Η ανεργία και η πολιτική για την αντιμετώπισή της

Η ανεργία σε πρωτόγνωρα ύψη, το εργατικό κίνημα σε υποχώρηση και το κράτος να αλλοιώνει συνειδήσεις διασπώντας διαρκώς το κοινωνικό σώμα της εργασίας. Εδώ ακριβώς βρισκόμαστε.

Σε 1.274.843 υπολογίζει η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ.) τον αριθμό των ανέργων στη χώρα μας τον Μάρτιο του 2014. Το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας καταγράφεται στους νέους ηλικίας 15 έως 24 ετών (58,3%). Στις ηλικίες 25 έως 34 ετών, άνεργος είναι περίπου ένας στους τρεις (35,5%). Ενώ στην πιο παραγωγική ηλικία 35 έως 44 ετών, ένας στους τέσσερις (24,1%).

Η ανεργία πλήττει κυρίως τους απόφοιτους Γυμνασίου και Λυκείου. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΑΕΔ για το 2012 κατά μέσο όρο είχαμε 280.000 καταγεγραμμένους άνεργους απόφοιτους της βασικής εκπαίδευσης (έως την τρίτη τάξη του Γυμνασίου), 370.000 καταγεγραμμένους άνεργους απόφοιτους της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και 130.000 απόφοιτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Στον παρακάτω πίνακα αποτυπώνεται η εξέλιξη του προβλήματος της ανεργίας στη χώρα μας στα χρόνια της καπιταλιστικής κρίσης.

Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ

Φαίνεται ότι μέσα σε έξι χρόνια (2009-2014) χάθηκαν πάνω από 1.000.000 θέσεις εργασίας, δηλαδή όσες θέσεις εργασίας είχαν δημιουργηθεί μέσα σε δεκαπέντε χρόνια (1993-2008).

Όπως υπογραμμίζει μιλώντας στην ιστοσελίδα thecricket.gr ο οικονομολόγος Ηλίας Ιωακείμογλου:

«η μακροχρόνια τάση του καπιταλισμού είναι να δημιουργεί ανεργία. Αυτή είναι η “κανονική κατάσταση” του καπιταλισμού».

Η μεγάλη «βουτιά» έγινε σε δύο κύματα: από το 2010 στο 2011 (απώλεια 331.227 θέσεων εργασίας) και από το 2011 στο 2012 (απώλεια 374.638 θέσεων εργασίας).

Για να δημιουργηθούν 1.000.000 θέσεις εργασίας τη δεκαπενταετία 1993-2008 υπήρξαν σχετικά υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης που σήμερα δεν συναντώνται σε καμία χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.  Αντίθετα φαίνεται ότι έχουμε μπει σε μια περίοδο σαθρής, αναιμικής ανάκαμψης η οποία ακόμα δεν είναι ορατή στην Ελλάδα.

Αυτό δεν εμποδίζει το κυβερνητικό επιτελείο να κάνει τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις.

Μείωση της ανεργίας κατά 10 μονάδες έως το 2018 ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΣΕΒ αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι προβλέπεται ανάπτυξη 2,9% το 2015 και μεγαλύτερη επιτάχυνση στο 3,7% το 2016.

Ασφαλώς πρόκειται για σενάριο που δεν πατάει ακριβώς στην πραγματικότητα. Η πραγματικότητα έδειξε ότι ακόμα και εκεί που η ανάκαμψη ήρθε πιο γρήγορα, δεν σημειώθηκε αντίστοιχη αύξηση της απασχόλησης. (Ο αγγλικός όρος είναι jobless recovery.)

Η κυβέρνηση στην καλύτερη περίπτωση μοιράζει στους ανέργους κάποια έκτακτα επιδόματα και προγράμματα που δίνουν μια προσωρινή, πολύ προσωρινή ανακούφιση σε ένα μέρος του εργατικού δυναμικού που βρίσκεται εκτός της εργασίας. Αυτή είναι η γενική στρατηγική των κυβερνήσεων της ΕΕ και των ΗΠΑ οι οποίες αδυνατούν να δώσουν λύση στο πρόβλημα της ανεργίας που παίρνει ιστορικές διαστάσεις. Επικεντρώνονται σε πολιτικές διαχείρισης της ακραίας φτώχειας.

