Στις 26 Σεπτέμβρη δημοσιεύτηκαν οι Θέσεις για το 22ο Συνέδριο του Πορτογαλικού Κομμουνιστικού Κόμματος (PCP) που θα διεξαχθεί στις 13-14-15 Δεκέμβρη στην Αλμάδα.
Το 1ο Κεφάλαιο των Θέσεων (διαβάστε το ως pdf ή βλ. παρακάτω) είναι αφιερωμένο στις διεθνείς εξελίξεις και παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον αναφορικά με την περιγραφή της διεθνούς κατάστασης και τον προσδιορισμό των σχετικών γενικών καθηκόντων και κατευθύνσεων δράσης.
Οι Θέσεις εντοπίζουν ως την μεγαλύτερη απειλή για τους λαούς του κόσμου την στρατηγική αναμέτρησης και πολέμου που προωθεί ο ιμπεριαλισμός, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους -ιδιαίτερα το ΝΑΤΟ, η ΕΕ και οι G7- για να διαφυλάξει την ηγεμονική κυριαρχία του και να αντιμετωπίσει την οικονομική, κοινωνική και επιστημονικοτεχνική πρόοδο της Κίνας και την εδραίωσή της στη διεθνή σκηνή αλλά και την αυξανόμενη οικονομική και πολιτική βαρύτητα των αναπτυσσόμενων χωρών.
Οι Θέσεις εκτιμούν ότι οι αντιστάσεις και η αναδιάταξη δυνάμεων σε διεθνές επίπεδο δημιουργούν δυνατότητες ανάπτυξης του αγώνα για προοδευτικούς και επαναστατικούς μετασχηματισμούς και τονίζουν την ανάγκη για ένα ευρύ αντιιμπεριαλιστικό μέτωπο στο οποίο θα συγκλίνουν κομμουνιστικά και άλλα επαναστατικά κομμάτα, συνδικαλιστικές οργανώσεις και κινήματα εργαζομένων, φιλειρηνικές, προοδευτικές και πατριωτικές δυνάμεις, αλλά και μια σειρά χωρών που βρίσκονται στο στόχαστρο του ιμπεριαλισμού: χώρες που -καθοδηγούμενες από κομμουνιστικά κόμματα- επιβεβαιώνουν το στόχο της οικοδόμησης του σοσιαλισμού, χώρες που -καθοδηγούμενες από προοδευτικές δυνάμεις- αναλαμβάνουν την υπεράσπιση της εθνικής κυριαρχίας και ανεξαρτησίας ή άλλες που συμβάλλουν αντικειμενικά, ακόμη και με αντιφατικά στοιχεία, στην αντιμετώπιση των επιδιώξεων του ιμπεριαλισμού.
Οι τοποθετήσεις του PCP έχουν πάντα μια ιδιαίτερη σημασία, καθώς πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα Κομμουνιστικά Κόμματα στην ευρωπαϊκή ήπειρο που -χωρίς να έχουν υποστείλει την επαναστατική,κομμουνιστική τους αναφορά- εξακολουθούν να διατηρούν μαζική επιρροή και απεύθυνση, έχοντας γερό ρίζωμα στις εργαζόμενες τάξεις και ισχυρό αποτύπωμα στην πορτογαλική κοινωνία.
Είναι αλήθεια ότι, τουλάχιστον σε εκλογικό επίπεδο, τα τελευταία χρόνια το PCP έχει υποστεί απώλειες, μέσα στην πολυτάραχη κοινωνικοπολιτική κατάσταση που βίωσε η Πορτογαλία την τελευταία 15ετία και η οποία ίσως παρουσιάζει, σε κάποιο βαθμό, μερικές ομοιότητες και αναλογίες με την αντίστοιχη ελληνική περίοδο.
Για τις κυρίαρχες οργανωμένες δυνάμεις στην ελληνική κομμουνιστική Αριστερά, η εκλογική αυτή υποχώρηση του PCP εξηγείται μονοσήμαντα με την τακτική επιλογή ψήφου ανοχής στην κυβέρνηση μειοψηφίας των Σοσιαλιστών το 2015.
Ενδεικτικά, για το σημερινό ΚΚΕ μια τέτοια τακτική επιλογή συνιστά ασυγχώρητο οπορτουνισμό, και χρησιμεύει για να …δικαιώσει τον δικό του πολιτικό αναχωρητισμό την αντίστοιχη περίοδο. Ενώ – σε μια πιο γκροτέσκα εκδοχή – το PCP “ξεγράφεται” από το ΠΡΙΝ ως “περιττή Αριστερά” του “κυβερνητισμού” και της “κοινωνικής ειρήνης”, με αφορμή την πτώση των ποσοστών του στις τελευταίες εκλογές· η τόση αυτή “ευκολία” προέρχεται -υποθέτουμε- από τα ύψη των συνεχόμενων εκλογικών και άλλων επιτυχιών της ΑΝΤΑΡΣΥΑ την τελευταία 15ετία.
Δεν είναι ο σκοπός μας εδώ να αξιολογήσουμε και να αποτιμήσουμε τις τακτικές επιλογές του PCP ή συνολικά την πρόσφατη πολιτική του πορεία. Δεδομένης ωστόσο της πολιτικής στάσης που κράτησε το PCP σε κεντρικά διεθνή ζητήματα που αφορούσαν την επίθεση του ιμπεριαλισμού την τελευταία δεκαετία, δεδομένων των Θέσεων που διατυπώνει και τώρα ενόψει του 22ου Συνεδρίου του, θα άξιζε να εξετάσει κανείς την πολιτική πίεση που υφίσταται το PCP και την εκλογική φθορά που υπέστη, όχι μονοσήμαντα στην βάση της μιας ή της άλλης τακτικής, αλλά στην διαλεκτική της εσωτερικής πολιτικής κατάστασης με τις διεθνείς εξελίξεις, την επίθεση του ιμπεριαλισμού και την επίδραση που αυτή έχει στην πορτογαλική κοινωνία.
Σε κάθε περίπτωση, και καθώς είναι αμφίβολο ότι οι Θέσεις του PCP για το 22ο Συνέδριο του θα βρουν χώρο στα ελληνικά κομμουνιστικά έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα, καίτοι λαλίστατα και ευρύχωρα στην απαξίωση του -ειδικά καθώς οι Θέσεις αυτές θέτουν ζητήματα που είναι ιδιαιτέρως άβολα για τις λογικές των “ίσων αποστάσεων” και της “μαινόμενης ιμπεριαλιστικής σύγκρουσης”-, παρουσιάζουμε παρακάτω μεταφρασμένο, το 1ο Κεφάλαιο των Θέσεων που αφορά την προσέγγιση του PCP για τις διεθνείς εξελίξεις.
Θεωρούμε ότι συμβάλλει θετικά στην αναγκαία σχετική συζήτηση στο κομμουνιστικό και ευρύτερο αντιιμπεριαλιστικό κίνημα, πόσο μάλλον προερχόμενο από ένα μαζικό Κομμουνιστικό Κόμμα στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
22ο Συνέδριο ΚΚ Πορτογαλίας
Θέσεις – Σχέδιο Πολιτικής Απόφασης
Κεφάλαιο Πρώτο
Οι διεθνείς εξελίξεις και ο αγώνας των εργαζομένων και των λαών
1.0. Οι εξελίξεις στη διεθνή κατάσταση χαρακτηρίζονται από μεγάλη αστάθεια και αβεβαιότητα και, σε γενικές γραμμές, επιδεινώνονται.
Μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται, στις βασικές τάσεις και πτυχές της, από τη δομική κρίση του καπιταλισμού και την εκμεταλλευτική και βίαιη επίθεση του ιμπεριαλισμού, μέσω της οποίας στοχεύει να αντιμετωπίσει τη σχετική παρακμή των ΗΠΑ, καθώς και των άλλων καπιταλιστικών δυνάμεων που συγκεντρώνονται στους G7, και να διαφυλάξει την ηγεμονική του κυριαρχία, απέναντι στη συνεχιζόμενη αντίσταση και τον αγώνα των εργαζομένων και των λαών, και σε μια ευρεία διαδικασία αναδιάταξης των δυνάμεων σε παγκόσμιο επίπεδο.
Μια κατάσταση που έχει σημειώσει επικίνδυνες εξελίξεις, ιδιαίτερα με την κλιμάκωση της αναμέτρησης και του πολέμου από τον ιμπεριαλισμό, την ενίσχυση και προώθηση αντιδραστικών και φασιστικών αντιλήψεων, σχεδίων και δυνάμεων, την όξυνση των διεθνών εντάσεων και τις αυξανόμενες απειλές μιας παγκόσμιας σύγκρουσης καταστροφικών διαστάσεων.
Αναδεικνύεται σε υψίστης σημασίας η ανάπτυξη του αγώνα των λαών για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων και της κυριαρχίας τους, για την ειρήνη, για την κοινωνική πρόοδο· η ενίσχυση των κομμουνιστικών κομμάτων και η συνεργασία τους στο πλαίσιο του διεθνούς κομμουνιστικού και επαναστατικού κινήματος· η σύγκλιση διαφορετικών δυνάμεων σε ένα ευρύ αντιιμπεριαλιστικό μέτωπο που θα ανακόψει και θα απωθήσει τις προσπάθειες του ιμπεριαλισμού και θα ανοίξει το δρόμο για μια νέα διεθνή τάξη ικανή να διασφαλίσει την ειρήνη και τη δικαιοσύνη στις σχέσεις μεταξύ των λαών.
- Καπιταλισμός, ένα σύστημα σε κρίση που αδυνατεί να ανταποκριθεί στα προβλήματα και τις προσδοκίες της ανθρωπότητας
1.1.1. Οι εξελίξεις στη διεθνή κατάσταση επιβεβαιώνουν την αδυναμία του καπιταλισμού να ανταποκριθεί στα κύρια προβλήματα της ανθρωπότητας, τα οποία είναι και τα ίδια συνέπεια της φύσης και των αντιφάσεων αυτού του συστήματος. Παρά την τεράστια ιδεολογική επιχείρηση σε μαζική κλίμακα, η κοινωνική, οικονομική, πολιτική και πολιτιστική πραγματικότητα αποδεικνύει την εκμεταλλευτική, καταπιεστική, επιθετική και ληστρική φύση του καπιταλισμού και την ανάγκη επαναστατικής υπέρβασής του.
Η ανάπτυξη του καπιταλισμού και η επιβολή της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας, που προέκυψε ιδίως από την εξαφάνιση της ΕΣΣΔ και τις ήττες του σοσιαλισμού στην Ανατολική Ευρώπη, έχουν βαθύνει τη συγκέντρωση και τη συγκεντροποίηση του κεφαλαίου, την εκμετάλλευση, την άνιση κατανομή του εισοδήματος μεταξύ εργασίας και κεφαλαίου, τις διαδικασίες ιδιωτικοποιήσεων, συγχωνεύσεων και εξαγορών, τη διοχέτευση δημόσιων πόρων σε οικονομικούς και χρηματοπιστωτικούς ομίλους και τις κερδοσκοπικές τους δραστηριότητες, καθώς και την επιδείνωση των ανισοτήτων και των κοινωνικών αδικιών.
Η όξυνση της εκμετάλλευσης και οι συνέπειές της στην επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας των εργαζομένων και το βάθεμα των κοινωνικών προβλημάτων που πλήττουν τη συντριπτική πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού˙ η αστάθεια και οι διαδοχικές κρίσεις στις κύριες καπιταλιστικές οικονομίες˙ οι μεγάλες αναπτυξιακές διαφορές μεταξύ των χωρών˙ οι διαφορετικές δημογραφικές τάσεις˙ οι μεταναστευτικές ροές˙ το βάθεμα των περιβαλλοντικών προβλημάτων˙ η αυξανόμενη διεθνής αστάθεια και ένταση˙ το δράμα των προσφύγων˙ η προώθηση αντιδραστικών και φασιστικών αντιλήψεων, σχεδίων και δυνάμεων˙ ο συστημικός χαρακτήρας της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος – όλα αυτά είναι στοιχεία που επιβεβαιώνουν τις ανυπέρβλητες αντιφάσεις του καπιταλισμού και συγκλίνουν σε μια δομική κρίση που εκφράζεται σε οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό και πολιτιστικό επίπεδο, αναδεικνύοντας τα ιστορικά όρια αυτού του συστήματος.
1.1.2. Σε αντίθεση με τις νεοφιλελεύθερες θέσεις περί «εξόδου» από την κρίση του 2008 σηματοδοτούμενης από μια νέα περίοδο ανάπτυξης και επέκτασης των κυριότερων καπιταλιστικών οικονομιών που συνενώνονται στους G7, και με την επιφύλαξη του αντίκτυπου της πανδημίας Covid-19, αυτό που παρατηρούμε είναι μια τάση, σχεδόν δύο δεκαετιών, αναιμικής ανάπτυξης ή στασιμότητας, η οποία συνοδεύεται από διαδικασίες αποβιομηχάνισης, βαθιές αλλαγές στο διεθνές εμπόριο και τις αλυσίδες αξίας και αύξηση του δημόσιου και ιδιωτικού χρέους, όπως διαπιστώνεται στις κυριότερες καπιταλιστικές χώρες, ιδίως στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Το καπιταλιστικό σύστημα δυσκολεύεται να επανεκκινήσει σημαντικούς κύκλους ανάπτυξης και να αντιμετωπίσει την πτωτική τάση του ποσοστού κέρδους, μια πραγματικότητα που οι κυρίαρχες τάξεις προσπαθούν να αποτρέψουν με την εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων, την επίθεση στα δικαιώματα, την ιδιωτικοποίηση, τη μείωση και την καταστροφή των κοινωνικών λειτουργιών των κρατών, την προσπάθεια ανάπτυξης νέων οδών καπιταλιστικής αναπαραγωγής και συσσώρευσης, ιδίως στον τομέα της λεγόμενης «πράσινης οικονομίας» και της «ψηφιακής οικονομίας», την εμπορευματοποίηση των σφαιρών της κοινωνικής ζωής, την αδιάκοπη χρηματιστικοποίηση της οικονομίας και τη στήριξη του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, την προώθηση της «οικονομίας του πολέμου».
