Η Παγκόσμια Ημέρα των Μεγαλύτερων Ηλικιακά Ανθρώπων κάθε 1η Οκτώβρη στοχεύει στην ευαισθητοποίηση της παγκόσμιας κοινότητας πάνω στα προβλήματα, τις προκλήσεις και τις ανάγκες αυτής της ηλικιακής ομάδας. Μια ηλικιακή ομάδα που στην Ελλάδα αντιμετωπίζει ολοένα και περισσότερα προβλήματα τα οποία συνδέονται με τη βιωσιμότητα των δημόσιων κοινωνικών δομών, την επιδείνωση των οικονομικών κυρίως των οικογενειών με χαμηλά εισοδήματα (πχ. συνταξιούχων) του κοινωνικού αποκλεισμού και της απομόνωσης που βιώνουν με μεγαλύτερη συχνότητα οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας.

Στην Ελλάδα του σήμερα η τρίτη ηλικία μετράει τις πληγές της από τις συνεχείς επιθέσεις που δέχεται από πολιτικές προ και μετά μνημονίων που συρρικνώνουν τις συντάξεις – όσο κι αν προσπαθούν τα επιτελεία της Κυβέρνησης να μας πείσουν για το αντίθετο – και απογυμνώνουν τις δημόσιες κοινωνικές δομές που απευθύνονται στην τρίτη ηλικία.

Τι να πρωτοθυμηθεί ο συνάνθρωπος μας που διαβαίνει το κατώφλι της τρίτης ηλικίας από τα τραγικά συμβάντα που έχουν δει το φως της δημοσιότητας στο παρελθόν με ηλικιωμένους που έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να ανάψουν το μαγκάλι για να ζεσταθούν τις κρύες χειμωνιάτικες ημέρες ή τους δεκάδες ηλικιωμένους που άφησαν την τελευταία πνοή τους στα κρεβάτια των γηροκομείων της εξαθλίωσης;

Σε Δελτίο Τύπου που εξέδωσε η Ελληνική Γεροντολογική και Γηριατρική Εταιρεία σημειώνεται «σήμερα στη χώρα μας ζουν 2.400.000 άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών και από αυτούς 600 χιλιάδες είναι άνω των 85 ετών. Η γήρανση αυτή του πληθυσμού δημιουργεί νέα δεδομένα και απαιτήσεις για την ευαίσθητη αυτή ομάδα συμπολιτών μας και πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα για τη βελτίωση της φροντίδας και την υγεία, την ευεξία και την κοινωνικοποίηση αλλά και την αξιοποίηση των μεγαλύτερων σε ηλικία ατόμων προς όφελος του κοινωνικού συνόλου».

Προφανώς ανάλογες επισημάνσεις και στοιχεία που αφορούν στις ανάγκες των ανθρώπων τρίτης ηλικίας γίνονται κάθε 1η Οκτώβρη Παγκόσμια Ημέρα των Ανθρώπων Τρίτης Ηλικίας.

Τα προβλήματα όμως για τους ανθρώπους τρίτης ηλικίας οξύνονται μέρα την ημέρα χρόνο με το χρόνια ειδικά στη χώρα μας που ο σχεδιασμός μακροχρόνιας φροντίδας για τους ηλικιωμένους παραμένει άγνωστος για όλες τις κυβερνήσεις και τις ηγεσίες του υπουργείου Υγείας. Ο πληθωρισμός και το αυξημένο κόστος επιβίωσης μαζί με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές διάλυσης όλων των δημόσιων κοινωνικών δομών, γηροκομείων, υπηρεσιών παροχής κατ’ οίκον φροντίδας κ.α. για την φροντίδα και ανακούφιση τους δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας για τα πάλαι πότε «περήφανα γηρατειά»

Οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία στη χώρα μας ανέρχονται σε 6,8% του ΑΕΠ έναντι του 9% που αποτελούν τον ευρωπαϊκό μέσο όρο ενώ απογοητευτικά είναι και τα οικονομικά δεδομένα για τις ιδιωτικές δαπάνες υγείας των Ελλήνων που καλύπτουν το 35% του συνόλου όταν ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι μόλις 15,3%. Δυστυχώς με βάση την Έρευνα Οικογενειακού Προϋπολογισμού για το έτος 2023 της ΕΛΣΤΑΤ που δημοσιεύθηκε πριν 3 ημέρες, οι δαπάνες υγείας αυξήθηκαν κατά 6,3% σε ένα χρόνο αλλά η αύξηση αυτή ήταν διπλάσια για τα άτομα άνω των 65 ετών και ιδιαίτερα γι’ αυτά που ζουν μόνοι και έχουν μειωμένους οικονομικούς πόρους.

Οι συνεχείς αυξήσεις των τιμών σε φάρμακα και θεραπείες σε συνδυασμό με την πολυνοσηρότητα που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι επιβαρύνουν δυσανάλογα οικονομικά τους ίδιους και τις οικογένειές τους που αντιμετωπίζουν ανάλογα οικονομικά προβλήματα. Κάποτε αγανακτούσαμε γιατί η πολιτεία παραμελεί τα γηρατειά τους απόμαχους της ζωής. Τώρα δεν υπάρχει διάκριση στις ηλικίες. Η επίθεση είναι ολομέτωπη σε όλες τις ηλικιακές ομάδες είτε νέους είτε ηλικιωμένους είτε εργαζόμενους είτε συνταξιούχους.
Ο πληθωρισμός και η συνεχής αυξητική τάση στις τιμές βασικών αγαθών για την επιβίωση δεν αφήνουν περιθώρια στους ανθρώπους τρίτης ηλικίας να ακολουθήσουν τις διατροφικές συστάσεις των ιατρών και διατροφολόγων για την καλή υγεία και ζωή των ηλικιωμένων.

