Η γερμανική κοινωνία αποτύπωσε τα βαθιά της ρήγματα. Η νέα κυβέρνηση θα δυσκολεύεται και κοινωνικά κινήματα θα ξεπηδήσουν.
Στις εκλογές της περασμένης Κυριακής σημειώθηκε η μεγαλύτερη συμμετοχή από το 1990 (82,5%) κάτι που υπογραμμίζει με τον πιο καθαρό τρόπο τη σημασία της συγκεκριμένης εκλογικής αναμέτρησης.
Για τη γερμανική κοινωνία το ζήτημα της πολιτική εκπροσώπησης και του ποιες δυνάμεις θα αναλάβουν την εξουσία έχει τεράστια σημασία καθώς αυτό που βιώνει η χώρα είναι πρωτοφανές. Ακρίβεια, οικονομική και εργασιακή ανασφάλεια, πολλαπλές κρίσεις όπως η στεγαστική και η ενεργειακή, έλλειψη διάθεσης να εφαρμοστούν κοινωνικές πολιτικές, προβληματικές υποδομές, απολύσεις, τυφλή βία στους δρόμους με μαχαιρώματα και επιθέσεις με αυτοκίνητα εναντίον ανυποψίαστων πολιτών, εγκληματικότητα και ο φόβος της εξάπλωσης του πολέμου συνθέτουν το σκηνικό.
Σ’ αυτό έρχεται να προστεθεί η πολιτική των ΗΠΑ υπό τον πρόεδρο Τραμπ και η ανησυχία από τις τεκτονικές αλλαγές στα συστήματα των διεθνών σχέσεων αλλά και οι ωμές παρεμβάσεις του Μασκ κυρίως που γεννούν τον φόβο (για την πλειοψηφία) και την προσμονή (για μια ισχυρή πλειοψηφία) μπροστά σε μια επικράτηση της άκρας δεξιάς.
Νίκη της Δεξιάς
Η Χριστιανοδημοκρατία νίκησε στις εκλογές. Αναδείχτηκε σε πρώτο κόμμα με 28,5% και ο Φρίντριχ Μερτς θα είναι ο επόμενος Καγκελάριος. Η νίκη όμως είναι λειψή καθώς το ποσοστό και ο αριθμός των εδρών που κέρδισε η Δεξιά υπολείπεται πολύ από το να δίνει τη δυνατότητα να ασκηθεί πολιτική όπως θα την ήθελε η παράταξη. Όπως ο Σολτς, έτσι και ο Μερτς θα είναι αδύναμος Καγκελάριος και θα πρέπει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη του το τι θα λέει ο κυβερνητικός εταίρος, που θα είναι οι Σοσιαλδημοκράτες. Πώς θα μπορέσει να μειώσει τις κοινωνικές δαπάνες, για παράδειγμα, προκειμένου να δώσει χρήματα στην πολεμική βιομηχανία;
Παράλληλα ο Μερτς θα πρέπει να κυβερνήσει σε αυτό το πρωτόγνωρο σκηνικό που περιγράφηκε παραπάνω και θα πρέπει να βρει λύσεις για τα σοβαρά προβλήματα. Η εξεύρεση λύσεων όμως απαιτεί συναινέσεις ή συγκρούσεις αλλά και όραμα ικανό να στοιχίσει πίσω του κοινωνικές δυνάμεις. Σε μια Γερμανία της αποβιομηχάνισης, όμως, ποιο μπορεί να είναι το όραμα; Και πως μπορεί να διατυπωθεί αυτό από έναν τέτοιον πολιτικό, ο οποίος σίγουρα δεν είναι χαρισματικός; Και, τέλος, πώς θα μπορέσει να φέρει αλλαγές προς το καλύτερο ένας άνθρωπος της αμερικάνικης Blackrock, του χρηματοπιστωτικού αυτού κολοσσού για τον οποίον ο Μερτς εργαζόταν;
Καθαρή νίκη της Ακροδεξιάς
Η ακροδεξιά AfD κέρδισε σε αυτές τις εκλογές. Διπλασίασε το ποσοστό της παίρνοντας ψήφους από τους αναποφάσιστους και από αυτούς που δεν είχαν πάει να ψηφίσουν σε προηγούμενες αναμετρήσεις. Το 20,8% που πήρε εκφράζει το κομμάτι αυτό του πληθυσμού που εμφορείται από τις αξίες και τις στοχεύσεις της άκρας δεξιάς και του τραμπισμού. Είναι όλοι αυτοί που θέλουν περιορισμό των σύγχρονων κοινωνικών δικαιωμάτων, που ζητούν μια σκληρή μεταναστευτική πολιτική, αστυνομικό κράτος και ταυτόχρονα για διάφορους λόγους επικροτούν την ακροδεξιά εκδοχή της φιλελεύθερης οικονομίας.