Χωρίς να αντιστρέφουν αυτήν την θεμελιώδη τάση, οι εν λόγω κατευθύνσεις μπορούν να επιτείνουν προβλήματα, όπως φαίνεται ήδη από τις συνέπειες της στρατηγικής της αντιπαράθεσης και του πολέμου στην Ευρώπη, ιδίως από το φαινόμενο του «μπούμερανγκ» της πολιτικής των κυρώσεων, ή από τις συνέπειες που έχει ο συνεχιζόμενος οικονομικός πόλεμος για τις νέες τεχνολογίες, με στόχο την Κίνα, στις οικονομίες των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
1.1.3. Η συγκέντρωση και η συγκεντροποίηση του κεφαλαίου έχει λάβει τέτοιες διαστάσεις, ο βαθμός κυριαρχίας του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου είναι τέτοιος που τα μέτρα που χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν για την επανεκκίνηση κύκλων οικονομικής ανάπτυξης, παρόλο που προς στιγμήν υιοθετούνται, έχουν σήμερα ακόμη πιο περιορισμένο πεδίο δράσης.
Η σχετική μείωση της εγκατεστημένης παραγωγικής ικανότητας των καπιταλιστικών δυνάμεων που συνενώνονται στους G7 είναι σαφώς εμφανής στις αλλαγές στις αλυσίδες εφοδιασμού και στην απώλεια του συνολικού σχετικού τους βάρους στην παγκόσμια οικονομία, επηρεάζοντας τη διαδικασία αναδιάταξης των δυνάμεων σε παγκόσμιο επίπεδο.
1.1.4. Η ανθρωπότητα σημειώνει σήμερα αξιοσημείωτα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα. Στο σύνολό τους, οι εξελίξεις αυτές αντιπροσωπεύουν ένα νέο άλμα στην επιστημονική και τεχνική επανάσταση, ιδίως στους τομείς της ρομποτικής, των επικοινωνιών, της νανοτεχνολογίας, της γενετικής μηχανικής ή της συνθετικής βιολογίας ή στον τομέα της επεξεργασίας, της πληροφορικής, της αποθήκευσης και της χρήσης δεδομένων και της λεγόμενης τεχνητής νοημοσύνης.
Αυτά τα επιτεύγματα της ανθρώπινης γνώσης οδηγούν σε σημαντική αύξηση της κοινωνικής παραγωγικότητας της εργασίας. Θα μπορούσαν και θα έπρεπε να σημάνουν εξαιρετικές προόδους στις συνθήκες διαβίωσης των εργαζομένων και των λαών, ξεκινώντας από το κεντρικό ζήτημα της μείωσης του χρόνου εργασίας.
Ωστόσο, η ιδιωτική ιδιοποίηση και χρήση τους προς το συμφέρον των επιχειρήσεων του μεγάλου κεφαλαίου, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης της βιομηχανίας όπλων, όχι μόνο δεν επιτρέπει τη χρήση αυτών των επιτευγμάτων για την αντιμετώπιση προβλημάτων, ανισοτήτων και αδικιών, αλλά, αντίθετα, περιορίζει τις δυνατότητες επιστημονικής και τεχνολογικής ανάπτυξης, ενισχύει την τάση μείωσης του ποσοστού κέρδους και, ως εκ τούτου, την έκταση των κρίσεων υπερπαραγωγής και καπιταλιστικής υπερσυσσώρευσης. Αντί να ενισχύουν την κοινωνική πρόοδο, τα επιτεύγματα αυτά χρησιμοποιούνται από τις μεγάλες επιχειρήσεις ως παράγοντας εκβιασμού και ως πρόσχημα για την αύξηση της εκμετάλλευσης, για νέες επιθέσεις στα δικαιώματα των εργαζομένων και των λαών και για νέες απειλές στους τομείς της οικονομίας, της κοινωνίας, της δημοκρατίας και της κυριαρχίας, ιδίως στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και στις επικοινωνίες.
1.1.5. Αν και η παγκόσμια συνειδητοποίηση της σοβαρότητας και του βάθους των περιβαλλοντικών προβλημάτων έχει αυξηθεί, η πραγματικότητα αυτή δεν έχει γίνει ακόμη κατανοητή σε μαζική κλίμακα ως ένα πρόβλημα που είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της ασυμβατότητας μεταξύ του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής και της ανάγκης διαφύλαξης των φυσικών πόρων, των οικοσυστημάτων και του περιβάλλοντος, καθώς και του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής.
Η έννοια της «πράσινης οικονομίας», ένα από τα νέα δόγματα του καπιταλισμού που εργαλειοποιεί πραγματικές και θεμιτές ανησυχίες για το περιβάλλον, έχει στην πραγματικότητα άλλους στόχους: τη χρηματιστικοποίηση των περιβαλλοντικών ζητημάτων, την εμπορευματοποίηση της φύσης και των πόρων της, την επιβολή ανανεωμένων μορφών οικονομικής κυριαρχίας σε διεθνές επίπεδο, που αποσκοπούν στη διατήρηση της υπεροχής των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων στον τομέα των πρώτων υλών και των τεχνολογιών παραγωγής ενέργειας, στην προσπάθεια απόδοσης στην ατομική ευθύνη προβλημάτων που είναι συστημικά, ή στην εργαλειοποίηση των περιβαλλοντικών ζητημάτων ως πρόσχημα για επιθέσεις κατά των δικαιωμάτων, της κυριαρχίας και της δημοκρατίας, για την υποταγή της εργασίας και των εργατικών δικαιωμάτων.
1.1.6. Η πραγματικότητα καταδεικνύει τις αυξανόμενες ευθύνες της σοσιαλδημοκρατίας ως όργανο του κεφαλαίου και του ιμπεριαλισμού, όπως αποδεικνύεται από τη σύγκλισή της σε πολιτικές στην υπηρεσία του μονοπωλιακού κεφαλαίου και ενάντια στους εργαζόμενους, στη διαδικασία της νεοφιλελεύθερης, ομοσπονδιακής και μιλιταριστικής ολοκλήρωσης της ΕΕ ή στο ΝΑΤΟ και την επιθετική στρατηγική του σε παγκόσμιο επίπεδο.
1.1.7. Η εξέλιξη της κοινωνικής και πολιτικής κατάστασης στις καπιταλιστικές δυνάμεις αποδεικνύει ότι η ανάπτυξη του καπιταλισμού στην ιμπεριαλιστική του φάση, και ιδίως ο νεοφιλελευθερισμός, θέτει σε κίνδυνο τη δημοκρατία. Η επιβολή του νεοφιλελευθερισμού και η ενιαία σκέψη που τον συνοδεύει -στην οποία συγκλίνουν η δεξιά και η σοσιαλδημοκρατία- με τις συνέπειες που προκύπτουν, βαθαίνει τον αντιδραστικό και αντιδημοκρατικό χαρακτήρα των αστικών συστημάτων πολιτικής εκπροσώπησης, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης από τις κυρίαρχες τάξεις αντιδραστικών και φασιστικών αντιλήψεων, σχεδίων και δυνάμεων, που σφραγίζουν σήμερα την πραγματικότητα σε πολλές χώρες. Η ακροδεξιά και ο φασισμός είναι εργαλεία που ο καπιταλισμός και ο ιμπεριαλισμός χρησιμοποιούν όποτε το κρίνουν απαραίτητο.
Μαζί με την αναμέτρηση και τον πόλεμο, η αξιοποίηση του φασισμού αποτελεί μέρος της στρατηγικής του μεγάλου κεφαλαίου στην προσπάθεια να διασφαλίσει τα συμφέροντά του, να ενισχύσει τα μέσα κυριαρχίας του και να επιβάλει τους στόχους του για εκμετάλλευση και καταπίεση. Η στρατηγική αυτή ακολουθείται σε ιδεολογικό επίπεδο με μια έντονη επίθεση κατά των δημοκρατικών και ανθρωπιστικών αξιών, της κριτικής σκέψης και του δικαιώματος στην πληροφόρηση, και με την προώθηση του ατομικισμού, του ψεύδους, του σκοταδισμού, της ξενοφοβίας και του ρατσισμού, του σοβινισμού, του πολέμου, του μίσους, του αντικομμουνισμού και του ιστορικού αναθεωρητισμού. Μια στρατηγική στην οποία ο έλεγχος των μέσων ενημέρωσης, των οργανισμών και των κέντρων πληροφόρησης και των νέων τεχνολογιών πληροφόρησης από γιγαντιαία ολιγοπώλια παίζει θεμελιώδη, βαθιά χειραγωγικό, δημαγωγικό, αντιδημοκρατικό και αντιδραστικό ρόλο.
1.1.8. Η εμβάθυνση της δομικής κρίσης του καπιταλισμού και η διαδικασία αναδιάταξης των δυνάμεων που βρίσκεται σε εξέλιξη σε παγκόσμιο επίπεδο, με τη σχετική αποδυνάμωση του ρόλου των ιμπεριαλιστικών δομών εξουσίας (ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα, ΠΟΕ, G7, Φόρουμ του Νταβός, Μπίλντεμπεργκ), περικλείουν αντιθέσεις μεταξύ των κύριων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Ταυτόχρονα, η στρατηγική ηγεμονικής κυριαρχίας που υιοθετούν οι ΗΠΑ υλοποιείται στη βάση της σιδηράς ιμπεριαλιστικής συνεννόησης γύρω από τις επιδιώξεις της αντιπαράθεσης και του οικονομικού πολέμου, με τη συνακόλουθη πολεμική προπαγάνδα και ιδεολογική επίθεση, που μεταφράζεται σε υποταγή των καπιταλιστικών δυνάμεων των G7 και της ΕΕ στα συμφέροντα και τη στρατηγική του αμερικανικού ιμπεριαλισμού.
1.2. Η στρατηγική της αναμέτρησης και του πολέμου που προωθεί ο ιμπεριαλισμός, η μεγαλύτερη απειλή για τους λαούς του κόσμου
1.2.1. Ο ιμπεριαλισμός γυρεύει να χρησιμοποιήσει κάθε μέσο για να επιβάλει την ηγεμονική του κυριαρχία, να αντικρούσει τη διαδικασία της αναδιάταξης των δυνάμεων που βρίσκεται σε εξέλιξη και να ανακόψει τον αγώνα των εργαζομένων και των λαών.
1.2.2. Μια επίθεση που επιδιώκει την καταστροφή των οικονομικών, κοινωνικών, πολιτικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων, που προωθεί τον στιγματισμό και την ποινικοποίηση των κοινωνικών αγώνων και που προσπαθεί να επιβάλει πισωγυρίσματα στη συνειδητοποίηση των νόμιμων δικαιωμάτων και προσδοκιών των ανθρώπων και στην κυρίαρχη ικανότητά τους να αποφασίζουν για το μέλλον τους, συγκαλύπτοντας δηλαδή τη φύση του καπιταλισμού και τις εναλλακτικές λύσεις για ανάπτυξη και κοινωνική χειραφέτηση που αντιπροσωπεύει το κομμουνιστικό ιδεώδες και σχέδιο.
1.2.3. Ο μιλιταρισμός και η επιταχυνόμενη οικοδόμηση μιας «πολεμικής οικονομίας» προωθούνται με το πρόσχημα μιας ψευδεπίγραφης μόνιμης απειλής και εγκαθιδρύονται μέσω επιχειρήσεων εκβιασμού και επηρεασμού της λαϊκής βούλησης, με στόχο να οδηγήσουν στην αποδοχή της αύξησης της εκμετάλλευσης και της εξαθλίωσης στο όνομα μιας υποτιθέμενης υπεράσπισης της ελευθερίας και, από την άλλη πλευρά, προκειμένου να αποκρύψουν τα πραγματικά ιμπεριαλιστικά συμφέροντα για πλανητική κυριαρχία με σκοπό τον έλεγχο των αγορών, των τεχνολογιών, των εμπορικών και ενεργειακών οδών, για την ιδιοποίηση των πρώτων υλών και των φυσικών πόρων και για την ανάσχεση διαδικασιών πραγματοποίησης της κυριαρχίας και προόδου των λαών.
Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους προωθούν τον μιλιταρισμό και την κούρσα των εξοπλισμών, εργαλειοποιώντας φασιστικές και τρομοκρατικές δυνάμεις, σπέρνοντας την ένταση και την αποσταθεροποίηση, υποθάλποντας την παρεμβατικότητα, την επιθετικότητα και τον πόλεμο, σε μια στρατηγική που αποτελεί τη σοβαρότερη απειλή για την ειρήνη στον κόσμο.
Το ΝΑΤΟ, με τις διαδοχικές διευρύνσεις και τις παγκόσμιες επεμβάσεις του, είναι το πιο επικίνδυνο εργαλείο της επιθετικότητας του ιμπεριαλισμού υπό την ηγεμονία των ΗΠΑ. Σε αντίθεση με την προπαγάνδα των κυρίαρχων τάξεων, η όλο και πιο σαφής επιβεβαίωση της μιλιταριστικής πορείας της ΕΕ, ως ο ευρωπαϊκός πυλώνας του ΝΑΤΟ, δεν συνιστά αντίβαρο στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, αλλά σύμμαχο στην ιμπεριαλιστική στρατηγική καταπίεσης, εκμετάλλευσης και επαναποικιοποίησης του πλανήτη.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ευθυγραμμιζόμενη με τη στρατηγική των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, υποτασσόμενη στα συμφέροντα και τους στόχους τους, προωθώντας την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών και της βιομηχανίας όπλων στους κόλπους της, ενισχύει τον μιλιταρισμό και κάνει βήματα προς τη μετατροπή της σε ένα νέο πολιτικοστρατιωτικό μπλοκ συμπληρωματικό του ΝΑΤΟ, εις βάρος της ειρήνης, των δικαιωμάτων και των συνθηκών διαβίωσης των εργαζομένων και των λαών.
