Πηγή: Εφημερίδα Πριν
Τα 50 χρόνια του Πολυτεχνείου δεν αφορούν μόνο τους παλαιούς πολεμιστές. Η θεατρική ομάδα RMS/Mataroa ανέβασε ένα έργο που δείχνει ότι αφορά και τους νεότερους και μάλιστα αυτούς που πρωτοέμαθαν για την εξέγερση του Νοέμβρη του ’73 από τις σχολικές γιορτές. Το κείμενο βασίζεται στις δεκάδες προφορικές αφηγήσεις του βιβλίου Όλη νύχτα εδώ το οποίο επιμελήθηκε ο ιστορικός Ιάσονας Χανδρινός, καθώς και σε αρχειακό υλικό και άλλες πηγές.
Δεν πρόκειται για ένα τυπικό θεατρικό έργο, χωρισμένο σε πράξεις και σκηνές, αλλά για μια συνεχή πολυφωνική ροή. Υπάρχει η γραμμική αλληλουχία των γεγονότων, το «πριν» του Πολυτεχνείου παρουσιάζεται συνοπτικά , ενώ διακριτές είναι και οι τρεις (ή μάλλον 3+1) ημέρες: Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο. Οι ηθοποιοί μιλούν με τις φωνές άλλων, αλλά κάποιες στιγμές προσθέτουν και τη δική τους φωνή, μιλούν σαν άνθρωποι του 21ου και όχι του 20ού αιώνα. Πολιτικό θέατρο με σύγχρονους όρους – εξάλλου, η ομάδα RMS/Mataroa έχει ήδη δώσει λαμπρά δείγματα του ήθους και του προσανατολισμού της. Αρκεί να αναφέρουμε δύο προηγούμενα εγχειρήματα της ομάδας: τις παραστάσεις Mataroa, πού πας καραβάκι με τέτοιο καιρό και Το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας για το «αναρχικό» καλοκαίρι της Βαρκελώνης στα χρόνια του Ισπανικού Εμφύλιου – και οι δύο άφησαν πολύ καλές εντυπώσεις.
Εμβόλιμα αλλά όχι παράταιρα στις αφηγήσεις μπλέκονται και προσωπικά βιώματα των ηθοποιών. Π.χ. ξάφνου μαθαίνουμε για την «Τρελομαρίκα», που όλοι έλεγαν ότι αυτοκτόνησε, το 1968, «επειδή ήταν τρελή», όμως στην πραγματικότητα έγινε αυτόχειρας επειδή την ανάγκασαν να υπογράψει δήλωση μετανοίας. Έχει και η Τρελομαρίκα τη θέση της στις ιστορίες μας…
Το σκηνικό λιτό. Ένα χάρτινο τανκ, λίγες καρέκλες, νεράντζια σκορπισμένα στη σκηνή, ένας χάρτης του κέντρου της Αθήνας που δείχνει τους τόπους του εγκλήματος, μια κιθάρα, ένα παλιομοδίτικο φορητό πικάπ, μια ντουντούκα, ένα όρθιο μικρόφωνο. Και στον εξώστη κάποια στιγμή ξεπροβάλλει η Σοφία Βέμπο, για την ακρίβεια ένα χαρτονένιο ομοίωμά της, όπως ακριβώς η θρυλική «τραγουδίστρια της νίκης» είχε φωτογραφηθεί στο μπαλκόνι του σπιτιού της, στην πολυκατοικία της γωνίας Πατησίων και Στουρνάρη. Μια πινελιά διόλου τυχαία, καθώς τη νύχτα της σφαγής η Βέμπο είχε ανοίξει την πόρτα της σε δεκάδες κυνηγημένους και τραυματισμένους και, οργισμένη, είχε πετάξει στο δρόμο το μετάλλιο που πρόσφατα της είχε απονείμει η χούντα.
Η παράσταση έχει κίνηση, ζωντάνια, τραγούδια, κραυγές και ψιθύρους. Έχει χαμόγελα, γέλιο και δάκρυα. Αποδομεί πολλά αναθεωρητικά αφηγήματα για το Πολυτεχνείο, υπογραμμίζει τον λαϊκό και όχι αποκλειστικά φοιτητικό χαρακτήρα της εξέγερσης. Χωρίς στόμφο και μεγαλοστομίες, χωρίς συναισθηματικές κορόνες. Με ορατό πάθος, που όμως στηρίζεται σε πολύμηνη συστηματική δουλειά καθώς δεν είναι εύκολο από ένα βιβλίο 780 σελίδων να απομονώσει κανείς και να συνδέσει εκείνα τα αποσπάσματα που συνθέτουν έναν συνεκτικό θεατρικό λόγο.
Το ταλέντο των τριών ηθοποιών είναι αδιαμφισβήτητο, όμως αυτό που μετράει είναι η ερευνητική διάθεση, η ιστορική ανησυχία των μελών της ομάδας. Δεν μεταφέρουν απλώς τα βιώματα και τη συγκίνηση των αφηγητών του βιβλίου Όλη νύχτα εδώ, αλλά αναζητούν την ιστορική αλήθεια και το πολιτικό νόημα της εξέγερσης. Τις προσδοκίες των αγωνιστών εκείνης της εποχής, αλλά και τις διαψεύσεις που ακολούθησαν καθώς τα ουσιαστικά αιτήματα του Νοέμβρη, πέρα από την πτώση της δικτατορίας, έμειναν ανεκπλήρωτα.
Το φινάλε κάπως θυμίζει την Αποθέωση του θεάτρου σκιών, όταν πέφτει ο μπερντές. Τα χειρόγραφα «χαρτάκια» που τις μέρες της εξέγερσης πλημμύριζαν την Πατησίων, γράφονται εδώ και τώρα επί σκηνής, η «Λευτεριά στην Παλαιστίνη» και άλλα επίκαιρα συνθήματα-κραυγές παίρνουν τη θέση του «Κάτω η χούντα» – μια σαφής προσπάθεια να συνδεθεί το χθες με το σήμερα.
Είναι αυτονόητο ότι πρόκειται για μια παράσταση που αξίζει να τη δούμε. Όχι για μια βουτιά στο ένδοξο παρελθόν, αλλά κι επειδή επιβεβαιώνει το γνωστό απόφθεγμα του Γουίλιαμ Φόκνερ: «Το παρελθόν δεν είναι νεκρό. Στην πραγματικότητα δεν είναι καν παρελθόν». Ιδίως σήμερα όταν, στις παραμονές της επετείου των 50 χρόνων της Μεταπολίτευσης, το πολιτικό και το ακαδημαϊκό κατεστημένο έχουν αρχίσει να κόβουν και να ράβουν το παρελθόν στα μέτρα των ιδιοτελών σημερινών συμφερόντων κι επιδιώξεών τους.
Παίζουν -και γοητεύουν- οι ηθοποιοί Κατερίνα Παπανδρέου, Κατερίνα Πατσιάνη, Μάνος Βαβαδάκης (που είναι και ο σκηνοθέτης). Οι παραστάσεις θα συνεχιστούν μέχρι τις 2 Απριλίου, Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00, στο Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν, Φρυνίχου 14, Πλάκα.
