Γιατί ο κόσμος των κινημάτων ακολούθησε με τόση ευκολία τον Μελανσόν; Τι εξέφρασε αυτό το ρεύμα, με τα υψηλότατα ποσοστά στους εργαζόμενους και τη νεολαία;
Αν κάποιος παρακολουθούσε τα Μέσα ενημέρωσης ή κοινωνικής δικτύωσης στην Ελλάδα τις τελευταίες ημέρες θα σχημάτιζε την εντύπωση πως το σύνολο των ελληνικών πολιτικών δυνάμεων συμμετείχε στις γαλλικές εκλογές κι ότι μεγάλο μέρος των ελλήνων πολιτών είχε αποκτήσει πολιτικά δικαιώματα στην χώρα αυτή. Το γεγονός αυτό, αν και έγινε και αντικείμενο ειρωνείας ως δείγμα επαρχιωτισμού, είναι απόλυτα δικαιολογημένο: Εκλογές σε μια τόσο μεγάλη χώρα της ΕΕ – υπό οποιεσδήποτε συνθήκες – επηρεάζουν συνολικά την Ευρώπη. Πόσο μάλλον στο πλαίσιο μιας τόσο βαθιάς καπιταλιστικής κρίσης και φυσικά με την επισήμανση πως πρόκειται για τη Γαλλία, παραδοσιακό «εργαστήρι ιδεών»
Στις 11 Απριλίου στην αρχή ενός κείμενου που δόθηκε στη δημοσιότητα από μια μικρή συλλογικότητα που συμμετέχει στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ, την ΕΠΠΔ αναφερόταν:
«Αν υπήρχε μια χώρα όπου με τον καλύτερο τρόπο αποτυπώνονταν διαχρονικά οι κοινωνικές και πολιτικές τάσεις που γεννούσε ο καπιταλισμός αυτή σίγουρα ήταν και είναι η Γαλλία. Την τελευταία περίοδο στη Γαλλία επιδιώκεται η υπέρβαση της κρίσης με τη βίαιη αλλαγή εργασιακών σχέσεων και καταστροφή του κοινωνικού κράτους. Μεγάλες εργατικές κινητοποιήσεις ξέσπασαν, τα προάστια των μεταναστών βράζουν, τα δημοκρατικά δικαιώματα συνθλίβονται, η αστυνομική καταστολή εντείνεται. Την ίδια στιγμή στην πολιτική σκηνή το ανερχόμενο ακροδεξιό σκληρό ρεύμα της Λεπέν ισχυροποιείται, ακραίοι νεοφιλελεύθεροι με δεξιό ή σοσιαλιστικό μανδύα εμφανίζονται ως προστάτες της αστικής δημοκρατίας και στην Αριστερά κυριαρχεί πολυδιάσπαση κι αμηχανία. Θα μπορούσε να είναι και η μεγάλη εικόνα του κόσμου που ζούμε!»
Αυτή ακριβώς η εκτίμηση – που επιβεβαιώθηκε και από τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των εκλογών- είναι που δικαιολογεί πειστικά το ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Όλες οι πολιτικές δυνάμεις επεδίωξαν όχι μόνο να παρακολουθήσουν τις τάσεις που διαμορφώνονται στο πολιτικό «εργαστήρι» αλλά και μέσω της ταύτισης με την μία ή την άλλη τάση να αποκομίσουν πολιτικά οφέλη!
«Εγώ δεν είμαι Τσίπρας»
Η φράση που σημάδεψε το κυβερνητικό στρατόπεδο ήταν φυσικά το «Εγώ δεν είμαι ο Αλέξης Τσίπρας, δεν διαπραγματεύομαι 17 ώρες με ανθρώπους που με προσβάλλουν», που δήλωσε ο Ζαν-Λικ Μελανσόν, μιλώντας στον ιστότοπο της γαλλικής εφημερίδας Le Parisien. Την αρχική ταραχή διαδέχτηκε η οργή και οι άνθρωποι των «βρώμικων αποστολών», όπως ο Θ. Καρτερός, ξεκίνησαν ένα μπαράζ επιθέσεων που έφτανε στα όρια της χυδαιότητας. Έλα όμως που κάθε μέρα που περνούσε φαινόταν πως ο –εγώ δεν είμαι Τσίπρας- Μελανσόν διαμόρφωνε ένα σημαντικό εκλογικό ρεύμα, χτυπώντας ακόμα και την πόρτα του δεύτερου γύρου; Κανένας ενδοιασμός για τους αδίσταχτους αμοραλιστές του ΣΥΡΙΖΑ, σαν να μην τους είχε φτύσει κατάμουτρα ο Μελανσόν δήλωναν ένας – ένας την στήριξή τους. Το γεγονός πως το, απλά, ριζοσπαστικό πρόγραμμα του Μελανσόν δεν έχει καμιά σχέση με την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ είναι λεπτομέρειες για τους χωρίς ηθικό φραγμό εραστές της εξουσίας.
«Έχω γενέθλια την ίδια μέρα με τον Φιγιόν»
Θεωρητικά στο χώρο της Δεξιάς θα έπρεπε να υπάρχει ικανοποίηση: τα δύο σύγχρονα ρεύματα του καπιταλισμού, η σκληρή εθνικιστική λαϊκιστική τάση από τη μία και η σκληρή νεοφιλελεύθερη από την άλλη κυριάρχησαν! Κι όμως, παγωμένα χαμόγελα κι αμηχανία διαδέχτηκαν τα αποτέλεσμα: ο πάντα …οξυδερκής Κυριάκος είχε σπεύσει να ταυτιστεί με τον Φιγιόν, χαρακτηρίζοντας τη νίκη του στις εσωκομματικές εκλογές ως «δικαίωση του κοινού αγώνα κατά του λαϊκισμού» (είχε εντοπίσει και την κοινή ημέρα γενεθλίων τους αλλά αυτό ας το αφήσουμε…) ενώ στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας συνυπάρχουν και οι δύο τάσεις. Κυρίως όμως η αμηχανία πηγάζει από την διαπίστωση πως η κυριαρχία των ρευμάτων αυτών δεν σημαίνει και ενίσχυση των παραδοσιακών πολιτικών σχηματισμών της Δεξιάς και του πολιτικού προσωπικού τους. Αντίθετα, μετά τις ΗΠΑ –και όχι μόνο- έχουμε και στη Γαλλία το φαινόμενο το παραδοσιακό πολιτικό προσωπικό της αστικής τάξης να πετιέται στο περιθώριο και οι ίδιοι οι μεγαλοεπιχειρηματίες ή τεχνοκράτες υπάλληλοί τους να μπαίνουν μπροστά!
«Χωρίς μεσάζοντες», που λέμε και στην Ελλάδα και κρύος ιδρώτας αρχίζει να λούζει τα μεγαλοστελέχη της ΝΔ που στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν επιπλέον το πρόβλημα πως τη σκληρή νεοφιλελεύθερη πολιτική του προγράμματος του Μακρόν την εφαρμόζει μια χαρά ο ΣΥΡΙΖΑ, «υπνωτίζοντας» μάλιστα σε μεγάλο βαθμό την κοινωνία, κάτι που δύσκολα θα έκανε η ΝΔ.
Για τους «σοσιαλιστές» τύπου ΠΑΣΟΚ οι εκλογές στη Γαλλία ήταν, επίσης, ψυχρολουσία.Το παραδοσιακά ισχυρό Σοσιαλιστικό κόμμα έπαψε να έχει κεντρικό πολιτικό ρόλο, δικαιώνοντας τις εκτιμήσεις πως στην εποχή του αδηφάγου, ολοκληρωτικού καπιταλισμού πολύ δύσκολα θα έχουν θέση. Πήγε περίπατο και η «αισιοδοξία» των τελευταίων μηνών, γεγονός που φαίνεται κι από την εσωκομματική κρίση που αντιμετωπίζουν και που έχει σαν επιφάνεια την διάταξη των στελεχών, πραγματική όμως ρίζα το στρατηγικό αδιέξοδο.
Κι η Αριστερά; Στο ίδιο έργο θεατές ή…
Για την Αριστερά έτσι κι αλλιώς η Γαλλία ήταν αγαπημένο πεδίο. Στην τωρινή συγκυρία μεγάλο της κομμάτι λειτούργησε με το βλέμμα στραμμένο στην Ελλάδα και τις άμεσες πολιτικές επιδιώξεις. Δεν έλειψαν φυσικά τα γραφικά φαινόμενα αντιπαράθεσης με όρους «οπορτουνιστές του Μελανσόν» ή «σεχταριστές του Πουτού». Όμως υπήρξε αξιόλογος προβληματισμός και σχετική αρθρογραφία.
Την πιο απλή στάση είχε το ΚΚΕ: τους κατήγγειλε όλους ως όργανα του κεφαλαίου, τους αριστερούς υποψήφιους ως «οπορτουνιστές» και «τροτσκιστές» και καθάρισε.
Αξίζει όμως να στηλιτευτεί μια πραγματική αθλιότητα: Στην εκτίμηση των αποτελεσμάτων στον Ριζοσπάστη η ΛεπΈν χαρακτηρίζεται ως «ευρωσκεπτικίστρια»! Έτσι απλά! Δεν είναι ακροδεξιά, ρατσίστρια, εθνικίστρια, τίποτα από όλα αυτά! Τυχαίο; Ίσως όχι, αν σκεφτούμε πως στο 20ο συνέδριο του Κόμματος, με τον ίδιο ακριβώς όρο, του «ευρωσκεπτικιστή» χαρακτηρίζονταν δυνάμεις της Αριστεράς όπως η ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Μέχρι εκεί η τύφλωση, να ταυτίζει αριστερές δυνάμεις με τη Λεπέν; Δυστυχώς, είναι πιθανόν…
Στη ΛΑΕ η αρχική, αμήχανη παρακολούθηση της πορείας του Μελανσόν μετατρεπόταν σταδιακά σε ενθουσιώδη υποστήριξη, όσο οι δημοσκοπήσεις κατέγραφαν την ανοδική του τάση. Η άνευ όρων ταύτιση με έναν υποψήφιο που δήλωνε «σοσιαλδημοκράτης», που το πρόγραμμά του σε καμιά περίπτωση δεν ξεπερνούσε ένα απλό μεταρρυθμιστικό σχέδιο, σίγουρα γεννά ερωτηματικά. Το πιο απλό από αυτά αφορά την έλλειψη οποιουδήποτε διδάγματος από το πρόσφατο παρελθόν στην χώρα μας. Αν προχωρήσουμε παραπέρα, τα ερωτήματα γίνονται πολύ πιο έντονα με δεδομένες τις θέσεις για τα κεντρικά ζητήματα της ΕΕ, του ευρώ, των εθνικοποιήσεων κ.λπ. Προφανώς και το κοινωνικό ρεύμα που έφερε στο προσκήνιο ο Μελανσόν είναι ελπιδοφόρο και χρήζει προσοχής. Άλλο αυτό και άλλο η ταύτιση, ανεξήγητη (;) για χώρο που αυτοπροσδιορίζεται στην ριζοσπαστική αριστερά, τμήματά της δε και στην κομμουνιστική.
Οι δυνάμεις που συγκροτούν το μέτωπο της ΑΝΤΑΡΣΥΑ τοποθετήθηκαν υπέρ του υποψήφιου του ΝPA, Πουτού και τώρα είναι αντιμέτωπες με τα ίδια θεμελιώδη ερωτήματα: Γιατί ο κοινωνικός ριζοσπαστισμός που εκφράστηκε με τον πιο έντονο τρόπο στις μεγάλες εργατικές και νεολαιίστικες κινητοποιήσεις δεν έστρεψε καν την προσοχή του προς τα δύο τμήματα της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς που αθροιστικά συγκέντρωσαν 1,7%, πολύ μακριά όχι μόνο από τις ανάγκες και τις δυνατότητες αλλά και από ποσοστά που οι ίδιοι σχηματισμοί κατέγραφαν σε παλαιότερες αναμετρήσεις;
Γιατί ο κόσμος των κινημάτων ακολούθησε με τόση ευκολία τον Μελανσόν; Τι εξέφρασε αυτό το ρεύμα, με τα υψηλότατα ποσοστά στους εργαζόμενους και τη νεολαία; Η πρώτη απάντηση που δίνεται πως «ο κόσμος πάει πιο εύκολα στην ανάθεση» έχει μέρος της αλήθειας αλλά μέρος, και μάλιστα μικρό! Αν αλλάξουμε τα ονόματα, εύκολα αναγνωρίζουμε πρόσωπα και καταστάσεις στην Ελλάδα των τελευταίων χρόνων.
Πάντα θα υπάρχει ένας Τσίπρας ή ένας Μελανσόν, το θέμα είναι εσύ – η Αριστερά δηλαδή-, τι λες και, κυρίως, τι πολιτική πρόταση καταθέτεις σε μια κοινωνία που καταρρέει κι αναζητεί διέξοδο.
Κι ο δεύτερος γύρος;
Ας κλείσουμε με την «πανστρατιά» των «δημοκρατικών» δυνάμεων για να «ηττηθεί η Λεπέν»! Και στην Ελλάδα κηρύχτηκε …επιστράτευση! Η Μέρκελ κι ο Σόιμπλε, ο Γιούνκερ κι ο Σούλτς, ο ΣΥΡΙΖΑ και η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι κι ο Λεβέντης από δίπλα αγωνίζονται να μας πείσουν πως πρέπει να επιλέξουν οι Γάλλοι τον τραπεζίτη των Ρότσιλντ για να σωθεί η «δημοκρατία». Η ήττα της Λεπέν είναι αδήριτη ανάγκη, δε θα τη νικήσει όμως ο Μακρόν αλλά οι εργαζόμενοι κι η νεολαία. Είναι ανησυχητικό πως και στην Αριστερά υπάρχουν φωνές που καλούν κι αυτές στην «πανστρατιά», ο Μελανσόν πετάει το μπαλάκι στους ψηφοφόρους του ενώ το μόρφωμα – ντροπή με τον ιστορικό τίτλο του ΚΚΓ καλεί ανοιχτά υπέρ του Μακρόν.
Ενθαρρυντικό πως τόσο στη Γαλλία, όσο και στην Ελλάδα – που μας αφορά και άμεσα – πληθαίνουν οι φωνές που θέτουν την ανεξαρτησία της Αριστεράς και από τα δύο κυρίαρχα ρεύματα του κτηνώδους καπιταλισμού ως προϋπόθεση για την ανασυγκρότηση και αντεπίθεσή της.