Μπροστά στους τεράστιους κινδύνους για την ανθρωπότητα που εγκυμονούν η κούρσα των εξοπλισμών, η κλιμάκωση των συγκρούσεων, η αποσταθεροποίηση και οι παρεμβατικές ενέργειες, η εντατικοποίηση της πολιτικής των κυρώσεων και των αποκλεισμών, οι συνεχείς απόπειρες εργαλειοποίησης ή επίθεσης στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και η αυξανόμενη έλλειψη σεβασμού προς το διεθνές δίκαιο -που αντικαθίσταται από τη λεγόμενη «παγκόσμια τάξη βασισμένη σε κανόνες» που καθορίζεται από τον ιμπεριαλισμό-, ο αγώνας για την ειρήνη, για τον αφοπλισμό, για την υπεράσπιση των αρχών του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, ενάντια στην επιθετικότητα του ΝΑΤΟ, για τη διάλυση αυτού του στρατιωτικού πολιτικού μπλοκ και για τη δημιουργία ενός συστήματος συλλογικής ασφάλειας, έχει ιδιαίτερη σημασία.
1.2.4. Η αυξανόμενη ένταση και η προκλητικότητα έναντι της Κίνας, που έχει χαρακτηριστεί από τις ΗΠΑ ως ο κύριος στρατηγικός τους στόχος, μερικές από τις εκφράσεις της οποίας είναι η δημιουργία νέων μπλοκ και στρατιωτικών συναρθρώσεων όπως το AUKUS (Αυστραλία, ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο) ή το QUAD (Αυστραλία, ΗΠΑ, Ινδία και Ιαπωνία) ή οι προκλήσεις σχετικά με την Ταϊβάν∙ η στρατηγική της περικύκλωσης και της αναμέτρησης με τη Ρωσία – η οποία περιλαμβάνει τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη, το πραξικόπημα του 2014 στην Ουκρανία και τον πόλεμο στη χώρα αυτή που προετοιμαζόταν εδώ και πολύ καιρό – και η οποία δεν έχει περιοριστεί από το γεγονός ότι πρόκειται για μια καπιταλιστική χώρα, με τις ταξικές επιλογές που απορρέουν από αυτό∙ ή η συνένοχη και υποκριτική στάση των ΗΠΑ και της ΕΕ απέναντι στη συνεχιζόμενη σφαγή στην Παλαιστίνη και την αυξανόμενη ένταση στη Μέση Ανατολή – όλα αυτά αποτελούν κραυγαλέες εκφράσεις της στρατηγικής του ιμπεριαλισμού για αναμέτρηση και πόλεμο.
Στην τρέχουσα κατάσταση στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή προστίθεται η υποκίνηση αντιπαραθέσεων στην Ασία και τον Ειρηνικό και η πληθώρα εξωτερικών παρεμβάσεων και χειρισμών αποσταθεροποίησης εναντίον χωρών της Αφρικής ή της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής, ιδίως εναντίον της Κούβας και της Βενεζουέλας. Ο αγώνας για την ειρήνη σήμερα είναι αγώνας για την κυριαρχία, τη δημοκρατία και το μέλλον.
1.2.5. Η ιμπεριαλιστική επίθεση, η οποία παρουσιάζει επικίνδυνες και ραγδαίες εξελίξεις που θέτουν σε κίνδυνο ολόκληρη την ανθρωπότητα, αποτελεί αυτή καθαυτή έκφραση της φύσης του καπιταλιστικού συστήματος. Ωστόσο, η αντίσταση και ο αγώνας των εργαζομένων και των λαών και η διαδικασία αναδιάταξης των δυνάμεων σε παγκόσμιο επίπεδο δείχνουν ότι ο ιμπεριαλισμός δεν έχει απολύτως ελεύθερο πεδίο για να επιβάλλει τις προθέσεις του.
1.3. Η διαδικασία αναδιάταξης των δυνάμεων σε παγκόσμιο επίπεδο και ο αγώνας για κυριαρχία, ανάπτυξη και κοινωνική πρόοδο
1.3.1. Η ανάπτυξη μιας ευρείας διαδικασίας αναδιάταξης των δυνάμεων στην παγκόσμια σκηνή συνεχίζεται, με βασικά χαρακτηριστικά τη σχετική παρακμή των ΗΠΑ και των άλλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων που συνενώνονται στους G7, και την οικονομική, κοινωνική και επιστημονικοτεχνική πρόοδο της Κίνας και την εδραίωσή της στη διεθνή σκηνή, με τη βαρύνουσα σημασία και τις εκτεταμένες επιπτώσεις που αυτό συνεπάγεται.
Αξιοσημείωτη είναι επίσης η αυξανόμενη οικονομική και πολιτική βαρύτητα των αναπτυσσόμενων χωρών και η ικανότητά τους να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες στη διεθνή σκηνή, αναπτύσσοντας διμερείς σχέσεις και συμπράξεις, καθώς και πολυμερείς χώρους συνεργασίας και ολοκλήρωσης, με διαφορετικούς στόχους και πεδία εφαρμογής, όπως οι BRICS (συγκροτήθηκε από τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία, την Κίνα και τη Νότια Αφρική, έχει διευρυνθεί και με άλλες χώρες και με προοπτική περαιτέρω διεύρυνσης) ή τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης, μαζί με την ύπαρξη άλλων σημαντικών δομών περιφερειακής συνεργασίας, όπως η Μπολιβαριανή Συμμαχία για τους Λαούς της Δικής μας Αμερικής – Συνθήκη Εμπορίου των Λαών (ALBA-TCP).
Σχέσεις, συμπράξεις και χώροι στους οποίους διαπλέκονται συγκλίσεις ποικίλης φύσης, διαμόρφωσης και σταθερότητας, με τις αντιφάσεις που απορρέουν από τις διαφορετικές οικονομικές και πολιτικές πορείες και πραγματικότητες των χωρών που συμμετέχουν σε αυτές, οι οποίες όμως συγκλίνουν, μεταξύ άλλων, στην αντίσταση ενάντια στην υποταγή στον ιμπεριαλισμό και στην εξάρτηση από τους θεσμούς που κυριαρχούνται από αυτόν.
1.3.2. Οι εξελίξεις σε διάφορες χώρες, ιδίως στην Αφρική, όπου αρκετά κράτη προσπαθούν να απελευθερωθούν από την εξάρτηση από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, τα σημαντικά πολυμερή φόρουμ για τις αναπτυσσόμενες χώρες και ο αυξανόμενος ρόλος τους, όπως το “G77+Κίνα”, δείχνουν ότι αυξάνεται η έκφραση της ανάγκης και η προσδοκία για έναν κόσμο απαλλαγμένο από τις άνισες και νεοαποικιακές σχέσεις, την επιβολή κυρώσεων και αποκλεισμών, τον εκβιασμό του χρέους και του δολαρίου, καθώς και η απαίτηση για μια νέα, πιο δίκαιη διεθνή τάξη, βασισμένη στην κυρίαρχη ισότητα των κρατών, το δικαίωμα στην ανάπτυξη και την αμοιβαία επωφελή συνεργασία.
Ιδιαίτερη σημασία στο πλαίσιο αυτό έχει η αυξανόμενη αμφισβήτηση του δολαρίου ως αποθεματικού νομίσματος και διεθνούς συναλλάγματος από διάφορες χώρες, οι οποίες πραγματοποιούν πληρωμές στα αντίστοιχα εθνικά τους νομίσματα ή επιδιώκουν τη χρήση νέων συστημάτων συναλλαγών σε διμερές και πολυμερές επίπεδο.
