Ένα μεγάλο σκοτεινό καλοκαίρι κινηματογραφεί ο Αργύρης Παπαδημητρόπουλος, σε μια ακόμα πολύ καλή στιγμή για τον ελληνικό κινηματογράφο.
Να πώς άρχισε. Στα 40 του ο Κωστής πήγε στην Αντίπαρο να κάνει το αγροτικό του. Λιγότερο επιτυχημένος από τον μέσο όρο της γενιάς του, περισσότερο μόνος. Κάποια λάθη, κάποιες στραβοτιμονιές απ’ αυτές που όλοι, ή έστω οι περισσότεροι από μας έχουμε κάνει, και απ, πέρασε το κατώφλι της νιότης. Τώρα τα βλέπει όλα ξένα, τη χαρά, τον έρωτα, τις γυναίκες, τα κοιτά όλα από απόσταση. Συν ότι παίζει στο κεφάλι του η γνωστή κασέτα, μόνος θα μείνεις, μόνος θα μείνεις.
Από την άλλη, εκείνη, η Άννα. Φτάνει στο νησί για διακοπές με την παρέα της. Μένει στο κάμπινγκ και περνά τη μέρα στην παραλία των γυμνιστών. Παίζει με τ’ αγόρια, με τα κορίτσια, με την άμμο. Όλοι με όλους. Ένα κορίτσι καλοκαίρι στα είκοσι χρόνια της, να το χαρείς, να το λαχταράς, να μη χορταίνεις να το κοιτάς. Παίζει λοιπόν και με τον γιατρουδάκο η Άννα, κι αυτός κολλάει άσχημα. Τίποτα φοβερό από τη μεριά της, απλή αυθόρμητη συμπάθεια και συνήθεια. Τίποτα δεν σκιάζει τη ζωή της μέχρι εκείνη τη στιγμή.
Τ’ αγόρια το ξέρουν καλύτερα απ’ τα κορίτσια: υπάρχει ένα σύνορο, μια διαχωριστική γραμμή, που για όλους υπάρχει και δεν ξέρεις ποιος, πότε και με ποια αφορμή θα την περάσει. Το σύνορο αυτό θα περάσει με έναν πήδο, μετά από μια άδοξη ερωτική συνάντηση και την αδιαφορία της Άννας για αυτόν που την ερωτεύεται άρρωστα. Το σαλτάρισμα του Κωστή προετοιμάζει η άγρια μοναξιά του, η συναισθηματική του απομόνωση, κι αυτό που δρα καταλυτικά είναι ο αντρικός περίγυρος, που του θυμίζει την άλλη κασέτα, που του λέει να βλέπει τις γυναίκες με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Αν δεν τα καταφέρει απέναντί τους, μαύρο φίδι που τον έφαγε.
Οριακή στιγμή για το πέρασμα του Κωστή στην άλλη μεριά είναι η κακή του σεξουαλική επίδοση και η επακόλουθη απόρριψη, που την ερμηνεύει με βάση την επίγνωση ότι είναι ανενεργός ερωτικά, ακυρωμένος κοινωνικά. Δεν έχει την ηρεμία να σκεφτεί ότι είναι απλώς δύο άνθρωποι που δεν ταιριάζουν. Όχι, έχει αποτύχει και αυτή την αποτυχία δεν τη σηκώνει.
Η απόρριψη της Άννας έρχεται σαν το τελειωτικό χτύπημα, και έρχεται να προστεθεί στα χτυπήματα που προηγήθηκαν. Τη βία που ακολουθεί πρέπει να την αποδώσουμε στην τρέλα της εποχής, στον πολιτισμό του ανταγωνισμού και της επίδοσης, τυπικό γνώρισμα της πατριαρχίας, που έχει περάσει σε μια νέα φάση με την αύξηση της κοινωνικής ανισότητας και την ιδιωτικοποίηση της ευτυχίας.
Αυτός ο τύπος, ο κοινωνικός τύπος που εκπροσωπεί ο Κωστής της ταινίας, μπορεί να ξεσπάσει βίαια ή αυτοκαταστροφικά, είναι ο πρώτος που θα περάσει με τη μεριά των φασιστών, θα αναζητήσει αυτό που έχασε, την επιτυχία, ένα υποκατάστατο ερωτικής επιβεβαίωσης, κάποια κοινωνική αναγνώριση, μια κανονική οικογένεια στην κοινότητα της βίας, στην πειθαρχία, εκεί όπου το πλαδαρό του κορμί θα μπορέσει να αποκτήσει ένα κακέκτυπο ανδρικής ταυτότητας. Είναι εκτός των προθέσεων της ταινίας να πιάσει το θέμα, ωστόσο είναι αυτή η κοινωνική προέκταση του ήρωα, και ο εκφασισμός έχει αποκλειστικό υποκείμενο τον περιθωριακό σεξουαλικά και κοινωνικά άνδρα.
Η ερμηνεία του Μάκη Παπαδημητρίου αποδεικνύει πόσο μεγάλος ηθοποιός είναι. Η νεότατη Έλλη Τρίγγου τα καταφέρνει πολύ καλά δίπλα του. Ο Γιάννης Τσορτέκης, απίθανος στον ρόλο του αρχικαμακιού του νησιού. Η παρουσία των σκηνοθετών Σύλλα Τζουμέρκα και Γιάννη Οικονομίδη στο καστ της ταινίας, αποτελεί ένα νεύμα προς τους συγγενείς-συναδέλφους του σκηνοθέτη και μια ευγενική χειρονομία για τον νέο μας κινηματογράφο. (Και οι δύο απολαυστικοί στους ρόλους τους.)
Μια πολύ καλή στιγμή για τον Αργύρη Παπαδημητρόπουλο και για τον ελληνικό κινηματογράφο.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΦΡΑΝΤΖΗΣ
