Το κείμενο αυτό είναι ένα απόσπασμα από τον πρόλογο της έκδοσης «Κεφαλλονίτες και Ιθακήσιοι στην εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973», γραμμένο από τον αξέχαστο Κώστα Τζιαντζή.
Η έκδοση του 2009, σε επιμέλεια Πέτρου Πετράτου, είναι αφιερωμένη στη μνήμη του κομμουνιστή αγωνιστή της γενιάς του Πολυτεχνείου Χάρη Γαϊτανίδη.
Το Kommon αναδημοσιεύει το πολιτικό αυτό κείμενο ως ουσιαστική συμβολή στην προσέγγιση των εξελίξεων τότε και για τα ζητήματα τακτικής και στρατηγικής τώρα.
Ο αγώνας και τα προγραμματικά ελλείμματα συνεχίζονται.
…… Καμιά επαναστατική τάξη δεν «μαθαίνει» χωρίς μικρές η μεγάλες ήττες, αλλά και καμιά δεν προσεγγίζει την αναγκαιότητα και την δυνατότητα της επανάστασης μόνο μέσα από ήττες.
Κανένα ταξικό κίνημα δεν «διαπαιδαγωγείται» επαναστατικά μέσα από συνεχείς διαψεύσεις. και αποτυχίες των αντικειμενικά αναπτυσσόμενων, επιτακτικών αντικαπιταλιστικών αναγκών και διεκδικήσεών του.
Κατά τα άλλα και μέχρι τότε, οι πιο συνήθεις πρακτικές της αριστερής κριτικής έχοντας ξεμπερδέψει, πλασματικά, με το ζήτημα της σύνδεσης με την στρατηγική της επανάστασης, έχοντας, όσο περνάει απ’ το χέρι τους, δρομολογήσει την έλευσή της «στο σήμερα», μπορούν, επί της ουσίας, να συνεχίζουν ανυποψίαστες να διατηρούν το πραγματικό «άμεσο πολιτικό πρόγραμμα» και την τακτική τους στο επίπεδο της κινηματικής και (ίσως λιγότερο) της πολιτικής ιδεολογικής διαμαρτυρίας.
Μπορούν, έτσι, επιπλέον να ξεκόβουν σχεδόν απόλυτα και τον ιδιαίτερο στόχο-κρίκο της επαναστατικής εξουσίας απ’ την στρατηγική ουσία του και το κομμουνιστικό του περιεχόμενο.
Εξορίζουν, έτσι, συνήθως, έξω από την πολιτική πάλη και την υλική του επίδραση σ’ αυτήν, τον συνολικό στρατηγικό στόχο της «επανάστασης προς τον κομμουνισμό». Καθηλώνουν την ανάγκη ριζικής ανασυγκρότησης της στρατηγικής του κομμουνισμού κάπου στα σεμινάρια και στις επετείους, η στις εσωκομματικές τάσεις, όπως π.χ. κάνουν πρακτικά ακόμα και οι πιο ελπιδοφόρες δυνάμεις της αντικαπιταλιστικής αριστεράς στην Γαλλία.
Έτσι τελικά, συνεχίζουν να υποβιβάζουν την πραγματική «τακτική» τους στη διεκδίκηση προχωρημένων μεν αλλά στην προώθηση «προσγειωμένων» δε και «ανεκτών» κατακτήσεων στους επιμέρους κοινωνικούς χώρους.
Κυρίως, συνεχίζουν, αντικειμενικά να την κόβουν και να την ράβουν στα μέτρα της «κομματικής» η εκλογικής τους αυτοσυντήρησης, ως συμπληρωματική αριστερή πτέρυγα και αντιπολίτευση του υπάρχοντος μαζικού κινήματος και της συμβιβασμένης σοσιαλιστικής η «κομμουνιστικής» αριστεράς.
