«Νέο κεφάλαιο στις διαπραγματεύσεις για το δημόσιο χρέος» άνοιξε η Αργεντινή! Με αυτό τους το σχόλιο οι Financial Times απέδωσαν με τον πιο εύστοχο και συμπυκνωμένο τρόπο το επίτευγμα της νέας κυβέρνησης της λατινοαμερικανικής χώρας. Η διαγραφή του 45% περίπου σε ένα χρέος ύψους 65 δισ. δολαρίων (με συνολικό χρέος που φτάνει τα 340 δισ. ή 90% του ΑΕΠ) δείχνει τις μεγάλες δυνατότητες διαγραφής του δημόσιου χρέους που μπορούν να εφαρμόσουν οι κυβερνήσεις σε βάρος των διεθνών πιστωτών, δημιουργώντας τον αναγκαίο δημοσιονομικό χώρο.
Το παράδειγμα της Αργεντινής αξίζει να μελετηθεί γιατί δείχνει τι πρέπει και μπορεί να κάνει μια κυβέρνηση, ακόμη κι εντός του καπιταλισμού, ακόμη και μια κυβέρνηση που δεν είναι επαναστατική, αν θέλει να διαγράψει μέρος έστω του δημόσιου χρέους της, δημιουργώντας έτσι τους αναγκαίους (αλλά προφανώς μη επαρκείς όρους) για να ασκηθεί μια φιλολαϊκή πολιτική. Η κυβέρνηση του προέδρου Φερνάντες πολύ πριν τις εκλογές του Οκτωβρίου του 2019, όταν ηττήθηκε ο νεοφιλελεύθερος Μαουρίτσιο Μάκρι, είχε κάνει σαφές ότι μπροστά στο δίλημμα αν θα δοθούν χρήματα στο λαό ή τους διεθνείς πιστωτές θα προτιμήσει να στηρίξει τον λαό της Αργεντινής.
Οι υποψίες μήπως πρόκειται για μια ακόμη προεκλογική υπόσχεση που έμελλε να συντριβεί στις μυλόπετρες των πάντα …απρόβλεπτων συγκυριών διαλύθηκαν αμέσως μετά την εκλογή της κυβέρνησης. Διαλύθηκαν όχι μόνο με συνεχείς δηλώσεις αξιωματούχων κατά των διεθνών πιστωτών που ωθούσαν τις τιμές των ομολόγων στα Τάρταρα, αλλά και με έργα. Πριν ακόμη σχηματιστεί η νέα κυβέρνηση και αναλάβουν οι νέοι υπουργοί, οι πρωταγωνιστές των τωρινών εξελίξεων μελέτησαν σοβαρά την πρόσφατη εμπειρία χωρών που βρέθηκαν αντιμέτωποι με διεθνείς πιστωτές, ρώτησαν κι έμαθαν, παρότι η εμπειρία της Αργεντινής με εννέα παύσεις πληρωμών – χρεοκοπίες στην ιστορία της είναι ανυπολόγιστης σημασίας. Για όποιον φυσικά δεν θεωρεί ως δικά του τα συμφέροντα της Blackrock, που στην Αργεντινή έκατσε στην άλλη μεριά του τραπεζιού και λειτούργησε ως επίσημος διαπραγματευτής απέναντι στην κυβέρνηση εκφράζοντας τους μεγάλους κατόχους ομολόγων.
Με την ίδια αποφασιστικότητα που η νέα κυβέρνηση της Αργεντινής δήλωνε αποφασισμένη να βάλει σε προτεραιότητα τα λαϊκά συμφέροντα έναντι των συμφερόντων των πιστωτών, οικοδομούσε ένα διεθνές μέτωπο υποστήριξης και αλληλεγγύης που θωράκιζε το Μπουένος Άιρες. Κορυφαία του πράξη και μορφή έκφρασης το άρθρο που υπογράψαμε 138 οικονομολόγοι απ’ όλο τον κόσμο, με το οποίο ζητούταν η ελάφρυνση του δημόσιου χρέους της Αργεντινής. Την έκκληση υπέγραφαν από Μαρξιστές, Νεοσουμπετεριανούς και άλλους ετερόδοξους οικονομολόγους μέχρι νομπελίστες και άλλους που στέκονται στο κέντρο της οικονομικής ορθοδοξίας (Ανουάρ Σαΐχ, Μαρκ Ουάισμπροτ, Τζέιμς Γκαλμπρέιθ, Τζέφρεϋ Σακς, Ντάνι Ρόντρικ, Τομά Πικετί, Μαριάνα Ματζουκάτο, κ.α.).
