Ηγεσία ΚΚΕ: Για πολλοστή φορά «επαναστατική» ρητορεία δεξιά πολιτική, του Βασίλη Λιόση

Πηγή: www.anasygkrotisikk.gr

Μεγάλη κουβέντα έχει προκληθεί από τις παραιτήσεις συνδικαλιστών του ΚΚΕ σε διάφορους εργασιακούς χώρους ένας εκ των οποίων είναι ο χώρος των συγκοινωνιών. Ο παραιτηθείς συνδικαλιστής (Θανάσης Οικονόμου) από τις συγκοινωνίες έδωσε στη δημοσιότητα το κείμενο στο οποίο καταγράφει τη διαφοροποίησή του από την επίσημη κομματική-συνδικαλιστική γραμμή του ΚΚΕ (https://shorturl.at/AnuUu). Το κύριο σημείο διαφωνίας και διαφοροποίησης έχει να κάνει με το αίτημα της κρατικοποίησης (ή μη) των συγκοινωνιών.

Ο «Ριζοσπάστης» απάντησε με ανώνυμο άρθρο στο κείμενο του συνδικαλιστή (https://shorturl.at/azaLT). Διαβάζοντας το κάποιος απορεί πρώτον, με το ήθος του αρθρογράφου που δεν τολμάει να μας φανερώσει το όνομά του (γιατί άραγε δεν αναλαμβάνει την ευθύνη των όσων γράφει;) και που με απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς επιχειρεί ανεπιτυχώς να αποδομήσει το σκεπτικό του παραιτηθέντος συνδικαλιστή, δεύτερον, με την ποιότητα των επιχειρημάτων που στην καλύτερη περίπτωση μπορούν να χαρακτηριστούν ως φθηνά και τρίτον, με την αδιανόητη ιδεολογική και πολιτική στροφή ενός ιστορικού κόμματος που αρνείται το ηρωικό του παρελθόν.

Ας τα πάρουμε με τη σειρά. Τι μας λέει, λοιπόν, ο αρθρογράφος;

1. Όποιος μιλάει για την ανάγκη κρατικοποίησης του σιδηροδρόμου βαφτίζεται σοσιαλδημοκράτης και οπορτουνιστής.
2. Όταν η θέση του συνοδεύεται από το αίτημα του λαϊκού ελέγχου ή της μη αποζημίωσης των ιδιωτών, τότε έχουμε να κάνουμε με «περικοκλάδες».
3. Όποιος υποστηρίζει την ανάγκη κρατικοποίησης «ξελασπώνει» το σύστημα.
4. Το κράτος του κεφαλαίου δεν μπορεί να γίνει φιλολαϊκό.
5. Δεν ανοίγεται καμία ρωγμή στο σύστημα αν ο σιδηρόδρομος περάσει στο κράτος.
6. Οι επανακρατικοποιήσεις θα έχουν νόημα μόνο στον σοσιαλισμό.

Παρόλο που είναι άχαρο να απαντάς στο αυτονόητο και να κονταροχτυπιέσαι με τον παραλογισμό, θα επιχειρήσουμε να το κάνουμε.

1. Πότε υπήρξε διευρυμένη πολιτική κρατικοποιήσεων στον καπιταλισμό; Μετά τη λήξη του Β΄ παγκοσμίου πολέμου με την εφαρμογή του κεϋνσιανού μοντέλου. Γιατί υπήρξε αυτή η πολιτική; Γιατί έπρεπε να απαντηθεί το ελκτικό παράδειγμα της Σοβιετικής Ένωσης, γιατί το ιδιωτικό κεφάλαιο δεν μπορούσε να πάρει την πρωτοβουλία ανασυγκρότησης της οικονομίας και έπρεπε να το κάνει το κράτος ως ο συλλογικός καπιταλιστής επιδιώκοντας τη μη επανάληψη της κρίσης του 1929 αλλά και γιατί υπήρξε πίεση των λαϊκών κινημάτων, στα οποία πρωτοστάτησαν οι κομμουνιστές, για κοινωνικές κατακτήσεις. Επομένως, δεν επρόκειτο μόνο για μια εσωτερική ανάγκη του συστήματος αλλά και για μια αναγκαστική πολιτική κατεύθυνση που ήταν προϊόν κοινωνικής πίεσης. Με άλλα λόγια υπήρξαν νικηφόροι εργατικοί αγώνες. Η  περίοδος αυτή κράτησε περίπου για τρεις δεκαετίες και η αντίστροφη πορεία ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του ’70 όταν ενέσκηψε η πετρελαϊκή κρίση.
2. Σήμερα, δεν υπάρχει καμία σοσιαλδημοκρατική δύναμη και καμία κλασική συντηρητική δύναμη, κανένα κόμμα του ακροδεξιού τόξου και κανένα τμήμα του παγκόσμιου και ελληνικού κεφαλαίου που να επιζητά την επιστροφή σε μία πολιτική κοινωνικών παροχών. Είναι αστείο να επικαλείται κάποιος ένα τέτοιο επιχείρημα. Αλλά ακόμη και αν υπάρχει θα είναι σίγουρα απολύτως μειοψηφικό και δεν θα θέτει ούτε το ζήτημα του λαϊκού ελέγχου ούτε της μη αποζημίωσης των ιδιωτών ή ακόμη ακόμη μπορεί να πρεσβεύει μια πρόταση σύμπραξης δημόσιου ιδιωτικού (τέτοιες προτάσεις όντως υπάρχουν και υλοποιούνται αλλά προφανώς είναι απορριπτέες).
3. Επομένως, όποιος θέτει ζήτημα επανακρατικοποίησης των συγκοινωνιών, του ρεύματος, της τηλεφωνίας κ.λπ. όχι μόνο δεν ξελασπώνει το σύστημα αλλά έρχεται σε ευθεία σύγκρουση μαζί του. Δημιουργεί μια συζήτηση εντός της κοινωνίας για το τι είναι αυτό που συμφέρει τα λαϊκά στρώματα. Σε μια περίοδο που για δεκαετίες υπάρχει μια ανηλεής προπαγάνδα υπέρ του ιδιωτικού τομέα –και που η αλήθεια είναι ότι αυτό το ιδεολόγημα έχει κερδίσει συνειδήσεις ακόμα μέσα και στα λαϊκά στρώματα–, το να ανοίξει μια συζήτηση για την αξία των δημόσιων συγκοινωνιών, του δημοσίου ρεύματος κ.λπ. είναι απολύτως απαραίτητο. Είναι ένα πρώτο βήμα για να δημιουργηθούν συνειδησιακές συγκρούσεις με βάση την εμπειρία που υπάρχει από τις ιδιωτικοποιήσεις. Και η εμπειρία αυτή είναι τραγική σε όλη την ευρωπαϊκή επικράτεια.
4. Στο ερώτημα του ανώνυμου αρθρογράφου «ποια κυβέρνηση άραγε μπορεί να υλοποιήσει στο έδαφος του καπιταλισμού ένα σχέδιο κρατικοποιήσεων», η απάντηση είναι η εξής: αν αυτό γίνει, θα γίνει κάτω από την πίεση του λαϊκού κινήματος. Αν πάλι, για κάποιο λόγο γίνει ως αστική επιλογή (απειροελάχιστες οι πιθανότητες), θα γίνει λόγω των αδιεξόδων του ίδιου του συστήματος και θα είναι ακόμα και έτσι μια έμμεση νίκη για το λαϊκό κίνημα. Θα πρόκειται για μία παραδοχή της ήττας του αστικού κράτους και των αστικών κομμάτων και δεν βλέπουμε τι αρνητικό υπάρχει σε αυτό. Χρέος του επαναστατικού φορέα θα είναι η αποκάλυψη των αιτιών μιας τέτοιας πολιτικής υπογραμμίζοντας ότι δεν πρόκειται για μία φιλεύσπλαχνη πολιτική αλλά για μία ανάγκη που προέκυψε από συγκεκριμένα αίτια.
5. Η γραμμή που λέει «τι ιδιωτικός-τι δημόσιος τομέας» είναι γραμμή που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην ακινησία του λαϊκού κινήματος. Είναι γραμμή παραίτησης από τη λαϊκή πάλη και γραμμή ήττας. Και είναι τέτοια γραμμή γιατί το μόνο στο οποίο υποτίθεται ότι καλείς τον κόσμο είναι το αίτημα της εδώ και τώρα κοινωνικής επανάστασης. Αλλά η κοινωνική επανάσταση μπαίνει ως άμεσο αίτημα όταν το επιτρέπουν οι κοινωνικοί και πολιτικοί συσχετισμοί. Αν τίθεται σε καθημερινή βάση αντικαθιστώντας την τακτική, τότε χάνει και την όποια αξία του. Στην πραγματικότητα το ακυρώνεις. Αυτό που εν τέλει προτείνεται από τον ανώνυμο αρθρογράφο είναι να υποστούμε τις ιδιωτικοποιήσεις στις μεταφορές, στην παιδεία, στην υγεία, στην κοινωνική ασφάλιση και αλλού μέχρι να έρθει η κοινωνική επανάσταση.

Αυτή η γραμμή εγείρει πολύ σοβαρά και προφανώς αναπάντητα ερωτήματα από την πλευρά των υπερασπιστών της και συγχρόνως μας οδηγεί σε ορισμένα συμπεράσματα. Έχουμε και λέμε:

α) Γιατί κάποιος να παλεύει ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις όντας υπερασπιστής της παραπάνω γραμμής; Αυτό δεν οδηγεί σε έναν τεράστιο παραλογισμό; Σε μία τερατώδη λογική αντίφαση;

β) Πώς κρίνεται  η γραμμή του ΚΚΕ σε προηγούμενες εποχές που υπερασπιζόταν τα αιτήματα των κρατικοποιήσεων; Το ΚΚΕ των προηγούμενων δεκαετιών ήταν εμβαπτισμένο μέσα στην οπορτουνιστική λογική; Ο αγώνας που δόθηκε από την παράταξη του ΚΚΕ το 1992 όταν ο πατέρας Μητσοτάκης επιχείρησε να ιδιωτικοποιήσει τα λεωφορεία ήταν αγώνας κενού περιεχομένου ή ακόμη περισσότερο οπορτουνιστικός αγώνας;

γ) Για ποιο λόγο, με την ίδια λογική, να τίθενται αιτήματα όπως η αύξηση του μισθού, η βελτίωση των σχολικών υποδομών, η βελτίωση της κατάστασης στα δημόσια νοσοκομεία κ.ά.; Αυτά δεν αποτελούν οπορτουνιστικά αιτήματα κατά τον ανώνυμο αρθρογράφο και την ηγεσία του ΚΚΕ;

δ) Τελικά, αν αρνείσαι το αίτημα επανακρατικοποίησης των δημόσιων συγκοινωνιών και να υποστηρίξεις το αίτημα να διατηρηθεί δημόσιο ό,τι έχει απομείνει, τότε τι απομένει να υποστηρίξεις; Απλώς και μόνο ασφαλείς συγκοινωνίες; Νέο στόλο λεωφορείων; Μα αυτά τα λέει και η ΝΔ και οποιοδήποτε αστικό κόμμα.  Ποιος είναι, λοιπόν, τελικά  αυτός που κινείται συστημικά;  

Συμπέρασμα 1^ο: Ο οπορτουνισμός εν τέλει δεν χαρακτηρίζει όποιον θέτει το αίτημα κρατικοποίησης των ιδιωτικοποιημένων φορέων αλλά αυτόν που αρνείται το αίτημα εξυπηρετώντας άριστα την αστική στρατηγική. Και είναι οπορτουνισμός όχι μόνο γιατί εξυπηρετεί την αστική στρατηγική αλλά και γιατί δεν διατυπώνει το σύνολο της πρότασής του. Αν κάποιος θέλει να παραστήσει τον καθαρό επαναστάτη, δεν έχει παρά να πει πως η λύση είναι οι δημόσιες συγκοινωνίες όχι γενικώς και αορίστως μετά την κοινωνική ανατροπή αλλά στον σοσιαλισμό ο οποίος θα έρθει με επανάσταση η οποία μάλιστα θα είναι και ένοπλη. Αλλιώς λέει μισόλογα ή υπονοεί ότι η αλλαγή θα έρθει με την εκλογική ενίσχυση του ΚΚΕ δηλαδή μέσω του κοινοβουλευτικού δρόμου.

Συμπέρασμα 2^ο: Καλό θα ήταν να πάρουμε και τη γνώμη των εργαζομένων ειδικά για το ζήτημα της εντατικοποίησης της εργασίας, της εντεινόμενης εκμετάλλευσης, του χαφιεδισμού, των απολύσεων, στοιχεία πολύ πιο έντονα στον ιδιωτικό σε σχέση με τον δημόσιο τομέα.

Συμπέρασμα 3^ο: Θα είχε επίσης τεράστιο ενδιαφέρον να ακούσουμε κάποια στιγμή με ποια κομματική απόφαση έχει αλλάξει η παλιά θέση του κόμματος και πώς αυτή η αλλαγή έχει αιτιολογηθεί.

