Ποιος στηρίζει τον πλέον αποτυχημένο υπουργό Βασίλη Κικίλια και γιατί;
Υπάρχει ένας άνθρωπος στην Ελλάδα που με την έντονη δραστηριότητά του καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Είναι ο Αμερικανός πρέσβης Τζέφρι Πάιατ. Δεν έχει υπάρξει προκάτοχός του που να επισκεπτόταν τόσο συχνά υπουργούς της ελληνικής κυβέρνησης ή να δήλωνε τόσο ανοικτά την προτίμησή του για συγκεκριμένα πρόσωπα σε ρόλους κλειδιά για την ελληνική οικονομία, την άμυνα, τον πολιτισμό, την υγεία και την παιδεία.
Παρακάτω θα δούμε μερικά στιγμιότυπα από τη δραστηριότητα του ανδρός, που αποκαλύπτουν τις ιδιαίτερες σχέσεις της πρεσβείας των ΗΠΑ με την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Οι επαφές, οι επισκέψεις και οι δηλώσεις του πρέσβη δείχνουν ότι διαπρέπει σε ρόλο διαμεσολαβητή για τη σύναψη εμπορικών συμφωνιών με συγκεκριμένες πολυεθνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται ή σχεδιάζουν επιχειρηματική δραστηριότητα στη χώρα μας. Οικονομολόγοι και ειδικοί αναλυτές μπορούν να μας πουν ποιες από αυτές μεταφράζονται σε χρήμα και ανάπτυξη, και ποιες σε χρέος. Σίγουρα όμως είναι πολλά τα λεφτά, όπως πολλά είναι τα υπουργεία με τα οποία συνομιλεί απευθείας η αμερικανική πλευρά.
Διαβάζουμε χαρακτηριστικά σε άρθρο του ίδιου του Αμερικανού πρέσβη στα ΝΕΑ στις 3 Μαΐου 2020: «Οι αμερικανικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα επέδειξαν τεράστια γενναιοδωρία και η ευρηματικότητά τους βοήθησε τη χώρα να αντιμετωπίσει την κρίση [σ.σ. στο πρώτο κύμα της πανδημίας]. Για παράδειγμα, οι Google, Cisco και Microsoft συνεργάζονται με τα υπουργεία Παιδείας, Υγείας, Τουρισμού και τον ΟΑΕΔ ώστε οι μαθητές να μπορούν να συνεχίσουν τα μαθήματά τους από το σπίτι, οι γιατροί να επικοινωνούν με ασθενείς εξ αποστάσεως και όσοι αναζητούν εργασία να βελτιώσουν τις ευκαιρίες τους για απασχόληση».
Στο ίδιο άρθρο, ο πρέσβης αναφέρει επί λέξει: «Συζητώ συχνά με τον υπουργό κ. Κικίλια για την άμεση ανταπόκριση της κυβέρνησής μας σε αυτή την πανδημία, για επενδύσεις στον τομέα της υγείας στην Ελλάδα και συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα των ΗΠΑ στην έρευνα και στους διαγνωστικούς ελέγχους που θα επιτρέψουν την επάνοδο της ομαλής οικονομικής δραστηριότητας. Αυτή η συνεργασία χτίζει στα θεμέλια που τέθηκαν κατά τις πρώτες μέρες της κυβέρνησης Μητσοτάκη, όταν ο υπουργός κ. Κικίλιας συναντήθηκε τον Ιούλιο με αμερικανικές εταιρείες».
Το προηγούμενο απόσπασμα δίνει μια αρκετά προφανή απάντηση στο ερώτημα ποιος στηρίζει τελοσπάντων αυτόν τον εξαφανισμένο, ανεκδιήγητο υπουργό, που όταν βγαίνει να μιλήσει δημόσια είναι κίνδυνος θάνατος για την ηρεμία και τη νοημοσύνη των πολιτών. Ο πιο αποτυχημένος υπουργός της κυβέρνησης, ο άμεσα πολιτικά υπεύθυνος για την κατάρρευση του συστήματος υγείας, που έφτασε να κατηγορήσει τους κατοίκους της Δράμας για τους θανάτους από COVID-19 στην πόλη, φαίνεται να ήταν από τις βασικές επιλογές, τους σταθερούς συνομιλητές της αμερικανικής πλευράς για την προώθηση εμπορικών συμφωνιών στον τομέα της Υγείας.
Βρισκόμαστε ακόμα στις αρχές Μαΐου του 2020. Η Ελλάδα τα έχει πάει καλά με το πρώτο λοκντάουν, η κοινή γνώμη δείχνει απεριόριστη εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση και στον καθηγητή Τσιόδρα, που είναι κάτι σαν ιερό πρόσωπο για την πλειοψηφία των πολιτών. Στον Τύπο των ημερών διαρρέει η είδηση για μία κλειστή συνάντηση, η οποία πραγματοποιήθηκε σε κεντρικό ξενοδοχείο των Αθηνών με πρωτοβουλία του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητήριου. Στη συνάντηση συμμετείχαν ο υπουργός Υγείας Β. Κικίλιας, ο υφυπουργός Β. Κοντοζαμάνης, ο αμερικανός πρέσβης και εκπρόσωποι φαρμακευτικών εταιρειών, μελών του Επιμελητηρίου.
***
Ο Τζέφρι Ρ. Πάιατ μεγάλωσε στη Λα-Χόγια της Καλιφόρνια. Διπλωμάτης καριέρας, με βαθμό Πληρεξούσιου Υπουργού, τοποθετήθηκε επικεφαλής της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα τον Σεπτέμβριο του 2016, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Κατά τα αμερικανικά ήθη, περιγράφει τον εαυτό του στο Twitter με την εξής χαριτωμένη φράση: «Husband, father, Californian, diplomat and weekend cyclist. US Ambassador to Greece». Έχει πραγματικά πάθος με το ποδήλατο και σε συνέντευξή του στην Καθημερινή τον περασμένο Σεπτέμβριο αποκαλύπτει τις αγαπημένες διαδρομές του στην Πελοπόννησο και κατά μήκος των ακτών της Αττικής, που του θυμίζουν τα μέρη του.
«Σκέφτομαι ότι η Ελλάδα όχι μόνο κατόρθωσε να υπερβεί την κρίση και να αλλάξει κεφάλαιο, αλλά κάποιος θα μπορούσε επίσης να ισχυριστεί ότι τα τελευταία τέσσερα χρόνια είναι τα καλύτερα στις σχέσεις Ελλάδας-ΗΠΑ κατά τη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών» δηλώνει περνώντας σε πιο ουσιαστικές πολιτικές πτυχές, στην ίδια συνέντευξη.
Μιλώντας στην ίδια εφημερίδα τον Ιούλιο του 2019, πάνω στην κυβερνητική αλλαγή, ξεκαθαρίζει ότι επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ σημειώθηκε πρόοδος στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, που με τη νέα κυβέρνηση αναμένει να επιταχυνθεί: «Είχαμε μια πολύ καλή και δυνατή σχέση κατά την περίοδο της κυβέρνησης Τσίπρα. Και νομίζω ότι πρέπει να πιστώσουμε στην προηγούμενη διοίκηση την πρόοδο που είχαμε, για παράδειγμα στη συνεργασία στους τομείς ασφάλειας και άμυνας. Τώρα έχουμε μια καθαρή δέσμευση από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και την ομάδα του να προχωρήσουμε ακόμη πιο γρήγορα».
