Οι δασμοί γιγαντώνουν τις αμερικανικές πολυεθνικές και συνθλίβουν την Ευρώπη
Με ηλεκτροσόκ, αλλεπάλληλα ηλεκτροσόκ τιμώρησε τους Ευρωπαίους ο Τραμπ με τη συμπλήρωση μόλις ενός μήνα από την ορκωμοσία του. Το πρώτο ηλεκτροσόκ, όπως εύστοχα το χαρακτήρισε ο γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν, ήρθε με την πολιτική επαναπροσέγγισης της Ρωσίας που σηματοδότησε το τηλέφωνό του με τον ρώσο ομόλογο του. Ήταν η πρώτη επικοινωνία αμερικανού προέδρου με το Κρεμλίνο από το 2021. Άμεσες συνομιλίες, χρονοδιάγραμμα τερματισμού του πολέμου, προοπτική επανόδου της Ρωσίας στο G7 που θα ξαναγίνει G8 όπως ήταν μέχρι την επιστροφή της Κριμαίας στη Ρωσία, τερματισμός κάθε συζήτησης για ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, διμερή συνάντηση Τραμπ – Πούτιν πιθανά στη Σαουδική Αραβία με θέμα το Ουκρανικό και άλλα, αποκλεισμός των Ευρωπαίων από οποιαδήποτε συζήτηση για το μέλλον της Ουκρανίας από κοινού με την ανάθεση στους Ευρωπαίους του κόστους αποστολής στρατού στην Ουκρανία – χωρίς να έχουν λόγο για το είδος της ειρήνης που θα ακολουθήσει και άλλα πολλά περιλάμβανε το μενού των δύο ηγετών.
Ο Τραμπ δεν έγινε ξαφνικά συνοδοιπόρος του Πούτιν, δεν έγινε …πουτινάκι. Damage control κάνει, διαχείριση ήττας, εκ μέρους της συλλογικής Δύσης. Ο πόλεμος στην Ουκρανία μπορεί να εξελίχθηκε σε πόλεμο των Δημοκρατικών για να βάλει λεφτά στην τσέπη ο Μπάιντεν, μέσω του γιού του και της Burisma, κι όλο το Δημοκρατικό παρεάκι (πρέσβεις, Στέιτ Ντιπάρτμεντ μέσω USAID κ.α.) χρησιμοποιώντας το πλυντήριο της Ουκρανίας για ίδιο όφελος, αλλά πάνω απ’ όλα ήταν πόλεμος για την εδραίωση της αμερικανικής παντοκρατορίας. Μόνο που αυτός ο πόλεμος έχει λήξει εδώ και μήνες με νικητή τη Ρωσία και χαμένο την Ουκρανία. Ο πόλεμος έληξε. Και το μόνο που έλειπε ήταν να βρεθεί κάποιος να σταματήσει την προέλαση των Ρώσων πριν φτάσουν στο Κίεβο. Και το έκανε αυτός που σταμάτησε και την ταπείνωση του Ισραήλ στη Γάζα από την ηρωική Χαμάς επιβάλλοντας μια εκεχειρία που έσωζε τα προσχήματα.
Ρωσο-αμερικανική προσέγγιση
Το τίμημα που ζητήθηκε από τη Ρωσία είναι τεράστιο. Εξ ίσου εντυπωσιακό με τη στροφή που σηματοδοτεί για τις ΗΠΑ το πανηγυρικό άδειασμα των παραδοσιακών συμμάχων τους Ευρωπαίων και η πορεία επαναπροσέγγισης με τη Ρωσία, που ακόμη ωστόσο έχει άγνωστο τέλος. Το τίμημα το ομολόγησε ο αμερικανός αντιπρόεδρος Βανς, μια μέρα πριν την άφιξή του στο Μόναχο όταν ξεφτίλισε τους Ευρωπαίους με ένα ακροδεξιό κρεσέντο που θα μείνει στην ιστορία για την επίσημη υιοθέτηση της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς από τον Λευκό Οίκο. Οι ιστορικοί του μέλλοντος δεν θα κουραστούν για να βρουν την ευθύνη των ΗΠΑ στο μπουστάρισμα του φασισμού στην Ευρώπη, σε μια ομιλία που ξεκίνησε με τις λέξεις «στην πόλη ήρθε καινούργιος σερίφης». Κάλυψη του ρατσιστή δισεκατομμυριούχου Μασκ, ύμνοι στη νεοναζιστική Εναλλακτική της Γερμανίας μέχρι και αποδοκιμασία της Γερμανικής Δεξιάς για την κρυφή ατζέντα αποκλεισμού της Εναλλακτικής από έναν μελλοντικό κυβερνητικό συνασπισμό, είχε η ομιλία του Βανς. Η κριτική που άσκησε στην ΕΕ για την αντιδημοκρατικότητά της, όσα σωστά στοιχεία κι αν περιείχε πχ για την ανατροπή του εκλογικού αποτελέσματος στη Ρουμανία, γινόταν από ακροδεξιές θέσεις. Με κριτήριο την προάσπιση των συμφερόντων μια παρέας πλουτοκρατών που έκαναν κατάληψη στον Λευκό Οίκο. Απορρίπτουν το δίδυμο Λάιεν – Μακρόν επειδή προτιμούν το δίδυμο Μελόνι – Λεπέν. Κι όσο εύκολα ανακοινώθηκε άλλο τόσο εύκολα μπορεί να ανακληθεί αν πχ οι Βρυξέλλες ανακαλέσουν τα πρόστιμα σε Google, Facebook, Apple κι άλλες εταιρείες για τα οποία ο Τραμπ δημόσια επέκρινε την ΕΕ, κατηγορώντας τις Βρυξέλλες ότι αντιμετωπίζουν μεροληπτικά τις αμερικανικές εταιρείες!
Ο αμερικανός αντιπρόεδρος περιέγραψε το τίμημα που θα ζητηθεί από τη Ρωσία σε συνέντευξή του στην Wall Street Journal. «Δεν είναι προς το συμφέρον της Ρωσίας να είναι ο μικρός αδερφός της σε μια συμμαχία με την Κίνα» ήταν τα λόγια του. Από κοινού με τους μύδρους του Τραμπ κατά των BRICS το τίμημα που θα ζητήσουν οι Αμερικάνοι για να προσφέρουν μια έντιμη και αξιοπρεπή για τη Ρωσία συμφωνία στην Ουρανία μπορεί εύκολα να προβλεφθεί. Εγκατάλειψη της στρατηγικής συμφωνίας με την Κίνα και αποδυνάμωση των BRICS, στο σημείο τουλάχιστον που να μην αμφισβητούν το δολάριο, όπως συστηματικά κάνουν με τις αλλεπάλληλες διμερείς συμφωνίες αποτίμησης του εμπορίου στα εθνικά νομίσματα και όχι σε δολάριο. Η επιλογή για τη Ρωσία δεν είναι εύκολη κι ενδεικτικό στοιχείο για τον απρόβλεπτο χαρακτήρα των εξελίξεων και δη των αμερικανο-ρωσικών σχέσεων από δω και στο εξής είναι ότι τελικά η Μόσχα απέρριψε την πρόταση να παρευρεθεί στη Σύνοδο Ασφαλείας του Μονάχου, όπως προανήγγειλε ο Τραμπ ότι θα γίνει… Το άδειασμα των ΗΠΑ στον Ζελένσκι όσο θετικό κι αν είναι για την ειρήνη δεν κρύβει ένα ευρύτερο πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται κι επιχειρεί να ξαναδώσει στις ΗΠΑ τη χαμένη τους αίγλη. Με άλλο τρόπο αυτή τη φορά…
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται και οι δασμοί που επιβάλει ο Τραμπ σε εισαγόμενα προϊόντα, προς όφελος των πολύ μεγάλων αμερικανικών επιχειρήσεων. Χαμένοι του εν εξελίξει εμπορικού πολέμου που ξεκίνησαν οι ΗΠΑ θα είναι οι ανταγωνιστές των ΗΠΑ ανά τον κόσμο και οι βιομηχανίες τους καθώς και οι αμερικάνοι καταναλωτές. Η αρχή έγινε με δασμούς ύψους 25% στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου που θα ξεκινήσουν να ισχύουν από τις 4 Μαρτίου και 10% στα εισαγόμενα από την Κίνα αγαθά. Η αναγγελία δε του Τραμπ ότι όσες χώρες απαντήσουν με τιμωρητικούς δασμούς θα δεχθούν νέο γύρο κυρώσεων, δεν αφήνει καμιά αμφιβολία ότι αυτή τη φορά θα επιβάλει αν όχι τον ισοσκελισμό του εμπορικού ισοζυγίου τουλάχιστον την μείωση του γιγαντιαίου ελλείμματός τους, όπως υποσχόταν στην πρώτη του θητεία πριν η πανδημία αλλάξει άρδην τις προτεραιότητες.
Το 2023 η αξία των εισαγωγών χάλυβα και αλουμινίου στις ΗΠΑ ανήλθε σε 109 δισ. δολ. Οι σημαντικότερες χώρες εξαγωγών χάλυβα στις ΗΠΑ ήταν τρεις: Καναδάς (25 δισ.), Κίνα (14 δισ.) και Μεξικό (13 δισ. δολ.). Το 2018 ο Τραμπ είχε προχωρήσει στο ίδιο μέτρο, επιβάλλοντας δασμούς 25% στον χάλυβα και 10% στο αλουμίνιο, και πολύ σύντομα οι εισαγωγές στις ΗΠΑ μειώθηκαν απότομα. Πολύ σύντομα επίσης ο βαθμό χρησιμοποίησης του αμερικανικού παραγωγικού αυξήθηκε, μέχρι που έπεσε λόγω της πανδημίας, όπως φαίνεται στο διάγραμμα.
Πηγή: https://fred.stlouisfed.org/series/CAPUTLG3311A2S
Ο βαθμός χρησιμοποίησης του παραγωγικού δυναμικού στον κλάδο σιδήρου και χάλυβα βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία από τον Νοέμβριο του 2021, όταν άγγιξε την υψηλότερη τιμή του μετά την πανδημία, και τον Δεκέμβριο του 2024 έφτασε το 70%. Η άνοδος της τιμής που θα επέλθει στα εισαγόμενα θα δώσει τη δυνατότητα στους Αμερικάνους παραγωγούς να αυξήσουν τις τιμές τους και να πουλούν ακριβότερα απ’ όσο πουλούν μέχρι σήμερα. Με αυτό τον τρόπο παραγωγοί που δεν άντεχαν τον ανταγωνισμό θα μπουν ξανά στο παιχνίδι και άλλοι παραγωγοί που άντεχαν θα αυξήσουν τα κέρδη τους.
Πάλι οι φτωχοί Αμερικάνοι θα πληρώσουν το μάρμαρο των δασμών
Δεδομένου ωστόσο ότι οι ΗΠΑ είναι καθαρός εισαγωγέας χάλυβα και αλουμινίου, οι τιμές θα αυξηθούν. Το κόστος των αυξήσεων θα μετακυληθεί στους καταναλωτές: αγοραστές αυτοκινήτων, αναψυκτικών σε μεταλλικά κουτιά, κατασκευαστές και βιομήχανους ή άλλους παραγωγούς που χρησιμοποιούν το χάλυβα ως πρώτη ή ενδιάμεση ύλη. Ο κίνδυνος είναι να αυξηθεί ο πληθωρισμός και ο Τραμπ να πληρώσει τον ίδιο λογαριασμό που πλήρωσε κι ο Μπάιντεν όταν ο πληθωρισμός αυξήθηκε στο 8%, προκαλώντας απώλεια πραγματικών εισοδημάτων και φτωχοποίηση. Ωστόσο, από το 3% που είναι σήμερα ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ υπάρχει αρκετός χώρος «δοκιμών» για το νέο αμερικανό πρόεδρο. Και σε τελευταία ανάλυση, η αύξηση του πληθωρισμού δηλαδή η μείωση του εισοδήματος των Αμερικανών, δεν θα είναι παρά μια παράπλευρη απώλεια στην μάχη που δίνει ο Τραμπ για να κάνει μεγάλη ξανά την Αμερική και πιο συγκεκριμένα τις 5 κορυφαίες βιομηχανίες του κλάδου (Nucor Corporation, US Steel, Cleveland – Cliffs, Steel Dynamics και Commercial Metals Company).
Η άνοδος των τιμών εισαγόμενων και εγχώρια παραγόμενων ωστόσο θα οδηγήσει στο κλείσιμο χιλιάδες μικρές και μεσαίες αμερικανικές επιχειρήσεις. Στις ΗΠΑ οι μικρές επιχειρήσεις ανέρχονται σε 33,2 εκατ. μονάδες συμβάλλοντας στο 44% του αμερικανικού ΑΕΠ. «Οι δασμοί του Τραμπ αναγκάζουν πολλές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις να πάρουν σοβαρές αποφάσεις που απειλούν την επιβίωσή τους», έγραφε η Washington Post στις 11 Φεβρουαρίου. «Μεταξύ των διλημμάτων είναι αν θα απορροφήσουν το υψηλότερο κόστος ή θα το περάσουν στους καταναλωτές, με τον κίνδυνο να τους χάσουν από μεγαλύτερους ανταγωνιστές». Η ανησυχία που υπάρχει προέρχεται από το γεγονός ότι το 41% των εισαγωγέων από την Κίνα είναι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Και πρόκειται για επιχειρήσεις που, αντίθετα με τις μεγάλες και μονοπωλιακές δεν τιμολογούν αυθαίρετα. Κατά συνέπεια η Μεγάλη Αμερική που υπόσχεται ο Τραμπ δεν περνάει μόνο από τη φτωχοποίηση των Αμερικάνων αλλά και από το κλείσιμο των αμερικανικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Οι δασμοί δεν λειτουργούν μόνο σαν διόδια εισόδου στην αμερικανική κατανάλωση που λόγω του ασύγκριτα μεγάλου μεγέθους της, ρυθμίζει τους όρους της παγκόσμιας αγοράς. Προκαλούν παράλληλα αλυσιδωτές αντιδράσεις σε όλες τις υπόλοιπες αγορές του κόσμου, που είναι προς όφελος των Αμερικανών.
Φάνηκε πεντακάθαρα από την προειδοποίηση του οικονομικού διευθυντή της γερμανικής ThyssenKrupp προς τον Ντόναλντ Τραμπ, ότι οι δασμοί ύψους 25% θα οδηγήσουν την υπερβάλλουσα παραγωγική δυναμικότητα της Κίνας να διοχετευθεί στην Ευρώπη. Οι Ευρωπαίοι παραγωγοί χάλυβα από το 2024 κιόλας, αναμένοντας ότι οι κινέζοι παραγωγοί χάλυβα θα εξάγουν στην Ευρώπη την μεγαλύτερη ποσότητα που είχαν εξάγει από το 2016, είχαν καλέσει την Επιτροπή να επιβάλει κυρώσεις εναντίον τους. Η απάντησή της ήταν αρνητική. Η δεινή θέση της ThyssenKrupp υπογραμμίστηκε με την μείωση της παραγωγής της κατά 25% και την απόλυση το Νοέμβριο του 2024 περίπου 11.000 εργαζομένων που αντιστοιχούσαν στο 40% του προσωπικού του εργοστασίου της στο Ντούιζμπεργκ. Η αιτία φυσικά δεν ήταν η πλημμυρίδα κινέζικου χάλυβα, αλλά η αύξηση του ενεργειακού κόστους λόγω των κυρώσεων στη Ρωσία. Επίσης, η μείωση της ζήτησης από την ευρωπαϊκή βιομηχανία που κι αυτή προήλθε λόγω της αύξησης του ενεργειακού κόστους εξ αιτίας των κυρώσεων.
Προς επίρρωση της ευθύνης του ενεργειακού κόστους στην συρρίκνωση της ThyssenKrupp αρκεί μια ματιά στην μετοχή της. Από τον Ιανουάριο του 2022, πριν δηλαδή ξεκινήσει ο πόλεμος και οι κυρώσεις, όταν η μετοχή της γερμανικής πολυεθνικής ξεπερνούσε τα 10 ευρώ, πέφτει σταθερά για να κυμαίνεται σήμερα χαμηλότερα και από τα 5 ευρώ! Η υιοθέτηση των δασμών στον χάλυβα θα δώσουν τη χαριστική βολή στην ThyssenKrupp και τη γερμανική βιομηχανία.
Σε ύφεση οι δορυφόροι της Γερμανίας
Η σύνθλιψη της γερμανικής βιομηχανίας στις συμπληγάδες των κυρώσεων που επέβαλλε η ΕΕ στη Ρωσία και των δασμών που επέβαλαν οι ΗΠΑ στην ΕΕ προκαλεί αλυσιδωτές αντιδράσεις στην κεντρική Ευρώπη. Η ύφεση, το κλείσιμο εργοστασίων και η ανεργία μεταδίδονται ταχύτατα. Στην πιο δεινή θέση έχει βρεθεί η Τσεχία, που συχνά χαρακτηρίζεται 17ο γερμανικό κρατίδιο λόγω των γερμανικών εργοστασίων που εδρεύουν εκεί αναζητώντας φθηνά εργατικά χέρια. Χαρακτηριστικά, το 30% των εξαγωγών της κατευθύνεται στη Γερμανία. Οι ρυθμοί μεγέθυνσης της Τσεχίας ακολουθούν κατά βήμα τους γερμανικούς. Ενώ μέχρι την πανδημία κυμαίνονταν στο 3% και το 5%, το 2023 και 2024, όταν οι ρυθμοί της Γερμανίας ήταν -0,3% και -0,2% οι ρυθμοί της Τσεχίας ήταν -0,4% και 1%. Ρεπορτάζ της Le Monde περιέγραφε μαζικές απολύσεις εκατοντάδων εργατών, που αμείβονται με 1.000 ευρώ τον μήνα, οι οποίοι δουλεύουν σε υπεργολάβους της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας. Πτώση στην παραγωγή της καταγράφει και η τσεχική Skoda που πουλήθηκε στην Volkswagen, σύμφωνα με την γαλλική εφημερίδα Le Monde.
