Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο
«Έχουν δώσει μία κουβέρτα σε κάθε άτομο και μπορείς να την χρησιμοποιήσεις είτε για να κοιμηθείς πάνω, είτε για να σκεπαστείς. Κάποια άτομα κοιμούνται ακόμα και πάνω στα τραπέζια του εστιατορίου»
Amir*, αιτών άσυλο που διαμένει μαζί με την οικογένεια του σε κοινόχρηστο χώρο στην ΚΕΔ Σάμου
«Έχω να κάνω μπάνιο 4 ημέρες, και όταν έχει νερό είναι πολύ κρύο. Ζεστό νερό δεν υπάρχει πάντα. Περιμένουμε για μέρες για να κάνουμε μπάνιο και να καθαρίσουμε. Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για να αποθηκεύσουμε νερό. Μου λένε να πάω στο γραφείο πληροφοριών και να καταθέσω παράπονα. Λένε ότι θα το φτιάξουν, αλλά δεν κάνουν τίποτα.»
Nasim*, αιτών άσυλο που διαμένει μαζί με την οικογένεια του σε κοντέινερ στην ΚΕΔ Σάμου
Σύμφωνα με μαρτυρίες προσφύγων και πληροφορίες από οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στο πεδίο, στην υπερπλήρη Κλειστή Ελεγχόμενη Δομή (ΚΕΔ) στη Σάμο, της οποίας η κατασκευή χρηματοδοτήθηκε 100% από την Ευρωπαϊκή Ένωση, επικρατούν αδιανόητες συνθήκες διαβίωσης.
Όπως αναδεικνύουμε και στο παρόν κείμενο των Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο και PRO ASYL, μεταξύ άλλων γίνεται αναφορά για σημαντική έλλειψη τρεχούμενου νερού, σοβαρές ελλείψεις σε βασικά αγαθά, υπηρεσίες και χώρους φιλοξενίας, με αποτέλεσμα εκατοντάδες άτομα να αναγκάζονται να κοιμούνται στο πάτωμα σε κοινόχρηστους χώρους.
Η υπερσύγχρονη δομή, η οποία εγκαινιάστηκε τον Σεπτέμβριο του 2021 και βρίσκεται στη θέση «Ζερβού», 9 χιλιόμετρα περίπου από το Βαθύ (την πρωτεύουσα του νησιού), είναι αυτό το διάστημα υπερπλήρης. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία στις 4 Φεβρουαρίου διέμεναν 3.769 άτομα με ονομαστική χωρητικότητα για 3.650.
Νεοαφιχθέντες πρόσφυγες αναφέρουν στην RSA ότι είναι αναγκασμένοι να κοιμούνται στο πάτωμα χωρίς στρώματα σε αίθουσα που αρχικά είχε προβλεφθεί να λειτουργήσει ως εστιατόριο. Πρόκειται κυρίως για άτομα από το Αφγανιστάν και χώρες της Αφρικής.
Οι συνθήκες στις οποίες κοιμούνται οι διαμένοντες σε αυτούς τους χώρους εν μέσω χαμηλών θερμοκρασιών, είναι σοκαριστικές. Δεν υπάρχουν καν τουαλέτες και ντους. «Χρησιμοποιούμε εκείνες που ανήκουν σε άλλους διαμένοντες. Τρεχούμενο νερό για χρήση στους χώρους υγιεινής υπάρχει μόνο για μία ή δύο ώρες την ημέρα. Οι τουαλέτες είναι πολύ βρώμικες και οι γυναίκες μας προσπαθούν να τις καθαρίζουν αυτήν τη μία ώρα την ημέρα που υπάρχει τρεχούμενο νερό», μας αναφέρει ο Amir*.
Σύμφωνα με πληροφορίες εργαζομένων μέσα στη δομή, τα πλυντήρια που υπάρχουν δεν λειτουργούν, ενώ στα τέλη Ιανουαρίου υπήρχε διακοπή στη συνεχή παροχή τρεχούμενου νερού για σχεδόν επτά ημέρες με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις συνθήκες υγιεινής σε έναν πληθυσμό στον οποίο υπάρχουν κρούσματα ψώρας και άλλων δερματικών παθήσεων λόγω του συνωστισμού.
Πρόσφυγες, εργαζόμενοι/ες και αλληλέγγυοι/ες αναφέρουν ελλείψεις σε βασικά αγαθά, (π.χ. σε είδη υγιεινής όπως σαπούνι, σερβιέτες), αλλά και ελλείψεις σε ρουχισμό και παπούτσια. «Μία οργάνωση μας έδωσε πλαστικές παντόφλες και κυκλοφορούμε με αυτές. Δεν υπάρχει επαρκής ρουχισμός για τα μικρά παιδιά αλλά και ούτε πάνες για όλες τις ηλικίες», μας λέει ο Amir*. Τις ελλείψεις αυτές επιβεβαιώνουν και εργαζόμενοι/ες στο πεδίο.
Ένα ακόμα σημαντικό πρόβλημα παραμένει η έλλειψη γιατρού μέσα στη δομή. Ένας μόνο στρατιωτικός γιατρός επισκέπτεται περιστασιακά την δομή ενώ το τοπικό νοσοκομείο είναι σοβαρά υποστελεχωμένο. Πρόσφυγες κάνουν αναφορά και για ελλιπή φαρμακευτική κάλυψη.
Επιπλέον, στην ΚΕΔ Σάμου, λόγω της υπάρχουσας κατάστασης, επικρατεί παραβίαση της ιδιωτικότητας των ανθρώπων, ενώ παρατηρούνται σημαντικές καθυστερήσεις στις διαδικασίες ασύλου και έχουν καταγγελθεί επανειλημμένα φαινόμενα αστυνομικής βίας απέναντι στους πρόσφυγες. Τέλος, στο νησί έχει αρχίσει να παρατηρείται το φαινόμενο οικογένειες προσφύγων να μένουν άστεγες στον δρόμο περιμένοντας να λάβουν τα ταξιδιωτικά τους έγγραφα.
*Στις μαρτυρίες έχει διατηρηθεί η ανωνυμία για λόγους προστασίας της ιδιωτικής τους ζωής και της ασφάλειας των ερωτηθέντων.