Αυτά σημειώνει, εισαγωγικά, ο Τζ. Πάιατ, για να εξειδικεύσει στη συνέχεια: Αναφορικά με την αμυντική συνεργασία, «ο ρυθμός της είναι ο υψηλότερος δεκαετιών», αλλά «έχουμε δεσμευθεί σε διμερές επίπεδο, αυτή η συνεργασία να γίνει ακόμα μεγαλύτερη και πιο ουσιαστική για την επόμενη χρονιά». Ακόμη, μιλά για τις «ουσιαστικές συζητήσεις» που είχε ο Ν. Δένδιας στις ΗΠΑ, δηλώνει ενθουσιασμένος με την επιλογή της Νίκης Κεραμέως για το Υπουργείο Παιδείας, ενώ αναφέρεται και σε τρεις ακόμη υπουργούς ονομαστικά.
«Έλεγα πάντα ότι ο τομέας με τη μεγαλύτερη δυναμική ανάπτυξης είναι η ήδη ισχυρή σχέση μας σε εμπόριο και επενδύσεις. Είναι προφανώς ύψιστη προτεραιότητα για τον κ. Μητσοτάκη και την ομάδα του. Το κατάλαβα πολύ καθαρά στις συναντήσεις μου με τους υπουργούς Άδωνι Γεωργιάδη, Κωστή Χατζηδάκη, Κυριάκο Πιερρακάκη που είναι οι τρεις παίκτες-κλειδιά για την οικονομία, την ενέργεια και την ψηφιακή τεχνολογία». Γνωστοποιεί, μάλιστα, ότι είχε προηγηθεί τηλεφωνική επικοινωνία με τον υπουργό Εμπορίου Γουίλμπορ Ρος στον οποίο περιέγραψε «ορισμένες από τις ευκαιρίες που βλέπω με αυτήν την κυβέρνηση».
«Ο Αμερικανός πρέσβης έγινε φαν της κυβέρνησης Μητσοτάκη» γράφει το iefimerida.gr στις 2 Αυγούστου 2019 τονίζοντας ότι συναντά σχεδόν καθημερινά κάποιον υπουργό. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, ο Τζέφρι Πάιατ έδειξε ενθουσιασμένος μετά τη συνάντηση με τους υπουργούς Κυριάκο Πιερρακάκη, Βασίλη Κικίλια και τους υφυπουργούς Κοντοζαμάνη και Γεωργαντά. Σχολίασε μάλιστα πάνω από τη φωτογραφία από τη συνάντηση που ανήρτησε ο Κυριάκος Πιερρακάκης στο Twitter: «Dream team».
***
Στις 14 Μαΐου 2020 ανακοινώνεται η συμφωνία για την αγορά τεστ αντισωμάτων από την εταιρεία Abbott (δωρεά του εφοπλιστή Προκοπίου) με τον αμερικανό πρέσβη να δίνει τα εύσημα «στον φίλο μου τον υπουργό κ. Κικίλια και τον υφυπουργό του». Δίνει επίσης συγχαρηρήρια στον πρωθυπουργό και στο Υπουργικό Συμβούλιο «για τον τρόπο με τον οποίο η Ελλάδα διαχειρίστηκε τόσο αποτελεσματικά αυτή την παγκόσμια πρόκληση της πανδημίας του κορονοϊού» και, όπως αναφέρει, βρίσκεται σε στενή επαφή με τον Κικίλια «για μια πληθώρα θεμάτων που σχετίζονται με την ανταπόκριση της αμερικανικής κυβέρνησης, το ρόλο των αμερικανικών επιχειρήσεων, της αμερικανικής τεχνολογίας». Στη συνέχεια, κάνει ειδική μνεία σε πολυεθνικές όπως η Abbott, η Pfizer και η Abbvie και δηλώνει ενθουσιασμένος με την επικείμενη παράδοση 200.000 τεστ αντισωμάτων από την Abbott στο Υπουργείο Υγείας.
