Στις αναφορές του γερμανικού Τύπου για τη συνάντηση του Ομπάμα με τη Μέρκελ τη Δευτέρα η κρίση στις σχέσεις της Ελλάδας με την ευρωζώνη απουσιάζει σχεδόν ολοκληρωτικά ή είναι εντελώς περιφερειακή.*
Στις εισαγωγές που έκαναν Ομπάμα και Μέρκελ στη συνέντευξη Τύπου είναι σαφής ένας θεματικός διαχωρισμός: ο Ομπάμα επικεντρώνεται στα ζητήματα διεθνούς ασφάλειας και σημειώνει ότι τα βασικά θέματα που συζητήθηκαν ήταν «η ρωσική επιθετικότητα εναντίον της Ουκρανίας και η καταπολέμηση των τρομοκρατών του Ισλαμικού Κράτους». Δεν είναι ασήμαντο, ωστόσο, ότι πριν ξεκινήσει να αναπτύσσει τα θέματα αυτά, δηλώνει την ικανοποίησή του για τη σημασία που δίνει η Μέρκελ στη συνεργασία «της Ευρώπης και του ΔΝΤ με την νέα ελληνική κυβέρνηση, ώστε να προκύψει σταθερή ανάπτυξη» και επισημαίνει, ότι για τις ΗΠΑ και για την παγκόσμια οικονομία έχει μεγάλη σημασία η παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη. Η Μέρκελ από την πλευρά της ξεκινά εστιάζοντας στα ζητήματα οικονομικής ανάπτυξης (και λόγω του γεγονότος ότι η Γερμανία προεδρεύει της ένωσης των επτά πιο αναπτυγμένων χωρών το 2015) και σημειώνει τις επιτυχίες που έχει να επιδείξει η ευρωζώνη στον τομέα της οικονομικής ανάπτυξης «προβληματικών» χωρών όπως η Ιρλανδία, αλλά και η Ισπανία και η Πορτογαλία. Η Ελλάδα δεν εμφανίζεται καθόλου στην εισήγησή της. Στη σχετική ερώτηση που δέχεται αργότερα η Μέρκελ επαναλαμβάνει ότι η πολιτική της Γερμανίας έχει ως στόχο την παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη, και δηλώνει πως περιμένει συγκεκριμένες προτάσεις από την ελληνική πλευρά την Τετάρτη στη συνεδρίαση του Eurogroup.
Στις υπερτοπικές εφημερίδες αλλά και στον ιστότοπο του περιοδικού Spiegel η συνάντηση παρουσιάζεται σαν να αφορά σχεδόν αποκλειστικά την κρίση στην Ουκρανία. Στο ρεπορτάζ της Frankfurter Allgemeine δεν υπάρχει καμία λέξη για το ζήτημα του ελληνικού χρέους. Στη Süddeutsche Zeitung επισημαίνεται ότι ο Ομπάμα εμπιστεύεται τη Μέρκελ περισσότερο από άλλους αρχηγούς κρατών, αλλά η σχέση των δύο δεν είναι εντελώς ανέφελη: «Ο Ομπάμα παρουσιάζει τη γερμανική συνταγή λιτότητας για την Ελλάδα σαν μια σαδιστική εμμονή (sadistischer Kult), η Μέρκελ είναι εκνευρισμένη με τη δράση των αμερικανών πρακτόρων». Στον ιστότοπο του Spiegel γίνεται μια απλή αναφορά ότι ένα από τα θέματα της πολύωρης συνάντησης ήταν και η ελληνική κρίση. Η Welt παραθέτει, στο τέλος του σχετικού ρεπορτάζ, εκτενή παράφραση όσων είπε η Μέρκελ στη συνέντευξη Τύπου, ούτε λέξη όμως παραπάνω.
Δεν είναι δεδομένο ότι μόνον αυτός ο τρόπος υπάρχει για να (μην) παρουσιάζει τι συζήτησαν Ομπάμα και Μέρκελ σχετικά με την κρίση στις σχέσεις της Ελλάδας με την ευρωζώνη. Στην πρώτη σε κυκλοφορία τοπική εφημερίδα του Αμβούργου, Hamburger Abendblatt, για παράδειγμα, το σχετικό ρεπορτάζ αποδίδει στο ελληνικό ζήτημα σαφώς μεγάλύτερη βαρύτητα. Διάσταση απόψεων μεταξύ Γερμανίας και Ηνωμένων Πολιτειών αναγνωρίζει η εφημερίδα· ενώ η Μέρκελ επιμένει στις μεταρρυθμίσεις και τη λιτότητα, ο Ομπάμα μάλλον στηρίζει τη νέα ελληνική κυβέρνηση και στο πνεύμα της δήλωσής του πριν την συνάντηση («Δεν μπορείτε να ξεζουμίζετε κι άλλο χώρες που βρίσκονται στο μέσο ύφεσης») πιέζει για συμβιβασμό, διότι ο Λευκός Οίκος ανησυχεί ιδιαίτερα για το ενδεχόμενο εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη.