(Αυτό δεν σημαίνει ότι το ελληνικό κράτος παρεμβαίνει με τον ίδιο τρόπο με το γερμανικό ή το βρετανικό κράτος για τη διαχείριση της ανεργίας. Υπάρχουν σοβαρές διαφορές σε δομές και υπηρεσίες. Και βέβαια στη χώρα μας το πρόβλημα βρίσκεται σε τεράστια έξαρση.)  

Η αξιωματική αντιπολίτευση μιλάει επίσης για ανάπτυξη με έμφαση στις καινοτόμες ιδιωτικές επενδύσεις. Δεν δίνει προοπτική στον κόσμο της εργασίας, υπόσχεται και αυτή προγράμματα για ανέργους, κίνητρα για επιχειρηματικότητα και «αλληλέγγυα οικονομία» που σημαίνει γενίκευση της υποαπασχόλησης, δηλαδή δουλειά με μισθό στο ύψος του επιδόματος ανεργίας, και τεχνητή εξαφάνιση του πληθυσμού των ανέργων.

Το φασιστικό ρεύμα και ειδικότερα η Χρυσή Αυγή πατάει στο σαθρό έδαφος της κρίσης και μιας διαιρεμένης εργατικής τάξης και προτείνει ακραία υποταγή στη φτώχεια χωρίς συνδικάτα και δικαιώματα, ζητωκραυγάζοντας για τον εθνικό ρόλο των εφοπλιστών μας. Υπόσχεται δουλειά με μεροκάματο ίσο με του ωφελούμενου του ΟΑΕΔ και μόνο για Έλληνες.

*

Στον ΟΑΕΔ τον περασμένο Απρίλιο ήταν 828.299 εγγραμμένοι άνεργοι που αναζητούσαν εργασία από τους οποίους επίδομα λάμβαναν 102.026.

Δηλαδή από τους εγγεγραμμένους ανέργους επιδοτείται μόνο το 12%.

Ένα μέρος του πλήθους των ανέργων, γύρω στις 100.000 επιχειρήθηκε να συνδεθεί με τις λεγόμενες κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις. Πρόκειται για μορφή συνεταιρισμού ανέργων που καθιερώθηκε στη χώρα μας το 2011 με τον νόμο Κατσέλη. 

Άλλοι τόσοι αναμένεται να καλυφθούν από προγράμματα «κοινωφελούς εργασίας» – γνωστά και ως πεντάμηνα του ΟΑΕΔ.

Τους επόμενους μήνες διαβάζουμε στον Τύπο ότι θα τρέξουν προγραμμάτα για 50.000 θέσεις σε Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και άλλες υπηρεσίες του Δημοσίου. 

Η αμοιβή είναι 499 ευρώ το μήνα για ανέργους άνω των 25 ετών ή 427 ευρώ για τους κάτω των 25 ετών.

Μετά τους πέντε μήνες οι απασχολούμενοι επιστρέφουν στην ανεργία χωρίς επίδομα.

Πρόκειται για πολυδιάσπαση του εργατικού πληθυσμού που βρίσκεται εκτός εργασίας, η οποία υπονομεύει τις δυνατότητες οργάνωσης και διεκδίκησης. 

Πραγματικά θα θέλαμε να έχουν αντίκρισμα οι εκτιμήσεις του πρωθυπουργικού γραφείου γιατί η αύξηση της απασχόλησης και των ρυθμών ανάπτυξης θα δημιουργούσε αντικειμενικά καλύτερες συνθήκες για την οργάνωση των εργαζομένων. 

Μιλάμε λοιπόν για ένα δομικό πρόβλημα του συστήματος το οποίο βρίσκεται σε έξαρση. Μιλάμε για ένα πρόβλημα που καταστρέφει ανθρώπους, σχέσεις και ζωές. Αυτό το πρόβλημα αντιμετωπίζεται με τη συλλογική πολιτική ευφυία των μαζών. Με την τέχνη της οργάνωσης και της συγκέντρωσης δυνάμεων σε αντίξοες συνθήκες.

Για την ώρα αξίζει να καταγραφούν κάποια βήματα που έχουν γίνει από σωματεία και επιτροπές ανέργων για την οργάνωση αυτού του δυναμικού. Υπάρχουν πρωτοβουλίες του ΠΑΜΕ,  αλλά και εργατικών λεσχών και συλλογικοτήτων γειτονιάς. Υπάρχουν προσπάθειες συγκρότησης πρωτοβουλιών για την οργάνωση των ανέργων όπως οι «Ενεργοί Άνεργοι» που αναπτύσσουν κάποια δράση για το θέμα της ανεργίας.

