Το Υπουργείο Υγείας, 20 χρόνια μετά τον αναχρονιστικό νόμο Παπαδόπουλου το 2001, πέρασε νόμο για το ΕΣΥ που αφορά μεταξύ άλλων τη λειτουργία των απογευματινών χειρουργείων και τις εργασιακές σχέσεις των υγειονομικών. Είναι γνωστό (και, δυστυχώς εξ ανάγκης αποδεκτό) πως τα απογευματινά ιατρεία που θεμελίωσε εδώ και δύο δεκαετίες το ΠΑΣΟΚ επί υπουργίας Αλ. Παπαδόπουλου και εφάρμοσε το ΕΣΥ, οδήγησαν τους ασθενείς που επιθυμούσαν να εξυπηρετηθούν άμεσα και χωρίς να περιμένουν μήνες σε λίστες αναμονής, να πληρώνουν αδρά από την τσέπη τους.
Η ΝΔ, 20 χρόνια μετά, αξιοποιώντας το «κάλπικο επιχείρημα» της «αλόγιστης σπατάλης» υπηρεσιών υγείας, προχωράει στο «νέο ΕΣΥ», στην περαιτέρω, δηλαδή, εμπορευματοποίηση της Υγείας, αλλά και σε περεταίρω επιδείνωση των εργασιακών σχέσεων των λειτουργών δημόσιας υγείας, ανεξαρτήτως ειδικοτήτων. Στα «νέα» νοσοκομεία-επιχειρήσεις, που οραματίζεται και υλοποιεί η ΝΔ, οι ασθενείς βάζουν ήδη και θα βάζουν ακόμα περισσότερο πλέον το χέρι στην τσέπη (διαρκώς). Η οικονομική επιβάρυνση, των πολιτών πάντα, είναι η βασική επιδίωξη της ΝΔ, ώστε οι ασθενείς έχοντας το δίλημμα ή να πληρώσουν και να χειρουργηθούν στο καταρρακωμένο και υπο-στελεχωμένο ΕΣΥ ή να πληρώσουν και να χειρουργηθούν στον «αψεγάδιαστο» ιδιωτικό τομέα υγείας, να στραφούν υπέρ των εμπόρων της Υγείας.
Βέβαια, μια μικρή μερίδα της κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης (ΚΚΕ και ΜΕΡΑ25) υποστηρίζει, πως τα απογευματινά επί πληρωμή χειρουργεί λειτουργούν «τυπικά-άτυπα» εδώ και πολλά χρόνια, ειδικά στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία όλης της χώρας. Με κλινικές-ΝΠΙΔ μέσα σε κλινικές νοσοκομείων, όπου οι ασθενείς επιβαρύνονται με ολόκληρο το κόστος των επεμβάσεων. Και καμία κυβέρνηση, ανεξαρτήτως πράσινου, μπλε ή ροζ χρώματος δεν προσπάθησε έστω, τουλάχιστον, να περιορίσει. Πλέον αυτός ο «άτυπος» θεσμός…Θεσμοθετείται και ΤΥΠΙΚΑ.
Τα (νέο) φιλελεύθερα απογευματινά χειρουργεία.
Αναλυτικά και σύμφωνα με την ΟΕΝΓΕ και την ΠΟΕΔΗΝ: Στα κατεστραμμένα από την οικονομική/υγειονομική κρίση, την επαγγελματική εξουθένωση του υπάρχοντος προσωπικού και την έλλειψη προσωπικού λόγω των μη προσλήψεων και της αναστολής εργασίας χιλιάδων υγειονομικών που αρνήθηκαν να εμβολιαστούν, τα απογευματινά χειρουργεία, πέρα από τα προβλήματα που θα δημιουργήσουν στα ωράρια εργασίας, «θα επιβαρύνουν τον ασθενή με το 30% του κόστους και επιπλέον με την αμοιβή του γιατρού».
