Στην εποχή της ψηφιακής επανάστασης και της τεχνολογικής προόδου που αντικειμενικά μειώνει τον αναγκαίο χρόνο εργασίας από τις 8 ώρες σε πολύ λιγότερες, οι εργασιακές συνθήκες για πολλούς εργαζόμενους στην χώρα μας μοιάζουν με επιστροφή στον βιομηχανικό μεσαίωνα.
Ο κλασικός 8ωρος εργαζόμενος γίνεται πια όλο και πιο σπάνιος, όπως προκύπτει από την έρευνα του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ για τις μορφές που παίρνει η υπερεργασία στις μέρες μας, μετά τους μνημονιακούς νόμους και τα νομοσχέδια Χατζηδάκη – Άδωνη Γεωργιάδη και αφορά τις επιπλέον ώρες, την δουλειά τα Σαββατοκύριακα, τον ελεύθερο χρόνο και την αμοιβή αυτής.
Το 52% των ερωτηθέντων απάντησε πως εργάζεται επιπλέον ώρες από αυτές που ορίζει η σύμβαση εργασίας του. Από αυτούς το 15% εργάζεται έως 2 ώρες επιπλέον, το 14% από 3 έως 5 ώρες, το 8% από 6 έως 8 ώρες, το 5% από 8 έως 10 ώρες και το 9% πάνω από 10 ώρες.
Το 49% απάντησε ότι δεν πληρώνεται καθόλου ενώ το 16% πληρώνεται μερικώς. Συνολικά δηλαδή το 65% των εργαζομένων δεν πληρώνεται για την υπερεργασία που προσφέρει. Αυτό το εύρημα στέλνει στα σκουπίδια τις μεγαλοστομίες της κυβέρνησης ότι δήθεν με την ψηφιακή κάρτα εργασίας θα εκμηδενιζόταν η μαύρη εργασία. Στην πραγματικότητα η ψηφιακή κάρτα είναι το πλέον κατάλληλο εργαλείο για να εφαρμοστεί η λεγόμενη «διευθέτηση του χρόνου εργασίας», για τη διάκριση του εργάσιμου χρόνου σε «ενεργό» και «μη ενεργό», όπως θα δούμε και παρακάτω. Έτσι εξηγούνται και τα εκατομμύρια που έπεσαν από το Ταμείο Ανάκαμψης!
Το 41% δήλωσε ότι εργάζεται πάνω από δύο Σαββατοκύριακα τον μήνα, ενώ το 15% μια φορά τον μήνα συνολικά δηλαδή ένα 56% στερείτε την ξεκούραση του Σαββατοκύριακου, ενώ ένα 25% δήλωσε ότι συχνά ή πολύ συχνά αναγκάζεται να εργαστεί στον ελεύθερο χρόνο.
Αυτή η εικόνα μας κατατάσσει στην πρώτη θέση στην Ευρώπη σε ώρες δουλειάς όπως καταγράφεται στον παρακάτω πίνακα
Μια άλλη έρευνα αυτή την φορά της Eurostat καταγράφει ότι το 21,7% δηλαδή 2 στους 10 εργαζόμενους είναι χαμηλόμισθοι, ενώ στους νέους μέχρι 30 χρονών αυτό το ποσοστό εκτοξεύεται στο 43%.
Δεν είναι τυχαίο ότι μεγαλύτερος αριθμός χαμηλόμισθων εργαζομένων καταγράφεται στην λεγόμενη βαριά βιομηχανία του Τουρισμού ακριβώς γιατί εκεί δοκιμάστηκαν και επιβλήθηκαν τελικά όλες οι μορφές ευελιξίας που οδήγησαν σε μισθούς πείνας αφού στη διάθεση των εργοδοτών υπήρχαν 14 μορφές ευελιξίας!
Η ίδια έρευνα καταγράφει μεγάλο ποσοστό χαμηλόμισθων, πάνω από 27% ανάμεσα στους συμβασιούχους ορισμένου χρόνου, αποδεικνύοντας ότι η ευελιξία και η δουλειά με ημερομηνία λήξης είναι το «κλειδί» για την εργοδοσία για την μείωση του λεγόμενου εργασιακού κόστους.
Αυτά είναι τα «αποτελέσματα» των νόμων Χατζηδάκη, Άδωνη Γεωργιάδη αλλά και των προκάτοχων τους Αχτσιόγλου – Βρούτση όπου η συμβολή τους στην κατάργηση των ΣΣΕ και των αρχικών διευθετήσεων του χρόνου εργασίας αποτελεί την βάση που πάτησαν οι μετέπειτα νόμοι.
Αν λάβουμε υπόψη ότι τα τελευταία 15 χρόνια ο μέσος πραγματικός μισθός είναι 9% μικρότερος από όσο ήταν το 2011 με τον πληθωρισμό της ίδιας περιόδου να φτάνει το 18%, η πραγματική μείωση των μισθών φτάνει το 27%. Αυτό οδηγεί τον λεγόμενο μέσο μισθό να πλησιάζει χρόνο με τον χρόνο τον κατώτατο αφού ένας στους δύο εργαζομένους (46,5%) αμείβεται με μισθό έως 1.000 ευρώ μεικτά.