Γεγονός είναι πως η AfD κέρδισε πολύ φτωχό κόσμο. Αν αυτός ο κόσμος συνειδητοποιεί στ’ αλήθεια τι σημαίνει η πολιτική πρόταση της AfD για τη ζωή του και την καθημερινότητά του είναι ένα ερώτημα και θα φανεί στην επόμενη περίοδο. Το σίγουρο είναι πως η AfD μπορεί κα κινητοποιεί τον κόσμο στους δρόμους. Κυρίως, όμως, εναντίον της.
Καθαρή ήττα της Σοσιαλδημοκρατίας, των Πρασίνων και των Φιλελευθέρων
Τα τρία αυτά κόμματα υπέστησαν καθαρή ήττα. Τώρα, οι Σοσιαλδημοκράτες ετοιμάζονται για τις διαπραγματεύσεις με τους Χριστιανοδημοκράτες ώστε να σχηματίσουν κυβέρνηση και ένα σημαντικό ζήτημα που μπορεί να τους δώσει πολιτικές ανάσες είναι το θέμα της Ουκρανίας. Μπορεί να έχει ξεχαστεί αλλά ήταν από αυτό το κόμμα που στη διάρκεια του πολέμου εκφράστηκαν συγκροτημένα φωνές υπέρ των διαπραγματεύσεων με τη Ρωσία. Αυτές τώρα μπορούν να χρησιμοποιηθούν προκειμένου να προσαρμοστεί η γερμανική πολιτική εξουσία και η κοινή γνώμη στα νέα δεδομένα που φέρνουν οι επιλογές του Τραμπ.
Οι Πράσινοι από την πλευρά τους θα πρέπει και πάλι να κάνουν αντιπολίτευση σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Έχασαν ψήφους προς το αριστερό κόμμα Die Linke και στο επόμενο διάστημα θα υπάρξει διάλογος, ίσως και διαμάχη, στο εσωτερικό τους σχετικά με την κατεύθυνση που θα ακολουθήσει το κόμμα. Ήδη πάντως η επικεφαλής της νεολαίας τους, Γιέτε Νίτσαρτ, κάλεσε σε αριστερή στροφή επισημαίνοντας πως το κόμμα σε πλείστα θέματα έχει αντίστοιχες θέσεις με το κόμμα Die Linke αλλά δεν μπόρεσε να τις εκφράσει ικανοποιητικά στην προεκλογική περίοδο. Οι Πράσινοι κατηγορούνται από τους αντιπάλους τους τόσο για πολιτικές που με τον μανδύα της προστασίας του περιβάλλοντος στην πραγματικότητα ευνοούν συγκεκριμένες επιχειρήσεις αλλά και για την ακραιφνή φιλοπολεμική τους στάση ενάντια στη Ρωσία.
Οι φιλελεύθεροι του FDP, τέλος, υπέστησαν μεγάλη ήττα, δεν καταφέρνουν να μπουν στο Κοινοβούλιο, κάτι που συμβαίνει για δεύτερη φορά μέσα σε λίγα χρόνια και είδαν ψηφοφόρους τους να κινούνται μαζικά προς την ακροδεξιά και δευτερευόντως προς τους Χριστιανοδημοκράτες.
Νίκη της Αριστεράς
Το αριστερό κόμμα Die Linke είναι ο τρίτος νικητής. Διπλασίασε σχεδόν το ποσοστό του, σώθηκε κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή καθώς μέχρι πριν μερικούς μήνες φαινόταν πολύ αδύναμο. Κινητοποίησε κόσμο στη βάση του αγώνα ενάντια στην ακροδεξιά, τόνισε εκ νέου το κοινωνικό του προφίλ και αντιμετώπισε επιτυχώς τον ανταγωνισμό που του έκανε το κόμμα της Ζάρα Βάγκενκνεχτ. Το κόμμα συγκέντρωσε μια σειρά από θετικά ποιοτικά χαρακτηριστικά σχετικά με το ποιοι το ψήφισαν: νεολαία, γυναίκες, άνθρωποι με μεταναστευτικό υπόβαθρο και άνθρωποι με καλή μόρφωση συγκροτούν την εκλογική του βάση.