Ως προς την αμοιβή των ιατρών, είναι κάτι παραπάνω από σίγουρο πως μετά από 12 χρόνια συνεχών περικοπών και μισθολογικών μειώσεων, πολλοί ιατροί θα δουν τα απογευματινά χειρουργεία ως μια συμφέρουσα λύση (με βαριά ή όχι ιδεολογική καρδιά και ανεξάρτητα της πολιτικής τους θέσης) για να αντισταθμίσουν τις μισθολογικές μειώσεις που έχουν υποστεί. Σημαντικό δε να ειπωθεί, πως εδώ είναι δυνατή η εμπλοκή της ιδιωτικής ασφάλισης, συνεχίζοντας τη διεύρυνση της κερδοφορίας στον ιδιωτικό τομέα ασφάλισης υγείας, ο οποίος θησαύρισε μέσα στην πανδημία.
Η επίσημη κυβερνητική αιτιολογία αυτής της πολιτικής είναι «πως έτσι καταργούνται οι ατέρμονες ουρές και λίστες αναμονής». Αν η κυβέρνηση ήθελε να εξαλείψει, πραγματικά, τις τεράστιες αναμονές, αρχικά θα έπρεπε να απαρνηθεί τον νέο-φιλελεύθερο εαυτό της. Δευτερευόντως (1) θα προχωρούσε σε μονιμοποίηση του υπάρχοντος προσωπικού, άμεσες νέες μόνιμες προσλήψεις, (2) θα δημιουργούσε νέες σύγχρονες χειρουργικές κλίνες και θα αναβάθμιζε την υλικοτεχνική υποδομή των υπαρχόντων χειρουργείων και δεν θα απαγόρευε την πλήρη λειτουργία τους μέσα στην πανδημία, ώστε να χειρουργούνται οι πολίτες έναντι αδρής αμοιβής από τους ιδιώτες.
(Νεο)φιλελευθερισμός και στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας
Ακόμα ένα «φιλελεύθερο» μέτρο στον τομέα της δημόσιας υγείας αποτελεί η τέλεση της παραπομπής του ασθενή σε συγκεκριμένες ειδικότητες γιατρών ή σε ιατρικές πράξεις (εξετάσεις, χειρουργεία και ένδο-νοσοκομειακή στο ΕΣΥ) μόνο κατόπιν γνωμάτευσης του θεράποντος προσωπικού-οικογενειακού γιατρού. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι από τον ΕΟΠΥΥ θα καλύπτονται οικονομικά επισκέψεις σε γιατρούς και θα καλύπτονται ιατρικές πράξεις, όπως χειρουργεία, σε δομές του ΕΣΥ μόνο μετά από παραπομπή του οικογενειακού γιατρού.
Στο σύστημα θα ενταχθούν (ω τι έκπληξη!) και τα ιδιωτικά πολυ-ιατρεία, οι γιατροί των οποίων θα μπορούν να εγγράφουν εξετάσεις ως θεράποντες γιατροί. Επίσης, οι γιατροί που τώρα υπηρετούν στην ΠΦΥ θα μπορούν παράλληλα να γίνονται οικογενειακοί ιατροί, με μειωμένη όμως αποζημίωση.
Ο οικογενειακός γιατρός θα λειτουργεί ουσιαστικά ως «ανάχωμα προσβασιμότητας» των ασθενών πολιτών στις υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας. Επιπλέον, θα δημιουργηθεί ένας ανταγωνιστικός μηχανισμός αύξησης πελατολογίου, όπου τα ιδιωτικά μονοπώλια θα αυξήσουν την κερδοφορία τους. Από την άλλη, οι ασθενείς, μαζί με την επερχόμενη επισιτιστική και ενεργειακή (λόγω κατακόρυφων τιμολογιακών αυξήσεων και αυξήσεων στα καύσιμα, πολύ πριν το Ουκρανικό Ζήτημα) κρίση, θα κληθούν να δαπανήσουν ότι τους έχει απομείνει στην τσέπη στο ιδιωτικό ιατρείο-θεραπευτήριο για να νοσηλευτούν ή να χειρουργηθούν.
