Πηγή: εφημ. Karfitsa, 12/4/2025
Ζούμε σε ταραγμένους καιρούς, δίχως αμφιβολία: πολεμικές συγκρούσεις, ακόμη και μέσα στην Ευρώπη, εμπορικοί πόλεμοι, αναταραχές. Το ζήτημα είναι να δούμε πώς μπορούμε να προφυλαχτούμε και πώς μπορούμε να βγούμε από τη σκοτεινή περίοδο που διανύουμε. Για να το κατορθώσουμε αυτό πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε την εποχή μας.
Η παγκόσμια οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2008 συνεχίζεται και τροφοδοτεί την όξυνση των αντιπαραθέσεων ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις για την αναδιανομή των σφαιρών επιρροής: των αγορών, των πρώτων υλών, της οικονομικής και πολιτικής επιρροής.
Οι ΗΠΑ αντιδρούν με τη λογική του πληγωμένου θηρίου γιατί είναι μια υπερδύναμη σε αποδρομή. Πριν 50 χρόνια το μερίδιό τους στην παγκόσμια παραγωγή ήταν στο 28%, πριν 20 χρόνια έφτανε στο 23,5% για να πέσει σήμερα στο 15,6%. Στρέφονται ακόμη και ενάντια στους συμμάχους τους, την ΕΕ, τον Καναδά, τη Βρετανία, με κίνδυνο να αποξενωθούν από αυτούς. Χρησιμοποιούν τη στρατιωτική τους υπεροπλία για να διασφαλίσουν την ηγεμονία και να αποτρέψουν την άνοδο της κινεζικής ισχύος. Διαθέτουν σχεδόν 800 στρατιωτικές βάσεις σε όλο τον κόσμο.
Παράλληλα η Κίνα αναδύεται πανίσχυρη. Είναι η δεύτερη οικονομική δύναμη στον πλανήτη. Αν δεν υπάρξουν εκπλήξεις και ανατροπή της τάσης, σχετικά σύντομα θα γίνει η πρώτη οικονομία στον κόσμο. Είναι ήδη η πρώτη χώρα σε επενδύσεις στη Λ. Αμερική και στην Αφρική ενώ η παρουσία της στην Ασία και στην Ευρώπη είναι σημαντική. Αποτελεί την πρώτη εξαγωγική δύναμη.
Οι εξελίξεις στην Ουκρανία δείχνουν πως οι ΗΠΑ αναζητούν κάποιο διακανονισμό με τη Ρωσία επιχειρώντας να κλείσουν αυτό το μέτωπο για να προσηλωθούν στην Κίνα. Ακόμη περισσότερο φιλοδοξία των ΗΠΑ είναι η τυχόν αναδιάταξη συμμαχιών με την απόσπαση της Ρωσίας από τη συμμαχία με την Κίνα ή έστω η χαλάρωση της μεταξύ τους συνεργασίας, αν και δεν φαίνεται πιθανή η επιτυχία του εγχειρήματος.
Από την άλλη η ΕΕ, αποδυναμωμένη και ανεπαρκής, επιχειρεί να λάβει το δικό της μερίδιο από την αναδιανομή με πανάκριβα εξοπλιστικά προγράμματα. Οι επιπτώσεις όλων αυτών είναι ραγδαία φτωχοποίηση των λαών, αύξηση των ανισοτήτων, επέκταση των πολεμικών συγκρούσεων ακόμη και κίνδυνος παγκοσμίου πολέμου. Η ανθρωπότητα ολισθαίνει σε ολέθρια μονοπάτια.
Επικίνδυνη θέση
Δυστυχώς η χώρα μας είναι μέρος του προβλήματος. Συμμετέχει σε διάφορες συγκρούσεις μέσω των αμερικανικών βάσεων στην Ελλάδα, με την αποστολή πολεμικών πλοίων στον Κόλπο του Αντεν. Συμμετέχει στις οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, έχει στείλει οπλικά συστήματα στην Ουκρανία, ακόμη και στρατιώτες στο Σαχέλ της Αφρικής. Συμμετέχει στην εκτόξευση των στρατιωτικών δαπανών του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Έχει αποστείλει πυραυλικά συστήματα Patriot και στελέχη της ελληνικής πολεμικής αεροπορίας στη Σαουδική Αραβία, διμοιρία αντιαρματικών σε Battlegroup του ΝΑΤΟ που αναπτύχθηκε στη Βουλγαρία εναντίον της Ρωσίας, στρατιωτικό προσωπικό στο Λονδίνο με αντικείμενο την ανάπτυξη ευρωπαϊκών δυνάμεων στην Ουκρανία. Στηρίζει την κυβέρνηση Νετανιάχου που διεξάγει γενοκτονία σε βάρος του παλαιστινιακού λαού.
Ολη αυτή η εμπλοκή δεν μπορεί παρά να φέρει δεινά. Θέτει σε κίνδυνο τη ζωή των υπηρετούντων στις ένοπλες δυνάμεις, θέτει στο στόχαστρο τα ελληνικά εμπορικά πλοία, τα πληρώματά τους. Ολόκληρος ο ελληνικός λαός και η ελληνική επικράτεια καθίστανται μέσω της πολιτικής αυτής στόχος κάθε λογής αντιποίνων. Επιπλέον η συμμετοχή της Ελλάδας θα επιφέρει ακόμη μεγαλύτερη εκτόξευση της ακρίβειας και πρόσθετα οικονομικά βάρη.
Διέξοδος
]Είναι ίσως καιρός να ξανασκεφτούμε επί θεμελιωδών επιλογών, που η κρίση απέδειξε ότι είναι επιβλαβείς, ακόμη και καταστροφικές. Η χώρα μας έχει κάθε συμφέρον να κρατήσει ουδέτερη στάση, να καλλιεργεί σχέσεις ειρήνης και φιλίας με όλους τους λαούς και όλα τα κράτη. Θα είναι προς όφελος της να αναπτύξει ισότιμες οικονομικές σχέσεις με χώρες όπως η Κίνα, η Ρωσία, η Ν. Αφρική, ευρύτερα οι χώρες της ομάδας BRICS.
Η πλήρης απεμπλοκή από κάθε είδους πολεμική ενέργεια του ΝΑΤΟ και της ΕΕ θα ήταν μια σημαντική συμβολή στην προσπάθεια για διεθνή ειρήνη, για συνεννόηση στη βάση των αρχών του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ. Θα έδινε το μήνυμα ότι οι λαοί δεν δέχονται να οδηγηθούν στο σφαγείο για χάρη των κερδών των πολυεθνικών και των γεωστρατηγικών ανταγωνισμών. Χρειαζόμαστε μια φιλειρηνική, ουδετερόφιλη, ενεργητική, πολυδιάσταση εξωτερική πολιτική, έξω από στρατιωτικούς συνασπισμούς.
Ο Δημήτρης Καλτσώνης είναι καθηγητής θεωρίας κράτους και δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