Πρόκειται για μια θετική τάση στην εξέλιξη της διεθνούς κατάστασης, την οποία ο ιμπεριαλισμός προσπαθεί να αντιμετωπίσει με κάθε κόστος.
Χρησιμοποιώντας ισχυρά πολιτικά, οικονομικά, στρατιωτικά μέσα και μέσα μαζικής χειραγώγησης, οι ΗΠΑ, με την υποστήριξη των άλλων μεγάλων καπιταλιστικών δυνάμεων, προωθούν κάθε είδους πιέσεις, απειλές και χειρισμούς, συμπεριλαμβανομένης της εργαλειοποίησης του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος και της εφαρμογής καταναγκαστικών οικονομικών, εμπορικών, χρηματοπιστωτικών ή τεχνολογικών μέτρων. Με τον τρόπο αυτό, επιδιώκουν να επιβάλουν πολιτική και οικονομική απομόνωση σε χώρες και λαούς, να εμποδίσουν κυρίαρχες επιλογές για την ανάπτυξη και τις διεθνείς σχέσεις και να συνεχίσουν, με παλιές και νέες μορφές, την εκμετάλλευση, τη λεηλασία του φυσικού πλούτου και την κυριαρχία πάνω στις χώρες αυτές.
1.3.3. Παρά τις προσπάθειές του να επιβάλει στις διεθνείς σχέσεις την πολιτική της αναμέτρησης και του πολέμου, ο ιμπεριαλισμός αντιμετωπίζει την αντίσταση διαφόρων χωρών που επιλέγουν την εξομάλυνση των διεθνών σχέσεων σύμφωνα με τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και του διεθνούς δικαίου, στόχος στον οποίο συμβάλλουν σημαντικά οι προτάσεις που διατυπώνονται σε παγκόσμιο επίπεδο από την Κίνα.
Η διαδικασία αναδιάταξης των δυνάμεων σε παγκόσμιο επίπεδο θα μπορούσε να αποτελέσει μια εναλλακτική λύση για τις χώρες που θέλουν να απελευθερωθούν από την οικονομική εξάρτηση, από τη λεηλασία των πόρων τους, από την καταδίκη σε υπανάπτυξη και φτώχεια που επιβάλλουν οι παρεμβάσεις και οι αρπαγές του ιμπεριαλισμού. Η διαδικασία αυτή είναι αντικειμενικά άρρηκτα συνδεδεμένη με τον αγώνα για την ειρήνη και κατά του πολέμου, με την προσέγγιση και την συνάρθρωση όσων αντιστέκονται στον ιμπεριαλισμό, με τον αγώνα για την κυριαρχία και το δικαίωμα στην ανάπτυξη, με την προώθηση των φιλικών σχέσεων και της συνεργασίας μεταξύ των λαών, και η οποία, ανάλογα με το πώς θα εξελιχθεί, θα μπορούσε να συμβάλλει στη δημιουργία καλύτερων συνθηκών για την ανάπτυξη του αγώνα των εργαζομένων και των λαών.
1.4. Ο αγώνας των εργαζομένων και των λαών για τα δικαιώματά τους και την κοινωνική και εθνική τους χειραφέτηση
1.4.1. Με φόντο την αντίσταση και τη συσσώρευση δυνάμεων σε παγκόσμιο επίπεδο, η διεθνής κατάσταση δείχνει ότι, ενώ εξακολουθούν να υφίστανται σοβαροί κίνδυνοι από την εκμεταλλευτική και βίαιη επίθεση του ιμπεριαλισμού, η δράση των εργαζομένων και των λαών συνεχίζεται, διαθέτοντας δυνατότητες ανάπτυξης του αγώνα για προοδευτικούς και επαναστατικούς μετασχηματισμούς. Αυτή η αντίσταση και ο αγώνας συνεχίζει να αναπτύσσεται στις πιο διαφορετικές συνθήκες, υιοθετώντας διάφορες μορφές και επιδιώκοντας ποικίλους συγκεκριμένους και άμεσους στόχους.
Η παρούσα κατάσταση υπογραμμίζει τη σημασία του εθνικού ζητήματος και τη διασύνδεσή του με το ταξικό ζήτημα, επιβεβαιώνοντας το εθνικό πλαίσιο ως αποφασιστικό πεδίο πάλης και την κατοχύρωση και άσκηση της εθνικής κυριαρχίας ως προϋπόθεση για την υπεράσπιση και την κατάκτηση των δικαιωμάτων, για την προώθηση της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, για την προώθηση των διαδικασιών μετασχηματισμού.
1.4.2. Η σύγκλιση του αγώνα της εργατικής τάξης και των εργαζομένων με τον αγώνα άλλων τάξεων και κοινωνικών στρωμάτων και τον αγώνα των λαών για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων και της κυριαρχίας τους αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία για τη διεύρυνση και ποικιλομορφία των δυνάμεων που μπορούν αντικειμενικά να συγκλίνουν στην αντίσταση στις επιδιώξεις του ιμπεριαλισμού.
1.4.3. Η πραγματικότητα καταδεικνύει την ανάγκη για ισχυρά οργανωμένα κομμουνιστικά και επαναστατικά κόμματα, ριζωμένα στην εργατική τάξη και τις λαϊκές μάζες, συνδεδεμένα με την αντίστοιχη εθνική πραγματικότητα, με πολιτική, ιδεολογική και κοινωνική επιρροή, με την ιδεολογία και την ταξική τους ανεξαρτησία, την κομμουνιστική τους ταυτότητα και το επαναστατικό τους σχέδιο, τη διεθνιστική τους συνεργασία και αλληλεγγύη.
Δεδομένου ότι είναι απαραίτητη η ενίσχυση της ενότητας, της συνεργασίας και της αλληλεγγύης στο διεθνές κομμουνιστικό και επαναστατικό κίνημα, η εμπειρία δείχνει ότι η εκπλήρωση του εθνικού καθήκοντος ενός κομμουνιστικού κόμματος δεν είναι μόνο ο λόγος ύπαρξής του, αλλά και η κύρια συμβολή του στην ενίσχυση του διεθνούς κομμουνιστικού και επαναστατικού κινήματος και στην προώθηση του αγώνα για κοινωνική και εθνική χειραφέτηση σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ενώπιον της βίαιης πολιτικής και ιδεολογικής επίθεσης της άρχουσας τάξης -στην οποία, μεταξύ άλλων, ξεχωρίζουν ο αντικομμουνισμός, η δίωξη και η παρανομία κομμουνιστικών κομμάτων και άλλων προοδευτικών και δημοκρατικών δυνάμεων, και οι επιχειρήσεις παραποίησης της ιστορίας και της πραγματικότητας-, και παράλληλα με περιπτώσεις που καταδεικνύουν στέρεη ανάλυση, στιβαρή τοποθέτηση και επίμονη παρέμβαση, συνεχίζουν ωστόσο να αναδύονται τόσο λικβινταριστικές και σοσιαλδημοκρατικές αντιλήψεις και πρακτικές, με την εγκατάλειψη των ιδεολογικών αναφορών, των οργανωτικών αρχών και του επαναστατικού προτάγματος που χαρακτηρίζει ένα κομμουνιστικό κόμμα, όσο και δογματικές και σεχταριστικές αντιλήψεις και πρακτικές που παραπέμπουν στην επιβολή μοναδικών μοντέλων κοινωνικού μετασχηματισμού, στην κατάληψη της εξουσίας από την εργατική τάξη ως άμεσο οικουμενικό καθήκον, στον οργανωτικό συγκεντρωτισμό και στην πολιτική και ιδεολογική ομογενοποίηση εντός του κομμουνιστικού κινήματος.
Δογματικές και σεχταριστικές αντιλήψεις και πρακτικές που εισάγουν παράγοντες ασυνεννοησίας, δυσπιστίας και διαίρεσης που καθυστερούν τις απαραίτητες προόδους στην ισχυροποίηση, τη συνεργασία και την αλληλεγγύη στο διεθνές κομμουνιστικό και επαναστατικό κίνημα, καθώς και στη σχέση με άλλες προοδευτικές και αντιιμπεριαλιστικές δυνάμεις, ιδιαίτερα όσον αφορά στην ανάπτυξη της ενότητας στη δράση ενάντια στον κοινό εχθρό.
Η πραγματικότητα συνεχίζει να δείχνει ότι το πρόβλημα δεν έγκειται στην ύπαρξη διαφορών γνώμης ή ακόμη και διαφωνιών – κάτι που είναι πολύ φυσικό λόγω της πολυπλοκότητας της διεθνούς κατάστασης και της ποικιλομορφίας των εθνικών πραγματικοτήτων – αλλά στις μεθόδους δράσης που δεν σέβονται τις δοκιμασμένες αρχές των σχέσεων μεταξύ των κομμάτων, όπως την ισότητα των δικαιωμάτων, τον αμοιβαίο σεβασμό, την αυτονομία στη λήψη αποφάσεων, τη μη ανάμειξη στις εσωτερικές υποθέσεις, την αμοιβαία ειλικρίνεια και την αλληλεγγύη. Είναι αναγκαίο οι διμερείς και πολυμερείς σχέσεις μεταξύ των κομμουνιστικών κομμάτων να μπορούν να συμβάλλουν στην εμβάθυνση της γνώσης και της αμοιβαίας κατανόησης, στην αδελφική συζήτηση των κοινών προβλημάτων και των διαφορών γνώμης, στην αξιοποίηση όσων τα ενώνουν, συμβάλλοντας στη συνεργασία τους, στην αμοιβαία αλληλεγγύη και στην ενότητα στη δράση.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, υπάρχει ανάγκη εμβάθυνσης του διαλόγου και της κοινής και συγκλίνουσας δράσης μεταξύ των κομμουνιστικών κομμάτων, καθώς και μεταξύ αυτών και άλλων προοδευτικών δυνάμεων που δεν υποτάσσονται στον νεοφιλελευθερισμό, τον μιλιταρισμό, την επίθεση στην κυριαρχία και τη δημοκρατία, τον αντικομμουνισμό – που προωθούνται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης – θέτοντας στο προσκήνιο τα ζητήματα που πλήττουν περισσότερο τους εργαζόμενους και τους λαούς και τον αγώνα για μια Ευρώπη της ειρήνης, της συνεργασίας μεταξύ κυρίαρχων κρατών με ίσα δικαιώματα, της κοινωνικής προόδου.
1.4.4. Η επιδείνωση της δομικής κρίσης του καπιταλισμού και η συνακόλουθη βίαιη επίθεση του ιμπεριαλισμού ενισχύουν την ανάγκη ανάπτυξης της συνάρθρωσης, της συνεργασίας και της ενότητας δράσης μεταξύ των πατριωτικών, προοδευτικών και επαναστατικών δυνάμεων, σε ένα ευρύ αντιιμπεριαλιστικό μέτωπο που ενισχύει τον αντιιμπεριαλιστικό αγώνα και τη διεθνιστική αλληλεγγύη.
1.4.5. Η επίθεση του ιμπεριαλισμού, που προωθούν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους – ιδιαίτερα το ΝΑΤΟ, η ΕΕ και οι G7 – αποτελεί τη σοβαρότερη απειλή που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι και οι λαοί. Καθίσταται ζωτικής σημασίας, στο πλαίσιο πολύ διαφορετικών και ενίοτε αντιφατικών καταστάσεων, η σύγκλιση: των χωρών που, καθοδηγούμενες από κομμουνιστικά κόμματα, επιβεβαιώνουν το στόχο της οικοδόμησης του σοσιαλισμού∙ των χωρών που, καθοδηγούμενες από προοδευτικές δυνάμεις, αναλαμβάνουν την υπεράσπιση της εθνικής κυριαρχίας και ανεξαρτησίας και την επιλογή δρόμων ανάπτυξης και κοινωνικής προόδου∙ των χωρών που, καθοδηγούμενες από ποικιλόμορφες από πολιτική και ιδεολογική άποψη δυνάμεις, συμβάλλουν, ακόμη και με αντιφατικά στοιχεία, στην αντικειμενική αντιμετώπιση των επιδιώξεων του ιμπεριαλισμού∙ των κομμουνιστικών κομμάτων και άλλων επαναστατικών κομμάτων- των κινημάτων και των συνδικαλιστικών οργανώσεων που αγωνίζονται για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων και των συμφερόντων των εργαζομένων- των προοδευτικών και πατριωτικών δυνάμεων που υπερασπίζονται τα συμφέροντα των λαών τους∙ του κινήματος ειρήνης και αλληλεγγύης και άλλων μαζικών κινημάτων με διαφορετικές εκφράσεις και στοχεύσεις που εγγράφονται σε προοδευτικές, μη διασπαστικές ή διαλυτικές δυναμικές.
1.4.6. Το διεθνές κομμουνιστικό και επαναστατικό κίνημα έχει ιδιαίτερη ευθύνη να οικοδομήσει κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες που μπορούν να περιορίσουν και να αποκρούσουν τους πιο αντιδραστικούς και επιθετικούς τομείς του ιμπεριαλισμού και να επιφέρουν ήττα στις επιδιώξεις ηγεμονικής κυριαρχίας του αμερικανικού ιμπεριαλισμού και των συμμάχων του. Αυτός ο στόχος υπογραμμίζει την ανάγκη προσέγγισης, ενίσχυσης των δεσμών αλληλεγγύης και ανάπτυξης της συνεργασίας μεταξύ των κομμουνιστικών κομμάτων και άλλων επαναστατικών δυνάμεων -με κατάφαση των ιδιαίτερων στόχων τους και χωρίς να αλλοιώνεται η ταυτότητά τους- με άλλες φιλειρηνικές, πατριωτικές, δημοκρατικές, προοδευτικές και αντιιμπεριαλιστικές δυνάμεις, συμβάλλοντας στην ενότητα στη δράση γύρω από άμεσους στόχους πάλης που αντιστοιχούν στην υπεράσπιση της ειρήνης, της κυριαρχίας και των δικαιωμάτων των λαών.
1.5. Σοσιαλισμός, η εναλλακτική στον καπιταλισμό
1.5.1. Ο καπιταλισμός δεν είναι το έσχατο σύστημα της ανθρώπινης ιστορίας. Η επαναστατική υπέρβασή του και η οικοδόμηση μιας νέας κοινωνίας, χωρίς εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενους, αποτελούν μια απαίτηση του σήμερα και του μέλλοντος και αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στον αγώνα των εργαζομένων και των λαών.