Το ρόλο του οικογενειακού-ιδιώτη γιατρού θα μπορούσαν να έχουν τα TOMY, ώστε να δημιουργηθεί ένας κόμβος επικοινωνίας στην ΠΦΥ με σκοπό την γρήγορη παρέμβαση στον πληθυσμό ανεξαρτήτως πανδημίας. Και η παρέμβαση θα ήταν πιο ουσιαστική, άμεση, συγκεκριμένη και οι ασθενείς δεν θα έβαζαν το χέρι στην τσέπη, για ακόμα μια φορά. Τα ΤΟΜΥ βέβαια σήμερα ούτε αυξήθηκαν αριθμητικά, ούτε λειτουργούν (κυριολεκτικά και μεταφορικά) επαρκώς, ούτε υπάρχει πλάνο ένταξης τους στον γενικότερο κεντρικό σχεδιασμό της δημόσιας υγείας. Μάλλον γιατί ο μόνος σχεδιασμός που υπάρχει από το νεοφιλελεύθερο κράτος «εκτάκτου ανάγκης» είναι να «χαριστούν» όλες οι δομές και υποδομές δημόσιας υγείας στον ιδιωτικό τομέα.
Νομιμοποίηση άρσης της μονιμότητας Ιατρών του ΕΣΥ
Το Υπουργείο Υγείας, προκειμένου να «αντιμετωπίσει» τις αντιδράσεις των υγειονομικών για την υπερεργασία και τις μισθολογικές μειώσεις έδωσε, όπως λέει το ίδιο, τη δυνατότητα στους γιατρούς του ΕΣΥ να εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα. Κάτι το οποίο (προφανώς δεν ξαφνιάζει κανέναν) γινόταν, αφού οι ορισμένοι γιατροί (ή καλύτερα γνωστοί «ιατροπατέρες») του δημοσίου και σε ιδιωτικές κλινικές χειρουργούσαν και ιδιωτικά ιατρεία λειτουργούσαν. Ωστόσο, μία τέτοια αλλαγή της εργασιακής σχέσης των γιατρών, δίνει την δυνατότητα στην ΝΔ, να προβούν αυτομάτως και την άρση της μονιμότητάς των γιατρών του δημοσίου. Με το ευφάνταστο, πάντα, κυβερνητικό επιχείρημα, πως διαφορετικά θα υπάρξουν αντιδράσεις από τους ιδιώτες γιατρούς.
Η καινοτομία του νόμου της ΝΔ, όμως, έγκειται στο ότι εάν επιτραπεί (και θεσμοθετημένα πλέον) στους γιατρούς του ΕΣΥ να εργαστούν στον ιδιωτικό τομέα, αυτόματα θα δώσει και στους ιδιώτες γιατρούς το δικαίωμα να βλέπουν ασθενείς και κυρίως να χειρουργούν σε δημόσια νοσοκομεία. Το «κυβερνητικό όνειρο» του νεοφιλελευθερισμού δηλαδή. Άλλωστε αυτό που ενδιαφέρει τη ΝΔ είναι να δώσει κίνητρα σε ιδιώτες γιατρούς για να παρέχουν υπηρεσίες εντός του ΕΣΥ. Με μπλοκάκι πάντα.. ώστε να γλιτώσει το «κράτος» από τους μόνιμους μισθούς και τις ασφαλιστικές εισφορές.
