Μετάφραση: Άλεξ Κάντζιας – Ρόντε
Πηγή: Junge Welt
Ήταν μια πραγματική μικρή επιτυχία αυτή που μπόρεσε να παρουσιάσει στις 11 Νοεμβρίου η κυβέρνηση του Νίγηρα: εννέα μέλη του Front Patriotique de Liberation (FPL), μιας ένωσης που θέλει να ανατρέψει τον μεταβατικό πρόεδρο Αμπντουραχαμάνε Τσιάνι και να επαναφέρει τον προκάτοχο του Μοχάμεντ Μπαζούμ που συνεργαζόταν στενά με τη Γαλλία και τη Δύση στην εξουσία, αποχώρησαν από την οργάνωση και παρέδωσαν τα όπλα τους σε μια δημόσια τελετή στο Αγκαντέζ του βόρειου Νίγηρα. Το FPL έγινε διεθνώς γνωστό στο ευρύτερο κοινό όταν τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους ανατίναξε έναν αγωγό που μετέφερε αργό πετρέλαιο από πετρελαιοπηγές στα ανατολικά του Νίγηρα στο Μπενίν και στη συνέχεια στον Κόλπο της Γουινέας. Σε διακριτικές διαπραγματεύσεις από τις αρχές Νοεμβρίου με τη διαμεσολάβηση ανθρώπων με επιρροή από τον βόρειο Νίγηρα έγινε τελικά δυνατό να πειστούν ορισμένοι από τους μαχητές του να αυτομολήσουν συμπεριλαμβανομένου ενός εκπροσώπου του FPL. Αυτό ήταν το πρώτο επιτυχημένο χτύπημα κατά των εξεγερμένων.
Οι υποκινούμενες μειονότητες
Ακόμη και 16 μήνες μετά το πραξικόπημα που στις 26 Ιουλίου 2023 την έφερε στην εξουσία στο Νιαμέι η προσωρινή κυβέρνηση του Νίγηρα βρίσκεται αναγκασμένη να συνεχίσει να αμύνεται ενάντια σε κάθε είδους αντάρτες, τζιχαντιστές και πιθανές απόπειρες πραξικοπήματος. Το FPL, το οποίο οργανώνει πρωτίστως τους Τούμπου – πληθυσμιακή ομάδα η οποία είναι ιδιαίτερα παρούσα στο βόρειο τμήμα του Τσαντ, αλλά και στις γειτονικές περιοχές του βόρειου Νίγηρα και της νότιας Λιβύης – είναι μόνο μία από τις πολλές οργανώσεις που κινητοποιούνται κατά της κυβέρνησης στην αχανή έρημο του βόρειου Νίγηρα. Σημαντικός ρόλος αποδίδεται για παράδειγμα στον Ρίζα Αγκ Μπούλα, έναν 67χρονο Τουαρέγκ που ήταν στην πρώτη γραμμή των εξεγέρσεων των Τουαρέγκ του Νίγηρα ήδη από τη δεκαετία του 1990 και ο οποίος λίγο μετά το πραξικόπημα στο Niamey ίδρυσε το Conseil de la Résistance pour la République (CRR), παράνομη πολιτική οργάνωση από την οποία τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους σχημάτισε τις Forces Armées LIbres (FAL), μια ένοπλη οργάνωση μάχης. Οι FAL έχουν πλέον ενώσει τις δυνάμεις τους με το FPL και άλλες πολιτοφυλακές των Τουαρέγκ.
Για τους στρατιωτικούς που βρίσκονται στην εξουσία στο Niamey, οι οποίοι έχουν έρθει σε ρήξη με τη Γαλλία και θέλουν να διεκδικήσουν πραγματική κυριαρχία για τη χώρα τους, το ερώτημα ήταν πάντα τι ρόλο παίζει το Παρίσι, ο κύριος αντίπαλός τους, στην ίδρυση αυτών των οργανώσεων. Όσο για τον Αγκ Μπουλα: κάποτε ίδρυσε το CRR από το σπίτι του στο Παρίσι όπου ήταν εξόριστος, όπου ζει ακόμα και σήμερα, υποτίθεται σε συνδυασμό με μεγάλα διαστήματα παραμονής στις ΗΠΑ. Τόσο ο Αγκ Μπουλα όσο και η γαλλική κυβέρνηση αρνούνται πως έχουν οποιαδήποτε συνεργασία – τι άλλο θα μπορούσαν να κάνουν; Αλλά δεν χρειάζεται κανείς να τους πιστεύει. Πολύ λιγότερο από τότε που ο Αγκ Μπουλα και το FPL -όπως ανέφερε τον Οκτώβριο η εβδομαδιαία εφημερίδα Jeune Afrique με έδρα το Παρίσι – έχουν αρχίσει να δημιουργούν επαφές με αντάρτικες πολιτοφυλακές Τουαρέγκ στο βόρειο Μάλι. Οι οποίες επίσης πολεμούν ενάντια σε μια κυβέρνηση που τα έσπασε απότομα με το Παρίσι.
