Την επόμενη εβδομάδα δυο διεθνή θέματα θα μονοπωλήσουν την ειδησεογραφία. Η σύνοδος (κορυφής) του ΝΑΤΟ και η συνάντηση Κορυφής στις 16 Ιουλίου στο Ελσίνκι Τραμπ – Πούτιν.
Με προγραμματισμένη από μήνες την σύνοδο (κορυφής) του NATΟ στις Βρυξέλλες, για το διήμερο 11 και 12 Ιουλίου και ενώ όλα φαινομενικά δείχνουν ότι τα πράγματα εξελίσσονται ήρεμα, στην πραγματικότητα έχουν εκδηλωθεί σημαντικές διαφωνίες ανάμεσα στις ΗΠΑ, τους Ευρωπαίους και τους Καναδούς συμμάχους τους στο NATO.
Αυτές οι διαφωνίες χοντρικά αφορούν το εμπόριο και τη συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, από την οποία απέσυρε τη χώρα του ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ απειλώντας με οικονομικές κυρώσεις όσες χώρες τολμήσουν να έχουν οικονομικές δοσοληψίες από μια ημερομηνία και μετά με το Ιράν.
Την ίδια ώρα, η ΕΕ εμφανίζεται επίσημα να ενισχύει την ικανότητα της να δρα σαν εγγυήτρια της ασφάλειας και αφετέρου της στρατηγικής της αυτονομίας με το δικό της ΝΑΤΟ, την PESCO την «Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία» (η οποία συμφωνήθηκε στα τέλη του 2017) και σημειώνει βήματα ανάπτυξης των δικών της «αυτοτελών» στρατιωτικών δυνατοτήτων «συμπληρωματικών» πάντα και επί του παρόντος προς το ΝΑΤΟ…
Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, έχει καταρτιστεί ένας πρώτος κατάλογος 17 «έργων συνεργασίας», που προωθούνται για υλοποίηση από ομάδες κρατών – μελών της ΕΕ, ενώ αναμένεται να προστεθεί και ένα δεύτερο «κύμα» τέτοιων έργων τον ερχόμενο Νοέμβριο. Η χώρα μας για παράδειγμα επισημοποίησε τη συμμετοχή της σε 9 από τα 17 πρώτα «έργα συνεργασίας».
Εδώ θα πρέπει να υπογραμμιστεί και ένας άλλος συνθετικός παράγοντας, αυτός της Ρωσίας η οποία προσπαθεί και προβάλλει από καιρό τον ρόλο της ως ενός πιο φυσικού συμμάχου για τα συμφέροντα των κρατών μελών της ΕΕ με το επιχείρημα ότι συνεχίζει και στηρίζει την Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα και την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, τις οποίες έχει απορρίψει ο πρόεδρος Τραμπ. Αυτό προβάλλεται από την Ρωσία σαν μια απόδειξη ότι οι ΗΠΑ δεν συμβαδίζουν με τα συμφέροντα των Ευρωπαίων συμμάχων τους.
Αυτός είναι και ο λόγος όπου ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, ο Νορβηγός Γενς Στόλτενμπεργκ, δήλωσε πεπεισμένος ότι παρά τις διχογνωμίες σε ζητήματα όπως το διεθνές εμπόριο, η πυρηνική συμφωνία με το Ιράν και τέλος η κλιματική αλλαγή, «το ΝΑΤΟ προχωρεί στη μεγαλύτερη ενίσχυση της συλλογικής άμυνας από τον Ψυχρό Πόλεμο» και ότι «οι ηγέτες των χωρών-μελών της Ατλαντικής Συμμαχίας μπορούν και θα επιδείξουν την ενότητά τους στη σύνοδό του την 11η και 12η Ιουλίου στις Βρυξέλλες, παρά τις διαφωνίες τους», δήλωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε στο γαλλικό τηλεοπτικό δίκτυο France 24.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο απρόβλεπτος με τις συμπεριφορές του αμερικανός πρόεδρος είχε χαρακτηρίσει επανειλημμένα σαν «άχρηστο» το NATO κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, δημιουργώντας δικαιολογημένο θόρυβο στους συμμάχους της Ουάσινγκτον.
