Οι, επί χρόνια, σχεδιασμοί υποτίμησης και διάλυσης της δημόσιας εκπαίδευσης και των λειτουργών της και τα σκληρά μέτρα που συνοδεύουν τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές συνεχίζονται και με τις πρόσφατες κυβερνητικές εξαγγελίες για την «Ελεύθερη επιλογή από γονέα της σχολικής μονάδας φοίτησης των μαθητών», που συνοδεύεται από τη χρήση κουπονιών (vouchers) εκπαίδευσης!
Η χρήση εύηχων λέξεων που δημιουργούν θετικά αντανακλαστικά, όπως η ελεύθερη επιλογή σχολείου η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού, η ελάχιστη βάση εισαγωγής στα Πανεπιστήμια, η αξιοκρατική επιλογή διευθυντών, υποκρύπτουν ή τουλάχιστον, προσπαθούν, την είσοδο της αγοράς και των ιδιωτών στο ελεύθερο, δημόσιο σχολείο, τον απόλυτα ταξικό διαχωρισμό μαθητών, οικογενειών και σχολείων, την απίστευτη χειραγώγηση και έλεγχο των δημόσιων λειτουργών της εκπαίδευσης που φτάνει μέχρι και την απειλή για τη μόνιμη θέση τους και τη δημιουργία ενός μηχανισμού εξουσίας πειθήνιου στην εφαρμογή αυτών των πολιτικών.
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, που παρουσίασε πριν λίγες ημέρες η κυβέρνηση Μητσοτάκη στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», αποκαλύπτει τη συντονισμένη επίθεση στη δημόσια αλλά και δημοκρατική λειτουργία της παιδείας στην Ελλάδα.
Μεταξύ άλλων εξαγγέλεται και η ελεύθερη επιλογή σχολικής μονάδας, μέτρο που έχει ήδη εφαρμοστεί σε Αγγλία και ΗΠΑ, εντάσσεται, πλήρως, σε ένα συνολικά διαφορετικό «μοντέλο» εκπαίδευσης, φέρει τη σφραγίδα του νεοφιλελεύθερου οικονομολόγου Μίλτον Φρίντμαν, θεμελιωτή στης Σχολής του Σικάγο[1], ενώ υιοθετήθηκε από την Θάτσερ[2] με καταστροφικά αποτελέσματα.
Το μέσο για να επιτευχθεί η ελεύθερη επιλογή σχολείου είναι συνήθως το εκπαιδευτικό κουπόνι (school voucher), που θα δίνεται στους γονείς κάθε παιδιού και αντιστοιχεί στα έξοδα της φοίτησής του για ένα έτος. Οι γονείς αναζητούν σε διαδικτυακές πλατφόρμες και επιλέγουν το «καλύτερο» σχολείο για το παιδί τους, δημόσιο ή ιδιωτικό, όπου και θα καλύπτουν τη διαφορά με δικά τους χρήματα.
Σε ένα κόσμο αγγελικά πλασμένο, αυτό ως μέτρο θα ακουγόταν θετικό.
Είναι, άραγε, τυχαίο, ότι, όπως αναφέρει η Ο.ΙΕ.Λ.Ε. σε ανακοίνωσή της, η επιχορηγούμενη «έρευνα» που έδωσαν οι δύο φορείς – ΙΟΒΕ και Συνδέσμος Ιδιοκτητών Ιδιωτικών Σχολείων- στη δημοσιότητα είχε δύο συμπεράσματα-αιτήματα: 1. Την ανάγκη απομάκρυνσης της κρατικής εποπτείας από την ιδιωτική εκπαίδευση και 2) Την …ενίσχυση των ιδιωτικών σχολείων από το κράτος μέσω των κουπονιών (vouchers).
Ποιοι τελικά κερδίζουν και ποιοι χάνουν από αυτό το μέτρο; Πως συνδέεται με τα υπόλοιπα μέτρα και που στοχεύει;
Η υποχρηματοδότηση της εκπαίδευσης και οι ολοένα αυξανόμενες ανάγκες έχουν οδηγήσει πολλές σχολικές μονάδες σε αναζήτηση χορηγών-ιδιωτών, που με το πρόσχημα της «ουδέτερης» στήριξης παρεισφρέουν σε ένα, αμιγώς, δημόσιο χώρο ελεύθερης διακίνησης ιδεών και ανάπτυξης κριτικής σκέψης, για να καλυφθούν ανάγκες εξοπλισμού ή και λειτουργίας. Οι διπλά και τριπλά φορολογούμενοι πολίτες, έχοντας δώσει τον οβολό τους στο κράτος για να τους προσφέρει τη στοιχειώδη δημόσια υγεία και παιδεία θα κληθούν να κάνουν τον κατάσκοπο γονιό για να βρουν το άριστο σχολείο και φυσικά, να βάλουν κι άλλο το χέρι στη τσέπη, αφού σε αυτό τον καμβά το ιδιωτικό, το πρότυπο ή το πειραματικό είναι «καλύτερα» σχολεία από τα, επί τούτου, απαξιωμένα σχολεία κάποιων περιοχών. Τα σχολεία δύο, τριών και περισσοτέρων ταχυτήτων είναι μία στοχευμένη επιλογή ετών, προκειμένου στη συνέχεια να επιλεγούν τα «καλύτερα» και να λειτουργούν, όσο και όπως, μπορούν, τα σχολεία των φτωχών, λαϊκών περιοχών.
Οι κυβερνήσεις, που υιοθετούν αυτά τα μοντέλα, αντί να μετακινήσουν πόρους από τις υπέρογκες στρατιωτικές δαπάνες στην δημόσια εκπαίδευση και τη στήριξη της με μόνιμο ανθρώπινο δυναμικό, σύγχρονες υποδομές και εξοπλισμό, στοχεύουν στην εκπαίδευση για λίγους και εκλεκτούς. Αντί να το παίζουν, λοιπόν, φιλεύσπλαχνοι δίνοντας ένα κουπόνι ζητιανάς στους γονείς, ας χρηματοδοτήσουν τις ίδιες τις σχολικές μονάδες!
Το βέβαιο είναι πως αν εφαρμοστεί αυτό το μέτρο δεν θα επιλέγουν οι γονείς σχολείο αλλά τα σχολεία- μονάδες πελάτες και μάλιστα τους «καλύτερους»!
Η αξιολόγηση σχολικής μονάδας και η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, που, επίσης, φαντάζουν από ουδέτερα έως καλά μέτρα σε πολίτες που συστηματικά βομβαρδίζονται, επί χρόνια, για τους «τεμπέληδες» εκπαιδευτικούς, ζώντας σε συνθήκες ακρίβειας και εκφοβισμού, δεν εφαρμόζονται με αυτούς τους τρόπους τυχαία. Οι σχολικές μονάδες θα βαθμολογούνται, όπως και οι εκπαιδευτικοί, ως η εκπαίδευση να είναι ένα παιχνίδι επιβίωσης τύπου Survival, αλλά οι γονείς θα έχουν το δικαίωμα (!) της επιλογής. Οι αξιολογήσεις θα είχαν νόημα αν γίνονταν από την ίδια την εκπαιδευτική και γονεϊκή κοινότητα με στόχο την ανατροφοδότηση, την εξέλιξη, την ενίσχυση και την βελτίωση του δημόσιου σχολείου και όχι την κατηγοριοποίηση και την διάλυσή του.
Η συνταγματική υποχρέωση της Πολιτείας για δημόσια και δωρεάν Παιδεία γίνεται κουρελόχαρτο στο όνομα των αγορών και του κέρδους.
Η επιλογή των διευθυντών, με κριτήρια τεχνοκρατικά και συμφωνημένα, κουμπώνει στη λογική του διευθυντή manager, της αυτόνομης σχολικής μονάδας που χρηματοδοτείται από την αγορά, του εκπαιδευτικού των skills και των επιχειρηματικών δεξιοτήτων. Οι υπερεξουσίες του διευθυντή και η ακύρωση του αποφασιστικού ρόλου του συλλόγου διδασκόντων, επιχειρούν να ολοκληρώσουν τη μετατροπή του σχολείου σε επιχείρηση
Σε αυτό τον καμβά, εντάσσοντας και ένα πυραμιδικό μοντέλο εξουσίας με τους μέντορες και τους συντονιστές, έρχεται και το νέο voucher για την εκπαίδευση και η ελεύθερη επιλογή σχολείου.
Σε αυτό τον σχεδιασμό η Πολιτεία θα παρακολουθεί και θα κερδίζει, οι σχολικές μονάδες και οι διευθυντές θα ανταγωνίζονται η μία την άλλη για να προσελκύσουν «πελάτες- voucher», τα ιδιωτικά σχολεία θα ενισχύονται, οι εκπαιδευτικοί θα ανταγωνίζονται ο ένας τον άλλο για να μονιμοποιηθούν ή να εξελιχθούν, πληρώνοντας συνεχώς μεταπτυχιακά και επιμορφώσεις, οι γονείς θα κάνουν δεκαπέντε δουλειές για να καταφέρουν να φοιτήσουν τα παιδιά τους σε ένα «ασφαλές» σχολείο και οι μαθητές;;;; Τα παιδιά μας… θα χωρίζονται σε παιδιά ανώτερου και κατώτερου θεού.
Πριν κάποιοι βιαστούν να πουν… μα δεν είναι κακό, ας διαβάσουν τα πρόσφατα συμπεράσματα από όπου εφαρμόστηκαν αυτές οι πολιτικές αυτές, σε Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ. Κοινό αποτέλεσμα αυτών των πολιτικών δεν ήταν η βελτίωση της εκπαίδευσης μέσω του ανταγωνισμού των σχολείων. Ηταν η απορρύθμιση της εκπαίδευσης ως δημόσιου αγαθού και η τραγική αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων σε αυτή.
Λίγες μέρες πριν κλείσουν τα σχολεία ο εκπαιδευτικός κλάδος βιώνει ένα ακόμα χτύπημα, με τους σχολικούς συμβούλους να επιδίδονται σε ένα κυνήγι μαγισσών για να εφαρμόσουν την ατομική αξιολόγηση στους νεοδιοριζόμενους, με την απειλή της μη μονιμοποίησης αν δεν συμμορφωθούν. Οι ομοσπονδίες και τα σωματεία απαντούν με απεργίες-αποχές από όλη αυτή την εξευτελιστική διαδικασία.
Ο αγώνας θα είναι συνεχής για το δημόσιο σχολείο που επιβάλλουν οι ανάγκες της εποχής μας!
Κανένα voucher δεν μπορεί και δεν πρέπει να εξαργυρώσει το παναθρώπινο δικαίωμα στη γνώση και την μόρφωση για όλες και όλους!
Σημειώσεις
1. Το 1946, ο Φρίντμαν αποδέχτηκε την πρόταση να διδάξει οικονομική θεωρία στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου. Εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου για τα επόμενα 30 έτη και συνεισέφερε στην δημιουργία μιάς επιστημονικής κοινότητας, η οποία έγινε γνωστή ως «Σχολή του Σικάγου» (Chicago School). Η Σχολή του Σικάγου χαρακτηριζόταν από την απόλυτη εμπιστοσύνη στην ικανότητα αυτορρύθμισης της αγοράς και τη δυσπιστία σε κάθε μορφής κρατικό παρεμβατισμό.
2. Ένα από τα πρώτα προσωνύμια που απέκτησε η Θάτσερ, κατά τη θητεία της ως υπουργός Παιδείας, ήταν το «Snatcher» = ο άρπαγας. Αυτό συνέβη γιατί το πρώτο μέτρο που πήρε ήταν η περικοπή του δωρεάν γάλακτος στα σχολεία, οπότε στις διαδηλώσεις ακουγόταν: «Thatcher Thatcher, Milk Snatcher». Η θατσερική νεοφιλελεύθερη πολιτική της ίδιας και των επιγόνων της (Μέιτζορ, Μπλερ κοκ) οδήγησε στη διάλυση και το ξεπούλημα της δημόσιας παιδείας.
Συνοπτικά τα βασικά μέτρα της Θατσερικής πολιτικής:
• Δραστική μείωση της κρατικής χρηματοδότησης
• Αναζήτηση από τα σχολεία πελατών-μαθητών που διέθεταν vouchers
• Αναζήτηση από τα σχολεία ιδιωτών επενδυτών – χορηγών
• Δίδακτρα στα πανεπιστήμια
• Αξιολόγηση των σχολείων από επιθεωρητές με εξαντλητικούς δείκτες μέτρησης, υποχρεωτικά σχέδια εργασίας και βάσει της επίδοσης των μαθητών τους
• Εθνικές εξετάσεις διαβάθμισης της επίδοσης των μαθητών
• Διαμόρφωση των Πινάκων Αξιολόγησης Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων» [Performance League Tables]. Τα σχολεία που βρίσκονταν στο βάθος του πίνακα συγχωνεύονται ή καταργούνται ή ψάχνουν για ιδιωτικό επενδυτή που θα τα αναλάβει
• Δημιουργία του εξωτερικού αξιολογικού μηχανισμού OFSTED (Office for Standards in Education)
• Διαμόρφωση προνομιακών τύπων σχολείων, που επιλέγουν τους μαθητές τους
• Εμπορευματοποίηση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, βίαιη είσοδος της αγοράς στην εκπαίδευση
• Διαρκής προπαγάνδα υποτίμησης και στιγματισμού του έργου των εκπαιδευτικών και των σχολείων
• Χτύπημα των συνδικάτων και νομοθεσία «απαγόρευσης» των απεργιακών δράσεων