Απογοητευτικά και εδώ τα στοιχεία που αναφέρονται στο Δελτίο Τύπου της Ε.Γ.Γ.Ε . «Στην πραγματικότητα, έως και το 20% των ηλικιωμένων στην Ελλάδα διατρέχουν κίνδυνο δυσθρεψίας, με υψηλότερη συχνότητα σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα, όπως νοσοκομεία και κέντρα αποκατάστασης. Όσον αφορά στην κοινότητα, ο κίνδυνος δυσθρεψίας είναι χαμηλότερος αλλά παραμένει σημαντικός, με περίπου 5,8% των μεγαλύτερων ηλικιακά ατόμων να θεωρούνται υποσιτισμένοι. Παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν τη γνωστική έκπτωση, την κοινωνική απομόνωση και τις χρόνιες ασθένειες»

Ειρωνικό φαντάζει το θέμα «Γήρανση με αξιοπρέπεια» που επέλεξε ο ΟΗΕ για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Τρίτης Ηλικίας στην Ελλάδα που μετράει αμέτρητες πληγές και θύματα στους ανήλιαγους ιδρυματικούς διαδρόμους οίκων ευγηρίας που λειτουργούν υποτυπωδώς χωρίς τον έλεγχο που θέτει ακόμα και το ανεπαρκές θεσμικό πλαίσιο προδιαγραφών ίδρυσης και λειτουργίας τους.

Ανατρέχοντας σε παλαιότερο άρθρο του Kommon «Οίκοι Ευγηρίας, Η Ευτυχισμένη Δύσις» ο συντάκτης του άρθρου Βασίλης Τουμπέλης, πρώην Πρόεδρος του Σωματείου Προσωπικού Ιδιωτικών Κλινικών και Γηροκομείων Αθήνας ανέφερε μεταξύ άλλων «Όπως έχουν καταγγελθεί στο Σωματείο Εργαζομένων Ιδιωτικών Κλινικών, Γηροκομείων Αθήνας αλλά και στο τύπο αρκετές φορές οι συνθήκες που επικρατούν σε πολλούς οίκους ευγηρίας ιδιωτικών συμφερόντων είναι κάθε άλλο παρά ιδανικές: μικροί χώροι, κακές συνθήκες υγιεινής, χαμηλής ποιότητας φαγητό, τραγικές ανεπάρκειες βοηθητικού, νοσηλευτικού κι ιατρικού προσωπικού. Ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που εφαρμόζονται απαράδεκτες μέθοδοι όπως η καθήλωση. Περιστατικά λεκτικής ή σωματικής βίας σε βάρος φιλοξενούμενων στις δομές δεν είναι εκτός διάταξης δυστυχώς».

Όπως σε όλους τους τομείς υγείας και πρόνοιας το θεσμικό πλαίσιο που ορίζει τις προϋποθέσεις και τους κανόνες ίδρυσης και λειτουργίας των Μονάδων Φροντίδας Ηλικιωμένων αφήνει «παραθυράκια» στους επιτήδειους, που αποσκοπούν μόνο στο κέρδος με αποτέλεσμα ακόμα και οι όποιες θετικές διατάξεις να μένουν ανεφάρμοστες προς χάριν της κερδοφορίας. Η «Αξιοπρέπεια της Γήρανσης» μένει στα μεγαλόστομα λόγια Υπουργών και Δημοτικών Αρχόντων σε εθνικές ημέρες και εορταστικές εκδηλώσεις εγκαινίων κάποιου ΚΑΠΗ με προσωπικό αμειβόμενο από χρηματοδοτήσεις των ΕΣΠΑ με σύντομη ημερομηνία λήξης.

«Οι όποιες εξαγγελίες για κλείσιμο παράνομων δομών φροντίδας ηλικιωμένων, όπως αυτές του Πατούλη το Σεπτέμβρη του 2020 πέφτουν στο κενό. Τα “παραθυράκια” του νόμου επιτρέπουν ακόμα την παράτυπη λειτουργία αρκετών δομών, που πατάνε στις μεγάλες ανάγκες που υπάρχουν στην κοινωνία όσον αφορά τη φροντίδα των ηλικιωμένων προσφέροντας μάλιστα ιδιαίτερα ανταγωνιστικές τιμές σαν τυράκι» αναφέρει ο Βασίλη Τουμπέλης τρία χρόνια πριν χωρίς να έχει αλλάξει τίποτα από τότε έως και σήμερα.

Τρία χρόνια μετά με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα η Ε.Γ.Ε.Ε τονίζει: «Και πως θα μπορούσε να αλλάξει όταν το βασικό πρόβλημα για τη χώρα μας είναι η χρόνια υποχρηματοδότηση των δημοσίων δαπανών για την υγεία και την πρόνοια με αποτέλεσμα οι ιατρικές δαπάνες να πρέπει να καλύπτονται σε μεγάλο βαθμό από τον ίδιο τον πολίτη και η διαχρονική απουσία ολοκληρωμένου σχεδίου για τη μακροχρόνια φροντίδα των ανθρώπων τρίτης ηλικίας και εν γένει ανθρώπων που ανήκουν σε ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες».

«Γήρανση με αξιοπρέπεια» σε μία χώρα που οι γεροντότεροι βιώνουν το φόβο της μοναξιάς, της απομόνωσης, του άγχους για το αν θα υπάρχει ψωμί στο τραπέζι, το φόβο της αρρώστιας, το φόβο για ένα μέλλον που προδιαγράφεται δυσοίωνο!