Συμπέρασμα 4^ο: Το άρθρο του ανώνυμου αρθρογράφου δεν υποδηλώνει τίποτα άλλο παρά μια τεράστια πίεση, για να μην πούμε άγχος, που προέρχεται από τη σύγκρουση ανάμεσα σε μια ακραία αριστερίστικη λογική και από την απόρριψη αυτής της θέσης από την κοινωνία. Και δεν αναφερόμαστε σε ένα συντηρητικοποιημένο τμήμα της κοινωνίας που έχει πειστεί πως οι ιδιωτικοποιήσεις είναι η λύση. Αυτό το τμήμα της κοινωνίας είναι σαφές ότι θα δηλώνει την ευαρέσκεια του με τη σημερινή θέση της ηγεσίας του ΚΚΕ. Αναφερόμαστε σε ένα κομμάτι ριζοσπαστικό της κοινωνίας που αντιλαμβάνεται άλλοτε καθαρά άλλοτε θολά την ανάγκη υπέρβασης του καπιταλισμού ή απλώς αγανακτεί με ό,τι βιώνει και αντιλαμβάνεται ότι οι ιδιωτικοποιήσεις δεν έχουν δώσει λύση στη ζωή του.

Συμπέρασμα 5^ο: Η σημερινή γραμμή με την άρνηση της υιοθέτησης του αιτήματος για κρατικοποιήσεις «δένει»  με τις υπόλοιπες πτυχές της πολιτικής της ηγεσίας του ΚΚΕ: με τη θέση που υποστήριζε ότι η έξοδος από το ευρώ θα ήταν καταστροφική και που εκθειάστηκε από το αστικό μπλοκ, με τη θέση η έξοδος από την ΕΕ έχει νόημα μόνο για τη σοσιαλιστική Ελλάδα, με τη θέση ότι ο πόλεμος Ρωσίας-ΝΑΤΟ είναι ιμπεριαλιστικός και από τις δύο πλευρές, με τη θέση ότι η τακτική  του ΚΚΕ κατά τη γερμανοϊταλική κατοχή και το πρώτο γράμμα του Ζαχαριάδη  ήταν οπορτουνιστική/ό κ.λπ..

Η θέση του ανώνυμου αρθρογράφου και της ηγεσίας του ΚΚΕ είναι εκτός πραγματικότητας αλλά το χειρότερο όλων είναι ότι δεν μπορεί να  δημιουργήσει ή να ενισχύσει κινηματικές διαδικασίες ή αν τις δημιουργήσει αυτές οδηγούνται σε αδιέξοδο ελλείψει άμεσων στόχων. Αγνοεί πλήρως το γεγονός ότι η συνείδηση ειδικά σε χαλεπούς καιρούς δεν μπορεί να κάνει άλματα απλώς και μόνο με ιδεολογική ζύμωση. Απονευρώνει την ταξική πάλη αφού αυτή πρέπει να διεξάγεται και στα τρία επίπεδα: οικονομικό, ιδεολογικό και πολιτικό.  Οι  συνειδησιακές ρωγμές δημιουργούνται και με την ιδεολογική δουλειά αλλά και με την πάλη για κατάκτηση αιτημάτων στο σήμερα. Η λογική της σημερινής ηγεσίας του ΚΚΕ μάς οδηγεί μοιραία να χαρακτηρίσουμε ακόμη και τον Λένιν ως μαέστρο του οπορτουνισμού, αφού ο μεγάλος επαναστάτης δεν δίσταζε να μιλήσει για μεταβατικά αιτήματα που τα έβλεπε ως σκαλοπάτια στη διαδικασία της επαναστατικής διαδικασίας και ως σχολείο διαπαιδαγώγησης και διαμόρφωσης ταξικής συνείδησης κι έτσι ενθυμούμενοι τα φοιτητικά μας χρόνια να αναφωνήσουμε το γνωστό σύνθημα: «Εσύ εσύ να μας τα πεις και όχι ο Λένιν ο οπορτουνιστής!».

Υ.Γ.: Ο Λένιν, αυτός ο μεγαλοφυής επαναστάτης, υποστήριζε πως ο αριστερός με τον δεξιό οπορτουνισμό συναντιόνται. Η σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ είναι μία από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις αυτής της διαπίστωσης. Υπέρμετρες δήθεν επαναστατικές μεγαλοστομίες από τη μια, εξυπηρέτηση των συστημικών σχεδιασμών και κινηματική ακινησία από την άλλη.