Για το νομοσχέδιο για το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΜΙΑ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ

(Αριστερή Ανασύνθεση, Σύγχρονο Κομμουνιστικό Σχέδιο, ανένταχτοι/ες)

1. Το νομοσχέδιο της κυβέρνησης με τίτλο «Ισότητα στον πολιτικό γάμο, τροποποίηση του αστικού κώδικα και άλλες διατάξεις» επιχειρεί να ρυθμίσει τα ζητήματα γάμου, διακρίσεων και τεκνοθεσίας και για τα ομόφυλα ζευγάρια. Επεκτείνει τον πολιτικό γάμο μεταξύ δύο ομόφυλων άρα και ό,τι δικαιώματα απορρέουν από αυτόν. Πρόκειται για μία αναγκαία, πολύ αργοπορημένη διευθέτηση δικαιωμάτων που θα έπρεπε να είναι αυτονόητη και προέκυψε κάτω και από την πίεση της ΕΕ προς την κυβέρνηση της ΝΔ που ολιγωρούσε λόγω εσωτερικών διαφωνιών. Είναι αποτέλεσμα πίεσης φυσικά και από τους συλλογικούς αγώνες του ΛΟΑΤΚΙ κόσμου, του προοδευτικού λαϊκού κινήματος και της Αριστεράς, αλλά και βαθιών κοινωνικών αλλαγών και αναγκών στον σύγχρονο κόσμο. Πρόκειται, όμως, για μια διευθέτηση που φέρει ταυτόχρονα τη σφραγίδα της νεοφιλελεύθερης αστικής αντίληψης περί ατομικών δικαιωμάτων έξω από τον κοινωνικό πυρήνα τους, η οποία αναγκάζεται να συγκρουστεί εν μέρει με τη νεοσυντηρητική, ακροδεξιά, οπισθοδρομική και θρησκόληπτη αστική τάση. Σε μία χώρα όπου η εκκλησία ασκεί ακόμα σοβαρή εξουσία και επιρροή στο λαό και τους φορείς της πολιτικής εξουσίας, φρενάρει και αλλοιώνει συνειδήσεις και πολιτικές αποφάσεις. Σε μία χώρα όπου οι γυναίκες ψήφισαν το 1952, ενώ στην Ελεύθερη Ελλάδα στα αντάρτικα βουνά είχαν ήδη ασκήσει το δικαίωμα από το 1944. Όπου το προικοσύμφωνο και ο πατέρας – αρχηγός της οικογένειας καταργήθηκαν το 1983 κι όπου η νομική μορφή αναγνώρισης των ομόφυλων σχέσεων με το σύμφωνο συμβίωσης ψηφίστηκε το 2015. Από αυτή τη σκοπιά, το νομοσχέδιο ανταποκρίνεται πολύ καθυστερημένα στην κατοχύρωση της ισονομίας ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού απέναντι στο γάμο, την τεκνοθεσία και τα γονεϊκά δικαιώματα, στην εργασία και την κληρονομιά.
2. Η στάση της Αριστεράς και του κομμουνιστικού κινήματος σε τέτοιου τύπου διαταξικά δημοκρατικά δικαιώματα δεν μπορεί παρά να είναι θετική, γνωρίζοντας μεν τα ταξικά όρια των τυπικών – νομικών διευθετήσεων, αλλά χωρίς να παραγνωρίζουν την ανάγκη αναγνώρισης και διεύρυνσής τους σε όλους και όλες ανεξαρτήτως τάξης, περιουσίας, ιδιοκτησίας, φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού, φυλής και έθνους. Η τυπική αναγνώριση, ισότητα και ισονομία δεν εξασφαλίζει προφανώς και την ουσιαστική πλευρά τους, σε μία εκμεταλλευτική κοινωνία όπου αναπαράγονται πολλά ιδεολογήματα και οι σχέσεις που στηρίζουν τη διατήρηση της ταξικής και άλλων μορφών ανισοτήτων (σεξισμός, ρατσισμός κλπ.). Από αυτή τη σκοπιά, ενώ είναι αναγκαίο να υπάρχει θεσμικό πλαίσιο ενάντια σε κάθε διάκριση λόγω ταυτότητας φύλου ή σεξουαλικού προσανατολισμού, εναπόκειται στα εργατικά – λαϊκά, φεμινιστικά και δημοκρατικά κινήματα να τα κατοχυρώνουν και να τα διευρύνουν διαρκώς με τους αγώνες τους και τον κοινωνικό έλεγχο στην πράξη, ειδικά για τα μέλη της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων, τους πιο αδύναμους/ες και πληττόμενους/ες. Για αυτό χρειάζεται πάλη για ίσα δικαιώματα στην εργασία και τον ελεύθερο χρόνο, για την προστασία και στήριξη της λαϊκής οικογένειας, των γυναικών και των ΛΟΑΤΚΙ, ενάντια σε κάθε μορφής διάκριση και στην έμφυλη καταπίεση από τις πιο απλές – και συχνά ασυνείδητες – έως τις πιο βίαιες μορφές της (παρενόχληση, κακοποίηση, βιασμός, γυναικοκτονία), για κατακτήσεις στο πεδίο της κοινωνικής αναπαραγωγής, για την οικοδόμηση αντισεξιστικής συνείδησης και κουλτούρας εντός όλων των κοινωνικών χώρων και κινημάτων.
3. Κι αυτό επειδή ακριβώς κάθε μία από τις δύο κύριες τάσεις της αστικής πολιτικής σήμερα συμφωνεί στη διατήρηση και διεύρυνση των πραγματικών ανισοτήτων, ενώ μπορεί να διαφωνούν στην τυπική αντιμετώπισή τους. Σε ζητήματα ατομικών δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ και γενικά, η δήθεν πιο «προοδευτική», φιλελεύθερη τάση της αστικής πολιτικής («κεντροδεξιά» ή σοσιαλφιλελεύθερη) προωθεί ζητήματα τυπικής εξίσωσης, ενώ η πιο συντηρητική αυταρχική Δεξιά και Ακροδεξιά αρνείται ακόμα και αυτή. Είναι εμφανές ότι και τα δύο ρεύματα διαπερνούν όχι μόνο τη ΝΔ, αλλά και το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ η Νέα Αριστερά κινείται στο πρώτο. Η αντιπαράθεση αυτών των αστικών ρευμάτων στο επίπεδο της τυπικής αναγνώρισης δεν αίρει επ’ουδενί την πλήρη συμφωνία τους στην ταξική αστική πολιτική και στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές λιτότητας που διαλύουν κάθε όψη κοινωνικής δομής και πρόνοιας και χειροτερεύουν το κόστος και τις συνθήκες ζωής για τα πιο λαϊκά στρώματα. Από αυτή τη σκοπιά πόσο αλήθεια επιδιώκουν, ακόμα και οι πλέον «φιλελεύθεροι», την «εξίσωση» και την άρση των διακρίσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα όταν δυσχεραίνουν με τις πολιτικές λιτότητας τις συνθήκες διαβίωσης, εργασίας και ζωής των πλέον πληττόμενων από αυτά; Και πόσο αλήθεια κόπτονται για την «υπεράσπιση της οικογένειας και των παιδιών» οι πλέον συντηρητικοί όταν στηρίζουν όλες τις πολιτικές που μειώνουν μισθούς, ανεβάζουν το κόστος διαβίωσης και ειδικά στα βρεφικά είδη, διαλύουν τους βρεφονηπιακούς σταθμούς και κάθε δομή κοινωνικής πρόνοιας; Πόσο αληθινή είναι η αγωνία τους για την υπογεννητικότητα στη χώρα μας όταν, σύμφωνα με μελέτες, η ανατροφή ενός παιδιού μέχρι 16 ετών απαιτεί κατά μέσο όρο 233.000 ευρώ και «περίπου 13.000 ευρώ το χρόνο για τα βασικά έξοδα, τα φροντιστήρια και τις εξωσχολικές δραστηριότητες» (Καθημερινή, 30/1/24), ενώ την ίδια στιγμή ο κατώτατος μισθός δυο εργαζόμενων μελών μιας οικογένειας, ετερόφυλης ή ομόφυλης, δεν φτάνει ούτε τα 20.000 ευρώ το χρόνο;
4. Η κίνηση αυτής της αναγνώρισης γίνεται αναμφίβολα κάτω από την πίεση των χρόνιων διεκδικήσεων του φεμινιστικού και ΛΟΑΤΚΙ κινήματος, αλλά και την υπαρκτή ανάγκη του σημερινού καπιταλισμού να διαχειριστεί τις αντιφάσεις του έως τώρα δεδομένου μοντέλου της πυρηνικής οικογένειας. Η οικογένεια είναι μία εξελισσόμενη κοινωνική μορφή μέσα στο χρόνο και τις τρέχουσες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες. Αποτελεί οικονομικό κύτταρο της εκμεταλλευτικής κοινωνίας και πεδίο αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης, ανατροφής της νέας γενιάς, κύτταρο εμπέδωσης της κυρίαρχης ηθικής και ιδεολογίας. Ο γάμος αποτελεί τη νομική έκφραση αυτού του θεσμού. Η αστική πυρηνική οικογένεια είναι από τη θέση της αντιδραστική και βρίσκεται σε κρίση. Η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και μέσων, η διεθνοποίηση της παραγωγής, η έξοδος των γυναικών στην παραγωγή, η αυτοματοποίηση λειτουργιών του νοικοκυριού μέσω της ανάπτυξης της επιστήμης, η συσσώρευση του πληθυσμού στα μεγάλα αστικά κέντρα και ταυτόχρονα οι κατακτήσεις του εργατικού, του φεμινιστικού και ΛΟΑΤΚΙ κινήματος αποτελούν στοιχεία που επιτείνουν την κρίση της σημερινής μορφής της οικογένειας. Απαιτούν την ουσιαστική ισότητα σε κάθε πτυχή των κοινωνικών σχέσεων. Από τη μία διαμορφώνονται δυνατότητες διαβίωσης του ανθρώπου ανεξάρτητα και έξω από το στενό πλαίσιο της πυρηνικής οικογένειας, ελεύθερης συμβίωσης, ανάπτυξης ελεύθερων σχέσεων, από την άλλη ο καπιταλισμός δε μπορεί να υπερβεί αυτόματα την πυρηνική οικογένεια γιατί την χρειάζεται να αναλαμβάνει αυτή – και όχι το κεφάλαιο – μέρος των λειτουργιών της κοινωνικής αναπαραγωγής. Στο πλαίσιο αυτό οξύνεται η πολιτικοϊδεολογική επίθεση απέναντι στα φεμινιστικά και ΛΟΑΤΚΙ αιτήματα και δικαιώματα από ένα, συχνά – αλλά όχι μόνο – ακροδεξιό, συντηρητισμό, ενώ ταυτόχρονα διευρύνονται οι έμφυλες και οι σεξουαλικές ταυτότητες και σχέσεις και μετασχηματίζεται ο ρόλος της πυρηνικής οικογένειας. Στην προσπάθεια να διαχειριστεί αυτές τις αντιφάσεις ο σημερινός καπιταλισμός ενσωματώνει και νέες μορφές οικογένειας: μονογονεικές οικογένειες, οικογένειες ομόφυλων κλπ.
5. Η έκφραση της ανθρώπινης σεξουαλικότητας, οι μορφές των ερωτικών σχέσεων, ο έρωτας, η μητρότητα και πατρότητα, επίσης δεν αποτελούν εξωιστορικά, αναλλοίωτα, παγιωμένα πολιτισμικά στοιχεία, αλλά διαμορφώνονται μέσα στο εκάστοτε κοινωνικοοικονομικό σύστημα και ιστορική περίοδο. Η ανθρώπινη σεξουαλικότητα εκφράζεται μέσα στους αιώνες, σε κάθε κοινωνία και γεωγραφικό πλάτος με μεγάλη ποικιλομορφία και διαφορετικές πρακτικές, υπερβαίνοντας και το δίπολο ετεροφυλοφιλία-ομοφυλοφιλία. Το σεξ, η σεξουαλικότητα και η πολυμορφία τους αποτελούν στοιχείο του ανθρώπινου πολιτισμού. Απόκλιση από τη φυσιολογία και τον πολιτισμό του ανθρώπινου γένους είναι ακριβώς η προσπάθεια επιβολής μόνο μίας συγκεκριμένης, ιστορικά διαμορφωμένης μορφής έκφρασης της σεξουαλικότητας, της ετεροφυλοφιλίας, ως της μόνης «φυσιολογικής», «αιώνιας» και «ηθικής». Αυτή η αντιδιαλεκτική προσέγγιση επιβάλλεται από τα θρησκευτικά δόγματα, που όσο πιο εξουσιαστικά γίνονται τόσο πιο τιμωρητικά ήταν και είναι απέναντι στην έκφραση της σεξουαλικότητας, της ερωτικής συντροφικότητας και απόλαυσης του ανθρώπου (ειδικά των γυναικών και των ΛΟΑΤΚΙ). Επιβάλλεται, όμως, κι από τους υποστηρικτές της πρώιμης αστικής ηθικής, με το μανδύα της επιστήμης. Χρειάζεται να αποκρούσουμε με επιχειρήματα και τα ρεύματα του θρησκευτικού φονταμενταλισμού, αλλά και του επιστημονικοφανούς βιολογικού ντετερμινισμού που ταυτίζει αυθαίρετα τη βιολογική με την κοινωνική διάσταση του φύλου.
6. Ο δικός μας ορίζοντας, ο ορίζοντας μίας κοινωνίας χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, δεν είναι η υποστήριξη της σημερινής μορφής οικογένειας και της νομικής έκφρασης του γάμου, αλλά η άρση κι ο μετασχηματισμός τους προς μία κατεύθυνση ελεύθερων σχέσεων και συμβίωσης, με οργανωμένη συλλογική ανατροφή των παιδιών με τη φροντίδα της κοινότητας και πλήρη εξασφάλιση των πόρων και των δομών για αυτό. Παλεύουμε για μία κοινωνία όπου η ανθρώπινη σεξουαλικότητα θα αναπτύσσεται ελεύθερα και με συναίνεση ανάμεσα στους ανθρώπους. Μία κοινωνία που θα κατακτά μία νέα έννοια της συντροφικότητας και του έρωτα πέρα από την μοναξιά των σύγχρονων κοινωνιών, πέρα και έξω από τους νόμους της εξουσίας, του χρήματος και της ιδιοκτησίας που διαπερνούν τις σχέσεις των ανθρώπων στις εκμεταλλευτικές κοινωνίες. Μία κοινωνία που θα διαμορφώνει μία νέα αντίληψη για την ανατροφή των παιδιών, συλλογική, κοινωνική, έξω από την εγωιστική ιδιοκτησιακή και καταπιεστική λογική σήμερα. Σε αυτή την πορεία εμπνεόμαστε από τα παραδείγματα της πρώιμης ΕΣΣΔ και της σημερινής Κούβας. Της ΕΣΣΔ όπου αμέσως μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση το 1917, και πριν από κάθε άλλη χώρα στη «φιλελεύθερη» Δύση, ακυρώθηκαν όλοι οι νόμοι εναντίον της ομοφυλοφιλίας από τη νέα επαναστατική κυβέρνηση, ο γάμος και το συναινετικό σεξ θεωρήθηκε προσωπικό ζήτημα και οι ομοφυλόφιλοι ήταν ελεύθεροι να ζήσουν όπως ήθελαν χωρίς την παρέμβαση του κράτους. Και όπου, αντίστροφα, η υποχώρηση, ο εκφυλισμός και η ήττα της επανάστασης οδήγησαν στην αναγέννηση όλων των καταπιεστικών μορφών και στερεοτύπων ενάντια στις γυναίκες και τους ομοφυλόφιλους στη δεκαετία του ‘30. Εμπνεόμαστε και από το παράδειγμα της σημερινής Κούβας όπου ύστερα από πλατιά συζήτηση στην κοινωνία, δημόσια αυτοκριτική του Κομμουνιστικού Κόμματος για τη λάθος στάση που είχε παλιότερα απέναντι στους ομοφυλόφιλους (ακόμα και με διώξεις και φυλακίσεις) και μετά από δημοψήφισμα με πλειοψηφία δύο τρίτων, θεσμοθετήθηκε ένα πολύ προοδευτικό πλαίσιο για την άρση των διακρίσεων, το γάμο και την τεκνοθεσία για όλα τα ζευγάρια, ετερόφυλα και ομόφυλα. Ένα πλαίσιο που επιτρέπει και την παρένθετη κύηση στο πλαίσιο του αλτρουϊσμού, με την ευθύνη του κράτους, έξω από κάθε εμπορευματοποίηση.
7. Διατηρούμε σταθερή τη στρατηγική οπτική μας, αλλά ταυτόχρονα δεν εθελοτυφλούμε μπροστά στους αναγκαίους άμεσους στόχους για την άρση των νομικών εμποδίων που θέτει σήμερα το αστικό κράτος απέναντι στις διαπροσωπικές σχέσεις, δημιουργώντας κοινωνικό ρατσισμό και προβλήματα στη συμβίωση ομόφυλων ζευγαριών και των παιδιών που ανατρέφουν. Για αυτό θεωρούμε αναγκαίο και στοιχειώδες σήμερα το να ισχύει για αυτά ό,τι ισχύει θεσμικά και για τα ετερόφυλα ζευγάρια και τα παιδιά τους. Τοποθετούμαστε από μία σκοπιά υπεράσπισης των ατομικών δικαιωμάτων μέσα στο κοινωνικό πεδίο, με την οπτική της ανατροπής των υλικών όρων που επιβάλλουν και διαιωνίζουν την καταπίεση, γεννούν τις διακρίσεις και τα αντιδραστικά ιδεολογικά στερεότυπα και συμπεριφορές. Παλεύουμε για την ανάγκη επιβολής κατακτήσεων σήμερα που είναι σημαντικές για τη βελτίωση της ζωής όλων μας, ειδικά των πλέον πληττόμενων και καταπιεσμένων μελών της κοινωνίας. Αγωνιζόμαστε για την συνένωση των αντιστάσεων τους, με ένα βαθύτερο αντικαπιταλιστικό περιεχόμενο που να αναδεικνύει την προοπτική της συνολικής απελευθέρωσης. Το να αρνείται κάποιος/α την αναγκαιότητα για το γάμο ομοφυλοφίλων επειδή είμαστε εναντίον του γάμου γενικά είναι το ίδιο παράλογο με το να αρνείται κάποιος/α το εργατικό δίκαιο ή τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας επειδή είμαστε κατά της μισθωτής εργασίας γενικά.
8. Από αυτή τη σκοπιά, προκαλεί δυσάρεστη εντύπωση και δημιουργεί μεγάλα ερωτηματικά η τοποθέτηση της ΚΕ του ΚΚΕ (29/1/24) που καταλήγει να απορρίπτει τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, αλλά ακόμα και το σύμφωνο συμβίωσής τους, επειδή η τεκνοθεσία μπορεί να συνδεθεί με την παρένθετη κύηση και η τελευταία μπορεί να έχει και εμπορευματική χρήση. Το ΚΚΕ δεν πέφτει απλώς στην αποπροσανατολιστική παγίδα της ΝΔ που μετατόπισε τη συζήτηση στο ζήτημα της τεκνοθεσίας και της παρένθετης κύησης για να διαχειριστεί τις εσωτερικές αντιφάσεις της. Καταλήγει σε μία αντίστροφη συνεπαγωγή που με κραυγαλέα συντηρητικά επιχειρήματα βιολογικού ντετερμινισμού απορρίπτει συλλήβδην το γάμο και το σύμφωνο συμβίωσης για τα ομόφυλα ζευγάρια επειδή οδηγούν στην «παράκαμψη της αντικειμενικής συμπληρωματικότητας γυναίκας – άνδρα στην αναπαραγωγή του είδους» και «κατοχυρώνει γονεϊκότητα σε άτομα του ίδιου φύλου, οδηγεί στον αποκλεισμό είτε της μητρότητας, είτε της πατρότητας. Θεσμοθετεί τη διπλή γονική μητρότητα ή διπλή γονική πατρότητα αντίστοιχα. Η έννοια της διπλής ομόφυλης γονεϊκότητας στην ουσία αποκόπτει την έννοια της γονικής ευθύνης από την αντικειμενική κοινωνική και βιολογική βάση της»! Πρόκειται για θλιβερή αντικατάσταση του μαρξισμού από έναν αστικό θετικισμό που καμία σχέση δεν έχει με τις παρακαταθήκες της Οκτωβριανής Επανάστασης ή την προοδευτική αντίληψη της σημερινής Κούβας. Η ΚΕ του ΚΚΕ ορθά ασκεί κριτική στην Εκκλησία που εναντιώνεται στο γάμο και την τεκνοθεσία των ομόφυλων ζευγαριών διότι δήθεν αντιβαίνουν «στη δοσμένη «από τον θεό» συμπληρωματικότητα άνδρα – γυναίκας». Η ίδια όμως υπερασπίζεται την ίδια αντιδιαλεκτική αντίληψη περί «συμπληρωματικότητας άνδρα – γυναίκας» αντικαθιστώντας απλά το θεό από τη φύση και τη βιολογία…
9. Όσον αφορά στο ζήτημα της παρένθετης κύησης και μητρότητας είμαστε αντίθετες και αντίθετοι σε κάθε εμπορευματική χρήση της. Η χώρα μας έχει σχετικό πλαίσιο από το 2002 για ετερόφυλα ζευγάρια και μόνες γυναίκες, που επεκτάθηκε από την κυβέρνηση Σαμαρά το 2014 σε μία προσπάθεια να καταστεί προορισμός «ιατρικού τουρισμού» για αυτό το λόγο. Γύρω από αυτό έχει αναπτυχθεί ένα κύκλωμα παραεμπορίου και trafficking που συνιστά ακραία εκμετάλλευση για φτωχές, περιθωριοποιημένες γυναίκες, ειδικά μετανάστριες. Αποτελεί ένα εμπόριο μήτρας από τα οικονομικά ανώτερα στρώματα, είτε αφορά ομόφυλες είτε ετερόφυλες οικογένειες. Και για αυτό θα πρέπει να υπάρχουν ισχυροί φραγμοί και προϋποθέσεις στο πότε και για ποιους λόγους μπορεί να επιτρέπεται. Και να πραγματοποιείται αποκλειστικά εντός ενός δημόσιου συστήματος υγείας με ανάλογη παρακολούθηση, έλεγχο και επίβλεψη, χωρίς καμία εμπορευματική αξιοποίηση.

Πάλη εδώ και τώρα για:

– νομοθετική κατοχύρωση της γυναικοκτονίας, του πολιτικού γάμου ομόφυλων ζευγαριών και της τεκνοθεσίας με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις που έχουν και τα ετερόφυλα ζευγάρια

– κατοχύρωση ίσων δικαιωμάτων στην εργασία, τη ζωή και τον ελεύθερο χρόνο ενάντια στις διακρίσεις λόγω ταυτότητας φύλου ή σεξουαλικού προσανατολισμού

– δημόσια και δωρεάν δίχρονη προσχολική αγωγή σε κατάλληλους χώρους με όλες τις αναγκαίες υποδομές και προσωπικό, γονεϊκές παροχές και άδειες ανατροφής παιδιών σε όλα τα ζευγάρια

– δημόσιες – κοινωνικές δομές προστασίας ενάντια στην ενδοοικογενειακή βία, την έμφυλη καταπίεση και κακοποίηση

– απλοποίηση και αποκλειστικά δημόσια ευθύνη του συστήματος τεκνοθεσίας, αποϊδρυματοποίηση των παιδιών, κατάργηση των ιδιωτικών και εκκλησιαστικών ιδρυμάτων για παιδιά