Με αφορμή το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε στη Βουλή για «ορισμένα επείγοντα ζητήματα της εκπαίδευσης», έχει ξεσπάσει αντιπαράθεση, ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις της χώρας. Η «συγκέντρωση» στο Μαρούσι και στο Σύνταγμα είναι πιθανά μια εικόνα από τις πολιτικές αντιπαραθέσεις του μέλλοντος που έρχεται!
Οι αυθεντικοί υποστηρικτές της νεοφιλελεύθερης Ευρωπαϊκής πολιτικής, νομοθέτησαν ως κυβέρνηση και υποστηρίζουν και σήμερα, την ένταση του αυταρχισμού και το βάθεμα των ταξικών αντιθέσεων, ως όρο επιβίωσης του συστήματος. Στην εκπαίδευση αυτό υλοποιείται με –ανάμεσα στ’ άλλα- μονοπρόσωπες και ιδεολογικά ελεγχόμενες διοικήσεις στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, αξιολόγηση εκπαιδευτικών και μαθητών με στόχο την υποταγή των εκπαιδευτικών στις κατακόρυφα μεταφερόμενες κατευθύνσεις και στην αποκρυστάλλωση, απο τη νεαρή ηλικία, της «θέσης» του καθενός στο σχολείο και την κοινωνία .
Υποτάσουν την εκπαίδευση στις ανάγκες των επιχειρήσεων. Αυτές οι ανάγκες καθορίζουν τα πολλαπλά διαφοροποιημένα εκπαιδευτικά προγράμματα, στα οποία βασικές γνώσεις ανθρωπιστικών και θετικών επιστημών θεωρούνται περιττές, για τη μεγάλη πλειοψηφία των νέων.
Το εκπαιδευτικό σύστημα τόσο με το περιεχόμενο σπουδών όσο και με τον τρόπο λειτουργίας του, οδηγεί σε μονοδιάστατες προσωπικότητες, αδύναμες να αξιοποιήσουν τις τεράστιες δυνατότητες της σημερινής εποχής. Μετατρέπει τους νέους σε «χρήστες» γνώσεων αντί για γνώστες της ζωής. Χρήστες αποσπασματικών γνώσεων, αδύναμων να εξηγήσουν ή να υποπτευθούν το «όλον». Εργαζόμενους «εξαρτήματα» της παραγωγικής διαδικασίας, χρήσιμους για όσο χρόνο τους χρειάζεται η επιχείρηση!
Είναι πολιτικές που ιεραρχούν ως πρωτεύουσα αξία στη ζωή τα επιχειρηματικά κέρδη και όχι τον άνθρωπο. Η εικόνα της ελληνικής, αλλά και της παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας σήμερα, είναι αδιάψευστος μάρτυρας για την πραγματική αξία αυτής της «αξίας». Τα κέρδη αυξάνονται συνεχώς και ο αριθμός των ανθρώπων που περνά στο περιθώριο, στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, αυξάνεται!
Οι δημιουργοί και πρωτεργάτες αυτής της εκπαίδευσης καταφέρονται ανερυθρίαστα εναντίον του… σοσιαλιστικού εξισωτισμού. Είναι αυτοί που φαντάζονται ένα … «μπαλτά» να κρέμεται πάνω από τα κεφάλια των δικών τους παιδιών, αν ενταχθούν στο εκπαιδευτικό σύστημα, που αυτοί οι ίδιοι δημιούργησαν. Έτσι προσπαθούν να συντηρήσουν τα «αποστειρωμένα» από αυτή την πραγματικότητα σχολεία. Σχολεία που καλλιεργούν ανταγωνιστικό κλίμα, που καθοδηγούνται από την αρχή πως «ο νικητής τα παίρνει όλα»!
Όσοι έχουν τα μέσα και αντέχουν τον ανταγωνισμό, διαθέτουν όλες τους τις δυνάμεις και το χρόνο τους, για την κατάκτηση μιας θέσης κυριαρχίας. Παρέχεται το κατάλληλο περιβάλλον σε ιδιωτικά σχολεία ή «πρότυπα», με επιλεγμένους εκπαιδευτικούς και ειδικά προγράμματα σπουδών. Σχολεία για να εκπαιδεύουν και να προετοιμάζουν για ξεχωριστή ζωή, τους μαρκαρισμένους νέους με τη ταμπέλα της αριστείας. Χαρακτηρισμό που οπωσδήποτε αποκτούν εύκολότερα τα παιδιά που μεγαλώνουν σε ευνοϊκό περιβάλλον, γι’ αυτό και αμφισβητείται παιδαγωγικά τόσο η αξιοπιστία του όσο και η σκοπιμότητά του.
Η κυβέρνηση επεμβαίνει και προσπαθεί να υιοθετήσει αιτήματα του εκπαιδευτικού κινήματος:
1) Σε ζητήματα που συνδέονται με τη χαλάρωση του αυταρχικού πλαισίου λειτουργίας των σχολείων, που είχε επιβάλει η προηγούμενη κυβέρνηση, και
2) Σε ζητήματα που συνδέονται με την ταξική φύση του εκπαιδευτικού συστήματος.
Επιδιώκει την αναβάθμιση της συμμετοχής των εκπαιδευτικών και εκπαιδευόμενων στη λειτουργία του σχολείου. Αναζητά τον πραγματικό ρόλο των πειραματικών σχολείων. Αγαθές προθέσεις!
Όμως η εκπαίδευση μέσα στο πλαίσιο της Ε.Ε. είναι καταδικασμένη να υποταχθεί στους κανόνες της. Και οι κανόνες εξυπηρετούν την οικονομία της αγοράς. Ενδεικτικά αναφέρω: Την απειλή για… Grexit των Ελληνικών πτυχίων, αν απειληθεί το Ευρωπαικό Σύστημα μεταφοράς και συσσώρευσης των πιστωτικών μονάδων (δηλαδή η Ευρωπαική αξιολόγηση των πτυχίων) ή τον καθορισμό από την Ε.Ε. του αριθμού των εκπαιδευτικών στα σχολεία ανεξάρτητα από τις ανάγκες του μαθητικού δυναμικού, όπως και τις ελαστικές σχέσεις εργασίας των εκπαιδευτικών. Ετσι οι όποιες θετικές προσπάθειες γίνονται αναποτελεσματικές και υπονομεύονται, όπως πολλές φορές συνέβη και στο παρελθόν.
Η εκτίμηση ότι μπορεί να θεσπιστεί και να λειτουργήσει ένα «άλλο» εκπαιδευτικό σύστημα εντός της Ε.Ε. είναι ουτοπική. Αναφέρεται σε διαφορετικές εποχές. Ο καπιταλισμός έχει περάσει σε άλλη φάση. Δεν φαίνεται να αντέχει και δεν ανέχεται πολιτικές διαφοροποιήσεις στο εσωτερικό του. Οι πολιτικές και οικονομικές ολοκληρώσεις που πραγματοποιεί, βαθαίνουν συνεχώς, όλο και περισότερο την εξάρτηση των μελών του από τις κεντρικές κατευθύνσεις.
Παρ’ όλα αυτά, σ’ αυτό το περιβάλλον, στα σκοτεινά και φαινομενικά λιμνάζοντα νερά του συστήματος, ένα πλήθος παλαιών και νέων αναγκών αναζητούν την ικανοποίησή τους.
Οι δυνατότητες για διάχυση της γνώσης σε ευρύτερα λαϊκά στρώματα μεγαλώνουν διαρκώς. Η ορμητική είσοδος της τεχνολογίας κάνει δυνατή την απελευθέρωση διαθέσιμου χρόνου για παροχή ποιοτικότερων υπηρεσιών και στο χώρο της εκπαίδευσης. Εμφανίζεται πολυάριθμο ανθρώπινο δυναμικό, ικανό να προσφέρει, υπο κατάλληλες προϋποθέσεις, πολύτιμη κοινωνική εργασία.
Υπάρχουν πλέον οι δυνατότητες, για δραστική ποσοτική μείωση του χρόνου εργασίας με την ταυτόχρονη ποιοτική αναβαθμισή της. Που σημαίνει, για το χώρο της εκπαίδευσης, αυξημένες δυνατότητες να κινούμαστε στη κατεύθυνση της εξατομικευμένης αντιμετώπισης ιδιαίτερων προβλημάτων και απελευθέρωσης των ιδιαίτερων ικανοτήτων όλων.
Η δυνατότητα σύνδεσης όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων, αναλογικά η κάθε μία, με το σύνολο της ζωής (και όχι μόνο με την αγορά) και με επίκαιρο τρόπο φαίνεται υλοποιήσιμη σταδιακά. Αυτό θα δώσει πραγματικό ενδιαφέρον στη σχολική ζωή. Το σχολείο θα πάψει να μοιάζει με περίπτερο που πουλάει εφημερίδες με τα νέα της προηγούμενης βδομάδας!
Όσο οι δυνατότητες γίνονται πιο φανερές, τόσο οι αναγκαιότητες θα αποκτούν δυναμική ικανοποίησης.