Ο σοσιαλισμός είναι μια αναγκαιότητα της εποχής μας. Η εξαιρετική αύξηση της συγκέντρωσης και της συγκεντροποίησης του κεφαλαίου, η επιδείνωση των ανισοτήτων και των κοινωνικών πληγών, η όξυνση των ανυπέρβλητων αντιφάσεων του καπιταλισμού, η ανικανότητα του να ανταποκριθεί στα προβλήματα και τις προσδοκίες της ανθρωπότητας, παρά τις εξαιρετικές δυνατότητες της επιστημονικής και τεχνικής ανάπτυξης, οι συγκρούσεις που υποκινεί και οι πόλεμοι που υποθάλπει σε διάφορα μέρη του κόσμου, όλα αυτά συμβάλλουν στην ωρίμανση των αντικειμενικών υλικών συνθηκών για την ανάπτυξη επαναστατικών διαδικασιών που στοχεύουν στο σοσιαλισμό, ανεξάρτητα από τις φάσεις και τα στάδια και τις μορφές που μπορεί να πάρουν ανάλογα με τη συγκεκριμένη κατάσταση σε κάθε χώρα.
1.5.2. Η Οκτωβριανή Επανάσταση, με τους βαθύτατους μετασχηματισμούς και τα εξαιρετικά ιστορικά επιτεύγματά της και τον παγκόσμιο αντίκτυπό της που συνεχίζεται μέχρι σήμερα, ήταν μια ιστορική εμπειρία με οικουμενική σημασία και εγκαινίασε μια νέα εποχή στην ανθρώπινη ιστορία, την εποχή της μετάβασης από τον καπιταλισμό στον σοσιαλισμό.
Οι συστηματικές αντικομμουνιστικές εκστρατείες που αποσκοπούν στη συκοφάντηση αυτού που ήταν και σήμαινε η οικοδόμηση του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ και σε άλλες χώρες δεν θα μας κάνουν να ξεχάσουμε τα εξαιρετικά πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά, πολιτιστικά και επιστημονικά επιτεύγματα και τον ρόλο της ως ισχυρού παράγοντα προόδου και παγκόσμιας ειρήνης.
Η συμβολή της ΕΣΣΔ στη νίκη επί του ναζισμού-φασισμού ήταν μια ανεξίτηλη έκφραση της ανωτερότητας του σοσιαλισμού και της αποφασιστικής συμβολής του στις μεγάλες επαναστατικές και εθνικοαπελευθερωτικές προόδους του 20ού αιώνα.
Η εξαφάνιση της ΕΣΣΔ και οι ήττες του σοσιαλισμού στην Ανατολική Ευρώπη, αν και επιβαρύνουν αρνητικά τη χειραφετητική πορεία των λαών, δεν αναιρούν την ανάγκη και τη δυνατότητα οικοδόμησης μιας νέας κοινωνίας – στόχος που επιδιώκεται και σήμερα από διάφορες χώρες.
1.5.3. Η ιστορική διαδικασία υπέρβασης του καπιταλιστικού οικονομικοκοινωνικού σχηματισμού από τον σοσιαλιστικό δεν είναι αυτόματη, αλλά απαιτεί:
Τον αγώνα για συγκεκριμένους και άμεσους στόχους, τον αγώνα για τα δικαιώματα των εργαζομένων, τον αγώνα του λαού για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων και των προσδοκιών του, τον αγώνα για την υπεράσπιση της ελευθερίας και για την εμβάθυνση της δημοκρατίας στις θεμελιώδεις πλευρές της -οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές και πολιτιστικές- για την κατοχύρωση της εθνικής κυριαρχίας και ανεξαρτησίας, ενάντια στον πόλεμο και για την υπεράσπιση της ειρήνης, αγώνες που δεν είναι αντιπαραθετικοί, αλλά εντάσσονται στον αγώνα για τον πιο γενικό και στρατηγικό στόχο της οικοδόμησης του σοσιαλισμού·
Μια πολιτική συμμαχιών μεταξύ της εργατικής τάξης και άλλων αντιμονοπωλιακών τάξεων και κοινωνικών στρωμάτων, ανάλογα με τα καθήκοντα κάθε φάσης και σταδίου της διαδικασίας του κοινωνικού μετασχηματισμού·
Την οργάνωση και τη δημιουργική παρέμβαση της εργατικής τάξης και όλων των εργαζομένων, των λαϊκών μαζών, ως πρωταγωνιστών ολόκληρης της διαδικασίας του κοινωνικού μετασχηματισμού·
Βασική προϋπόθεση είναι η ύπαρξη μιας επαναστατικής πρωτοπορίας ικανής, σε κάθε χώρα, να ηγηθεί του αγώνα για την κατάκτηση της εξουσίας από τους εργαζόμενους·
Τη δημιουργική εφαρμογή του μαρξισμού-λενινισμού, μιας υλιστικής και διαλεκτικής αντίληψης του κόσμου, εργαλείου ανάλυσης και οδηγού δράσης, απαραίτητου για την ερμηνεία του κόσμου και τον επαναστατικό μετασχηματισμό του.
1.5.4. Η ιστορική εμπειρία του αγώνα -με τις πολλές πτυχές και τα πολλά διδάγματα του, τόσο σε επιτυχίες όσο και σε λάθη και ήττες- αποκάλυψε πόσο εξαιρετικά πολύπλοκη, ακανόνιστη και ανισόπεδη είναι η διαδικασία της κοινωνικής χειραφέτησης των εργαζομένων και των λαών. Έδειξε επίσης ότι οι δρόμοι της επανάστασης, αν και ποικιλόμορφοι και ακολουθώντας διαφορετικές φάσεις και στάδια από χώρα σε χώρα, υπακούουν σε γενικούς νόμους, τους οποίους επιβεβαίωσε η πράξη, που αφορούν το ρόλο της εργατικής τάξης, την εξουσία των εργαζομένων, τη φύση του κράτους, την κοινωνική ιδιοκτησία των κύριων μέσων παραγωγής, το σχεδιασμό και, πάνω απ’ όλα, τη δημιουργική παρέμβαση των λαϊκών μαζών.
Λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία του διεθνούς κομμουνιστικού και επαναστατικού κινήματος και τις εμπειρίες από την οικοδόμηση του σοσιαλισμού, είναι με βάση τη συγκεκριμένη πορτογαλική πραγματικότητα και την εμπειρία των Πορτογάλων κομμουνιστών που το ΚΚΠ χαράζει τον δρόμο προς το σοσιαλισμό και τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας στην Πορτογαλία, οι θεμελιώδεις γραμμές των οποίων -αδιαχώριστες από τις ιδιαιτερότητες που χαρακτηρίζουν την ιστορία του πορτογαλικού λαού, την κοινωνική πραγματικότητα και τη διεθνή θέση της χώρας μας- συστηματοποιούνται στο πρόγραμμα του ΚΚΠ «Μια Προηγμένη Δημοκρατία – Οι Αξίες του Απρίλη στο Μέλλον της Πορτογαλίας».