Φυσικά, δεν υπάρχει «βασιλική οδός» για την λύση των προγραμματικών ελλειμμάτων και την ανατροπή των αρνητικών συσχετισμών που έχουν διαμορφωθεί με αποφασιστική, μάλιστα, ευθύνη του «δικού» σου κινήματος.
Δεν ανατρέπεται με κάποια «μαγική κίνηση» η χρόνια παραίτηση της κυρίαρχης αριστεράς (και όχι μόνο) από την συνολική προβολή και την έμπρακτη «σύνδεση» των στρατηγικών στόχων της επανάστασης και του σοσιαλισμού μέσα στον «σημερινό» πολιτικό ταξικό αγώνα.
Ούτε, φυσικά ,ανατρέπεται με αντίστοιχο τρόπο, η χρόνια εγκατάλειψη, στις διάφορες παραλλαγές του μεταρρυθμισμού, της αναγκαίας επαναστατικής τακτικής.
Όλα αυτά δεν ξεπερνιούνται αυτόματα με το να προσθέτει κανείς γραμμικά και λίγο στη ζούλα το στόχο της ανατροπής του αστικού κράτους (με όλες, έστω, μαζί τις προδιαγραφές του Λένιν) όσο γίνεται πιο «κολλητά» στο όποιο επιτακτικό «άμεσο πολιτικό πρόγραμμα», υλικά αντικαπιταλιστικό, η μη .
Μια «παύλα» η ένα διφορούμενο «ρήμα» δεν αναπληρώνει τη χρόνια στρατηγική αφασία, δεν υποκαθιστά την ανάγκη της επαναστατικής τακτικής και τον ιδιαίτερο, κάθε φορά, τρόπο σύνδεσής της με την επαναστατική εξουσία.
Κανένα πρόχειρο προγραμματικό «λυσάρι» δεν υπερβαίνει τις αναγκαίες καμπές, τα μακρά η βραχέα κύματα της ταξικής πάλης και του επαναστατικού δρόμου, που η κυρίαρχη αριστερά (και όχι μόνο) μετέτρεψε, από «αναγκαστικά» πεδία εργατικής κατάκτησης θέσεων και επαναστατικής συνειδητοποίησης, σε αιωνίως απαγορευμένα σύνορα για την επαναστατική δυνατότητα.
Η πιο χαρακτηριστική εκδήλωση, τότε και τώρα, των διαστρεβλώσεων της επαναστατικής τακτικής-στρατηγικής, από μέρους της συμβιβασμένης αριστεράς, αλλά και γενικότερα της μη επαναστατικής αριστεράς, είναι η άρνηση, στην ουσία με διάφορες μορφές, της πολιτικής συγκρότησης του εργατικού και γενικότερου «λαϊκού» κινήματος, του λεγόμενου «μαζικού κινήματος», του «αγώνα που συνεχίζεται».
Είναι η άρνησή τους να προωθήσουν την θεωρία και την πρακτική του «κυρίαρχου» πολιτικού ρόλου του, της αυτοτέλειάς του απ’ τους θεσμούς της αστικής εξουσίας, αλλά με άλλο τρόπο και της «κυρίαρχης» σχετικής του αυτοτέλειας απ’ τα επαναστατικά κόμματα και τις πρωτοπορίες. Είναι η αδυναμία τους για τη σύνδεση περιεχομένου- μορφής της αντικαπιταλιστικής πολιτικής της επαναστατικής τακτικής και στρατηγικής.
Όπως το περιεχόμενο των αντικαπιταλιστικών διεκδικήσεων, έτσι, αντίστοιχα, και οι μορφές τους δεν θεωρείται ότι μπορούν να «υλοποιηθούν» σχετικά, στις σημερινές συνθήκες σε σύγκρουση με το νόμο της ηγεμονίας της αστικής πολιτικής, χωρίς κάποιου είδους συμμετοχή στην αστική εξουσία για την ρεφορμιστική αριστερά, χωρίς επαναστατική κατάσταση και επαναστατική εξουσία για τις πιο αριστερές τάσεις.
Έτσι το λεγόμενο μαζικό κίνημα συνεχίζει να διατηρείται καθηλωμένο στον «οικονομικό αγώνα», σε διαρκή ακρωτηριασμό στα όρια της πολιτικής εργολαβίας της ταξικής πάλης από τις όποιες κομματικές πρωτοπορίες, γεγονός που υποβαθμίζει τόσο το μαζικό κίνημα όσο και τον αποφασιστικό ρόλο των πρωτοποριών. Συγκροτείται, τελικά, σε μια νεφελώδη κατάσταση πολιτικής και οργανωτικής «εικονικότητας», υποκριτικής ενότητας και αντίστοιχης πολυδιάσπασης, αδιέξοδων η υπόγειων ανταγωνισμών που εκπροσωπούν και διαιωνίζουν την αστική κατεύθυνση.
Αντίθετα η προώθηση της αυτοτελούς συγκρότησης του εργατικού μαζικού κινήματος, ο κυρίαρχος ρόλος του στον καθορισμό του «προγράμματος» του εργατικού αγώνα μέσα από μια όχι πλασματική ενότητα και διαπάλη των διαφορετικών πρακτικών, η συγκεκριμένη επίδρασή του στον πολιτικό συσχετισμό , αποτελούν τον βασικό «υλικό» τρόπο την βασική μορφή αντικαπιταλιστικής κατάκτησης συνολικών κοινωνικών και πολιτικών θέσεων της εργατικής τάξης στις διάφορες καμπές της ταξικής πάλης.
Η επίσημη αριστερά, τροποποιεί ,όταν το κάνει, την δράση της «στα μουγκά» όσον αφορά, την γενική πολιτική γραμμή και πολύ περισσότερο την πολιτική του μαζικού κινήματος. Συνήθως αυτοδικαιώνεται, γιατί στην «αυτοκριτική» της επικρατεί το γνωστό αστικό «επικοινωνιακό» ( τηλεοπτικό) σχήμα «τα καινούρια προβλήματα ρίχνουν στη λήθη τα παλιά». Ποιός θυμάται σήμερα τις υποκλοπές η το σκάνδαλο του χρηματιστήριου, ποιός θυμάται τις αλλεπάλληλες «συγκυβερνήσεις» με τον ρεφορμισμό του συνόλου της κυρίαρχης αριστεράς στην ΓΕ.Σ.Ε.Ε απ’ όλους όσους σωστά διαμαρτύρονται για την ρεφορμιστική κατάντια του σημερινού συνδικαλιστικού κινήματος;
Η βασική αιτία γι’αυτή τη στάση της αριστεράς είναι η άρνησή της, ακόμα και στις σημερινές συνθήκες της καπιταλιστικής κρίσης, να προχωρήσει σε ριζικές τομές στην πολιτική και την στρατηγική της και ιδιαίτερα σε πολιτικές τομές γύρω απ’ τον πολιτικό ρόλο του εργατικού μαζικού κινήματος, και την ενωτική συμβολή σ’αυτή την επιτακτική κατεύθυνση.
Υπήρχαν άραγε δυνατότητες για μια άλλη εξέλιξη του μαζικού πολιτικού εργατικού κινήματος και του ρόλου του στα αγωνιστικά χρόνια της μεταπολίτευσης;
Υπάρχουν άραγε δυνατότητες, ιδιαίτερα σήμερα;
Ασφαλώς και υπήρχαν.
Ασφαλώς και υπάρχουν πολύ περισσότερο σήμερα.
Δεν φταίνε κυρίως οι δυσκολίες, φταίνε οι πολιτικές υποκειμενικές πρακτικές της αριστεράς, οι πολιτικές επιλογές όλων μας.