Το άρθρο εντάσσει τη συγκεκριμένη παρατήρηση σε μια συνολική εκτίμηση για τις σχέσεις των δύο χωρών. Σύμφωνα με αυτήν οι διαφωνίες είναι περισσότερες και βαθύτερες από τα σημεία προσέγγισης. Επιστρέφοντας στα ρεπορτάζ και τις αναλύσεις άλλων εφημερίδων (όπως αυτά που αναφέρθηκαν παραπάνω) βρίσκουμε την εντελώς αντίθετη εκτίμηση: η αποστολή οπλισμού στο Κιέβου είναι ένα σημείο (σημαντικής βέβαια) διαφωνίας σε ένα τοπίο γενικής σύμπνοιας. Αυτός είναι και ένας λόγος, γιατί μεγάλη μερίδα του γερμανικού τύπου εξοβελίζει στην ουσία το ζήτημα του ελληνικού χρέους από τις ανταποκρίσεις, τα σχόλια και τις αναλύσεις σχετικά με τη συνάντηση Ομπάμα και Μέρκελ. Δεν είναι ανάγκη αυτή τη στιγμή η εικόνα που παρουσιάζεται στη γερμανική κοινή γνώμη για τις σχέσεις με τον μεγάλο σύμμαχο στην άλλη όχθη του Ατλαντικού να σκιάζεται με διαφωνίες και ρήγματα.
Δεν είναι όμως ο μόνος λόγος αυτός. Οι διαμορφωτές της γερμανικής κοινής γνώμης επιδεικνύουν μεγάλη επιμέλεια, ώστε να παρουσιάζουν το ζήτημα του ελληνικού χρέους ως πρόβλημα μικρού βεληνεκούς. Παρά την μεγάλη του δραματικότητα είναι σχετικά περιορισμένης πραγματικής σημασίας. Είναι πρόβλημα της ευρωζώνης και των οργάνων της και θα επιλυθεί μέσα από αυτά. Σε καμία περίπτωση δεν έχει και δεν πρέπει να έχει διεθνείς διαστάσεις. Κι αν ο Καμμένος επιχειρεί να του προσδώσει τέτοιες, με τις προτάσεις του για χρηματοδότηση έξω από την ευρωζώνη και το ΔΝΤ, το μόνο που καταφέρνει είναι να γελοιοποιείται. Με αυτό το δεδομένο η συνάντηση Ομπάμα και Μέρκελ στο Λευκό Οίκο είναι ένας τόπος, όπου η «ελληνική τραγωδία» (όπως αρέσει σε πολλά γερμανικά μέσα ενημέρωσης να ονομάζουν το πρόβλημα του ελληνικού χρέους και τις σχετικές διαπραγματεύσεις) δεν θα έπρεπε κανονικά να έχει θέση. Και φαίνεται ότι τα περισσότερα γερμανικά μέσα ενημέρωσης φροντίζουν τα πράγματα να παρουσιάζονται όπως θα έπρεπε να είναι.
Ξέρουμε ότι ο Ομπάμα και η Μέρκελ συζήτησαν και για την ελληνική κρίση. Ξέρουμε ότι οι θέσεις τους αποκλίνουν σε ένα βασικό σημείο, καθώς εκείνος τονίζει την ανάπτυξη κι εκείνη τα προγράμματα λιτότητας και συγκλίνουν σε ένα άλλο, στη σημασία που έχει η παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη. Ξέρουμε ότι τα μέσα ενημέρωσης στη Γερμανία αποφεύγουν (σχεδόν συστηματικά) να συζητήσουν αυτή την πτυχή της συνάντησης στο Λευκό Οίκο, ενώ καταβάλλουν προσπάθεια να τονίσουν τα σημεία συμφωνίας μεταξύ της γερμανίδας καγκελαρίου και του αμερικανού προέδρου. Ίσως δικαιούμαστε να συμπεράνουμε ότι για το θέμα της ελληνικής κρίσης η διαφωνία δεν γεφυρώνεται. Προς το παρόν τουλάχιστον.
Στέλιος Χρονόπουλος
_________________
* Πρέπει να σημειώσω ότι είναι κάπως νωρίς για να έχουμε μια συνολική εικόνα του τρόπου με τον οποίο τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης θα προσλάβουν και θα παρουσιάσουν συνολικά τις επισκέψεις της Μέρκελ στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά. Τα άρθρα και τα σχόλια στην Zeit (κυκλοφορεί την Πέμπτη) και στην έντυπη έκδοση του περιοδικού Spiegel (κυκλοφορεί το Σάββατο) θα έχουν αρκετά μεγάλη βαρύτητα.
