Μια παρέλαση τεράτων πάνω σε ένα ευρηματικό σενάριο που καταστρέφεται από τη μερικότητα της αλήθειας του και την ανοικονόμητη και υπερβολική χρήση των μέσων.
Στη «Μητέρα!» του Ντάρεν Αρονόφσκι έχουμε ένα ευρηματικό σενάριο, που βασίζεται σε μια μερική αλήθεια για τον κόσμο των καλλιτεχνών. Το θέμα της ταινίας είναι η ζωή ενός διάσημου καλλιτέχνη, και η τυραννία που ασκεί η δημοσιότητα στην οικογενειακή ζωή. Η καταστροφή της προσωπικότητας και του ιδιωτικού χώρου. Η υποταγή της γυναίκας-μητέρας στον σκοπό του άντρα-δημιουργού.
Η γυναίκα στην ταινία αυτή δημιουργεί τον κόσμο μέσα στον οποίο ο άντρας καλείται να εργαστεί για να δώσει το έργο του στην κοινωνία. Η αποστολή της είναι να θυσιαστεί, να δώσει τον εαυτό της και την αγάπη της στην υπηρεσία αυτής της τάξης. Είναι ένας κόσμος που πρόκειται να καταστραφεί και να ξαναφτιαχτεί από την αρχή. Ο Θεός-Δημιουργός είναι ένα τέρας. Είναι γεννημένος για να καταστρέφει. Τρέφεται από την αγάπη των μαζών, από την αγάπη της Μητέρας.
Αυτά είναι σχήματα που θα μπορούσαν να δώσουν μια ενδιαφέρουσα ταινία. Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με αυτό. Το πρώτο μέρος έχει μια οικονομία και μια λεπτότητα. Θυμίζει τον κόσμο των θεατρικών έργων του Μάρτιν Κριμπ όπου κάποιος άγνωστος συμπεριφέρεται σαν οικείος και τα κομμάτια της κοινωνίας μπαίνουν στη σειρά για να μας πουν μια ιστορία με ίσες δόσεις παράνοιας και λογικής. Ο τρόπος όμως που εξελίσσεται η ιδέα, που εικονογραφείται, ο ρυθμός και ο τρόπος με τον οποίο ολοκληρώνεται δίνουν τελικά ένα ενοχλητικό θρίλερ, μια ταινία βαθιά αντιδραστική.
Πότε λέμε μια ταινία αντιδραστική; Νομίζω ότι τέσσερα είναι τα βασικά κριτήρια. Και στα τέσσερα ο Αρονόφσκι πάει εντελώς στα άκρα σε αυτή την ταινία.
1. Τι κάνει στον θεατή, πώς τον αντιμετωπίζει, τι του προκαλεί; Η ταινία προκαλεί δυσφορία, σοβαρή ενόχληση στον θεατή ειδικά στο δεύτερο μέρος και στην κορύφωσή της.
2. Πώς βλέπει τον άνθρωπο – Η ταινία του Αρονόφσκι βλέπει τον άνθρωπο σαν τέρας. Ο συγγραφέας είναι ένας τέρας που τρέφεται με φήμη και δημοσιότητα. Η κοινωνία είναι γεμάτη τέρατα επίσης. Σκοτώνονται, παρασύρονται, βουλιάζουν στη βία και στην παράνοια, υποτάσσονται και φανατίζονται μπροστά στην εικόνα του Θεού τους.
3. Ποια αλήθεια επιχειρεί να εκφράσει – Η αλήθεια πάνω στην οποία βασίζεται η ταινία είναι μερική, περισσότερο εγκεφαλικό κατασκεύασμα του δημιουργού της παρά μια διεισδυτική ματιά στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Ο καλλιτέχνης του Αρονόφσκι στη «Μητέρα!» ζει έξω από την κοινωνία. Η κοινωνία των τεράτων εισβάλλει στο σπίτι του – ή στη φαντασία του – και από εκεί εμπνέεται.
4. Ποια ιστορική ή κοινωνική προοπτική εκπροσωπεί – Η ταινία βλέπει μόνο βαθύ σκοτάδι στην ψυχή των ηρώων, βλέπει τον άνθρωπο σαν απειλή για τον άνθρωπο. Η κοινωνία είναι ένας Άδης μαρτυρίων, όλοι κατασπαράσσονται μέσα στο αίμα και στο σκοτάδι. Το μόνο φως έρχεται από την τάξη και την ομορφιά που φέρνει η αγάπη της μητέρας προς τον Δημιουργό, κι αυτή η αγάπη ξαναφτιάχνει τον κόσμο που πρόκειται πάλι να καταστραφεί.