Τηρουμένων των αναλογιών, το αντιδραστικά μεταλλαγμένο αστικό σύστημα, δεν μπορεί να ξεμπερδέψει εδώ και 35 ολόκληρα χρόνια και ούτε θα ξεμπερδέψει ποτέ, με τα πολιτικά χαρακτηριστικά, τα επαναστατικά σκιρτήματα και τις ατελείς έστω κατακτήσεις του φοιτητικού και σπουδαστικού κινήματος που θεμελίωσαν κάποτε οι αγωνιστές σαν τον Χάρη Γαϊτανίδη.
Τα μηνύματα του αντιδικτατορικού αγώνα και η σημερινή εποχή
Τα μηνύματα του αντιδικτατορικού αγώνα έχουν σχετική σημασία για τα μεγάλα και πρωτότυπα προβλήματα της σημερινής εποχής.
Ορισμένα ωστόσο από εκείνα που κάπως προσέγγισαν ο Χ.Γ. και οι σύντροφοί του μπορεί να βοηθήσουν αν μετασχηματισθούν και αναπτυχθούν με τη θεωρία και την ταξική εμπειρία του σήμερα και των ιστορικών γεγονότων που κυοφορούνται.
Το πιο καθοριστικό και ταυτόχρονα το πιο άμεσο καθήκον των επαναστατών, ιδιαίτερα στην κατάσταση της εμφανιζόμενης νέας ιστορικής κρίσης του συστήματος, είναι να υπερασπίζονται την δυνατότητα και την προοπτική μιας νέας και ανώτερης από κάθε άλλη φορά, Επανάστασης προς τον κομμουνισμό.
Μιας επανάστασης που θα στηρίζεται στις ποιοτικά προωθημένες απαιτήσεις, τις ιστορικές εμπειρίες και τις κατακτήσεις του κοινωνικού και εργατικού πολιτισμού της εποχής μας.
Αυτό το καθήκον δεν σημαίνει ότι ευτελίζεις την επανάσταση σε ζήτημα άμεσης επιβολής, σε προγραμματικό ελιξήριο «για όλες τις χρήσεις», όταν δεν υπάρχουν ακόμα οι επαναστατικές συνθήκες και οι συσχετισμοί ,όταν κορυφώνεται, όπως συμβαίνει σήμερα, η αντίθεση ανάμεσα στις νέες αντικειμενικές αναγκαιότητες-δυνατότητες και στην ανετοιμότητα και στην καθήλωση του υποκειμενικού παράγοντα και του συνολικού εργατικού κινήματος.
Αντίθετα σημαίνει ότι η μετασχηματισμένη στρατηγική της επανάστασης γίνεται οδηγός για δράση, «παίκτης – προπονητής» για το σχετικά αυτοτελές άμεσο πολιτικό πρόγραμμα, για την ενωτική αντικαπιταλιστική πάλη και την ανατροπή της εξοντωτικής επίθεσης του κεφαλαίου, για την επιβίωση και τις ελευθερίες των εργαζομένων.
Αυτό το καθήκον σημαίνει συμβολή στη προσπάθεια κατάκτησης του δικού τους εργατικού «επαναστατικού δρόμου» με την αγωνιστική εμπειρία και με την σκέψη τους.
Σημαίνει σε κάθε περίπτωση αυτοτελής αντικαπιταλιστική πολιτική γραμμή και πάλη σε περιεχόμενο και μορφή, γύρω απ’ όλα τα μεγάλα προβλήματα της επιβίωσης της ελευθερίας και της συνολικής χειραφέτησης σε αντιπαράθεση με τα σύγχρονα δόγματα, τη στρατηγική, τις κυβερνήσεις, τούς θεσμούς και την ηγεμονία της αστικής πολιτικής και των μορφών της.
Σημαίνει διαπάλη για ηγεμονία της αντικαπιταλιστικής πολιτικής «μέσα από την αγωνιστική ενότητα» σ’ ένα μετασχηματιζόμενο μαζικό πολιτικό κίνημα των εργαζομένων και της νεολαίας, και όχι το αντίστροφο. Σημαίνει πάλη για την συγκρότηση της νέας ευρύτερης εργατικής κομμουνιστικής πρωτοπορίας με βάση τις γνώσεις και τις δυνατότητες της εποχής μας για τον ριζικό μετασχηματισμό και την ενιαία δράση του πολιτικού μαζικού εργατικού κινήματος.
Σημαίνει Κόμμα για το εργατικό κίνημα και όχι εργατικό κίνημα για το κόμμα. Σημαίνει πάλη για ύλικές- πολιτικές κατακτήσεις, για μικρές και μεγάλες νίκες, για φωτεινά μονοπάτια στην εμπειρία των εργαζομένων, που να μπορούν να μετατρέπουν και τις ήττες σε ανώτερη σκέψη και πράξη.
Σημαίνει μέτωπο απέναντι στον πολιτισμό της ατομικής ιδιοκτησίας των ιδεών, της πολιτικής και των κοινωνικών ανθρώπων μέσα στο εργατικό και κομμουνιστικό κίνημα.
Σημαίνει μαχόμενη επαναστατική αυτοκριτική, αυτουπέρβαση των αποτυχημένων προσπαθειών μας , προώθηση ενός συνολικού εργατικού διαφωτισμού στην θεωρία και στην όργάνωση του νέου επαναστατικού κόμματος του επαναστατικού και εργατικού αγώνα.
Ως γνωστόν, ανεξάρτητα από προθέσεις, υπάρχει η λεγόμενη «ιδεολογική» χρήση της ιστορίας, υπάρχει η επετειακή, η γραφειοκρατική, η γραφική, η δασκαλίστικη , η βαριεστημένη κ.λπ., αλλά φυσικά κυρίως υπάρχει η ουσιαστική και πάντα σχετική αλήθεια της ιστορίας ως οδηγός για δράση (αυτή η δύσκολη επιστήμη των επιστημών και φιλοσοφία των φιλοσοφιών ).
Τι μπορεί να προσφέρουν σ’ αυτήν την ιστορία οι μαρτυρίες για την αντιδικτατορική πάλη των Κεφαλονιτών και για την ωραία και ταπεινή (μ’ όλο τον φοβερό πληθωρισμό της) περίπτωση του Χάρη Γαϊτανίδη;
Τι μπορούν να προσφέρουν οι αλλεπάλληλες επισκοπήσεις για τα τριανταπεντάχρονα του πολυτεχνείου; Αυτό κρίνεται, τελικά, από την κατεύθυνση της δράσης που επιλέγει κανείς μέσα στην σημερινή συγκλονιστική εποχή.
Οι ίδιοι οι σημερινοί σκληροί όροι της πάλης για επιβίωση και ελευθερία, η εντεινόμενη χρεωκοπία της αγίας αγοράς και του νέο – κευνσιανισμού επιβάλλει στις νέες γενιές των εργαζομένων να αποτινάζουν την κούραση από τις τόσες φλυαρίες για το πανεθνικό πανσχολικό « Πολυτεχνείο».
Τις ωθεί ξανά και ξανά στα μεγάλα αγωνιστικά γεγονότα και όχι στα σήριαλ της κομματικής ιστορικής αυτοδικαίωσης η της πολιτικής χαμοζωής προκειμένου να απαντήσουν στα ερωτήματα του μέλλοντος τους . Και όσο και αν φαίνεται παράξενο το πολυτεχνείο και οι αγωνιστές του θα κριθούν από το ποιά αντιδικτατορική παράταξη θα επιλέξουν, τελικά, αυτές οι νέες εργατικές γενιές. Την πρώτη η τη δεύτερη; Την παραδοχή , τελικά, και το μακιγιάρισμα της κυρίαρχης κατάστασης η την ανατροπή και την επανάσταση;
Τον Αντώνη Τρίτση, (για να αναφερθώ, μ’ όλο το προσωπικό σεβασμό, σ’ ένα επίσης Κεφαλλονίτη αγωνιστή ) η τον Χάρη Γαϊτανίδη;