Τα άνωθεν μαζί με την άρση της μονιμότητας των γιατρών θεσμοθετούνται με το άρθρο 82 του ν.4915/2022 (ΦΕΚ Α63 – 24/3/2022). Σύμφωνα με το άρθρο 82, οι γιατροί που καταλαμβάνουν θέσεις στο ΕΣΥ με 5ετή θητεία, δεν θα κρίνονται ατομικά στο τέλος της 5ετίας (όπως προέβλεπε ο ν. 3754/2009) αλλά θα «επανα-προκηρύσσεται η θέση και εφ’ όσον επιλεγεί ο ίδιος γιατρός διορίζεται ως μόνιμος». Θα πρέπει να ειπωθεί πως, η ρύθμιση έχει αναδρομική ισχύ και αφορά και όσους διορίστηκαν πριν τη ψήφιση του νόμου (έντιμα και …νεο-δημοκρατικά πάντα). Αυτό πολύ απλά σημαίνει ότι όσοι γιατροί διορίστηκαν την τελευταία 5ετία σε δομές του ΕΣΥ, επίκειται να απωλέσουν τη θέση τους, αφού θα μπορεί να τη διεκδικήσει σε ανοικτή προκήρυξη οποιοσδήποτε γιατρός. Καταργείται δηλαδή στην πράξη η δυνατότητα μονιμοποίησης των γιατρών που ίσχυε μέχρι.
Όπως έχει γραφτεί στο kommon.gr, τον τελευταίο χρόνο σε πλειάδα άρθρων, η αρχή του ξηλώματος του ΕΣΥ έγινε με την αλλαγή νομικού καθεστώτος των νοσοκομείων, από ΝΠΙΔ αντί για ΝΠΔΔ, με τα ΣΔΙΤ στην Υγεία, με τη λογική Management που επικρατεί στις διοικήσεις των Νοσοκομείων και κατέληξε με την αναίρεση της πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης των γιατρών ΕΣΥ. Πλήρης ιδιωτικοποίηση λειτουργική, διοικητική και ιδιοκτησιακή των δομών υγείας.
Στη βουλή κάτι ψέλλισε κι ο ΣΥΡΙΖΑ για την άρση της μονιμότητας, επειδή πλέον οριστικά το ΕΣΥ περνά στους ιδιώτες. H αρχή, λέει ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν η αλλαγή του νομικού καθεστώτος των Νοσοκομείων…Ορθώς και χαιρόμαστε αν διαβάζουν kommon.gr στην Κουμουνδούρου… Μα ξέχασαν να απαντήσουν, πριν απ’ όλα, γιατί το πρώτο Νοσοκομείο ΝΠΙΔ στην Ελλάδα ήταν το Νοσοκομείο Σαντορίνης που «άνοιξε» επί ΣΥΡΙΖΑ;
Επίλογος
Ο σημερινός υπαρκτός νεοφιλελευθερισμός, όποιος και να τον εφαρμόζει, το μόνο που έχει να προσφέρει στους πολίτες είναι φτώχεια, πείνα, ψυχολογική και σωματική βία, ανασφάλεια και καθυπόταξη μέσω του φόβου. Ο θρίαμβος, δηλαδή, της βιο-εξουσίας. Ο τρόπος διαχείρισης της πανδημίας έδωσε την ευκαιρία στις δυνάμεις του νεοφιλελευθερισμού να επιταχύνουν τις αλλαγές που είχαν ήδη δρομολογηθεί και τις ανέδειξαν, λόγω πανδημίας, ως ανάγκες για ρύθμιση προβλημάτων που τάχα ήδη είχαν αρχίσει να βγαίνουν στην επιφάνεια. Η πανδημία ήταν απλά το σύμπτωμα και όχι η αιτία των αλλαγών που έγιναν, γίνονται και η κυβέρνηση σκοπεύει να συνεχίσει. Γι’ αυτό και το διακύβευμα έγκειται στη μάχη με τις προβληματικές που αναδείχθηκαν όχι μόνο μέσα από την πανδημία αλλά μια 12ετία τώρα όπου ο καπιταλισμός αυξάνει τα κέρδη του μέσω των συνεχόμενων κρίσεων που δημιουργεί.
Το ερώτημα είναι : η μαχόμενη Αριστερά έχει κινηματική και πολιτική απάντηση σε αυτό;
