Το κείμενο που ακολουθεί είναι ο πρόλογος στον τόμο «Γιώργος Δελαστίκ – για πάντα παρών, αποχαιρετισμός, τιμή και μνήμη» (εκδόσεις Το δόντι) τον οποίο επιμελήθηκε ο Βασίλης Μπρούμας. Το βιβλίο αποτελείται από άρθρα που γράφτηκαν και ομιλίες που εκφωνήθηκαν στην διάρκεια των τιμητικών εκδηλώσεων που οργανώθηκαν μετά τον θάνατό του, από δικά του άρθρα που παραμένουν επίκαιρα και χρήσιμα, βιογραφικό και εργογραφία του.
Ο πιο προφανής τρόπος για να θυμηθείς έναν δημοσιογράφο ή δημόσιο πρόσωπο είναι με μια αναδρομή στην εποχή του: Βάσει των αιχμηρών γεγονότων που κάλυψε, της άποψης που διατύπωσε επάνω σε λεπτά και καίρια ζητήματα της συγκυρίας, κ.α. Με το συγκεκριμένο κριτήριο ο Γιώργος Δελαστίκ ήταν η ασυμβίβαστη πολεμική στις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα Μνημόνια, όλες τις κυβερνήσεις από Οικουμενική και Ζολώτα μέχρι ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, το Σχέδιο Ανάν, την καπιταλιστική αδικία κι εκμετάλλευση κι άλλα πολλά. Η στάση που κράτησε επηρέαζε την κοινωνία και τους συναδέλφους, ενθαρρύνοντας την κριτική, υπονομεύοντας τον κυρίαρχο λόγο και την πολιτική και δημιουργώντας ρήγματα.
Ο Γιώργος Δελαστίκ ήταν πάνω απ’ όλα όμως μια «μέθοδος», που παρήγαγε και στη συνέχεια πολλαπλασίαζε τις απόψεις του. Η «μέθοδος Δελαστίκ», αναπτυσσόμενη μεν αλλά εύκολα αναγνωρίσιμη από τα γραπτά της νεότητάς του μέχρι εκείνα στο τέλος της σύντομης ζωής του, περιλάμβανε πλήθος από συστατικά στοιχεία. Ξεχωρίζω τα ακόλουθα τέσσερα:
Το πρώτο ήταν η τεκμηρίωση όσων υποστήριζε. Με πάθος μεν, αλλά πάντα προηγούνταν η γνώση, η προσεκτική και «βαθιά» ανάγνωση εφημερίδων, περιοδικών και κάθε είδους ντοκουμέντων: αποφάσεις Συνόδων Κορυφής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ΝΑΤΟ, στατιστικά στοιχεία της Eurostat για το δημόσιο χρέος και το έλλειμμα, νόμοι κ.α. Η άποψη του Γιώργου πάντα στηριζόταν στο γράμμα και στο πνεύμα αδιάψευστων, πρωτογενών υλικών. Με την ανάγνωσή τους δεν θεμελίωνε μόνο την άποψή του, αλλά διεύρυνε τους ορίζοντες του, σαν να βυθιζόταν κάθε φορά σε έναν νέο κόσμο τον οποίο ήθελε να μάθει για να αποδομήσει, να ανατρέψει και να ειρωνευτεί στη συνέχεια με τους φίλους του.
Το δεύτερο στοιχείο της «μεθόδου Δελαστίκ» ήταν η αυτοπεποίθησή του. Χάρη στην βεβαιότητα του, ήταν σε θέση να υιοθετεί και να χρησιμοποιεί δημιουργικά ακόμη και μεθόδους δουλειάς και ανάλυσης, που δεν απαντώνται συχνά στην μαρξιστική παράδοση. Χαρακτηριστικά παραδείγματα η γεωπολιτική ανάλυση ή οι συνεντεύξεις αστών πολιτικών και άλλων προσωπικοτήτων. Αποτελούσαν αναπόσπαστο μέρος της ύλης και του περιεχομένου του Πριν, χωρίς να υποκαθιστούν έννοιες όπως ο ιμπεριαλισμός ή να χρησιμοποιούνται σαν γέφυρα υποταγής στον επίσημο πολιτικό κόσμο. Το «σύστημα Δελαστίκ» χωρούσε πλήθος μοντέρνων εργαλείων γιατί γνώριζε να παλεύει και να νικάει βάσει των όρων που θέτει η πραγματική ζωή.
Το τρίτο δομικό υλικό της μεθόδου Δελαστίκ ήταν η λαϊκότητά του. Ο Γιώργος έθρεφε μια ανυπόκριτη αγάπη κι έναν βαθύ σεβασμό για τους ανθρώπους της δουλειάς, όσους δεν είχαν φωνή. Ο ίδιος ένιωθε την ιερή υποχρέωση να γίνει η δική τους φωνή, να εκφράσει τα συμφέροντα τους. Υιοθετούσε μια γλώσσα, χωρίς να αποφεύγει τις υπερβολές, που του επέτρεπε να επικοινωνήσει μαζί τους, να τον διαβάσουν, να επηρεάσει την κρίση και την δράση τους. Και το κατάφερνε χωρίς να προσπαθήσει πολύ. Αποστρεφόταν λόγιες εκφράσεις και δυσνόητους όρους. Την ικανότητα δε κάθε κειμένου να διαβαστεί εύκολα την θεωρούσε το μεγαλύτερο χάρισμα του, χωρίς να υποκύπτει σε ευκολίες ή κοινοτοπίες.
Ο τέταρτος ακρογωνιαίος λίθος της «μεθόδου Δελαστίκ» ήταν η επιθυμία του να μεταδώσει τις γνώσεις και τον τρόπο δουλειάς σε νεότερους συναδέλφους, στους οποίους είχα το προνόμιο να συμπεριλαμβάνομαι. Δεν θα ξεχάσω την έκπληξη και τη χαρά που ένιωσα ακούγοντας μια φορά στο καφενείο της Βουλής έναν σεβαστό και μεγάλο σε ηλικία εκδότη να συστήνει εμένα κι έναν ακόμη φίλο που γράφει στον παρόντα τόμο ως «δημοσιογράφους προερχόμενους από την “Σχολή Δελαστίκ”». Ο Γιώργος ίδρυσε την Σχολή του αθόρυβα αλλά μεθοδικά, αφιερώνοντας άπειρο χρόνο για να δείχνει τα λάθη στα γραπτά και να προτείνει το ξαναγράψιμό τους. Χρόνο που με μεγάλη του ικανοποίηση θα μπορούσε να αφιερώσει στο διάβασμα αγαπημένων του εφημερίδων…
Όλα τα παραπάνω κάνουν τον Γιώργο Δελαστίκ πολλά παραπάνω από μια ανάμνηση για όσους συνεργαστήκαμε μαζί του και τον αγαπήσαμε. Ανάγουν τον Γιώργο Δελαστίκ σε έναν άνθρωπο σύμβολο μιας εποχής – μεταίχμιο ανάμεσα σε ένα κόσμο που σαπίζει κι έναν νέον που ανατέλλει. Ο Γιώργος με το παράδειγμα και την πράξη του μπορεί να μην ανέτρεψε τον παλιό κόσμο αλλά βοήθησε να αποκαλυφθεί η ασχήμια του, πληρώνοντας μάλιστα βαρύ τίμημα για τις επιλογές του μέχρι το τέλος της ζωής του.