Πάνω σε αυτή την πραγματικότητα έρχονται να πατήσουν οι διαρροές από την κυβέρνηση για νομοσχέδιο που ετοιμάζεται όπου σύμφωνα με πληροφορίες θα προσθέσει και νέες μορφές ευελιξίας, κάτι που απαιτούν οι μεγάλες επιχειρήσεις οι οποίες κλαψουρίζουν για χαμηλή παραγωγικότητα λόγω και υψηλού μισθολογικού κόστους, «γραφειοκρατία» κλπ . Να υπενθυμίσουμε ότι έχουν ήδη προηγηθεί, ο νόμος Χατζηδάκη για τη διευθέτηση του εργάσιμου χρόνου και ο νόμος Γεωργιάδη για την απασχόληση σε πολλαπλούς εργοδότες μέχρι και 13 ώρες τη μέρα, με τις συμβάσεις «ελάχιστης προβλεψιμότητας».
Αν επαληθευτούν οι διαρροές (που κατά πάσα πιθανότητα αυτό θα γίνει) τότε θα μιλάμε για οριστική ταφόπλακα ακόμα και αυτού του λεγόμενου «ατομικού δικαίου» αφού ακόμα και αυτές οι ατομικές συμβάσεις δεν θα δεσμεύουν σε τίποτα τους εργοδότες. Θα γκρεμιστεί με λίγα λόγια ό,τι έμεινε όρθιο από τους αντεργατικούς νόμους των μνημονιακών κυβερνήσεων ΝΔ – ΠΑΣΟΚ – ΣΥΡΙΖΑ των προηγούμενων χρόνων, που κατήργησαν το Εργατικό Δίκαιο και διέλυσαν τις ΣΣΕ.
Το νέο αντεργατικό έκτρωμα που σχεδιάζει η κυβέρνηση και η Νίκη Κεραμέως φαίνεται ότι περιλαμβάνει (μεταξύ άλλων που διαρρέουν) τη διευθέτηση του εργάσιμου χρόνου ακόμα και σε εβδομαδιαία βάση, ώστε να δίνεται η δυνατότητα
στους εργοδότες να αυξομειώνουν καθημερινά τις ώρες εργασίας. Να ξεχάσουν, δηλαδή, οι εργαζόμενοι κάθε έννοια προγράμματος και σταθερού ωραρίου και να είναι διαρκώς μπροστά από το τηλέφωνό τους περιμένοντας…
Το παραπάνω, μαζί με τις συμβάσεις «μηδενικών ωρών» και τη λεγόμενη «μείωση της γραφειοκρατίας» για fast track προσλήψεις και απολύσεις, θα δίνει τη δυνατότητα στην εργοδοσία να καλεί για εργασία εργαζόμενους όποτε, όπως και για όσο θέλει. Με αυτό το νομοσχέδιο φαίνεται πως μπαίνουν οι βάσεις για να εφαρμοστεί η εφιαλτική διάκριση του εργάσιμου χρόνου σε «ενεργό» και «ανενεργό».
Οι εμπειρίες από την εφαρμογή του στις ΗΠΑ και την ΕΕ δείχνουν πως, για παράδειγμα, ένας εργαζόμενος σε ένα εμπορικό κατάστημα, όσο δεν υπάρχει πελάτης να εξυπηρετήσει, μπορεί να μη θεωρείται χρόνος εργασίας. Συνεπώς με αυτόν τον τρόπο ο εργαζόμενος είναι πάντα διαθέσιμος όσο γίνεται περισσότερες ώρες και αμείβεται με τα ελάχιστα, ανάλογα με τον όγκο της δουλειάς. Πάνω σε αυτή την λογική έχει στηριχτεί η αφαίρεση του διαλείμματος από τον ημερήσιο χρόνο εργασίας.
Είναι ολοφάνερο με τους μέχρι τώρα αντεργατικούς νόμους και αυτόν που η κυβέρνηση σχεδιάζει να φέρει προς ψήφιση προωθείται και στην χώρα μας η ρήτρα αυτοεξαίρεσης (opt-out), που φέρνει τον εργαζόμενο μόνο του ενώπιον του εργοδότη αναγκάζοντας τον, υπό τον φόβο της απόλυσης ή άλλης δυσμενούς μεταχείρισης, να δεχτεί να δουλέψει όσο επιθυμεί ο εργοδότης. Εδώ το «ταβάνι» είναι οι 13 ώρες εργασίας τη μέρα που σημαίνει εργάσιμη βδομάδα 78 ωρών σε 6ήμερη εργασία.
Με τον επερχόμενο νόμο Κεραμέως αν επιβεβαιωθούν οι διαρροές υλοποιείται μια από τις βασικές αξιώσεις του κεφαλαίου για διαμόρφωση του χρόνου εργασίας ανάλογα με τις ανάγκες του και μάλιστα χωρίς αμοιβή για υπερωρίες, εξασφαλίζοντας έτσι για την ίδια εργασία τεράστια μείωση του εργατικού κόστους
Αυτό είναι το εργασιακό μέλλον που ετοιμάζεται για σημαντικά τμήματα της εργατικής τάξης. Ένα διαρκές 13ωρο ξεζούμισμα ενώ στις υπόλοιπες 11 που του απομένουν ο εργαζόμενος θα πρέπει να μετακινηθεί από το σπίτι στη δουλειά, να φροντίσει την οικογένεια του και να κοιμηθεί. Δηλαδή, μηδενικός ελεύθερος χρόνος που του στερεί την κοινωνική ζωή καθηλώνοντας τον σε μια χαμοζωή χωρίς δικαιώματα ακόμα και σε αυτή την αναπαραγωγή της εργατικής του δύναμης.