Λουκέτα και απολύσεις έχουν επίσης ανακοινώσει παραδοσιακές υαλουργίες της Τσεχίας, που είδαν τους λογαριασμούς φυσικού αερίου (με το οποίο έκαιγαν οι φούρνοι στους 1.400 βαθμούς Κελσίου) να εκτοξεύονται από 600.000 τσεχικές κορώνες τον μήνα στα 4 εκατ.! Σχεδόν επτά φορές ακριβότερα!
«Υπάρχει μια εντυπωσιακή αντίθεση μεταξύ της δυσαρέσκειάς τους κατά της Ρωσίας και του τρόπου με τον οποίο συγχώρησαν τη Γερμανία, παρά το γεγονός ότι αυτή κατέστρεψε ολοκληρωτικά όλη την περιοχή κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και ότι η Βέρμαχτ συμπεριφέρθηκε πιο σκληρά απ’ ότι ο Κόκκινος Στρατός» γράφει ο Εμμανουέλ Τοντ στο βιβλίο του Η πτώση της Δύσης (εκδ. πεδίο). Και συνεχίζει: «Ο ενθουσιασμός με τον οποίο οι Τσέχοι πούλησαν τη Skoda στη Volkswagen και όχι στη Renault ήταν αινιγματικός. Δεδομένης της σημασίας της αυτοκινητοβιομηχανίας, επέλεξαν να εισέλθουν στην γερμανική σφαίρα από την οποία η Βοημία δυσκολεύτηκε τόσο πολύ να απεγκλωβιστεί. Στην πραγματικότητα το γεγονός ότι χώρες που μαρτύρησαν στα χρόνια του ναζισμού αποφάσισαν να κάνουν κάτι τέτοιο, εγείρει ένα πραγματικό ερώτημα για τον ιστορικό», γράφει ο Τοντ στο πολιτικά θαρραλέο βιβλίο του που θα ήταν ακόμη καλύτερο αν δεν επιχειρούσε να ερμηνεύσει κορυφαία ιστορικά γεγονότα με τη χρήση μεθοδολογικών εργαλείων και κατηγοριών της ανθρωπολογίας…
Το ντόμινο της γερμανικής ύφεσης δεν έθιξε μόνο την Τσεχία, αλλά επίσης την Ουγγαρία (0,8% μεγέθυνση το 2024), τη Ρουμανία (1,1%) κ.α. Άθικτη ωστόσο παρέμεινε η Πολωνία που μεθοδικά διεκδικεί τα σκήπτρα της Γερμανίας…
Η πολιτική ταπείνωση της Ευρώπης από τον Τραμπ ακολουθεί την οικονομική της υποβάθμιση που ξεκίνησε όταν επέβαλε κυρώσεις στη Ρωσία. Οι ευρωπαϊκές κυρώσεις ωστόσο από την πρώτη μέρα εξελίχθηκαν σε θανάσιμη οικονομικά παγίδα, ένα ακόμη εργαλείο των ΗΠΑ για να ενισχύσουν την οικονομική τους πρωτοκαθεδρία. Οι μεγαλοστομίες Μπάιντεν και Λάιεν για αλληλεγγύη αποδείχθηκαν κενές περιεχομένου. Και τώρα, οι ΗΠΑ αφού ξεδόντιασαν οικονομικά την Ευρώπη πασχίζουν να επιβάλουν και την δική τους ακροδεξιά πολιτική.
Μόνο που πια είναι αργά για δάκρυα! Η οικονομική καθίζηση είναι ανεπίστρεπτη και η ακροδεξιά ατζέντα κερδίζει διαρκώς έδαφος…