Σημειώνεται, και χρήζει περαιτέρω διερεύνησης, πως ο Σωτήρης Τσιόδρας, ακριβώς μία μέρα μετά, στις 15 Μαΐου, δηλώνει σχετικά με τα τεστ αντισωμάτων: «Στην οξεία φάση της νόσου τα τεστ αντισωμάτων δίνουν ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα. Ας πω ένα παράδειγμα, είμαι ένας πολίτης σε μια επιδημία, μου ανακοινώθηκε πως είμαι θετικός σήμερα με μοριακό έλεγχο από τον ΕΟΔΥ – εγώ δεν το πιστεύω –έχω μια άρνηση και πάω να κάνω τεστ αντισωμάτων επειδή άκουσα πως υπάρχει αυτό το ταχύ τεστ που σε λίγα λεπτά σου λέει αν έχεις περάσει τον ιό. Πάω κάνω το τεστ και μου λένε πως είμαι αρνητικός -αυτό δεν σημαίνει πως δεν έχω τον ιό. Το τεστ μπορεί να κάνει 20 ημέρες να γίνει θετικό και υπάρχει η πιθανότητα αυτήν την στιγμή να είμαι αρνητικός με ένα τεστ αντισωμάτων ανάλογα με το ποια ημέρα της νόσου βρίσκομαι, ανάλογα με την ποιότητα του τεστ. Άρα δεν το πιστεύω αυτό το αρνητικό τεστ που μου δίνει μια ψεύτικη ασφάλεια, που με καθοδηγεί λάθος-πως δεν έχω κάτι»,
Συνεχίζοντας όμως με τη δραστηριότητα του αμερικανού πρέσβη, στις 12 Ιουνίου 2020 τον βρίσκουμε στη Σούδα, μαζί με τον υπουργό Άμυνας Ν. Παναγιωτόπουλο. Αφού επαναλαμβάνει την πίστη του στη συμμαχία Ελλάδας-ΗΠΑ ξεκαθαρίζει τι είναι ακριβώς η συγκεκριμένη βάση στο ελληνικό έδαφος: «Πρώτα απ’ όλα, είναι η πιο σημαντική βάση μας για την προβολή της αμερικανικής ισχύος στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, από τη Συρία έως τη Λιβύη και τη Μαύρη Θάλασσα. Αυτό δίνει ένα εξαιρετικά σημαντικό πλεονέκτημα για τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς το αμερικανικό Πολεμικό Ναυτικό και άλλα μέσα χρησιμοποιούνται για την υποστήριξη των υποχρεώσεων της συμμαχίας μας και για την επίτευξη ειρήνης και σταθερότητας».
Την 1η Ιουλίου 2020 τον συναντάμε στα Ναυπηγεία Ελευσίνας μαζί με τον φίλο του Άδωνι Γεωργιάδη. (Ο Γεωργιάδης πρέπει να είναι ο μοναδικός υπουργός που δέχτηκε τούρτα έκπληξη για τα γενέθλιά του και έσβησε τα κεράκια στην κατοικία του αμερικανού πρέσβη. Το σκηνικό στήθηκε σε γεύμα που παρέθετε ο πρέσβης στις 6 Νοεμβρίου 2019.)
Στα Ναυπηγεία ο Πάιατ βγάζει λόγο για την περαιτέρω ενδυνάμωση των οικονομικών δεσμών των δύο χωρών στην ενέργεια και τη ναυτιλία, ενώ ανατρέχει στις μέρες του Σχεδίου Μάρσαλ θυμίζοντας ότι τα πλοία Λίμπερτι που ήρθαν από την Αμερική βοήθησαν στην ανάπτυξη της ελληνικής ναυτιλίας. Με την επένδυση της ΟΝΕΧ, η Ελευσίνα μπορεί να καταστεί «το κύριο σημείο εξυπηρέτησης Ελλήνων, Αμερικανών και διεθνών πλοιοκτητών στην Ανατολική Μεσόγειο» και «μια εγκατάσταση παγκόσμιας κλάσης για την υποστήριξη πλοίων τροφοδοσίας LNG, του 6ου Αμερικανικού Στόλου, αμυντικών και εμπορικών πλοίων και πλωτών κατασκευών».