Το κόμμα αυτό τώρα θα κριθεί από τη στάση του σε πολλά ζητήματα και σίγουρα θα πρέπει να βρει τρόπους συνδιαμόρφωσης μεταξύ των τάσεων του, καθώς είναι πολυσελλκτικό. Πέρα από τα κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα θα πρέπει να συγκεράσει αποκλίνουσες πολιτικές θέσεις σε κορυφαία ζητήματα όπως αυτό του πολέμου στην Ουκρανία και το Παλαιστινιακό. Η δεξιά πτέρυγά του πάντως εκφράστηκε αμέσως μετά τις εκλογές με τον πρώην πρωθυπουργό της Θουριγγίας Μπόνοτ Ράμελο, ο οποίος δήλωσε έτοιμος να συνεργαστεί με μια κυβέρνηση υπό τον Μερτς όπου αυτό είναι δυνατό και πάντα όπως είπε «ενάντια στην AfD» και στην κατεύθυνση της ενδυνάμωσης του δημοκρατικού μετώπου. Σίγουρα αυτήν την άποψη δεν την ενστερνίζονται όλοι στο κόμμα του.
Ήττα της Βάγκενκνεχτ
Το πολιτικό σχέδιο της Ζάρα Βάγκενκνεχτ δεν ευοδώθηκε. Για λίγες χιλιάδες ψήφους δεν έφτασε στο 5% και έτσι δε θα είναι στο ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο, παρόλο που σε απόλυτους αριθμούς αύξησε τις δυνάμεις του σε σχέση με τις ευρωεκλογές του περασμένου Ιουνίου. Το κόμμα κατηγορεί το κατεστημένο πως ξετύλιξε ολόκληρη επιχείρηση για να χτυπηθεί με τα ΜΜΕ και τις δημοσκοπήσεις ενώ έθεσε και θέμα εκλογικών παρατυπιών, κυρίως όσων αφορά την ψήφο των Γερμανών του εξωτερικού. Ο παλαίμαχος Όσκαρ Λαφοντέν κάνει λόγο για κύκλους του Σόρος που ενεργοποιήθηκαν ώστε να μειώσουν την εκλογική επιρροή του κόμματος.
Σε κάθε περίπτωση κατά γενική ομολογία το κόμμα πλήρωσε τόσο την εγγύτητά του με την ακροδεξιά σε ζητήματα μετανάστευσης και ασύλου και γενικά τον συντηρητισμό του σε ζητήματα σύγχρονων κοινωνικών δικαιωμάτων όσο και τη συμμετοχή του σε συγκυβερνήσεις σε δύο κρατίδια της πρώην ανατολικής Γερμανίας με συστημικά κόμματα. Παραμένει όμως στο πολιτικό σκηνικό ακριβώς όντας στα τοπικά κοινοβούλια τριών κρατιδίων αλλά και στο Ευρωκοινοβούλιο. Το μέλλον θα δείξει τη βιωσιμότητα του εγχειρήματος.
Κοινωνικές αντιθέσεις και κινήματα σε ένα ρευστό διεθνές περιβάλλον
Η πόλωση στη Γερμανία εντείνεται και καθώς πρόκειται για μία αρκετά πολιτικοποιημένη κοινωνία που έχει γερές βάσεις κοινωνικών οργανώσεων σε επίπεδο συνδικάτων και άλλων μαζικών φορέων θα μας δώσει γεγονότα. Τα προβλήματα που ταλανίζουν την κοινωνία δε λύνονται εύκολα και κυρίως δε λύνονται με το να αναμασώνται δοκιμασμένες πολιτικές.
Η συνέχιση της πολλαπλής ανασφάλειας θα οδηγήσει σε κινητοποιήσεις, απεργίες, διεκδικήσεις και η διαμάχη των δύο κόσμων, της Δεξιάς και της Αριστεράς θα ενταθεί.