Επιπλέον, η κυβέρνηση του Νίγηρα – όπως και οι κυβερνήσεις του Μάλι και της Μπουρκίνα Φάσο – πρέπει να αντιμετωπίσει μηχανορραφίες που στρέφονται εναντίον της από τη γαλλική εξωτερική μυστική υπηρεσία Direction Générale de la Sécurité Extérieure (DGSE). Αυτή η διαμάχη ήρθε στο προσκήνιο όταν την 1η Δεκεμβρίου 2023 τέσσερις Γάλλοι πράκτορες συνελήφθησαν στη Μπουρκίνα Φάσο. Στα κινητά τους οι αρχές της Μπουρκινάμπε βρήκαν φωτογραφίες ευαίσθητων τοποθεσιών στην πρωτεύουσα Ουαγκαντούγκου και ξεκάθαρα στοιχεία για ύποπτες επαφές με περιοχές που σπέρνουν τον τρόμο τζιχαντιστές. Η υπόθεση σήμανε επίσης έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου σε Μπαμάκο και Νιαμέι ακόμα πιο δυνατά από πριν. Τον Σεπτέμβριο κυκλοφόρησαν πληροφορίες στον Νίγηρα ότι η DGSE συμμετείχε σε μια αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος εκεί. Στις 13 Νοεμβρίου, οι αρχές του Νίγηρα συνέλαβαν έναν νεοαφιχθέντα Γάλλο, πρώην αλεξιπτωτιστή της Λεγεώνας των Ξένων που είχε εργαστεί σε ιδιωτικές εταιρείες ασφαλείας στην Αλγερία και το Ιράκ. Στο Niamey δήλωσαν σίγουροι πως επρόκειτο για πράκτορα της DGSE.
Οι γειτονικές χώρες ως βάση
Κατά πόσο ισχύει αυτό; Ακόμη και οι επικριτές που κατηγορούν τις αρχές της Νιγηρίας ότι διαδίδουν ιστορίες συνωμοσίας σχετικά με την DGSE βρέθηκαν αναγκασμένοι να παραδεχτούν ότι κατά τη διάρκεια της έρευνάς τους στη χώρα τους είχαν πέσει πάνω σε μυστικούς κωδικούς αναγνώρισης που χρησιμοποιεί συνήθως η γαλλική υπηρεσία πληροφοριών. Η Jeune Afrique παρέθεσε επίσης μη διευκρινιζόμενες πηγές, που όμως προέρχονταν σαφώς από κύκλους των μυστικών υπηρεσιών, οι οποίοι παραδέχθηκαν ανοιχτά: Όταν, μετά το περσινό πραξικόπημα στο Niamey, οι κυβερνήσεις της Νιγηρίας και του Μπενίν σκέφτηκαν να εισβάλουν στον Νίγηρα για να επαναφέρουν στην εξουσία τον έκπτωτο φιλογάλλο πρόεδρο Μπαζούμ, το Παρίσι έστειλε συνεργάτες της DGSE και στις δύο χώρες. Η αποστολή τους ήταν προφανής. Οι ίδιες πηγές επιβεβαίωσαν επίσης ότι Γάλλοι πράκτορες παραμένουν στο βόρειο Μπενίν. Υπάρχουν τακτικές αναφορές στον Νίγηρα ότι ντρόουνς πετούν επανειλημμένα από την περιοχή των συνόρων του Μπενίν, κάνουν κύκλους πάνω από το έδαφος του Νίγηρα και μετά επιστρέφουν εκεί ξανά. Το ότι στο βόρειο Μπενίν δραστηριοποιούνται και τζιχαντιστές δεν μειώνει τα ερωτηματικά σχετικά με τις δραστηριότητες της DGSE στο Σαχέλ.
Μιλώντας για τζιχαντιστές: Οι επιθέσεις τους στον Νίγηρα από ότι φαίνεται αυξάνονται. Στα τέλη Οκτωβρίου η συνδεδεμένη με την Αλ Κάιντα Groupe de Soutien à l’Islam et aux Musulmans (GSIM) επιτέθηκε σε ένα σημείο ελέγχου λίγα μόλις χιλιόμετρα από το Νιαμέυ. Τόσο ο Αγκ Μπουλα, όσο και η GSIM ανέλαβαν την ευθύνη για μια επίθεση που πραγματοποιήθηκε επίσης τον Οκτώβριο στην περιοχή Αγκαντέζ. Μια διπλή διεκδίκηση υπήρξε επίσης για την επίθεση κατά του στρατού του Μάλι και Ρώσων μισθοφόρων στο Τιντσαουατένε στα σύνορα Μάλι-Αλγερίας στα τέλη Ιουλίου, κατά την οποία σκοτώθηκαν πολλοί στρατιώτες και Ρώσοι από πολιτοφυλακές των Τουαρέγκ και την GSIM. Πιθανόν οι διαφορές μεταξύ των ανταρτών της Σαχάρας και των τζιχαντιστών να μην είναι πάντα ξεκάθαρες. Η φατρία του αρχηγού της GSIM, Ιγιαντ Αγκ Γκαλι, ενός παραδοσιακού ηγέτη των Τουαρέγκ του Μάλι, προέρχεται από την περιοχή γύρω από την Τιντσαουατένε Η ουκρανική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών καυχιέται ότι παρείχε πληροφορίες για την επίθεση κοντά στην τοποθεσία. Αν οι αποδέκτες των πληροφοριών ήταν Τουαρέγκ ή τζιχαντιστές ή και οι δύο κανείς δεν μπορεί να ξέρει στα σίγουρα. Και ποιος ξέρει ποιος έδωσε τις απαραίτητες επαφές στους Ουκρανούς, που δεν είναι φημίζονται ως ειδικοί της ερήμου. Σε κάθε περίπτωση ο ρόλος της DGSE στην υποστήριξη ανταρτών και τζιχαντιστών στο Μάλι, την Μπουρκίνα Φάσο και τον Νίγηρα δεν έχει ακόμη ερευνηθεί επαρκώς.