Γι’ αυτό και ο ΓΓ του NATO επιμένει με επαναλαμβανόμενες διευκρινιστικές δηλώσεις ότι έχει λάβει διαβεβαιώσεις από τον αμερικανό πρόεδρο για την «προσωπική δέσμευσή του» προς την Ατλαντική Συμμαχία. Ο Γενς Στόλτενμπεργκ προσέθεσε ότι το ΝΑΤΟ στοχεύει να εφαρμόσει τα «4 τριαντάρια». Να μπορεί, δηλαδή, να κινητοποιήσει 30 μηχανοκίνητες μεραρχίες, 30 σμήνη αεροσκαφών και 30 πολεμικά σκάφη σε διάστημα το πολύ 30 ημερών. « Πρέπει να μείνουμε ενωμένοι, ιδίως όταν βλέπουμε πως η Ρωσία προσπαθεί να μας διχάσει».
Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει η σύνοδος (κορυφής) του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες για την διαγραφόμενη εξέλιξη των σχέσεων Τουρκίας – Δύσης , κατά το διήμερο 11 και 12 Ιουλίου, στο περιθώριο της οποίας ο Ταγίπ Ερντογάν θα συναντηθεί κατ’ ιδίαν με τον Ντόναλντ Τραμπ.
Ωστόσο ο διευθυντής της αγγλόφωνης Hurriyet, Μουράτ Γετκίν, απεκάλυψε ότι η σύνοδος αναμένεται να αναθέσει στην Τουρκία τη διοίκηση της Δύναμης Ταχείας Επέμβασης Υψηλής Ετοιμότητας (VJTF) , η οποία προβλέπεται να αρχίσει να λειτουργεί το 2021.
Πάντως, ο εκπρόσωπος Τύπου της τουρκικής προεδρίας Ιμπραήμ Καλίν ξεκαθάρισε σχεδόν ταυτόχρονα με τις δηλώσεις του πιο πάνω ότι «δεν υπάρχει περίπτωση αλλαγής» της απόφασης για αγορά των ρωσικών αντιαεροπορικών πυραύλων S-400. « Η συμφωνία έκλεισε, οι υπογραφές έπεσαν . Οι πύραυλοι θα εγκατασταθούν το 2019». Ο Καλίν προσέθεσε με έμφαση, ότι η Τουρκία θέλει πάντα να έχει καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ, αλλά «δεν υπήρξε ποτέ ούτε θα γίνει μέλος μιας συμφωνίας που θα θέτει όρια στα κυριαρχικά δικαιώματά της»!
Σε γενικές γραμμές οι Ευρωπαίοι ηγέτες προσέρχονται στη σύνοδο με βαθιά ανησυχία για το γεγονός ότι ο Τραμπ θα επικεντρωθεί περισσότερο στη συνάντησή του με τον Πούτιν παρά στις συζητήσεις του με αυτούς στο ΝΑΤΟ.
Έτσι, μετά την ολοκλήρωση της συνόδου του ΝΑΤΟ αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον η προβλεπόμενη συνάντηση στις 16 Ιουλίου στο Ελσίνκι των Τραμπ – Πούτιν.
Η συνάντηση θα είναι η τρίτη προσωπική συνάντηση του Τραμπ με τον Ρώσο Πρόεδρο. Οι δυο άντρες συναντήθηκαν για πρώτη φορά στη Σύνοδο των G20 στο Αμβούργο της Γερμανίας και μια δεύτερη φορά στο περιθώριο της συνάντησης κορυφής για την οικονομική συνεργασία Ασίας – Ειρηνικού στο Βιετνάμ.
Μετά την πρώτη συνάντησή τους τον περασμένο χρόνο στο Αμβούργο, Πούτιν και Τραμπ συμφώνησαν να συνεργαστούν για την κατάπαυση του πυρός στον Συριακό εμφύλιο, για τον τερματισμό της σύγκρουσης στην ανατολική Ουκρανία και την καταπολέμηση των απειλών της κυβερνοασφάλειας. Τα αποτελέσματα προόδου σε αυτά τα ζητήματα ήταν πενιχρά.
Ο Τραμπ τόνισε πρόσφατα σε δημοσιογράφους ότι θα συζητήσει με τον Ρώσο ομόλογό του για τον πόλεμο στη Συρία και την κατάσταση στην Ουκρανία.
Σε δηλώσεις του ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο σε ακρόασή του σε επιτροπή της Γερουσίας είπε: «Ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος πιστεύει ότι η Ρωσία θα πρέπει να αποτελεί μέρος των συζητήσεων που επηρεάζουν τα παγκόσμια ζητήματα εξωτερικής πολιτικής».
Στην ερώτηση μέλους της επιτροπής του κατά πόσον η Ρωσία θα πρέπει να αποτελέσει μέρος της ομάδας των επτά ( G7) , ο Πομπέο τόνισε ότι ο πρόεδρος Τραμπ θα πρέπει να μιλήσει ο ίδιος γι’ αυτό, προσθέτοντας ότι: «ο πρόεδρος πιστεύει βαθύτατα ότι η συμμετοχή της Ρωσίας σε αυτές τις σημαντικές γεωστρατηγικές συνομιλίες είναι αναπόφευκτη».
Ο αμερικανός μεγιστάνας, που προσεγγίζει τη διπλωματία με έναν τρόπο που προσομοιάζει με πτήση φτερού που το παρασέρνει όπου θέλει ο άνεμος, θα έρθει αντιμέτωπος με μια σκληρή δοκιμασία στη συνάντηση Κορυφής στις 16 Ιουλίου στο Ελσίνκι με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.
Ο πρώην κατάσκοπος της KGB έχει τη φήμη ενός δεινού διαπραγματευτή με ικανότητα να διαβάζει και να αναλύει την σκέψη των συνομιλητών του και να πηγαίνει πάντα πολύ καλά προετοιμασμένος σε τέτοιου είδους συναντήσεις.
Ο Μίκαελ Μακ Φολ, ένας από τους πολλούς επικριτές του Αμερικανού προέδρου που υπηρέτησε ως Αμερικανός πρεσβευτής στη Ρωσία κατά τη δεύτερη θητεία του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα δήλωσε στην Politico ότι ο Πούτιν: «ξέρει τι επιδιώκει να πετύχει. Δουλεύει πάνω και σε ψυχολογικά στοιχεία για να ξέρει τα δυνατά σημεία και τις αδυναμίες αυτών που έχει απέναντί του».
Αυτή η αντίθεση είναι που προβληματίζει τους αξιωματούχους των ΗΠΑ. Ενώ οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ έχουν συντάξει τη δική τους λίστα με αιτήματα προς τους Ρώσους, δεν υπάρχει κανένας τρόπος για να γνωρίζουν τι θα πει ο Τραμπ όταν μπει στο δωμάτιο μιας σύσκεψης με τον Πούτιν.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ είναι απρόβλεπτος κι αυτό είναι κάτι που ανησυχεί την αμερικανική πλευρά. Το πρόβλημα είναι ότι ο Τραμπ πάει πάντα εκτός σεναρίου. Αυτό το μάθαμε και από την πρόσφατη διάσκεψη κορυφής με τον Βορειοκορεάτη ηγέτη στη Σιγκαπούρη.
Η ατζέντα του Πούτιν για την σύνοδο Κορυφής είναι σαφής, σύμφωνα με τους αναλυτές. Για τον Πούτιν, το καλύτερο αποτέλεσμα της Συνόδου Κορυφής θα είναι μια σιωπηρή ή ακόμη καλύτερα ρητή έγκριση από τον Αμερικανό Πρόεδρο, παρόμοια με αυτή που πήρε ο Κιμ Γιονγκ Ουν μετά τη Σύνοδο Κορυφής στη Σιγκαπούρη.
Μια τέτοια αναγνώριση θα μπορούσε να βοηθήσει τον Πούτιν σε μια σειρά από στόχους, όπως η αναγνώριση του δικαιώματος της Ρωσίας στην προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, στη στήριξη του Σύρου Προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ ή ακόμη και στο να μπει φρένο στην επέκταση του ΝΑΤΟ.
Ο μεγάλος κίνδυνος για τις δυο συνόδους είναι ο απρόβλεπτος Ντόναλντ Τραμπ. Απόδειξη η πρόσφατη εμπειρία της συνάντησης των G-7 στον Καναδά ήταν επώδυνη, τόσο για τους Ευρωπαίους συμμάχους του όσο και για τον Καναδό οικοδεσπότη. Ο πρόεδρος Τραμπ αρέσκεται να επιτίθεται και να εξευτελίζει τους παραδοσιακούς συμμάχους της χώρας του. Τραυματική εμπειρία η συνάντηση των G-7 στον Καναδά. Την ίδια ώρα που κατσάδιαζε κατηγορώντας τον πρωθυπουργό της φιλοξενούσης χώρας Τζάστιν Τρυντώ, εξέφραζε τον θαυμασμό του για τον Κιμ Γιονγκ Ουν.
Υπάρχει, λοιπόν, στις Βρυξέλλες ο βάσιμος κίνδυνος ο Τραμπ να προχωρήσει σε μια από τις συνήθεις γραφικές και απρεπείς επιθέσεις του. Το αν ετοιμάζει τώρα ένα ακόμα «χουνέρι» στους Ευρωπαίους συμμάχους του θα το απολαύσουμε τις προσεχείς ημέρες.
