O Θεόδωρος Μαριόλης είναι Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειον Πανεπιστήμιο
Καταιγίδα δηλώσεων και τοποθετήσεων ακολούθησε την ανακοίνωση (2 Απριλίου 2025) της νέας δασμολογικής πολιτικής των ΗΠΑ, από τον Προέδρο Τραμπ. Δεν είναι δύσκολο να διαπιστωθεί ότι, κατά κανόνα, σε κάθε μία από αυτές τις δηλώσεις–τοποθετήσεις, οι «μισές» προτάσεις της έρχονται σε αντίφαση με τις υπόλοιπες:
- Εάν η «πολιτική Τραμπ» είναι καταστροφική για «τις ΗΠΑ», τότε γιατί δεν πανηγυρίζουν οι – φερόμενοι ως – ανταγωνιστές των ΗΠΑ;
- Εάν η «πολιτική Τραμπ» είναι καταστροφική για όλους, δηλαδή τόσο για «τις ΗΠΑ» όσο και για τους – φερόμενους ως – ανταγωνιστές των ΗΠΑ, τότε γιατί οι δεύτεροι δεν εφαρμόζουν (ούτε εφάρμοζαν) την πλήρως αντίστροφη πολιτική, δηλαδή την κατάργηση όλων των δασμών και κάθε άλλης σχετικής πολιτικής και περιορισμού, άμεσου ή και έμμεσου, στο διεθνικό εμπόριο;
- Άραγε, έχει αποδείξει η οικονομική επιστήμη ότι οι δασμοί ποτέ δεν ωφελούν την εθνική οικονομία, η οποία τους επιβάλλει;
- Ακόμα και για εκείνες τις περιπτώσεις, για τις οποίες η οικονομική επιστήμη έχει αποδείξει ότι η επιβολή ενός δασμού από μία εθνική οικονομία οδηγεί κατ’ ανάγκην σε μείωση της εθνικής ευημερίας σε αυτήν την οικονομία, η απόδειξη δεν εξαρτάται, στον έναν ή στον άλλον βαθμό, από την υπόθεση ότι η «οριακή αξία οφέλους ή απώλειας μίας (1) νομισματικής μονάδας για κάθε [εθνική οικονομική] ομάδα έχει την ίδια κοινωνική αξία»;
- Άραγε, έχει αποδείξει η οικονομική επιστήμη ότι εάν μία συμμετέχουσα σε πλήρως ελεύθερο κεφαλαιοκρατικό εμπόριο εθνική οικονομία μετατραπεί σε αυτάρκη (μηδενισμός τόσο των εισαγωγών όσο και των εξαγωγών της), τότε δεν θα ωφεληθεί;
- Σε κάθε συγκυρία, η οποία είναι παρόμοια με την τρέχουσα, υπενθυμίζεται, από πολλές και διάφορες πλευρές, ότι οι «Δασμοί Σμουτ–Χόλι (Smoot–Hawley Tariff Act)» της κυβέρνησης του Προέδρου των ΗΠΑ Χούβερ, οι οποίοι ψηφίστηκαν τον Ιούνιο του 1930, προκάλεσαν την ή συνέτειναν σημαντικά στην «Μεγάλη Ύφεση», στις ΗΠΑ και σε διάφορες άλλες κεφαλαιοκρατικές χώρες. Ωστόσο, τα ερωτήματα είναι: (i). Πώς απορρίπτεται το αντίστροφο, δηλαδή ότι ήταν η υποκείμενη, εν εξελίξει, βαθιά κεφαλαιοκρατική κρίση, η οποία οδήγησε στην εφαρμογή της εν λόγω δασμολογικής πολιτικής; (ii). Με τα τότε αντικειμενικά δεδομένα, στον κεφαλαιοκρατικό κόσμο, ποιες ήταν οι πράγματι διαθέσιμες εναλλακτικές οικονομικές πολιτικές;
Στην κινηματογραφική ταινία «Οι Δίδυμοι», ο Ντάνι ΝτεΒίτο επισημαίνει στον Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ: «Πρέπει να σου πω κάτι για την Αμερική: σε κανέναν δεν αρέσουν οι εξυπνάκηδες».