Οι διεκδικήσεις συγκλίνουν:

Επίδομα ανεργίας σε όλους τους άνεργους και υποστήριξη μέχρι να βρουν δουλειά.

Απαλλαγή των ανέργων από χαράτσια και φόρους.

Επίδομα ενοικίου.

Περίθαλψη και κοινωνική ασφάλιση.

Δωρεάν μετακίνηση με τα μέσα μαζικής μεταφοράς.

Συντάξιμος ο χρόνος της ανεργίας κ.α.

Δεν ωφελεί ένας κατακερματισμός δράσεων και κινήσεων, χρειάζεται συγκέντρωση δυνάμεων για πολιτικό αγώνα που να συνδυάζει τα αιτήματα για προστασία των ανέργων με τη συνολική πάλη κατά της ανεργίας.

Είναι κρίσιμο να οργανωθούν αυτοτελώς οι άνεργοι και οι υποαπασχολούμενοι των διάφορων προγραμμάτων. Ωστόσο αυτό δεν αρκεί.

Η ανεργία δεν είναι πρόβλημα των ανέργων μόνο. Η ανεργία μπαίνει στην εργασία και η εργασία στην ανεργία. Αυτοί που εργάζονται, εργάζονται με πολύ χειρότερους όρους όσο αυξάνει η ανεργία, μεγάλα τμήματα της εργασίας τείνουν να εργάζονται και να αμείβονται σαν να ήταν άνεργοι. Ενώ οι άνεργοι εξαναγκάζονται να μειώνουν τις απαιτήσεις τους για να βρουν μια οποιαδήποτε δουλειά για να ζήσουν.

Η  αστική  πολιτική  προσπαθεί  να  τεμαχίσει  τις συνειδήσεις  των  εργαζομένων  ανάλογα  με  την  εργασιακή  τους  σχέση (δημόσιοι- ιδιωτικοί, παλαιότεροι-νεότεροι, μακροπρόθεσμα-βραχυχρόνια  εργαζόμενοι, εργαζόμενοι-άνεργοι) και  να  στρέψει  όλους  εναντίον  όλων.

Η εργατική πολιτική έχει σαν βασικό σκοπό την ενότητα της εργατικής τάξης. Το σύνθημα  «ΔΟΥΛΕΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ» χρειάζεται  να  προωθηθεί  από  όλους  τους απασχολούμενους και μη εργαζομένους.

Το ζήτημα της ανεργίας και της υποαπασχόλησης αναδεικνύεται σε βασικό κρίκο και οριακό σημείο ανασύνταξης του εργατικού κινήματος.

Έτσι ώστε να διαμορφωθεί το κίνημα στο οποίο οι άνεργοι και οι εργαζόμενοι όχι μόνο δεν θα αισθάνονται ξένοι μεταξύ τους, αλλά θα διεκδικούν από κοινού την επίλυση των προβλημάτων τους.

Οι κομμουνιστές δεν μπορεί παρά να είναι αξεχώριστο κομμάτι αυτού του κινήματος, εκπροσωπώντας το μέλλον του κινήματος. Την κοινωνία που θα βάλει τέλος στην ανεργία και την εκμετάλλευση.

Ακριβώς επειδή συνδέονται βαθύτερα με τα προλεταριακά στρώματα της εργασίας, διεκδικούν ένα τέτοιο πρόγραμμα εργατικών κατακτήσεων που φιλοδοξεί να αποσπάσει σήμερα μέτρα για τη βελτίωση της ζωής των ανέργων όπως η επιδότηση όλων των ανέργων μέχρι να βρουν δουλειά, ανοίγοντας ρήγματα για διεκδικήσεις συνολικότερου χαρακτήρα όπως η δραστική μείωση των ωρών εργασίας στους βιομηχανικούς κλάδους και σε όλο τον ιδιωτικό τομέα, η κατάργηση όλων των ελαστικών μορφών απασχόλησης και η δημιουργία θέσεων εργασίας.

Για την υλοποίηση αυτού του προγράμματος χρειάζεται λιγότερο το πρόταγμα της εξέγερσης και περισσότερο το στοιχείο της οργάνωσης για παρατεταμένο στρατηγικό πόλεμο με κρίσιμες τακτικές μάχες σε πεδίο που θα επιλέγει το λαϊκό στρατόπεδο και όχι η κυβέρνηση και το κράτος.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΦΡΑΝΤΖΗΣ