Η Οκτωβριανή Επανάσταση και οι ανολοκλήρωτες επαναστάσεις στη Γερµανία, την Αυστρία και την Ουγγαρία που τη συνόδευαν, έναν περίπου αιώνα µετά την εκδήλωσή τους εξακολουθούν να αποτυπώνουν την παρουσία τους στη συγκρότηση της συλλογικής µνήµης, ακόµη και στη σχηµατοποίηση στάσεων και πολιτικών συµπεριφορών. Μετά την Παρισινή Κοµµούνα, η Οκτωβριανή Επανάσταση ήταν το πρώτο ουσιαστικά εγχείρηµα που από την αυγή του έφερε στο προσκήνιο πρωτόγνωρες µορφές κοινωνικής χειραφέτησης και απόπειρες µετάβασης σε µια κοινωνία απελευθερωµένη από οποιαδήποτε ταξική εκµετάλλευση. Του Αλέκου Αναγνωστάκη
Ένα εγχείρηµα που έµεινε όµως στη µέση. Για να µεταλλαχθεί σιγά αλλά σταθερά, στο τέλος, στο αντίθετό του και να καταλήξει «στη µεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή του 20ού αιώνα», την κατάρρευση των χωρών της Ανατολής.
Αδιάκοπα, ιδιαίτερα µάλιστα την τελευταία δεκαετία, ένας καταιγισµός από αφιερώµατα στον Τύπο, ντοκιµαντέρ, αποµνηµονεύµατα, αφηγήµατα, βιογραφίες, µαρτυρίες, συνεντεύξεις, ηµερολόγια, ιστοριογραφικά έργα, ντοκουµέντα, φωτογραφικά λευκώµατα αποκαλύπτουν το εντεινόµενο ενδιαφέρον για την ιστορία από όλες τις τάξεις, τα στρώµατα και τα ρεύµατα.
Αυτή η εντατική επιστροφή στο πιο ευµετάβλητο, το παρελθόν, αυτό το ενδιαφέρον για την ιστορία, έχει να κάνει κυρίως µε τα όσα έρχονται. Το ιστορικό ενδιαφέρον κορυφώνεται και επιστρέφει τελικά εδώ, στους σηµερινούς κοινωνικοπολιτικούς συσχετισµούς, για να επιδράσει επάνω τους.
Για την αστική τάξη, το παρελθόν που εισβάλλει στο παρόν, µε τέτοια µάλιστα ποιότητα, οφείλει να µετασχηµατιστεί σύµφωνα µε τις σύγχρονες στρατηγικές επιδιώξεις της.
Η απάντηση εποµένως ποια είναι «τελικά» η αλήθεια και ποιος «εντέλει» έχει δίκιο θα δοθεί περισσότερο και πιο καθαρά από ποτέ στη συγκεκριµένη ιστορία, όπως µετασχηµατίζεται στις σηµερινές αντικειµενικές συνθήκες, στους σηµερινούς συσχετισµούς και στη δυναµική τους.
Η εξελισσόμενη κρίση αλλά και τα κρισιακά φαινόμενα που προηγήθηκαν έχουν ήδη ανοίξει την αυλαία ενός νέου βαθύτερου ιστορικού κλονισµού των σύγχρονων αντιδραστικών µετασχηµατισµών. Στη σκηνή του κόσµου εµφανίζεται τόσο η ανερχόµενη καπιταλιστική βαρβαρότητα όσο και η εκτίναξη όλων των βασικών αντιθέσεων και εκρηκτικών δυνατοτήτων της εκµεταλλευτικής κοινωνίας για την αναστροφή της αστικής ηγεμονίας, την ανατροπή της θυελλώδους υπεροχής των αντεπαναστατικών τάσεων, που χαρακτηρίζει το γενικότερο τοπίο του σύγχρονου καπιταλισµού.
Στο πλαίσιο αυτό η «δικιά µας» ιστορία δεν µπορεί να ανέχεται το µεταµοντέρνο αστικό ιστορικό µίξερ που ανακατεύει, ισοπεδώνει και εξοµοιώνει το πολιτικά, θεωρητικά και ταξικά αντεργατικό και αντιδραστικό µε το –σχετικό πάντα– επαναστατικά πρωτοποριακό ή το εµβρυακά έστω επαναστατικά προωθητικό, ή ακόµη και µε το επαναστατικά λαθεµένο. Δεν µπορεί να δικαιώνει την οριστικά µεταλλαγµένη σοσιαλδηµοκρατία ή τα κυρίαρχα, αστικά τελικά, χαρακτηριστικά της «ρεαλιστικής» αυτοχαρακτηριζόµενης Αριστεράς.
Δεν µπορεί επίσης να δικαιώνει και να αθωώνει τη νωθρότητα ή την αυτάρκεια, τη στασιµότητα ή την υποτίµηση της στάσιµης και αφοµοιώσιµης Αριστεράς απέναντι σε όσους επιµένουν επαναστατικά για την κάλυψη των αναπόφευκτων κενών, των απάτητων ακόµη περιοχών της πολιτικής και της ιδεολογίας, των ανερµήνευτων τόπων, των υποκειµενικών λαθών του ίδιου του εργατικού επαναστατικού ρεύµατος σε µια πορεία ανασύνθεσης της σύγχρονης κοµµουνιστικής στρατηγικής – και εποµένως υπέρβασης όλων των τάσεων και των πλευρών του εκφυλισµού και της ήττας του επαναστατικού ρεύµατος που αποδείχτηκαν και αποδεικνύονται ιστορικά ανήµπορες να αναχαιτίσουν τις αντίπαλες δυνάµεις και να επανιδρύσουν µια νέα νικηφόρα προοπτική.
Η διαδικασία συγκέντρωσης των δυνάµεων ενός νέου εργατικού κοµµουνιστικού προγράµµατος βρίσκεται στην αρχική φάση της, σε εθνική και διεθνή κλίµακα, µε βάση την ασφυκτική ακόµη αστική ηγεµονία αλλά και την εµβρυακή, έµπρακτη, παρουσία ενός δυνάµει ηγεµονικού ενωτικού «παραδείγµατος». Είναι µια διαδικασία που θα ωριµάζει µαζί µε την αντικειµενική ανάπτυξη των αντιθέσεων της νέας κατάστασης και ανάλογα µε το επίπεδο της συνειδητής αξιοποίησής της από τους επαναστάτες.
Την εποχή µας τη βαραίνει το στρώµα του σηµερινού πολιτικού συσχετισµού. Σε γενικότερο όµως επίπεδο η νέα εποχή καθορίζεται από τη χωρίς προηγούµενο σύγκρουση ανάµεσα στην ακραία οπισθοδρόµηση που προβάλλουν οι καπιταλιστικοί µετασχηµατισµοί, την καταστροφική και αυτοκαταστροφική δυναµική της ατοµικής καπιταλιστικής ιδιοκτησίας και τις νέες δυνατότητες του κοινωνικού πολιτισµού.
Στον νέο αιώνα η προσπάθεια µιας κοµµουνιστικής θεωρητικής και πολιτικής τοµής θα κριθεί και θα διαµορφωθεί εντός της ιστορικής σύγκρουσης µε την πολύµορφη ολοκληρωτική «τροµοκρατική» εκστρατεία του κεφαλαίου και του ιµπεριαλισµού, σε εσωτερική και διεθνή κλίµακα. Θα κριθεί και θα διαµορφωθεί από την ικανότητα των πρωτοπόρων ταξικών δυνάµεων να συνδυάζουν τη µαρξιστική πολιτιστική ανασυγκρότηση της στρατηγικής τους πρότασης µε την επαναστατική τακτική για τη συγκεκριµένη ιστορική περίοδο· από την ικανότητα σύνδεσης και µετασχηµατισµού των σηµερινών αγωνιστικών τάσεων των σύγχρονων κολασµένων µε την κήρυξη της επανάστασης, η οποία θα απαιτεί, θα απελευθερώνει και θα πολλαπλασιάζει όλες τις δηµιουργικές δυνατότητες του ανθρώπου. Μια ζωτική ανάγκη που βρίσκεται σε εκκρεµότητα από τη δεκαετία του 1930, από την εποχή της ιστορικής ήττας του επαναστατικού εργατικού ρεύµατος του µπολσεβικισµού, η οποία σφράγισε τη µετέπειτα εξέλιξη των ταξικών αγώνων.
Το ρεύµα του κόσµου της εργασίας και του πνεύµατος όλων των επιµέρους γενιών που έχουν την αγωνιστική εµπειρία από τη δραµατική πορεία µετάβασης στη σηµερινή συνταρακτική κατάσταση, οι συγκεκριµένοι άνθρωποι που δεν προσαρµόζονται «στο µικρότερο αριστερό κακό» και τις «αυθόρµητες» τάσεις αποκήρυξης του κοµµουνισµού, όσοι δεν βυθίζονται στη µοιρολατρία της διαρκούς αβεβαιότητας και του αιώνιου αυτοστοχασµού, αυτοί όλοι έχουν την κύρια ιστορική ευθύνη να αναβαθµίσουν τη συµβολή τους για την επανίδρυση του επαναστατικού προγράµµατος της εποχής µας.
Για τον δικό µας Οκτώβρη του 21ου αιώνα, που θα αφοµοιώνει και θα µετασχηµατίζει όλες τις µέχρι τώρα ήττες και όλες τις µέχρι τώρα νίκες. Στο κάτω κάτω δεν έχουµε πλέον να χάσουµε παρά µόνο τις σύγχρονες ηλεκτρονικές µας αλυσίδες. Μπορούµε όµως να κερδίσουµε έναν κόσµο ολόκληρο.
Στο νεκρό δάσος
Οι εξουσίες σήµερα χαϊδεύονται
σαν ερωτιάρες γάτες πάνω στις στέγες µας
οι πρόεδροι ανταλλάσσουν επισκέψεις
οι πατριάρχες πάλι ενθρονίζονται
κάτω από τα νόμιµα κάδρα σας µας περιπαίζουν.
Εγώ έχω µέσα στη θύµησή µου
την ώρα που ανέβαινε το πλήθος στις σκάλες
µε τη φωτιά
κρατώντας τη µεγάλη ταµπέλα
Όλη η εξουσία στα Σοβιέτ.
Έχω στη θύµησή µου την ατµοµηχανή που έφερε
τη νύχτα το Λένιν
τον έξαλλο Μαγιακόφσκι που πυροβολούσε
τους υπουργούς
τους φοιτητές αγκαλιασµένους µε τους χωριάτες.
Πώς βγήκανε πάλι απ’ αυτή τη φωτιά
ο Κος Διευθυντής
ο διπλωµατικός ακόλουθος
ο Κος Πρέσβης;
Και τώρα τι πρέπει να γίνει
σ’ αυτό το νεκροταφείο των ονοµάτων
σ’ αυτό το νεκροταφείο των λέξεων;
Πώς θα ξαναβαφτίσουµε τις πυρκαγιές
Ελευθερία, ισότητα, Σοβιέτ, εξουσία;
Απόσπασµα από το ποίηµα του Μιχάλη Κατσαρού «Στο νεκρό δάσος», από τη συλλογή Κατά Σαδδουκαίων.
Αναδημοσίευση απο το ΠΡΙΝ