Στις 23 Ιουλίου 2020, από την Αλεξανδρούπολη, ευχαριστεί τον φίλο του, , για ό,τι κάνει για να ενισχύσει τη συμμαχία Ελλάδας-ΗΠΑ. Μιλάει για τη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ, την άφιξη της 101ης ταξιαρχίας με το μεταγωγικό πλοίο Endurance, και αναπτύσσει το σκεπτικό του για τον στρατηγικό ρόλο της Αλεξανδρούπολης ως περιφερειακού ενεργειακού κόμβου, κόμβου μεταφορών, άμυνας και ασφάλειας.
Όπως αναφέρει, «η αμερικανική πρεσβεία εργάζεται εντατικά για να ενθαρρύνει τις αμερικανικές επενδύσεις στην Αλεξανδρούπολη και η αμερικανική αναπτυξιακή εταιρεία U.S. Development Finance Corporation έχει εντοπίσει την πολυπλοκότητα των έργων στη βόρεια Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων των λιμενικών ιδιωτικοποιήσεων στην Αλεξανδρούπολη και την Καβάλα, ως στρατηγικές προτεραιότητες. Είμαστε περήφανοι που το αμερικανικό επενδυτικό ταμείο Black Summit Financial πρωτοστατεί με μια ισχυρή κοινοπραξία που περιλαμβάνει επενδυτές των ΗΠΑ, Έλληνες συμμετέχοντες και έναν ευρωπαϊκό λιμενικό φορέα με περιφερειακή εμπειρία για να υποβάλουν προσφορές στα λιμάνια της Αλεξανδρούπολης και της Καβάλας».
Στις 20 Αυγούστου συζητά την προώθηση αμερικανικών εταιρειών στα έργα υποδομής για φυσικό αέριο και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου, «υπήρξε συζήτηση για βασικά θέματα ενεργειακής πολιτικής» όπως είναι η συμπερίληψη των ΑΠΕ στο πεδίο συνεργασίας 3+1 (Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ και ΗΠΑ), ο ελληνο-βουλγαρικός αγωγός φυσικού αερίου «IGB» και η πορεία εκτέλεσης των έργων και ο σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη.
Ο Αμερικανός πρέσβης συναντήθηκε την ίδια μέρα και με την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου, αντικείμενο της συνάντησης ήταν «η προετοιμασία του τομέα του Πολιτισμού στο πλαίσιο του τρίτου γύρου του στρατηγικού διαλόγου Ελλάδας-ΗΠΑ, που θα λάβει χώρα το προσεχές φθινόπωρο». Ωστόσο, υπήρξε και ειδικό εμπορικό ενδιαφέρον όπως γίνεται αντιληπτό από το παρακάτω σημείο της ανακοίνωσης: «Ειδική αναφορά έγινε στην παραγωγική συνεργασία των υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού με την “Microsoft” ως προς την υλοποίηση ψηφιακών εφαρμογών που θα επιτρέπουν στους επισκέπτες του αρχαιολογικού χώρου της Ολυμπίας τη δυνατότητα θέασης τρισδιάστατων παραστάσεων των μνημείων του χώρου».
Τελειώνουμε αυτή την ενδεικτική αναδρομή με τις αμυντικές δαπάνες, όπου κατευθύνονται και τα μεγαλύτερα ποσά. Μέσα στον Νοέμβριο, παραμονές της επεισοδιακής επετείου του Πολυτεχνείου, η ελληνική κυβέρνηση έστειλε επίσημη επιστολή στην αμερικανική πλευρά στην οποία εκδήλωνε ενδιαφέρον για την αγορά 8 έως 24 μαχητικών αεροσκαφών πέμπτης γενιάς τύπου F-35 (Στελθ). Στην επιστολή, μεταξύ άλλων, γίνεται λόγος για έναν πιθανό συνδυασμό για την απόκτηση καινούριων ή μεταχειρισμένων αεροσκαφών από την αμερικανική πολεμική αεροπορία. Το κόστος ενός καινούργιου F-35 Joint Strike Fighter, υπολογίζεται στα 100 εκατομμύρια δολάρια.
