Σχεδόν το ένα τρίτο των παιδιών στις ΗΠΑ ζουν σε μονογονεϊκές οικογένειες. Η γυναίκα σηκώνει το βάρος της ανατροφής των παιδιών, όλο και περισσότερο μόνη της.
Το 1968 μόνο ένα 13% των παιδιών μεγάλωναν με έναν γονιό, εκτός της τυπικής πυρηνικής οικογένειας. Σήμερα το ποσοστό αυτό έχει φτάσει στο 32%. Σχεδόν ένα στα τρία παιδιά ζει σε μονογονεϊκή οικογένεια ή σε νέες μορφές οικογένειας, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει επεξεργαστεί το Pew Research Center και έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα.
Αυτή η δυναμική δεν είναι της τελευταίας δεκαετίας. Αυτή είναι η εικόνα από το 1997 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η τομή έχει γίνει ανάμεσα στη χρυσή εποχή της ανάπτυξης, που κορυφώνεται τη δεκαετία του 1960, και στη δεκαετία του 1990. Μεταξύ 1970 και 1990 ανατράπηκαν οι σταθερές στην οικονομία, και η οικογένεια μαζί με τις σχέσεις των ανθρώπων πέρασε κι αυτή το κατώφλι μιας πιο ρευστής εποχής.
Οι γυναίκες σηκώνουν το βάρος της ανατροφής των παιδιών
Μια νεότερη τάση φαίνεται πως διαμορφώνεται από ζευγάρια που δεν έχουν υψηλή οικονομική δυνατότητα και ζουν με τα παιδιά που κάνουν εκτός γάμου. Το ποσοστό των παιδιών που ζουν με γονείς οι οποίοι συγκατοικούν, χωρίς να έχουν παντρευτεί, έχει αυξηθεί από 3% το 1997 σε 7% το 2017.
Πρόκειται για νέες μορφές «ευάλωτης οικογένειας» που προκύπτουν από την οικονομική ανασφάλεια. Άντρες νεότερης ηλικίας με χαμηλότερο εισόδημα τείνουν να συγκατοικούν με τη μητέρα του παιδιού τους αλλά χωρίς γάμο. Αυτές οι οικογένειες κινδυνεύουν να διαλυθούν και να μετατραπούν σε τυπικές μονογονεϊκές με τη γυναίκα να αναλαμβάνει το βάρος να μεγαλώσει το παιδί της.
Συνολικά, 24 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 18 ετών ζουν εκτός της τυπικής οικογένειας όπως την ξέρουμε. Τα περισσότερα (15 εκατ.) ζουν με τη μητέρα τους. Πέντε εκατομμύρια παιδιά ζουν με γονείς που συγκατοικούν και τρία εκατομμύρια ζουν με τον πατέρα τους.
Άλλες έρευνες υποδεικνύουν πως οι γάμοι που διατηρούνται βασίζονται κυρίως στην οικονομική δύναμη του άντρα. Όταν ο άντρας διαθέτει από μόνος του υψηλό εισόδημα, παρατηρείται ότι ο γάμος αντέχει. Στις ΗΠΑ, οι λευκοί μορφωμένοι άνδρες με ένα καλό εισόδημα είναι συνήθως παντρεμένοι. Γενικότερα, όταν ο άντρας έχει υψηλό εισόδημα είναι πιθανότερο να έχουμε παιδιά εντός γάμου.
Αν δεν ήταν οι μετανάστριες ο αριθμός των γεννήσεων θα είχε μειωθεί
Ο δείκτης γεννήσεων είναι καθηλωμένος, από το 1970, αν συνυπολογίσουμε την αύξηση του πληθυσμού. Το 1970 γεννήθηκαν 3,46 εκατομμύρια παιδιά από γυναίκες που είχαν γεννηθεί στις ΗΠΑ. Το 2014 γεννήθηκαν 3,10 εκατομμύρια παιδιά από Αμερικανίδες. Αν δεν ήταν οι μετανάστριες, ο απόλυτος αριθμός των γεννήσεων στην ισχυρότερη χώρα του πλανήτη θα είχε μειωθεί!
Από το 2008 – εδώ έχουμε άλλη μία καμπή – μειώνονται οι γεννήσεις εκτός γάμου και αυτό κυρίως οφείλεται στην πτώση των γεννήσεων των μεταναστριών. Δηλαδή, αυτές οι γυναίκες οι οποίες ενίσχυσαν το εργατικό δυναμικό και την αναπαραγωγή του στις ΗΠΑ, πλέον αδυνατούν να συνεχίσουν με τον παλιό τρόπο να παράγουν (εργασία και παιδιά).
Η εικόνα στην Ελλάδα
Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2011, στην Ελλάδα είχαμε 1.061.547 ανθρώπους που ζούσαν μόνοι τους (ατομικά νοικοκυριά) και 1.218.466 νοικοκυριά δύο ατόμων. Σε σύνολο 3.021.425 οικογενειών καταγράφηκαν 913.279 ζευγάρια χωρίς παιδιά και 463.775 μονογονεϊκές οικογένειες.
Ο δείκτης γεννητικότητας κινείται χαμηλότερα από το 1,5 μετά το 2009. Χαρακτηριστική είναι η τάση μείωσης του αριθμού των γάμων που παρατηρείται μετά το 2010. Και, εδώ ίσως είναι πιο ενδεικτική η εικόνα της χώρας την περίοδο της κρίσης, η μεγάλη μείωση των γεννήσεων: Από 117.933 γεννήσεις το 2009 πέσαμε στις 94.134 γεννήσεις το 2013.
Στοιχεία: Pew Research Center, ΕΛΣΤΑΤ