Κι ενώ η μια προθεσμία που έδινε στους πιστωτές για συμφωνία η κυβέρνηση της Αργεντινής μετά την άλλη αποδεικνυόταν άκαρπη, φτάνοντας στις έξι συνολικά,οι τιμές των ομολόγων κατέρρεαν φτάνοντας να διαπραγματευτούν ακόμη και κάτω από το 30% της τιμής τους, όπως φαίνεται στο συνημμένο διάγραμμα του Bloomberg. Έτσι, μετά από οκτώ μήνες διαπραγματεύσεων και μια συνέντευξη του υπουργού Οικονομικών Μαρτίν Γκουζμάν στην κυριακάτικη εφημερίδα Pagina 12 την προηγούμενη Κυριακή 2 Αυγούστου, όπου έστειλε το τελευταίο και οριστικό τελεσίγραφο στους πιστωτές και ανήγγειλε ότι «η ατμομηχανή της ανάπτυξης θα είναι στο εξής η εσωτερική αγορά», δηλώνοντας με αυτό τον τρόπο την προθυμία τους να αναλάβουν ξανά το κόστος αποκλεισμού από τις διεθνείς αγορές (ως άμεσο αποτέλεσμα του ναυαγίου των διαπραγματεύσεων και της μονομερούς στάσης πληρωμών) οι πιστωτές αναγκάστηκαν να συμφωνήσουν. Τα νέα ομόλογα θα εκδοθούν στο 55% της αρχικής αξίας των παλιών! Το σημαντικότερο είναι πως αυτή η αναδιάρθρωση δεν συνοδεύτηκε από κανένα νέο όρο για την μακροοικονομική πολιτική της Αργεντινής ή την κοινωνική πολιτική και την πολιτική μισθών, όπως συνέβη για παράδειγμα στην Ελλάδα το 2012.
Για τον πρόεδρο Φερνάντες, που έχει στο εξής να διαχειριστεί δύο καυτά μέτωπα, τα δύσκολα είναι μπροστά του. Τόσο ο νέος γύρος διαπραγματεύσεων με το ΔΝΤ για τους όρους αποπληρωμής του δανείου που έλαβε ο πρώην πρόεδρος Μαουρίτσιο Μάκρι όσο και η κοινωνική πολιτική του θα κρίνουν κατά πόσο θα αποδειχθούν αληθινές οι προσδοκίες που δημιούργησε. Και το χειρότερο ωστόσο σενάριο να εξελιχθεί τα επόμενα χρόνια σε τίποτε δεν μειώνει την επιτυχία που κατήγαγε η Αργεντινή εναντίον των ξένων πιστωτών.
Αξίζει ωστόσο να αναφερθεί ότι το Μπουένος Άιρες εκμεταλλεύθηκε στο έπακρο τη συγκυρία της πανδημίας, θέτοντας ως επιτακτική προτεραιότητα την ανάγκη άσκησης επεκτατικής οικονομικής πολιτικής. Σε αυτό το πλαίσιο διαπραγματεύθηκε και πέτυχε ελάφρυνση του χρέους του Ισημερινού ακόμη και ο δεξιός πρόεδρός του (και καταδότης Τζουλιάν Ασάντζ) Λένιν Μορένο.
Ενώ η Αργεντινή πέτυχε έναν θρίαμβο που θα έπρεπε να αποτελεί πολύτιμο οδηγό για τις κυβερνήσεις και τους λαούς όλου του κόσμου η επιτυχία της έγινε δεκτή με ένα τείχος σιωπής από τα Μέσα Ενημέρωσης. Λες και όλες οι εφημερίδες και οι τηλεοράσεις υπάγονται ιδιοκτησιακά στο χαρτοφυλάκιο της μαφίας των επενδυτικών κεφαλαίων. Το σημερινό πέπλο σιωπής είναι περιττό να ειπωθεί ότι αντιβαίνει πλήρως με αργεντινολογία του 2014 – 2015. Στην Ελλάδα ιδιαίτερα οι περιπέτειες της Αργεντινής το 2014, όταν το κεφάλαιο Elliott Managementτου κερδοσκόπου Πολ Σίνγκερ προχώρησε ακόμη και σε κατασχέσεις δημόσιας περιουσίας της, προβάλλονταν εν είδει μαθήματος και απειλής για το τι μπορεί να συμβεί αν μια κυβέρνηση συγκρουστεί με τους πιστωτές. Εκ των υστέρων κρίνοντας δεν πήγαν χαμένες οι απειλές τους.
Και τώρα, που αυτή η σύγκρουση απέβη επιτυχής στην Αργεντινή και οι πιστωτές υποχώρησαν…άκρα του τάφου σιωπή.
