Πανεπιστήμιο.
